Haarlem's Dagblad
Madrid geeft zich over
De Wanorde.
Luchtschool.
Rechtsbijstand
Blom&van der Aa
e BiukeuëvMea vak f taucc's icaeften
iedet aapekMilt vernacht
Snelle opmarsch
in het Zuiden
Bijna
600
bezoekers
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17108
Uitgave Loorens Coster, Maatschappij voor
Conrant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM Ei\ ROBERT PEEREBOOM
HoofdredacteurROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 28 Maart 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f3.25. franco per
poet f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertcntiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnenientstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Wij leven in een tijd. waarin bijzonder hooge
waarde wordt gehecht aan het handhaven van
de orde. Dat wil dan zeggen: de orde binnen
de grenzen van een land. En onder orde wordt
natuurlijk verstaan: hetgeen de regeering
eischt en voorschrijft. De denkbeelden van de
diverse regeeringen zijn een beetje verschil
lend en hun methoden dientengevolge
ook. Dat is bekend. Ook dijen die verschillen
in sommige gevallen tot zoo scherpe tegen
stellingen uit, dat de eene regeering dengeen
opsluit dien de andere juist als opperst hand
haver der orde geschikt zou achten. Voor den
onpartijdigen beoordeelaar, den leergierigen
toeschouwer, is het derhalve moeilijk een
klaar begrip te krijgen van het onderwerp
„Orde, haar toepassing en haar dienaren",
als hij zich niet tot de studie van toestanden
in zijn eigen land wenscht te bepalen maar
een ruimer veld van kennis te beploegen. Hij
zal erin blijven steken en zich genoodzaakt
zien, zijn onbevangenheid prijs te geven en een
eigen maatstaf te gaan aanleggen.
Dit is evenwel het ergste niet. Het ergste
is, dat er tusschen de regeeringen, de volken,
de staten onderling niet de minste orde be
staat. Er heerscht wanorde. Sommigen spre
ken van „chaos" en van „anarchie". Dat zijn
dikke woorden, die daardoor ongetwijfeld veel
al hun uitwerking op veie menschen missen,
hoewel ze in deze connectie heusch niet ten
onrechte gebruikt worden. Ik heb hier de
milder-klinkende term „de wanorde" gebezigd
omdat die evengoed den toestand weergeeft.
Er heerscht inderdaad een volkomen wanorde.
Weet u een zachtere uitdrukking voor een we
reld, waarin men heeft moeten erkennen dat
verdragen, tractaten, accoorden eigenlijk al
leen nog maar waarde hebben zoolang de on
derteekenaars er hun eigenbelang in blijven
zien ze te handhaven? Vervalt dat eigenbelang
geheel of gedeeltelijk, dan worden ze ver
scheurd. Stel u zoo'n toestand eens voor in uw
eigen land, waarin uw koopacte, door den
notaris gepasseerd, voor altijd gewaarborgd
is, waarin gij weet dat achter uw contract,
uw arbitrage-overeenkomst, uw statuten de
rechter staat om hun behoorlijke ten uitvoer
legging te verzekeren.
Het wordt nog erger als men bedenkt dat
het Recht van den Sterkste als overheerschend
wordt erkend. Stel u eens voor dat dat binnen
uw landsgrenzen zoo was! Dat ieder meenings-
verschil in uw huis, uw straat, uw buurt, uw
stad, uw land op deze wijze beslecht zou kun
nen worden en dat de politie, de rechterlijke
macht, de regeering dit aanvaardden. Zoudt
gij dat iets anders noemen dan wanorde....
en laat ik er nu maar aan toevoegen: chaos
en anarchie?
Internationaal zijn er trouwens niet eens
politie, rechters en regeering. Nu ja, er is nog
een Internationaal Hof in Den Haag. Maar dat
legt men alleen maar kleine zaakjes voor. Zoo
af en toe. Want „men" maakt zelf uit wat
men het voor zal leggen of niet. Is men sterk
genoeg om met dreigen zijn zin te krijgen, dan
gaat men er zeker niet heen.
Orde in het binnenland wordt allereerst
verzekerd door het geven van leiding. In inter
nationale zaken is er geen leiding. Het is een
voortdurend ruzie-makende vergadering zon
der voorzitter. Stel u uw vereeniging, welker
belangen u na aan het hart liggen, in dien
toestand voor! Gij zoudt zeggen: daar komt
niets meer van terecht tenzij onmiddellijk
overleg gepleegd wordt. Anders gaat de ver
eeniging ten onder. Welnu, in dien toestand
verkeert Europa en de afgevaardigden dei-
leden laten hem voortbestaan. Ongelukkiger
wijze zijn wij allen, individueel en noodge
dwongen, de leden. Tot zoovelen die schamper
lachten om de pogingen, den Volkenbond te
handhaven moet zoo langzamerhand het besef
wel doorgedrongen zijn, dat -dat denkbeeld
heelemaal niet mal was en dat het alternatief,
dat wij nu beleven en dat zich tot iets nog
veel ergers zou kunnen ontwikkelen, de wan
orde is. De chaos.
Het nieuwste verschijnsel is nu geprodu
ceerd door Italië en Frankrijk. Het eerste land
wil het een en ander gedaan krijgen van het
laatste, beide zijn bereid tot onderhandelen
maar beide zeggen dat de ander daarom moet
vragen. Geen leiding, geen orde, geen
voorzitter in de vereeniging. Een janboel. Ik
vind dat Italië erom hoorde te vragen, omdat
het iets van den ander verwerven wil en de
zaak op het tapijt heeft gebracht. Maar al
mocht iemand daar anders over denken, dan
zal hij toch toegeven dat dit wederzijdsche ge
drein terwille van het „prestige", hetgeen
wil zeggen: toonen wie de hardste vuist en
den grootsten mond durft opzetten toch
wel een treurige vertooning is.
Orde! werd zij maar eens geschapen waar
zij het meest noodig is. Een tijd van wanorde
beleven we!
R. P.
Keizer van Annam naar Frankrijk.
Keizerin en kroonprins vergezellen
den vorst.
SINGAPORE 28 Maart (Reuter). De 27-
jarige keizer van Annam, Bao-Dei, heerscher
over bijna 6 millioen menschen in Fransch
Indo-Chïna, zal binnenkort een bezoek brengen
aan Frankrijk. In Frankrijk opgevoed gaat hij
door voor een der modernste Oostersche vorsten.
Sinds 1884 is Annam een Fransch protectoraat.
Het ligt tegenover het onlangs door de Japan
ners bezette eiland Hainan.
Van zijn verblijf in Frankrijk zal de keizer
gebruik maken om zijn been verder te laten
behandelen, dat tijdens een jacht-expeditie ge
broken is. De keizerin en de kroonprins zullen
hem vergezellen.
(In het jaar 1938 heeft de Natio
nale Luchtvaartschool met 10647
vluchten het voorgaande jaar met
22% overtroffen. Geen enkel per
soonlijk ongeluk is voorgevallen)
De Nationale Luchtvaartschool
Neemt een steeds uitgebreider vlucht,
Die vlieginstelling groeit als kool,
Gedijend in de frissche lucht.
Tienduizend vluchten en nog meer
In het recent vervlogen jaar,
Van onderwijzend luchtverkeer,
Een machtig aantal bij elkaar.
Een luchtig leven ligt ons niet,
Is meer dan eens van ons verklaard,
Maar letterlijk op luchtgebied
Gaat onze luchtvaart met een vaart.
De leerlingvlieger stapt aan boord,
Stijgt op en komt weer vlot benee,
De tijd vliegt onverdroten voort
En Nederland vliegt met hem mee.
En dan de kroon op al dit werk,
Eik leerling bleef er ongedeerd,
Naast vliegen heeft men even sterk.
De veiligheid er gedoceerd.
KRANEVELD - JACOBIJNESTRAAT 10.
Strafzaken - dagvaarding - faillissement -
request enz. ADVIES 80 ets,
Kant. 9—5 's av. 7—8 u. TELEF. 20707.
(Adv. ingez. Med.)
De gezondheidstoestand van
Prinses Juliana.
's-GRAVENHAGE. 28 Maart.
De geneesheeren van Hare Ko
ninklijke Hoogheid Prinses Juliana
verklaren, in verband met de zwanger
schap, die thans tot ongeveer de helft
gevorderd is, dat de gezondheids
toestand van Hare Koninklijke
Hoogheid in alle opzichten uit
stekend is.
Dl". J. DE GROOT.
Dr. C. L. DE JONGH.
IK BIED U:
De Vernieuwde ,,A tot Z" polis
van BLOM VAN DER AA
Voor inboedels in Woonhuizen
Prospectus kosteloos verkrijgbaar.
Hoofdkantoor Amsterdam(C.)
Beursplein 5 Telefoon 47944 (7 lijnen)
Inlichtingen te verkrijgen bij den
districts-lnspecteur, den Heer
3. ALBERTI 3r., te HAARLEM.
Mr. Cornelisstraat 15 rood - Telef. 12319
(Adv. Ingez. MedJ
Hedenmorgen om 11.30 uur, zoo meldt United Press, werd te
Madrid bekend gemaakt, dat generaal Miaja Madrid en het om
liggende republikeinsche gebied onvoorwaardelijk had overgegeven
en dat de troepen instructies hadden gekregen geen weerstand te
bieden.
Op het 14 meter hooge gebouw van de Pers werd daarop de witte
vlag geheschen en op het gebouw van de telefoon de monarchistische
vlag.
Het binnenrukken van de troepen van Franco werd, toen dit
bericht werd afgezonden, ieder oogenblik verwacht.
Gedurende den geheelen nacht trokken lange rijen vluchtelingen
door de straten om de stad in Oostelijke richting te verlaten. Onder
hen bevonden zich republikeinsche autoriteiten, militairen en
ambtenaren.
Zij, die gebleven zijn, hebben zich in hun woningen teruggetrok
ken en wachten de komst der Nationalisten af.
Het aantal deserties is aan republikeinsche zijde zeer groot.
Havas meldt uit Salamanca. 28 Maart:
Het groote hoofdkwartier van de troe
pen van Franco bericht, dat de op
marsch van de rechtsche troepen in
den sector Cordova wordt voortgezet.
De dorpen Guiko, Almaden, Villa
Nueva Cordova, Venta Cardena en de
spoorwegstations ten noorden van Be-
lalcazar zijn bezet. Ten zuidoosten van
Badajoz zijn de dorpen Zaezacapilla,
Penalsordo bezet. Zes duizend man
hebben zich overgegeven.
Bovendien hebben de troepen van Franco in
den sector Toledo de dorpen Polan, Guadamur
Noez.Totanes en Galvez bezet.Andere afdeelingen
hebben het front doorbroken, zijn de brug van
Toledo overgetrokken en hebben snel zeventien
dorpen bezet, alsmede de spoorwegstations Al-
godor en Castillejos. Zij maakten 4500 krijgs
gevangenen.
De correspondent van Havas bericht
uit Burgos, dat de troepen van Franco
bij Toledo ten zuiden van de Taag zijn
opgerukt over een breedte van 90 K.M.
en een diepte van 30 K.M.
Vijf legercorpsen hebben aan het offensief
deelgenomen onder commando van generaal
Saliquet.
In de onmiddellijke nabijheid van Ma
drid hebben de troepen van den verdedi-
gingsraad zich bij compagnieën tegelijk overge
geven te Cerro Los Angelos ten zuiden van
Madrid. Andere groepen, gevolgd door burgers,
gaven zich over in de universiteitswijk.
Volgens de laatste berichten uit Madrid zijn
de troepen van Franco nog niet binnengerukt.
Blik in vogelvlucht op de Spaausche hoofdstad.
Men gelooft, dat Franco zelf Zaterdag de stad
binnen zal treden.
Overal in de. stad zijn witte vlaggen gehe
schen.
Toen de correspondent van Reuter zich he
denochtend vervoegde bij het hoofdkwartier van
den genei-alen staf van den verdedigingsraad
werd hem medegedeeld, dat de opperbevelheb
ber, generaal Casado, de stad had verlaten en
dat het centrale leger, onder leiding van kolo
nel Prada, zich had overgegeven.
Op verschillende plaatsen wapperen reeds de
nationalistische vlaggen, alle oude republikein
sche vlaggen zijn verdwenen en de bevolking
brengt reeds den fascistengroet. In de winkels
weigert men reeds de republikeinsche bankbil
jetten aan te nemen. De straten zijn vol soldaten
van het republikeinsche leger, die loopgraven en
wapens in den steek hebben gelaten.
Velen trachten ook nu nog de stad te verlaten
Argentinië levert koren aan
Duitschland.
En Duitschland spoorwegmateriaal aan
Argentinië.
BUENOS AIRES 28 Maart. Maandagavond
hebben de Duitsche ambassadeur en de Argen-
tijnsche minister van buitenlandsche zaken.
Cantillo, een Duitsch-Argentijnsche handels
overeenkomst geteekend, volgens welke Argen
tinië binnen de 6 maanden 100.000 ton koren en
8000 ton wol naar Duitschland zal exporteeren.
Duitschland zal in betaling daarvoor spoorweg-
materiaal leveren. Het zou hier o.a. 64 locomo
tieven, slaap- en goedex-enwagons betreffen.
(United Press).
Britsch schip weet Valencia te
bereiken.
Ondanks de blokkade.
Mandagavond werd te Looiden vernomen,
dat het Britsche stoomschip Stanland. de
blokkade geforceerd had en Valencia was bin-
nengeloopen met een lading levensmiddelen,
kleeren en zeep. verzonden door het gemengde
Nationale Comité voor hulp aan- Spanje, de
Internationale commissie tot zending van
levensmiddelen en het comité van Manches
ter. Nog drie schepen zijn op weg naar
Spanje, Zij zijn vertrokken uit Huil, Londen
en Liverpool.
Roemeensche oud-ministers
wenden ziel: tot den koning.
Op koerswijziging aangedrongen.
BOEKAREST 28 Maart (Reuter).
Ruim dertig oud-minister-presidenten en
ministers, waaronder oud-minister-presi
dent Manioe, hebben een memorandum
gezonden aan koning Carol, waarin zij.
in het belang van het land. vragen het
bestuur te wijzigen.
De adressanten verklaren te betreuren, dat de
koning bij de jongste crisis de leiders van de
oude politieke partijen niet bij zich heeft ge-
noodigd om den toestand te bespreken. De koning
heeft te veel autoriteit en verantwoordelijkheid
op zijn schouders geladen en de adressanten ver
zoeken een bewind van nationale eenheid in te
stellen, dat in direct contact staat met het volk.
Behalve door Manioe, is het memorandum
ook onderteekend door den leider der Boeren
partij. Angelescoe, en het lid van den kroon
raad Minescoe, die hebben medegewerkt aan
het opstellen van de grondwet, welke in 1938 in
werking is getreden.
Het woord is aan
Valfour
Men mag van de icereld al
het kwaad zeggen dat men
wil, toch blijft zij alleen in
stand door het goede dat in
haar is.
(Adv. Ingez. Med.)
Chamberlain over de Britsch-
Duitsche verklaring.
Uitleg vragen aan Hitler over het gebeurde is
nutteloos, zegt de premier.
Op een in het Lagerhuis gestelde vraag, in
hoeverre de regeering de Britsch-Duitsche ver
klaring van 27 September na de inlijving van
Tsjecho-Slowakije en Memel een doeltreffend
instrument acht en of hij aan Hitler uiting had
gegeven van zijn verontwaardiging en om uitleg
had verzocht, heeft Chamberlain verklaard, dat
hij niets toe ie voegen had aan zijn op 17 Maart
gehouden rede, waaruit duidelijk de houding der
Britsche regeering bleek. Hij geloofde niet, dat
het eenig nut zou hebben Hitier om uitleg te
verzoeken. Op de vraag of hij de Britsch-Duit
sche verklaring bindend achtte, antwoordde
Chamberlain:
In mijn rede te Birmingham alsmede in het
Lagerhuis heb ik er op gewezen, dat ik bepaal
de verzekering van Hitler had ontvangen en
dat het recente optreden van Hitler niet met
deze verzekeringen vcreenigbaar scheen te zijn.
Ik heb gevraagd, of het mogelijk was op nieuwe
verzekeringen te vertrouwen.
Betreffende het Düitsch-Roemeensche han
delsverdrag heeft Chamberlain gezegd, dat de
oemeensche regeering de Britsche regeering
had medegedeeld, dat het accoord geen politieke
clausule bevatte en dat Roemenië door het slui
ten van het accoord niet zijn economische onaf
hankelijkheid had prijsgegeven.
Op den eersten
Tentoonstellingsdag
De tioeede tentoonstelling: Wat doet U
in uio vrijen tijd?" heeft buitengewoon
goed ingezet. Reeds op den eersten dag
bestond er groote belangstelling en werd
een recordcijfer van bezoekers bereikt,
nl. 588, dus bijna een 600-tal. Den ge
heelen Maandag door stroomden de men
schen de Tijdingzaal van onze krant
aan de Groote Houtstraat binnen en
toonden veel aandacht voor de vrije-tijd-
werkstukken, zoowel voor de vlieg
machines, schepen en molens op de
tafel in het midden als voor de fraaie
schilderijen aan den ivand.
iiiiiiiiiiiiiiiiinittniHiiiiiiiiBiHHiüiDiHiiminiiiiuiiifliiiBffliiiiiiiinniiiianiBiiiiiiiiin
HEDEN: 14 PAGINA'S.
BINNENLAND.
pag-
In de zaak tegen den arbeider uit Bergen,
die verdacht werd zijn vrouw en kinderen
tc hebben wilen verdrinken, is een vrij
sprekend vonnis gegeven. 8
Bijzonderheden over het nieuwe Duitsche
handelsverdrag. 3
BUITENLAND.
De Italiaanscho pers noemt de bevrediging
der Italïaansche koloniale verlangens
voorwaarde voor vrede in Europa. 5
De Fransche minister van buitenlandsche
zaken. Bonnet, heeft verklaard, thans op
initiatief van Rome tc wachten. 5
De Hongaarsch-SIowaakschc vijandelijkhe
den zijn nog niet ten einde. 5
Schaakrubriek.
SPORT.
ARTIKELEN, enz.
R. P.: De wanorde. 1
G. J. Kalt over het Lijdensoratorium „Der
Tod Jcsu". 4
K. de Jong: Recital van Oostersche liederen 4
J. W. Kolkman: De presidentsverkiezing in
Frankrijk. 5
J. H. Francois: Stanley Jones, de zendeling. 5
Dr. P. H. Schroder over: Menschen van on
zen stand. g
Van onzen Londensclicn correspondent: Lon
don's Vcrkcerspuzzlc. 7
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op g