Tunis, Djiboeti en Suez
FRANKRIJK'S STANDPUNT
tegenover Mussolini's rede.
vormen de kwesties met Frankrijk
MUSSOLINI'S REDE.
De asis niet verzwakt.
Gebeurde in Midden-Europa was volgens den Duce
ONVERMIJDELIJK.
Parijs niet ongeneigd tot „praten"?
MAANDAG 27 MAART 1939
HAARDEM'S DAGBC'AD
9
Het Italiaansche persbureau Stefani meldt:
In zijn met spanning verbeide rede in het
Olympisch stadion te Rome heeft Mussolini
allereerst de duizenden kameraden herdacht,
die voor de beweging gevallen zijn, zoowel op
de straten en pleinen van Italië, als in Afrika
en Spanje. Het kan zijn, zoo zeide hij, dat
iemand de zeer harde jaren van het verleden
vergeten heeft, doch de mannen van het ka
der hebben ze niet vergeten en kunnen ze
niet vergeten. De mannen van het kader zijn
paraat, gereed om op een vrachtauto te sprin
gen, zooals in den tijd van de strafexpedities.
De revolutie, aldus Mussolini, is niet geëindigd,
maar van het standpunt van gewoonten, ka
rakter en sociale verhoudingen nauwelijks be
gonnen.
Mussolini.
Het reusachtige werk, dat wij tot stand ge
bracht hebben, is bestemd om de eeuwen door
voort te blijven bestaan.
Miissolini sprak, eroverhoevele malen de
„demo-plutocratische leugenwinkel" de op
handen zijnde zekere ineenstorting van het
fascistische Italië heeft aangekondigd, omdat
het bloed had verloren in Afrika en meer nog
in Spanje en dat het dringend een leening
noodig had, die natuurlijk slechts Engelsch
zou kunnen zijn.
Hetgeen wij gedaan hebben, zoo ver
volgde de Duce, is belangrijk, doch
voor ons is nog belangrijker wat wij
zullen doen. En wij zullen het doen,
omdat mijn wil geen hinderpalen kent,
en omdat uw geestdrift en offervaar
digheid onaangetast zijn.
Kameraden van de Squadristi. Uw bijeen
komst, die het hoogtepunt vormt van de
plechtigheden ter gelegenheid van den twin
tigsten verjaardag van het fascisme, vindt
plaats op een ernstig tijdstip van het Euro-
peesche leven. Wij laten en wij zullen ons niet
laten beïnvloeden door hetgeen men oorlogs
psychose noemt: een mengsel van hysterie en
vrees. Onze koers is bepaald en onze beginse
len zijn duidelijk.
Mussolini zette deze beginselen in vijf pun
ten nader uiteen.
Hij verklaarde ten eerste, dat, hoe
wel de pacifisten van beroep bijzonder
verachtelijke individuen zijn, hoewel
het woord vrede thans een weinig af
gezaagd is geworden en als valsch
geld klinkt, en hoewel het welbekend
is, dat wij een eeuwigdurenden vrede
als een ramp voor menschelijke be
schaving zouden beschouwen, „wij van
oordeel zijn, dat een langdurig tijd
perk van vrede noodzakelijk is om de
menschelijke beschaving zich verder
te laten ontwikkelen".
Doch hoewel wij nog kortgeleden ge
polst zijn zullen wij geen enkel initia
tief nemen, voor onze heilige rechten
zijn erkend.
Ten tweede zeide Mussolini, dat po
gingen om de as RomeBerlijn te
verbreken kinderachtig zijn. (De me
nigte roept „Hitier").
De as is niet alleen een betrekking tusschen
twee staten, het is een ontmoeting tusschen
twee revoluties, die lijnrecht ingaan tegen alle
andere opvattingen van de hedendaagsche
beschaving. Ik verklaar u, dat, als de groote
democratieën bittere tranen schreien over het
ontijdige en eenigszins beschamende einde
van die, welke haar meest geliefde schepping
was, dan is dit een zeer goede reden voor ons,
om ons van haar min of meer gepaste tranen
niets aan te trekken.
Ik verklaar hier met nadruk, dat
hetgeen zich in midden-Europa heeft
afgespeeld, noodzakelijk moest ge
beuren.
Ik kan hieraan toevoegen dat, als het pro
bleem op het moreele plan wordt geplaatst,
niemand ik herhaal, niemand het recht
heeft, den eersten steen te werpen, zooals
de oude en de moderne geschiedenis van
Europa overvloedig aantoont. Het is duide
lijk, dat, wanneer een volk, dat een groot aan
tal manschappen en enorme wapenarsenalen
had, niet in staat is een gebaar te maken,
dit aantoont, dat het rijp. zeer rijp is voor
zijn nieuwe lot.
En tenslotte moet ik verklaren, dat
als het, zooals de bedoeling is, mocht
komen tot de vorming van een coalitie
tegen de autoritaire regimes, deze re
gimes de handschoen zullen opnemen
en op alle punten der aarde avn de ver
dediging tot den aanval zullen over
gaan.
De verhouding tof Frankrijk.
Mussolini vervolgde': In mijn rede te Genua
heb ik gesproken van een barricade, die
Italië van Frankrijk scheidde. Deze barricade
kan als vrijwel geslecht werden beschouwd en
over enkele dagen, wellicht over enkele uren.
zal de prachtige infanterie van het nationale
Spanje een laatsten slag geven en zal dit
Madrid, waar de linkschen den dood van het
fascisme verwachtten, integendeel het graf
van het communisme zijn.
In de Italiaansche nota van 17 Sep
tember 1938 zijn de Italiaansche vraag
stukken, die van kolonialen aard zijn,
duidelijk gesteld. Deze vraagstukken
hebben een naam: zij heeten Tunis,
Djiboeti en het Suez-kanaal.
De Fransche regeering is volkomen
vrij te weigeren deze problemen ook
maar te bespreken, zooals zij tot dus
ver heeft gedaan met een teveel her
haald en wellicht te uitdrukkelijk
„nooit". Doch het zal er zich niet
over mogen beklagen, als de kloof,
welke de beide landen op het oogen-
blik scheidt, zoo diep wordt, dat het
zeer mceilijk zal worden haar te over
bruggen.
Wat ook de ontwikkeling der gebeurtenis
sen zal zijn, wij willen dat men niet meer
spreekt van broederschap, banden van zus
ter en neven of andere bastaardverwanten,
omdat de betrekkingen tusschen de staten
betrekkingen zijn van kracht. Het zijn ele
menten, die hun politiek bepalen.
In het volgende punt noemde Mussolini
de Middellandsche Zee. die. naaf hij zeide,
in geografisch, historisch, politiek en militair
opzicht een vitale ruimte voor Italië is. Wan
neer wij Middellandsche Zee zeggen, aldus
de Duce, rekenen wij hiertoe natuurlijk ook
de golf, die Adriatische Zee heet en waarin
de Italiaansche belangen de voornaamste doch
ten aanzien van de slaven niet exclusief zijn
en daardoor heerscht er sedert twee jaar
vrede.
Tenslotte legde Mussolini den nadruk op de
noodzakelijkheid van bewapening. Het wacht
woord, zeide hij, is dit: Wij zullen nog meer
kanonnen, schepen en vliegtuigen bouwen
Tot eiken prijs, zelfs indien wij „tabula rasa"
moesten maken van alles, wat men het bur
gerlijke leven noemt. Wanneer men sterk
is, is men bij zijn vrienden geliefd en wordt
men door zijn vijanden gevreesd.
De duce besloot met hulde te brengen aan
den moed, de opofferingsgezindheid en het
geloof der oude strijdorganisaties.
Den geheelen nacht door hadden speciale
treinen uit alle deelen van Italië tienduizen
den zwarthemden van de oude fascistische
strijdhonden naar Rome gebracht. De straten
van Rome, aldus Stefani. hebben weergalmd
van de liederen van de oude garde der revo
lutie, die reeds zeer vroeg in twaalf colonnes
naar het Olympisch Stadion begon te
stroomen. Het stadion vulde zich onder een
stroomenden regen, dcch later werd het weer
beter
Tot de in het stadion aanwezigen behoorden
alle leden van de vijftiende vijfjaarlijksche
assemblée van het fascisme, hooge officieren
van de fascistische militie, en delegaties van
oudstrijders en verminkten uit den wereld
oorlog, de oorlogen in Abessynië en Spanje en
van de Italiaansche lictorenjeugd en verder
een Duitsche delegatie onder leiding van dr.
Ley en een Spaansche delegatie onder leiding
van Cuesta den secretaris-generaal van dé
Phalanx.
Frankrijk levert de Spaansche
republikeinsche vloot aan
Franco uit.
Engeland doet hetzelfde met de
„José Luis Diez".
De Fransche regeering heeft besloten
aan Franco alle oorlogsschepen der
Spaansche republikeinen uit te leveren,
die onlangs een wijkplaats te Bizerte
hebben gezocht.
Het zijn drie kruisers, acht torpedo-
bootjagers en een onderzeeër.
De Britsche autoriteiten te Gibraltar heb
ben den Spaanschen torpedojager „José Luis
Diez", die na een gevecht in December j.l. met
de vloot van Franco een toevlucht had gezocht
in de haven van Gibraltar, eveneens aan
Franco uitgeleverd.
Groote demonstratie te New-York
voor herstel van Tsjeclio-SIowakije
Burgemeester La Guardia spreekt de
betoogers toe.
Te New-York trokken Zaterdagmiddag hon
derdduizend betoogers door de hoofdstraten.
Zij voerden spandoeken mee, waarop leuzen
stonden inhoudende o.a. den eisch tot herstel
der onafhankelijkheid van Tsjecho-Slowa-
kije.
De menigte gedroeg zich zeer gediscipli
neerd.
Burgemeester La Guardia heeft de betoo
gers toegesproken. Op een tribune hadden de
vroegere president Benesj en Jan Masaryk
plaats genomen. Een groot aantal Tsjechen
Slowaken, Roemenen, Hongaren en Polen
liep in nationale kleederdracht mee in den
stoet.
PAUL VAN ZEELAND STELT ZIJN REIS
NAAR NEDERLAND UIT.
De vroegere Belgische ministerpresident
Paul van Zeeland, die op 29 Maart voor de
studenten van de juridische faculteit van de
universiteit van Amsterdam een voordracht
zou houden, heeft besloten in verband met
den internationalen toestand, zijn reis naar
Nederland uit te stellen-.
Hoofdpijn, Kiespijn.
altijd een poeder of cachet van Mijnhardt.
Mijnhardt's Poeders per stuk 8 ct. Doos 45 ct
Cachets, genaamd „Mijnhardt jes" 2 st. 10 ct. Doos 50ct
(Adv. Ingez. Med.)
.Conscriptie" van Joodsche ver
mogens in het voormalige
Tsjechië.
Verordeningen voor de Joodsche onder
nemingen te wachten.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt
uit Praag:
De door de „Commissie der Natio
nale Gemeenschap" benoemde eco
nomische commissie heeft besloten de
regeering voor te stellen op zijn laatst
vóór 15 April een „conscriptie" van het
Joodsche vermogen te doen houden
en de Joodsche ondernemers te ver
plichten hun bedrijven volgens ver
ordening verder te leiden.
In geval deze verordeningen niet worden
nagekomen zal alleen de regeering het recht
verkrijgen controle-organen in dergelijke
Joodsche ondernemingen te benoemen.
De regeering werd verder verzocht beschik
kingen uit te vaardigen, waardoor iedere over
dracht van Joodsche eigendommen wordt
verboden. Als Joden zullen worden beschouwd
degenen, die tot in den derden graad van
Joodsche afstamming zijn.
HITLER TE MÜNCHEN.
Hitler is Zondagmorgen om elf uur per
extratrein te München aangekomen. Op het
station werd hij verwelkomd door den rijks
stadhouder in Beieren. Rltter von Epp. en
tal van autoriteiten. De stad was geheel ver
sierd. Hitier begaf zich naar zijn woning op
de Prins Regenten Platz
PKOERAMMA
DINSDAG 28 MAART 1939.
HILVERSUM I, 1875 en 301,5 M.
Avro-uitzending. 11.0011.30 v.m. en 6.30
7.00 R.V.U.
8.00 Orgelspel. 8.15 Berichten, gramofoon-
muziek. 10.Morgenwijding. 10.15 Gewijde
muziek (gr. pl.) 10.30 Voor de vrouw. 10.35
Omroeporkest. 11.— Causerie „De bestrijding
van de rheumatische ziekten van individueel
en sociaal oogpunt". 11.30 Omroeporkest. (Om
12.15 Berichten). 12.45 Avro-Amusements-
orkest. 1.15 Winia-Farberow's ensemble. 2.—
Omroeporkest en solist. 2.45 Kniples. 3.45 Avro
Aeolian-orkest 4.30 Kinderkoor. 5.
Voor de kinderen. 5.30 Avro-Salonorkest, hier
na: Berichten. 6.30 Causerie: „Waar moet ik
het zoeken?" 7.Voor de kinderen. 7.05 Piano
voordracht. 7.30 Engelsche les. 8.— Berichten
A.N.P., Radiojournaal, mededeelingen. 8.20
Gramofoonmuziek. 8.30 Bonte Dinsdagavond-
trein. 10.Radiotooneel. 10.20 Avro-Vaude-
ville-orkest en solisten (opn.). 11.Berichten
A.N.P.. Gramofoonmuziek. 11.3012.00 Avro-
Dance Band.
HILVERSUM n, 415,5 M.
KR O-Uitzending.
8.009.15 Gramofoonmuziek. (ca. 8.15 Be
richten). 10.Gramofoonmuziek.. 11.30 Gods
dienstig halfuurtje. 12.— Berichten. 12.15 KRO
orkest (1.001.20 Gramofoonmuziek). 2.
Vrouwenuur. 3.— Modecursus. 4.Gramofoon
muziek. 5.—KRO-Melodisten en solist, (5.45
6.05 Felicitatiebezoek)6.35 Berichten, sport-
praatje. 7.Berichten. 7.15 Cylus „Naar de
nieuwe gemeenschap". 7.45 Gramofoonmuziek
8.Berichten A. N. P„ mededeelingen. 8.15
Lijdensmeditatie. 9.30 Stedelijk orkest van
Maastricht en solist. 10.30 Berichten ANP.
10.40 KRO-orkest. 11.3012.00 Gramofoon
muziek.
DROITWICH, 1500 M.
11.4011.45 Gramofoonmuziek. 12.20 BBC-
Northem Ire land-Orkest. 1.20 Populair con
cert. 1.302.20 Gramofoonmuziek. 3.203.50
BBC-Theaterorkest en solisten. 4.15 Identi
ficatie van stemmen en geluiden. 4.55 Het
Parker Crook-Trio. 5.20 Gramofoonmuziek.
5.40 Wynford Reynolds en zijn octet. 6.20 Be
richten. 6.45 Pianovoordracht. 7.Radio
tooneel. 7.20 Gramofoonmuziek. 7.50 Causerie
„Town and county". 8.20 Gevarieerd program
ma. 9.20 Berichten. 9.45 Causerie „The battle
for your bath sponge". 10— Het Griller
strijkkwartet en solisten. 11.20 De Grosvenor
House Dance Band. 11.5012.20 Dansmuziek
(gr .platen).
RADIO PARIJS, 1G48 M.
9.00. 10.00, 10.25 en 11.20 Gramofoonmuziek.
12.35 Zang, 1.25 Stafmuziek van de Garde
Républicaine. 2.35 Zang. 2.50 Gramofoonmu-
z.iek. 3.35 Zang. 3.50 Cellovoordracht. 4.40
Zang. 4.55 Gramofoonmuziek. 5.05 Zang. 5.25
Derveaux-orkest. 6.35 Pianovoordracht. 7.20
Cantrelle-orkest. 8.50 Kamermuziek. 9.50
11.50 Radiotooneel met muziek.
KEULEN. 456 M.
5.50 en 6 30 Gramofoonmuziek 7.50 Militair
concert. 11.20 Omroeporkest. 1.302.20 Popu
lair concert. 3.20 Omroeporkest en solisten.
7.50 Omroepdansorkest en solisten (Om 9.35
Gramofoonmuziek^ 11.202.20 Nachtconcert.
BRUSSEL. 322 M.
12.20. 12.50. 1.30—2.20 5.20, 6.50 en 7.20
Gramofoonmuziek. 8.20 „Fanny Elssler. die
Tanzerin", operette. 10.3011.20 Gramofoon
muziek.
BRUSSEL, 484 M.
12.20 Gramofoonmuziek. 12.55 en 1.30 Radio
orkest. 1.502.20 Gramofoonmuziek. 5.20
Radio-orkest 6.35 Gramofoonmuziek.. 8.50
R&diotooneel. 10.3011 20 Gramofoonmuziek
DF.UTSCIILANDSENDER. 1571 M.
7.30 Militair programma. 9.20 Berichten.
9 50 Pianovoordracht. 10.05 Berichten 10.20
11.20 Gevarieerd concert (opn,)
Situatie noch beter, noch
slechter geworden.
Reuter verneemt uit Parijs, dat
men in politieke kringen gelooft, hoe
wel dit niet in officieele kringen wordt
bevestigd, dat Frankrijk van de door
de redevoering van Mussolini geboden
gelegenheid gebruik zal maken om
langs diplomatieken weg te polsen
naar de mogelijkheid van het openen
van onderhandelingen.
Havas zegt, dat de redevoering van den
Duce een element van duidelijkheid heeft ge
bracht, dat onder de huidige omstandigheden
vérre van waardeloos is, doordat hij voor den
eersten keer het vraagstuk op het diplomatieke
plan heeft gebracht, het duidelijk op het ter
rein der onderhandelingen geplaatst en het
tot koloniaal gebied beperkt: Djiboeti, Tunis
en Suez, zonder het den vorm te geven van
het dreigend dilemma, waarin de Italiaansche
pers het tot nu toe sloot.
Daarentegen heeft hij geen enkele nadere
aanduiding verschaft, noch over bijzonder
heden. noch over den omvang dezer eischen,
waardoor iedere beoordeeling van concrete
mogelijkheden eener eventueele onderhande
ling op de drie punten in kwestie zeer moei
lijk wordt.
Voor het .geval Frankrijk zou weigeren vol
doening te geven aan de Italiaansche aspira
ties heeft dé Duce zich van iedere bedreiging
onthouden. Hij bepaalde zich er toe te ver
klaren, dat de kloof tusschen de beide landen
moeilijk te overbruggen zou worden.
Doch om de Middellandschezeekwestie te be
palen, ontleende hij aan de nationaal-socialis-
tische terminologie het woord „levensruimte",
dat op eigenaardige wijze opheldert, hoe men
te Rome het vraagstuk ziet.
In de passage der redevoering over de Mid
dellandsche Zee moet gewezen worden op de
voorbehouden, welke de Duce heeft gemaakt
ten aanzien van de Adriatische zee, waar hij
het naast elkander bestaan heeft erkend van
overheerschende Italiaansche belangen en
Zuid-Slavische rechten.
Wat de Duitsch-Italiaansche betrekkingen
aangaat, heeft de Duce opnieuw de onwrik
baarheid en soliditeit van de as ter sprake
gebracht.
Toch schijnen zijn verklaringen over de
jongste gebeurtenissen in Midden-Europa en
de abstractie van zekere blijkbaar voor bin-
nenlandsch gebruik bestemde formules veeleer
een constateering van een stand van zaken
dan een goedkeuring te beteekenen.
Resumeerende schijnen de vooruit
zichten voor den internationalen toe
stand na de redevoering heter noch
slechter. Op de uit Fransch standpunt
bezien belangrijkste vraag, n.l. te we
ten of Fransch-Italiaansche onderhan
delingen onder bevredigende omstan
digheden kunnen worden gehouden,
geeft de redevoering ten slotte geen
nauwkeurig antiooord.
In zijn commentaar op de redevoering van
Mussolini schrijft de Temps: Frankrijk heeft
nooit een internationale beraadslaging ge
weigerd en slechts „nooit" gezegd tegenover
eischen, welke beoogen een slag toe te bren
gen aan de integriteit van zijn nationale
grondgebied en zijn souvereiniteitsrechten in
zijn rijk, met name Tunis.
De drje door Mussolini genoemde
punten: Tunis, Djiboeti en Suez vor
men een veel bescheidener program,
men zal dat toegeven, dan dat met
zooveel heftigheid door de fascistische
pers werd uiteengezet en dat ook
buitensporige eischen als die betref
fende Corsica, Nice en Savoie inhield.
Nog zou men moeten weten hoe de
regeering te Rome zich voorstelt de
kwesties Tunis, Djiboeti en Suez te
stellen.
De redevoering van Mussolini geeft dat niet
aan.
Misschien moet men te dien aanzien eenig
licht vragen in de verklaringen van Gayda.
Kunnen deze eischen een nuttige basis van
onderhandelingen vormen? Men zal moeten
afwachten om de bewoordingen te leeren ken
nen van de eischen van Italië om er over te
kunnen oordeelen, doch zeer zeker zouden zeer
veel zaken kunnen worden vergemakkelijkt
indien deze eischen niet zouden zijn inge
diend op den zoo heftigen toon der fascistische
perscampagne en tot op zekere hoogte, dien
van de redevoering van den Duce.
Niet ongunstig commentaar
te Londen.
De eerste indrukken in gezagheb
bende kringen te Londen zijn volgens
Reuter, dat Mussolini de verwachtin
gen niet heeft geloGchenstraft. welke
gewekt waren door de recente rede
van den Italiaansche koning. Men
heeft den indruk, dat, terwijl de rede
voering van Mussolini niet de gebrui
kelijke kracht en strijdlustigheid mist,
er weinig is, dat kan worden opgevat
als in wezen agressief.
Niemand verwachtte, dat Mussolini de spil
zou afvallen, maar stilzwijgend erkent de
rede de bijzondere behoeften van Italië, zoo
als die door den koning zijn uitgesproken en
geeft zij uitdrukking aan de opvatting, dat er
nog tijd is voor Frankrijk en Italië om samen
te werken ten behoeve van onderhandelin
gen over de op den voorgrond staande moei
lijkheden en in dit verband is er niets van
den aard van een bedreiging of ultimatum of
eenigerlei uitwerking en uitbreiding van de
Italiaansche eischen. die op de bekende basb
blijven.
Niemand in Engeland trekt het vitale be
lang in twijfel van de Middellandsche Zee
of de Adriatische Zee voor Italië en de ver
wijzingen van Mussolini naar deze onder
werpen wekken stellig geen bezorgdheid in
Britsche kringen. Mussolini's verwijzing naar
het gevaar van een ideologisch conflict wekte
de herinnering er aan, dat Chamberlain no°
slechts Donderdag j.l. den nadruk legde op
Engeland's wensch. „niet in Europa twee
tegenover elkander staande blokken, op te
richten van landen met verschillende denk
beelden omtrent de vormen van binnen-
landsch bestuur".
De parlementaire redacteur van
Press Association verklaart, dat de
redevoering van Mussolini onge
twijfeld de Europeesche spanning zal
verminderen, veeleer dan haar zal
doen toenemen.
Italiaansche kringen wachten thans op
Fransch initiatief.
In diplomatieke kringen te Rome wordt
de redevoering van Mussolini druk van com
mentaar voorzien. Men stelt weliswaar vast,
dat de Duce een krachtige taal moest laten
hooren, doch dat hij zich richtte tot de avant-
garde van het fascisme, veteranen uit den
strijd der revolutie.
Overigens zegt men, dat Mussolini duide
lijk heeft uiteengezet, dat de Spaa,nsche
kwestie geen hinderpaal meer vormt tusschen
Italië en Frankrijk.
Men is van meening, dat de barricade tus
schen de beide landen feitelijk niet meer be
staat. Mussolini is van meening, dat voortaan
tusschen Italië en Frankrijk nog slechts een
vraagstuk moet worden opgelost, een vraag
stuk. dat den naam heeft „Tunis, Dzjiboeti,
Suezkanaal."
De Duce preciseerde niet nader, doch in
dezelfde kringen maakt men melding van
het veelbeteekenende feit, dat Mussolini niet
het woord ..eischen" heeft gebezigd en dat
hij den aard van het probleem niet nauwkeu
rig heeft omlijnd, hij het toch heeft ge
noemd.
De minimale aspiraties van Italië zijn vol
gens deze kringen:
Een algemeen statuut voor de Ita
lianen in Tunis,
Afstand van den spoorweg van Dzji
boeti,
Vrije zóne te Djziboeti,
Herziening, ten gunste van Italië,
van de tarieven der Suez-Kanaal-
maatschappij
Toetreding van Italië tot den raad
van bestuur dezer maatschappij.
Men merkt dienaangaande op, dat Musso
lini zich onthouden heeft van iedere, zelfs
verscholen dreiging.
Italië verwacht dat Parijs den eer
sten stap zal doen en het initiatief zal
nemen voor onderhandelingen met
Rome.
In het kort ls de algemeene indruk,
dat de redevoering den toestand niet
ernstiger heeft gemaakt en dat zij
zelfs misschien zekere nog vage, voor
uitzichten opent, op een ontspanning
in de Middellandsche Zee.
Volkomen instemming- van Berlijn.
In welingelichte Duitsche politieke krin
gen verklaart men dat de de redevoering van
den Duce te Berlijn pas bekend was, nadat zij
was uitgesproken, hoewel men niet uitsluit,
dat Mussolini en Hitier tevoren met elkander
hebben gesproken.
Men betoogt, dat Duitschland het
door den Duce uitgesproken stand
punt ten volle deelt. Men spreekt
de meening uit en wijst dienaan
gaande op de redevoering, dat de
bruggen met Frankrijk niet vernield
zijn en verzekert, dat het rijk geen
enkel bezwaar zou zien, veeleer het
tegendeel, in een hervatting der
Fransch-Italiaansche besprekingen.
Politieke kringen behouden zich voor den
tekst nauwkeuriger te bestudeeren. Men
wenscht echter nu reeds de volkomen instem
ming van Duitschland met de Italiaanschen
thesen te betuigen.
Amerikaansch commentaar.
De „New-York Times" schrijft in en hoofd
artikel: .De rede laat Europa, waar het voor
dien was zonder eenige werkelijke veilig
heid, doch schijnbaar heeft de rede Europa
op het oogenblik gespaard voor een nieuwe
crisis".
De „New-York Herald Tribune" merkt op,
dat Mussolini de democratieën heeft mede
gedeeld. dat hij niet vraagt, doch hen zegt,
dat zij moeten wijken. Het „pronunciamenfo"
van Mussolini laat de geheele situatie open
en het is nutteloos in zijn phrases te zoeken
naar onthullingen voor de toekomst. Alleen
blijkt er uit, dat het brutale, barbaarsche cn
cynische de wereld blijft regeeren.
Incidenten te Eupen en Malmédy.
Agitatie tegen herderlijk schrijven.
Zondagochtend is in alle kerken en kapel
len in de kantons Eupen en Malmédy voorle
zing gedaan van een herderlijk schrijven van
mgr. Kerkhofs. den bisschQp van Luik. In het
bijzonder was dit schrijven gericht tot de
katholieken in de Oostelijke kantons. Er werd
met name in geprotesteerd tegen de bedoe
lingen van het nationaal-socialisme en tegen
de rassenleer.
De voorlezing van dezen brief heeft
naar Belga meldt in eenige parochies aan
leiding gegeven tot Incidenten. Verschelden
personen hebben uit protest de kerkgebouwen
verlaten. Ook te St. Vith verlieten verschei
den personen het kerkgebouw.
Deze reacties waren echter onbeteekenend
te noemen tegenover hetgeen zich te Eupen
afspeelde.
De eerste missen verliepen er kalm.
Doch om elf uur was het zeer druk
Nauwelijks was men begonnen met ue
voorlezing van het herderlijk schrij
ven of men hoorde lachen. Er werd
uit een groep personen gefloten. An
deren, die voor de kerk stonden, flo
ten eveneens. Een honderdtal bezoe
kers verliet de kerk.
De heer en mevrouw Henri Michel, uitge
ver van de „Grenz-Echo", het eenige in de
Duitsche taal verschijnende Belgisch-gezinde
dagblad in het kanton, werden uitgejouwd
door nationaal-soclalisten.
In de kerk in de benedenstad heeft men ook
opgemerkt, dat de reacties, welke er zich
voordeden, eveneens door dezelfde troep wer
den uitgelokt, Men zou tusschen hen een
groot aantal Duitschers uit Aken hebben her
kend. d
