Haarlem's Dagblad
Een Oude Lentedag.
Lente.
RECHTSBIJSTAND
Bespreking over den
Midden-Europeeschen
toestand.
GOLDSCHMEDING
Prinselijk gezin
FRANSCH-DUITSCHE
handelsbesprekingen
opgeschort.
Halifax wet Uei
duitsche ofittedeu.
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17102
Uitgave Lonrene Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienjt 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 21 Maart 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Kegel abonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Vandaag begint, althans officiëel, de Lente
en omdat wij nu in dat herdenkingsjaar van
1914 verkeeren.vijfentwintig jaar later.
heb ik de verzoeking niet kunnen weerstaan
den Lentedag-van-toen nog eens in Haar
lem's Dagblad op te slaan. De „legger" van
het eerste halfjaar 1914, dat allerlaatste tijd-
vakje voor het uitbreken van den wereld
oorlog, ademt een merkwaardige rust. Uit
haar duizenden vergeelde bladzijden komen
niet alleen jeugdherinneringen tot mij, maar
ook tallooze bevestigingen van een wereld die
argeloos leefde, geenszins bedacht op de ramp
die haar bedreigde.
Haarlem's Dagblad van Zaterdag 21 Maart
geeft daar een kenmerkend voorbeeld van.
Het bevat volstrekt geen sensationeel nieuws.
Het is vrijwel gespeend van „groote koppen",
althans in den tekst. Trouwens, in dien tijd
waren die nog zeldzaam in de kranten. Maar
in dat voorjaar van 1914 was er ook niet veel
aanleiding toe. Nu ja, er geschiedden eenige
schokkende dingen in Parijs. Maar dat was
altijd een onrustig oord geweest. En zoo ver
weg! Wat was dat toen ver weg! De moord op
Gaston Calmette, eenige dagen tevoren ge
pleegd, vorderde wel eenige kolommen ruimte
in ons Lentedag-nummer op, maar ook daar
uit sprak geen opwinding. Onze Parijsche
correspondent, toen Otto Knaap, schreef er
over als over een merkwaardigheid onder de
„faits divers". Zoo luchtig-weg, in het besef:
het zal jullie Hollanders daar in het verre
Noorden toch maar matig interesseeren.
Verder buitenlandsch nieuws: zoowat een
halve kolom. Werkelijk. Meer niet. De Engel-
schen hadden weer last met het Noorden van
Ierland, met Ulster. En bij Venetië was een
stoomboot gezonken. Uit met het Buitenland!
Denk u dat eens in.nog geen vijf maanden
vóór de groote wereldoorlog begonGeen rede
voeringen van staatslieden, geen botsingen,
geen dreigementen, geen verbroken verdragen
zelfs! Wij moeten zoo'n lente toen wel met
prachtige blijheid en zorgeloosheid ingegaan
zijn!
Op de eerste pagina van het oude nummer
lees ik veel klein nieuws. Het ziet er allemaal
even vredig uit, ofschoon bij de mededeeling,
dat de Kamerleden hun vrijkaarten voor het
reizen op de spoorwegen hadden ontvangen,
werd gewaagd van een „veelbesproken zaak".
Blijkbaar had dit stof doen opwaaien. Ik beken
dat ik het heelemaal vergeten was; de latere
gebeurtenissen van dat jaar hebben het zeker
uit mijn herinnering vex-drongen.
De Minister van Financiën gaf een uiteen
zetting van de financiëele vooruitzichten voor
de naaste toekomst, zijn gewone ontvangsten
over 1915 ramend op 235 millioen gulden en
zijn gewone uitgaven op 255 millioen. Ach! Er
was dus een tekort van 20 millioen. Een
schatje van een begrootingstekortje zouden
we nu zeggen.
Mijn blik vaart verder over die voorpagina.
„Hedenmorgen is de ooievaar op het nest
van het Huis te Bennebroek gearriveerd".
Aardig, juist op den lentedag.
En de S.D.A.P.-fractie in den Haarlemschen
gemeenteraad voert actie voor een progi-essie-
ve heffing van inkomstenbelasting. De V.D.-
fractie ook. Dat was toen blijkbaar nog een
nieuw denkbeeld.
De heer A. Bertling was tot notaris benoemd
en in Beverwijk hadden ze een nieuw raadslid
gekozen, bij tusschentijdsche verkiezing onder
dat boeiende, gezellige ouwe districten-stelsel.
Hij kreeg 447 van de 770 stemmen en heette
Rijsdoi*p.
Zoo gaat het genoegelijk verder.
De overste W. D. A. Ophorst was juist tot
kolonel en commandant van de 10e brigade
te Haarlem benoemd. Die dacht toen zeker:
een rustige stad, mooie omgeving, hoop daar
genoegelijke jaren te beleven. Het zou heel
anders loopen
En in het Beursoverzicht schommelde Ko
ninklijke Olie genoegelijk tusschen 596 en 600.
Om koi-t te gaan: wij waren ons met z'n
allen van geen gevaar bewust en de krant was
als een welvarend landelijk bedrijf: vol koetjes
en kalfjes, behalve dan die eene historie in
Parijs die ons vrij koud liet.
In dat vredige jaar barstte alles los.
In 1870 was de Fransch-Duitsche oorlog ook
als een donderslag bij helderen hemel geko
men.
En nu hoop ik maar, in 1939, dat dit een
goed teeken uit dien ouden legger is. Dat er
alleen groote oorlogen komen als men er niet
op verdacht is. Dat zij uitblijven als men
waakzaam en er op bedacht is.
Wat zou dat mooi zijn. Want dan krijgen
wij zeker geen oorlog in Europa. Als de ge
waarschuwde voor twee telt, loopt Nederlands
bevolking nu tegen de zestien millioen
De zon schijnt trouwens. En dat idéé Lente
geeft toch weer nieuwen moed, nietwaar?
R. P.
Commies eigende zich gelden toe.
Vonnis luidt een jaar.
De Haagsche rechtbank verooi'deelde heden
een 37-jarigen ambtenaar, die als commies
belast was met de administratie van de bij
zondere strafgevangenis te Scheveningen en
in deze functie zich gelden heeft toegeëigend,
tot een gevangenisstraf van een jaar. De
eisch luidde twee jaar gevangenisstraf.
Ik weet wel, dat het weer nog niet
Bepaald erg mild mag heeten.
En dat wij over 't naast verschiet,
Nog niet veel beters weten;
Ik weet ook wel. uw winterjas
Is nog niet overbodig.
Uw haard komt ook nog goed te pas
En blijft voorloopig noodig;
Ik weet ook wel. dat menig feit
U eerder kil doet schrikken.
Dan dat het uw gemoed verblijdt
En 't leven kan verkwikken;
Ik weet wel, dat aan kleur en glans,
Poëtisch en verheven,
Aan warmte en aan licht, er thans
Niet veel valt te beleven;
Ik weet wel dat. wat in u leeft
Meer zorg is en beklemming.
Dan dat u zich licht overgeeft
Aan blijde voorjaarsstemming
Maar vrienden 'k vraag u juist daarom,
Laat even vreugd het winnen,
Ruk u eens los, verheug u. kom!
De lente gaat beginnen.
P. GASUS.
DAGVAARDING, HUURZAKEN, REQUEST enz.
BUR. KRANEVELD
JACOBIJNESTRAAT 10 TELEF. 20707
Kantoor 95, 'sav. 78. Avdies ƒ0.80.
(Adv. Ingez. Med.)
Rusland staat gunstig
tegenover Britsch-
Fransch voorstel.
Reuter verneemt uit Moskou, dat
Engeland en Frankrijk de Sovjet-
regeering een voorstel hebben doen
toekomen tot gezamenlijke bespreking
van den Midden-Europeeschen toe
stand. Van betrouwbare, gezaghebben
de zijde verluidt, dat de Sovjetregec-
ring gunstig staat tegenover dit voor
stel en voorgesteld heeft onmiddellijk
een conferentie te doen bijeenkomen
van Groot-Brittannië, Frankrijk, Rus
land, Roemenië, Polen en Turkije.
Bulgarije en Joego-Slavië worden in
het Russische voorstel niet genoemd.
Ernstig ongeluk in de Soenda-
straat.
Jongetje na botsing met vrachtauto
overleden.
Maandagmiddag vier uur is in de Soenda-
straat een ongeluk gebeurd, dat aanvankelijk
niet ernstig leek. Het zesjarig jongetje P. N„
dat in gezelschap van een paar kameraadjes
uit de bewaarschool aan de Timorstraat kwam,
is in de Soendastraat vermoedelijk tegen een
met meel geladen vrachtauto geloopen. Hij
werd door een voorbijganger naar de woning
van een dokter gedragen. Deze kon, hoewel
het jongetje over pijn in het been klaagde,
geen letsel constateeren. Dezelfde voorbijgan
ger droeg het kind toen naar de ouderlijke
woning. Kort daarna werd het zóó naar, dat
zijn vader ijlings den huisdokter ontbood.
Deze constateerde een inwendige verbloeding
in den rug. Op zijn advies werd het kind on
middellijk per ziekenauto naar de Maria
Stichting vervoerd, waar het Maandagavond
half negen is overleden.
Het lijkje is door de politie in beslag geno
men. Zij stelt een onderzoek naar het gebeurde
in en verzoekt daartoe aan den chauffeur en
aan voorbijgangers, die de botsing gezien heb
ben, zich voor het verstrekken van inlichtingen
aan het politiebureau Smedestraat te willen
aanmelden.
OllllllliilllllHllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHIHIflIlIllIIllllllllllllOIÜllllülinilllfllllllllllll
PAASCH
INRUIL-CAMPACNE
PHILIPS en TELEFUNKEN
tot 65.EXTRA premie
voor Uw oude toestel
SLECHTS KORTEN TIJD
BEPERKTE VOORRAAD.
Vraagt nog heden nadere inlichtingen.
GROOTE MARKT b. h. Stadhuis.
WIDUNliHMiiaRIIIIOBillinilWjtlllilltllllililtfllWiiHUHII'IMDINIIIWiilltii'tl
lAdv. Ingez. Med.)
op Soesfdijk terug.
Van den Dolder af ging
de reis per auto.
Het Prinselijk Echtpaar en Prinses
Beatrix zijn hedenmorgen te ongeveer
half tien uit Zwitserland te Soestdijk
teruggekeerd. Tot Den Dolder werd de
reis per trein gemaakt en vandaar tot
Soestdijk per auto.
De Prins bestuurde de auto, waarin
het Prinselijk Gezin en freule Feith zich
bevond, zelf.
In totaal bestond de stoet, welke te
Soestdijk arriveerde, uit 3 auto's want
verschillende gasten zijn uit Zwitserland
medegekomen.
Van de terugkomst te Soestdijk waren
slechts enkele toeschouwers getuige.
De Duitsche D-trein, waarin zich het Prinse
lijk Paar bevond, was hedenmorgen te ongeveer
acht uur te Nijmegen aangekomen. Veel inwoners
van Nijmegen waren op het perron aanwezig, die
het prinselijk paar hartelijk begroetten.
Men merkte o.m. op jhr. Röell, adjudant van
den Prins, ir. R. Canters hoofdinspecteur van
vervoer der Nederlandsche Spoorwegen, den
commissaris' van politie J. Veltman den com
mandant der Koninklijke Marine, Kapitein Suy-
ling en den stationschef J. Lastdrager. De bur
gemeester van Nijmegen was verhinderd. De
trein had eenige minuten vertraging. Prins
Bernard verscheen voor het geopende venster
en dankte voor de toejuichingen. Prinses Juliana
en gevolg blijven in hun compartimenten. Na
eenige minuten reed de trein, onder gejuich van
het publiek het station uit.
De werkloosheid te Haarlem.
Geringe daling door het koude voorjaar.
In de afgeloopen week daalde het aantal
werkloozen te Haarlem slechts met 101. De
zelfde week van 1938 gaf een vei'mindering
van 235; een ongunstig verschil dus van 134.
Men wijt dit aan het feit, dat door het koude
weer nog niet zooveel aan de schoonmaak ge
daan wordt als verleden jaar, toen de maand
Maart in het algemeen zacht weer gaf. De
hoop is nu op de komende weken gevestigd.
Er zijn thans te Haarlem nog 5587 werkloo
zen, dit zijn er 270 minder dan in 1938, 703
minder dan in 1937, 1194 minder dan in 1936
en 236 minder dan in 1935.
De werkverschaffing.
Door de regeering is medegedeeld, dat begin
April een wijziging gebracht zal worden in
het karakter van de werkverschaffingen.
Wij vernemen evenwel, dat die wijziging in
het algemeen voor de groote steden niet veel
verandering zal brengen, omdat daar te weinig
objecten zijn om de werkloozen geregeld aan
het werk te zetten. Dit in tegenstelling met
plattelandsgemeenten waar het in den regel
wel mogelijk is alle werkloozen aan arbeid te
helpen via werkverschaffingen.
In het algemeen zal de verandering wel
neerkomen op het feit, dat de Haarlemsche
werkloozen. die in het verleden bij werkver
schaffingen werden geplaatst voor den tijd van
4 tot 12 weken, voortaan voor 13 weken daarbij
geplaatst zullen worden.
Als men er dan evenwel niet in slaagt de
werkobjecten te vermeerderen zal het betee-
kenen dat de werkloozen, na een werkperiode
pas na langeren tijd opnieuw aan de beurt
kunnen komen.
Wel zullen natuurlijk ook de Haarlemsche
werkloozen in die 13 weken vallen onder de
gunstige bepalingen die de regeering ingevoerd
heeft voor de menschen die bij werkverschaf
fingen worden geplaatst.
Fransche onderhandelaars
naar Parijs teruggekeerd.
PARIJS, 21 Maart. (Reuter-A.N.P.)
Het Agence Economique bericht, dat de
Fransch-Duitsche economische bespre
kingen zijn opgeschort. De ambtenaren
van het ministerie van Handel, die met
den directeur van de commercieele be
sprekingen, Alphand, samenwerkten,
zijn naar Parijs teruggekeerd.
Lebrun naar Engeland vertrokken.
Minister Bonnet bevindt zich in zijn
gezelschap.
Lebrun.
PARIJS, 21 Maart. (Havas-A.N.P.)-
Vanochtend te kwart over acht is
president Lebrun met zijn echtgenoo-
te uit Parijs vertrokken om zijn offi
cieel bezoek te brengen aan Londen.
President Lebrun wordt vergezeld door
minister Bonnet, secretaris-generaal Magre,
generaal Braconixier, de directeur van het
kabinet van den minister van buitenlandsche
zaken Bressey, alsmede door kapitein ter zee
Krantz en luitenant-kolonel Tassin van het
militaire huis van Lebrun.
Mevrouw Lebrun wordt vergezeld door
mevrouw Braconnier en mevrouw Loze. Het
gezelschap reist in een specialen trein
Hel Frans Hals-potje.
Ook 2500 aan Haarlemsche schilders en
beeldhouwers?
Zooals men weet heeft het raadslid Joh
Visser aan den Haarlemschen Raad voorge
steld. behalve 2500.aan de H O.V., ook
ƒ2500.uit het potje (van ƒ20.000.der
Frans Hals-tentoonstelling te bestemmen voor
Haarlemsche schilders en beeldhouwers voor
nader vast te stellen opdi-achten.
B. en W. hebben aan den Raad voorgesteld
dit laatste voorstel in hun handen te stellen
voor praeadvies, zoodat dan alleen in de raads
zitting van a.s. Woensdag aan de orde zou
komen het voorstel van B. en W. om 2500.—
als jubileumsgift aan de H.O.V. te geven.
De heer Visser is het daarmee niet eens. Hij
verzocht zijn voorstel Woensdag gelijktijdig
aan de orde te stellen.
Ter toelichting verwijst hij naar de herhaal
de bespreking van het in zijn voorstel vervatte
denkbeeld, bespreking die vermeld is in het
Verslag van het Gesprokene van 25 Februari
1938. blz. 144, op 23 Maart 1938, blz. 330 dito
en in het Verslag en de memorie van antwoord
der Begrooting voor het jaar 1939. blz. 59.
waaruit blijkt, dat het thans door hem voor
gestelde geheel rijp ter behandeling mag wor
den geacht
Voorts merkt hij op. dat zijn voorstel, raken
de hetzelfde onderwerp, als het voorstel van
Burgemeester en Wethouders, van wijdere
strekking is dan dat en het daardoor bij stem
ming den voorrang dient te krijgen.
Tenslotte zou bij aanneming zonder meer
van het voorstel van B. en W. een deel uit zijn
voorstel worden overgenomen zonder dat zijn
voorstel in zijn geheel aan de orde zou komen
Om deze redenen beveelt hij zijn verzoek
aan in de redelijke en welwillende overweging
van B. en W. en van den Raad.
Litausclie regeering zal lieden een
verklaring afleggen.
DE POOLSCH-HONGAARSCHE GRENS VERWEZENLIJKT. Hongaarsche
troepen bereiken na hun opmarsch in Roethenië de Poolsche grens. Links op de
foto een Poolsche eerecompagnie.
Parlement in buitengewone zitting bijeen.
KAUNAS. 21 Maart. 'Reuter.) In
verband met den ernstigen toestand,
welke is ontstaan door de houding der
nationaal-socialisten inzake Memel,
is van ochtend 11 uur een buitenge
wone zitting van het Litausche parle
ment bijeengeroepen, waarin de re
geering een verklaring af zal leggen.
In politieke kringen is men van meening.
na de besprekingen van den minister van
buitenlandsche zaken. UrbshLs, met minister
Von Ribbentrop te Berlijn, dat Duitschland
ae Duitscne separatisten in Memel steunt.
Minister Urbshis is thans te Kaunas te
ruggekeerd. President Smetona en minister
president Mironas hebben een beroep ge
daan op de jeugd van Litauen, de landsverde
diging te versterken.
Het woord is aan
Chamfort:
Als men in societywil
behagen moet men geneigd
zijn zich vele dingendie men
reeds weet, te laten leeren
door lieden die ze niet weten.
Uitgever dupeerde predikant.
Veroordeeld tot lVi jaar.
De rechtbank te Den Haag veroordeelde een
33-jarigen uitgever die den Haagschen predi
kant ds. H. H. voor'een bedrag van f 11.000
heeft benadeeld, tot een gevangenisstraf van
een jaar en zes maanden met aftrek van de
preventieve hechtenis.
Het O.M. had twee jaar gevangenisstraf
geëischt.
„Elk land thans
gewaarschuwd"
De Britsche minister van buiten
landsche zaken, Lord Halifax, heeft
Maandag in zijn rede in het Hooger-
huis de jongste actie van Duitsch
land in Midden-Europa aan scherpe
critiek onderworpen Volgens hem
zullen de landen thans den terug
keer der collectieve veiligheid
ernstig in overweging dienen te
nemen.
Lord Halifax weigerde te geloo-
ven, dat de annexatie zonder druk
van buiten af tot stand was ge
komen.
„leder land," zoo zelde de mi
nister, „dat een nabuur van Duitsch
land is, is thans onzeker van den
dag van morgen en ieder land, dat
zijn eigen nationale integriteit en
souvereiniteit op waarde schat, is
gewaarschuwd, tegen het gevaar
van binnen uit, dat van buiten af
wordt geïnspireerd."
(Voor het volledige verslag van Halifax'
rede zie men pag. 5.)
ONZE STALENBOEKEN
geven U een overzicht van de groote ver
scheidenheid BEHANGSELS welke wij in
voorraad hebben. Van de goedkoopste tot de
duurste soorten, maar.... in hun kwaliteit
allen even voordeelig
H. M. BAKKER,
Gen. Cronjéstraat 155 Telef. 11657
HUISEIGENAREN KORTING.
Vertrouwde, vakkundige behangers beschikb.
(Adv. Ingez. Med.)
HF.DEN12 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Behalve f 2500 voor de II. O. V. ook f 2500
voor opdrachten aan Haarlemsche schilders
en beeldhouwers? 1
De werkloozen te Haarlem. 1
BINNENLAND.
liet Prinselijk gezin is weer op Soestdijk. 1
Motorrijder op den openbaren weg zonder
rijbewijs steeds strafbaar. 2 en 3
Le Corbusier over de Amsterdamsche Stad
huisprijsvraag. 3
BUITENLAND.
Lord Halifax heeft gisteren fit het Hooger-
huis het Duitsche optreden in Centraal-
Europa en de gevolgen daarvan besproken 5
De Belgische regecring heeft Franco de jure
erkend. 5
Amerika weigert de Duitsche annexatie te
erkennen. 5
Volgens de decreten der Fransche regeering
moeten de defensiefabrieken meer gaan
produceeren. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Een oude lentedag. j
Domijn Keiler: De Boeing stratoliner. 3
Mr. E. Elias: Ik ontdek Amerika. 3
Van onzen correspondent te Genève: Zwit
serland bezorgd, doch vastbesloten. 6
Brussel's Jaarbeurs. 7
Van onzen correspondent te Boedapest: Hon
garije na de nieuwe uitbreiding. 7
J. H. de Bois: Schilderijen door dr. D. M.
Hoogcveen. 7
De Burgerlijke Stand van Haarlem Is opge
nomen op 9