Haarlem's Dagblad
Hieuwt tya
Verboden Toegang.
van Engeland
en Frankrijk
De Fransche toezeggingen
aan Roemenië en Griekenland.
Noodzakelijkheden.
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17122
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Znider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 13054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
HoofdredacteurROBERT PEEREBOOM
Vrijdag 14 April 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
De door Engeland en Frankrijk jegens
Duitschland en Italië gevoerde nieuwe poli
tiek heeft gisteren verdere ontwikkeling be
reikt. Het is de politiek van de bordjes „Ver
boden Toegang". Zij worden op de Europee-
sche landkaart geplaatst aan de grenzen van
een gansche reeks van kleine en „middel-
groote" staten, in sommige gevallen in samen
werking met die staten, in andere zonder dat
zij erin gekend zijn of erin gekend wenschen
te worden. Tot die laatste gevallen
behooren, zooals men weet, Nederland, Bel
gië en ook Zwitserland, die hun standpunt
van volstrekte neutraliteit handhaven en dus
met geen enkelen staat garantieverdragen
sluiten of daarover onderhandelen of zelfs
maar van gedachte wisselen. Tot de eerste
categorie, die der landen waarmee wèl overleg
is gepleegd, behooren Polen alsmede eenige
Balkan-staten. Chamberlain en Daladier heb
ben gisteren in verklaringen, die op dit punt
precies gelijkluidend waren, medegedeeld dat
zij de grenzen van Roemenië en Griekenland
gewaarborgd hebben en dat Engeland en
Frankrijk deze landen dus zullen bijstaan als
zij mochten worden aangevallen en zich tot
gewapend verzet genoopt zouden zien. Joego
slavië. dat zoo dicht bij het vuur zit en zich
allesbehalve behagelijk moet voelen, is nog
niet in het openbaar in de garanties betrok
ken. Verondersteld wordt dat het zulks zelf
niet gewenscht heeft.
Zoowel in Engeland als In Frankrijk zijn de
redevoeringen der premiers met bijval ont
vangen. Algemeen is men daar kennelijk
overtuigd, dat de thans gevoerde politiek de
eenige mogelijke is die men kan toepassen.
Critiek wordt dan ook slechts uitgeoefend op
den omvang van dit beleid. De opposities
wenschen het uitgebreid te zien tot een deel
neming van Sovjet-Rusland aan het front
der garanties. In Engeland komt deze critiek
sterker tot uiting dan in Frankrijk, waar men
wel zeer vereend achter Daladier's beleid
staat. Chamberlain heeft erop geantwoord
dat hij wel het nauwste contact met de Rus
sische vertegenwoordigers houdt maar niet
alleen rekening heeft te houden met wat de
Engelsche regeering zelf wil doch ook met
hetgeen de regeeringen van andere landen
willen. Waarbij men onmiddellijk denkt aan
Polen, dat op een bondgenootschap met Rus
land geenszins gesteld is.
Intusschen blijkt uit de critiek en het erop
gegeven antwoord dat het Verboden Toegang
stelsel niet volledig is en uit de bovenaange-
duide verschillende opvattingen der landen
met gegarandeerde grenzen bovendien, dat
dit toch wel iets anders is dan het stelsel dei-
collectieve veiligheid, in het Volkenbonds
pact belichaamd, maar nimmer tot actieve
werkelijkheid gebracht.
Dat was een opzet, waarin niet alleen een
veel grooter aantal staten betrokken was maar
die zich bovendien grondde op volstrekte on
derlinge verbondenheid. Met de thans weer
herhaaldelijk gebruikte term „collectieve vei
ligheid" wordt dus niet het oorspronkelijke
stelsel van internationale rechtsorganisatie
bedoeld, maar een opportunistisch beleid dat
door de omstandigheden door Engeland en
Frankrijk als de meest practische politiek is
aanvaard.
Zooals te verwachten was hebben de rede
voeringen van Chamberlain en Daladier geen
ontspanning gebracht. In Duitschland neemt
de pers een zeer bittere houding tegen Enge
land aan. In Italië is men gematigder Cham
berlain stelt trouwens nog steeds alles in het
werk om het Britsch-Italiaansche verdrag te
handhaven en met Italië op voet van samen
werking te verkeeren. Hij heeft de mogelijk
heid van opzegging van het verdrag gisteren
vierkant afgewezen en gezegd „dat niemand,
die verantwoordelijkheidsgevoel bezit, in deze
dagen lichtvaardig iets kan doen dat zou
leiden tot een verhoogde internationale span
ning."
Millioenen menschen in de geheele wereld,
ook in ons land, zullen met deze woorden
instemmen. Een spoedige terugtrekking der
Italiaansche troepen uit Spanje zou inderdaad
tot een zekere ontspanning leiden en weer
wat nieuwe hoop geven omtrent de Italiaan
sche voornemens. Ik herinner er daarbij aan
dat Mussolini nog onlangs verklaard heeft,
dat hij een lang tijdperk vah Europeeschen
vrede wenschte.
De mogelijkheid blijft inderdaad groot dat hij
wel manoeuvreert om zooveel mogelijk voor-
deelen te behalen maar ondanks alle dreige
menten voornemens is het uitbreken van een
Europeeschen oorlog te helpen voorkomen. De
redenen liggen voor de hand.
R. P.
Vanmiddag spreekt Roosevelt.
WASHINGTON. 14 April. (Reuter-ANP.)
Vanmiddag te 4 uur Greenwichtijd zal de presi
dent der Vereenigde Staten, Roosevelt, een toe
spraak houden tot de leiders van de Pan-Ame-
rikaansche Unie. Men verwacht, dat hij in deze
rede de dictators zal waarschuwen zich niet te
nestelen in de staten van Latijnsch Amerika.
De rede zal per radio worden uitgezonden.
Koningin Geraldine hersteld.
ATHENE, 14 April. (Havas) Professor Louros,
die konirtgin Geraldine te Larissa heeft behan
deld, is te Athene teruggekeerd. Hij verzekerde,
dat de koningin geheel hersteld is.
Steun toegezegd aan
Roemenië en Griekenland
In respectievelijk in het Lagerhuis en voor de pers
afgelegde verklaringen hebben Chamberlain en Daladier
gisteren medegedeeld, dat Engeland en Frankrijk aan Roe
menië en Griekenland steun hebben toegezegd ingeval deze
landen het slachtoffer mochten worden van een agressie,
waartegen de Roemeensche en Grieksche regeeringen zich
met haar strijdkrachten zouden meenen te moeten verzetten.
Chamberlain heeft in zijn verklaring nog gezegd, dat
Engeland het accoord met Italië niet zal opzeggen.
Te Berlijn en te Rome is men van oordeel dat de Britsch-
Fransche garanties voor de betrokken landen volkomen
overbodig zijn. Men ziet er een nieuwe poging tot omsinge
ling van Duitschland en Italië in.
(Men zie pag. 5 en 6.)
Bondgenootschap
met Polen bevestigd.
Havas meldt uit Parijs:
De Fransche regeering heeft Donderdag de
besluiten bekend gemaakt, welke de minister
raad genomen heeft. Daladier heeft hiervan
mededeeling gedaan aan de pers en hierbij
de volgende verklaring afgelegd:
„De politiek van Frankrijk heb ik gedefi-
neerd in mijn radioredevoering van 29 Maart.
Ik zei toen, dat Euhopa opgeschrikt was en
Frankrijk, vastbesloten den vrede in vrijheid
en eer te handhaven, eerst zijn eigen ver
dediging moest versterken en zijn banden
van solidariteit met de andere volken, welke
een agressie willen weerstaan, moest uitbrei
den. Sedertdien hebben wij in dien geest ge
handeld. Wij hebben het gedaan zonder woor
den en zonder ijdele provocaties.
Wanneer een actie doeltreffend wil zijn,
behoeft zij niet te worden begeleid door rede
voeringen of bedreigingen. Daarom hebben
wij militaire maatregelen genomen, die een
waarborg bieden tegen iedere verrassing van
de grens van Frankrijk en zijn rijk.
Ik breng hulde aan het geheele volk, dat,
in Frankrijk en de overzeesche gebieden een
bewonderenswaardig voorbeeld van kalmte
en vastberadenheid geeft.
Terzelfder tijd en met dezelfde methoden
hebben wij de noodzakelijke diplomatieke
actie voor de handhaving van den vrede door
versteviging dei- solidariteit, welke een een
heid moet vormen tegenover het gemeen
schappelijk gevaar voor alle landen, die vast
besloten zijn hun vrijheid te behouden, voort
gezet. Wij blijven in voortdurend contact met
de regeeringen van Engeland, de Ver. Staten,
Rusland, Polen en den Balkanbond. Ons doel
is noodzakelijke samenwerking te organisee-
ren tusschen alle naties die er niet aan den
ken om de vitale belangen van eenig volk,
welk het ook zij, te bedreigen, die geen enkel
loyaal onderzoek der huidige problemen af
wijzen, en die vastbesloten zijn om weerstand
te bieden aan iedere poging tot overheer-
sching. Moet ik hieraan toevoegen dat onze
nauwe en diepe overeenstemming met Groot-
Brittannië nooit een grooter kracht gehad
heeft dan thans?
Ik richt dus tot de Fransche natie de vol
gende verklaring, welke is opgesteld in over
eenstemming tusschen de Fransche en de
Engelsche regeeringen: de Fransche regeering
hecht er het grootste belang aan, iedere wij
ziging te voorkomen, die opgelegd wordt door
bedreiging met geweld, in den status quo in
de Middellandsche Zee en op het Balkan
Schiereiland.
Rekening houdende met de bijzon
dere ongerustheid, die de gebeurte
nissen dezer laatste weken hebben
doen ontstaan, heeft de Fransche re
geering bijgevolg aan Roemenië en
Griekenland de bijzondere verzeke
ring gegeven, dat, ingeval een actie
zou worden ondernomen welke dui
delijk de onafhankelijkheid van Roe
menië of Griekenland zou bedreigen
en waartegen de Roemeensche of de
Grieksche regeering het in haar vitaal
belang zou achten verzet te bieden
met haar nationale strijdkrachten,
de Fransche regeering zich gebon
den zal achten haar onmiddellijk
allen bijstand die in haar vermogen is
te verleenen.
De Engelsche regéering heeft een gelijke*
houding aangenomen. De Fransche regeering
was aan den anderen kant verheugd over
de afsluiting van de wederzijdsche verplichtin
gen tusschen Engeland en Polen, welke landen
besloten hebben elkander wederzijds steun
te verleenen ter verdediging van hun onaf
hankelijkheid wanneer zij direct of indirect
werden bedreigd.
Het Fransch-Poolsche bondgenoot
schap is aan den anderen kant be
vestigd door de Fransche en de Pool-
sche regeering in denzelfden geest.
Frankrijk en Polen waarborgen elkan
der onmiddellijk en rechtstreeks tegen
iedere directe of indirecte bedreiging die
een aanslag zou beteekenen op hun
vitale belangen. Nog vandaag doen
onze ambassadeurs mededeeling van
deze verklaring aan alle betrokken
regeeringen en in het bijzonder aan
Turkije.
„EEN ONGEVRAAGDE
GARANTIE."
De Italiaansche reactie op de
verklaringen van Chamberlain en
Daladier.
ENGELAND TRACHT DE OMSINGELING
VAN DUITSCHLAND EN ITALIë TE
BESPOEDIGEN, ZEGT DE „MESSAGERO".
ROME, 14 April (Stefani). De bladen
wijden de geheele vocirpagina aan de verga
dering van den grooten fascistischen raad
en de woorden van Mussolini, doch geven geen
directe besprekingen van de redevoering
van Chamberlain, welke evenwel in haar ge
heel op andere pagina's gepubliceerd wordt
evenals de verklaring van Daladier, onder het
opschrift „Het standpunt der democratieën'
In een correspondentie uit Londen
schrijft de „Messagero" dat Engeland
om de omsingeling van Duitschland
en Italië te bespoedigen, bezig is een
stelsel op te bouwen van allianties,
accoorden, unilaterale en bilaterale
garanties, dat neg gevaarlijker is dan
een collectief blok. aangezien het zulk
chaos in Europa zal verwekken, dat
een enkel incident voldoende is om de
geheele wereld in brand te zetten
De Parijsche correspondent van de Popoio
di Roma merkt op, dat de door Frankrijk
aangenomen houding, hoewel gelijk aan die
van Engeland, toch voorzichtiger en mer ge
reserveerd is en den indruk bevestigt, dat de
Fransche regeering niet te ver wenscht te
gaan, zoo lang Engeland niet den verplich
ten militairen dienst heeft ingevoerd.
De „Lavoro fascista" zet boven het verslag
van de Lagerhuisvergadering: „Chamberlain
biedt Roemenië en Griekenland een onge
vraagde garantie aan".
Havas zegt, dat de Italiaansche
reactie op de verklaringen" van Cham
berlain en Daladier niet zeer gunstig
is, hoewel men zich ook in regeërings-
kringen uiterst gereserveerd toont.
Te Rome is men van meening. dat de Ita
liaansche verzekeringen, welke Griekenland
spontaan gegeven zijn. een garantie overbodi:
maakten, een garantie, waarin men bovendien
een voortzetting van een politiek tot omsinge
ling der spilmogendheden wil zien. Men uit
verder de meening, dat de garantie aan
Roemenië een ontspanning tusschen Boeda
pest en Boekarest niet zal vergemakkelijken
doordat zij Roemenië slechts minder "welwil
lende tegenover de verlangens van Hongarije
kan maken. Kortom, fascistische kringen zijn
van oordeel, dat de verklaringen van Don
derdag een moeilijker situatie scheppen op
den Balkan, waar zones van spanning be
staan.
Volgens een deskundige beschou
wing moet een goed motorrenner
in liet bezit zijn van scherpe oogen
en stalen zenuwen).
't Is altijd prettig om weer eens iets nieuws
te leeren,
Vooral uit een milieu jezelf niet goed bekend,
Zoo zijn er eischen wanneer je iets wilt
presteeren,
Als je voor je plezier of broodje motor rent.
Ik voel daar niet zooveel voor, wil ik wel
bekennen,
Ik ben op sportgebied bezadigder van smaak.
Dan het opwindend en riskante motorrennen,
Maar andren denken anders en dat is hun
zaak.
Ik wil in elk geval mijn kennis graag
verhoogen.
Wanneer zoo'n renner hopen wil op zege
praal.
Dan moet hij uitgerust zijn met twee scherpe
oogen
En, van gelijk belang, met zenuwen van staal
Die beide eigenschappen mogen niet
ontbreken,
Zoo zegt men, en ik neem het grif als
waarheid aan.
Neen, sterker nog, het komt mij voor vanzelf
te spreken,
Al heb ik in die richting zelf nooit iets
En toch, naar mijn gevoel moet er nog iets
mankeeren,
Die zenuwen, die oogen. goed, mtiar anders
niets?
't Voldoet mij niet geheel, ik zit te prakki-
zeeren,
Behoeft een goede motorrenner nog niet iets?
Er moet toch nog wat zijn, dat niet is te
ontberen,
AI kan ik dan als leek deskundigen niets
leeren,
Ach ja, natuurlijk, 'k weet het al
een motorfiets.
P. GASUS
Duitsche meening over
Chamberlain's rede.
„Een slag in de lucht".
In Berlijnsche politieke kringen tracht
men volgens Havas de beteekenis van
de verklaringen van Chamberlain en
Daladier te verkleinen. Men stelt de
door Frankrijk en Engeland aan Grie
kenland en Roemenië verstrekte garan
tie als een slag in de lucht, omdat, zoo
zegt men, deze gebaren op geen enkele
werkelijke bedreiging van de zijde der
autoritaire staten tegen de onafhanke
lijkheid van Roemenië en Griekenland
correspondeeren.
Men zegt dat officieele kringen de verklarin
gen zorgvuldig willen bestudeeren, alvorens zij
zich formeel uitspreken. Zij verklaren echter
reeds thans, dat de Fransch-Britsche garantie
althans geen nut heeft.
De „Deutsche Dienst" schrijft o.m.: De rede
voering van Chamberlain, welke een zoo groote
sensatie zou brengen, kan slechts een bluf ge
noemd worden van de soort, zooals wij in de
verklaringen van den Engelschen minister-pre
sident in de laatste maanden steeds hebben
aangetroffen. Men kan slechts beweren, dat zij
noch zijn vrienden tevreden heeft gesteld en de
oppositie heeft gekalmeerd, noch op de asmo-
gendheden eenigen indruk heeft gemaakt.
De geheele jongste ontwikkeling, waarin En
geland een zoo treurig beroemde rol speelde en
welke een klaaglijk einde heeft gevonden door
de redevoering van den minister-president in
het Lagerhuis bewijst opnieuw dat Engeland
paniek en oorlogsstemming noodig heeft om ten
slotte op te treden in de rol van vredesstichter.
In werkelijkheid evenwel om als „lijkenroover"
een buit binnen fle halen, welke voor hem in
rustige tijden volkomen onbereikbaar zou zijn.
Het is zacht uitgedrukt een ongegeneerdheid,
wanneer Engeland zich verstout zijn twijfel
achtige bescherming aan te bieden aan de Griek
sche regeering, welke zoo juist door haar harte
lijk gestelde notawisseling met de Italiaansche
regeering heeft bewezen, dat zij zich niet be
dreigd gevoelt. Hetzelfde geldt voor het Engel
sche aanbod aan Roemenië, Turkije en Joe-
go-Slavië.
Groote voorbereidingen voor
Hitler's verjaardag.
Een feestweg van 8 Ys K.M.
Uitgebreide maatregelen worden te Berlijn
genomen voor de luisterrijke viering van den
50sten verjaardag van Hitier. Een 8Va K.M.
lange feestweg is men bezig te versieren. Daar
zal de groote parade plaats vinden. De weg
naar het Adolf Hitlerplein wordt getooid met
350 metalen palen van 11 meter hoogte, waar
aan 6 meter lange hakenkruisvlaggen zullen
worden opgehangen. De Spaansche weer
macht heeft besloten den chef van het leger
corps Aragon, generaal Moscardo, alsmede
zijn stafchef, kolonel Gazapo, naar Berlijn af
te vaardigen, om Hitier de gelukwenschen
over te brengen.
DE BOLLENVELDEN.
Ontheffing Winkelsluiting.
B. en W. hebben, lettende op artikel 9, lid
5. der Winkelsluitingswet 1930. Stbl. no. 460,
besloten, met het oog op den stand der bloe
menvelden op de Zondagen 16 en 23 April
1939. op welke dagen alhier een talrijk be
zoek van elders te verwachten is, algemeene
ontheffing te verleenen van alle verbods
bepalingen van bovengenoemde wet tot des
namiddags 8 uur
Het woord is aan
Gustave Ie Bon:
De persoonlijke moed is
veel zeldzamer dan de col
lectieve.
Britsche pers is bet eens met
Chamberlain's verklaring.
Ook de Fransche bladen stemmen in met de
nieuwe toezeggingen.
LONDEN, 14 April. (Reuter.) De
Britsche pers stemt algemeen in met de
rede van minister-president Chamber
lain en men is het er algemeen mede
eens, dat het Britsch-Italiaansche ver
drag niet moet worden opgezegd, zoo
lang Italië nog in de gelegenheid is de
verplichtingen na te komen.
De Times wijst er op, dat de werkelijke proef
moet komen na de parade te Madrid. Wanneer
dan de Italiaansche troepen niet teruggetrokken
worden, behoeft het verdrag niet eens opgezegd
te worden. Ten aanzien van de garanties, welke
Engeland in Oost-Europa op zich heeft genomen
schrijft de Times, dat deze verantwoordelijk
heid niet lichtzinnig is aanvaard- Zij zijn een ant
woord op den loop der gebeurtenissen, waarop
geen ander antwoord mogelijk is.
De Daily Telegraph keurt de beslissing het
Britsch-Italiaansche verdrag niet op te zeggen
goed, omdat een geschil tusschen Italië en En
geland in de Middellandsche Zee gelijk zou
staan met in de kaart van Duitschland spelen.
PARIJS, 14 April. (Havas) De geheele Fran
sche pers begroet de verklaringen van Cham
berlain en Daladier. Men is van oordeel, dat een
krachtige organisatie van collectieve veiligheid
is geschapen tegen ieder misbruik van macht.
De meeste bladen verlangen evenwel, dat ook de
Sovjet-Unie in het systeem wordt ingeschakeld.
De „Jour" bericht, dat Joego Slavië
niet is genoemd omdat de regeeringen te
Athene en Boekarest te Parijs en Londen
uiting hadden gegeven aan hun be
zorgdheid, terwijl de regeering te Bel
grado verklaarde geheel gerustgesteld
te zijn door de verzekering van Rome.
De „Petit Journal" verlangt thans dat Enge
land militaire dienstplicht zal invoeren, dat
Frankrijk 5000 vliegtuigen zal bouwen en dat de
Vereenigde Staten de neutraliteitswet zullen
wijzigen.
Saint Brice schrijft in de „Journal" dat'de
verklaringen van Chamberlain en Daladier
slechts étappen zijn in de organisatie van de
collectieve veiligheid.
Italianen zullen Spanje verlaten.
Begin Mei vertrekt het eerste deel.
ROME, 13 April. De correspon
denten te Madrid van de Italiaansche
bladen bevestigen vandaag, dat in de
eerste week van Mei een aanvang zal
worden gemaakt met het terugtrekken
der Italiaansche vrijwillegers na de
groote parade van 2 Mei. (United
Press)
Nog een Mobamniedaanseb protest
tegen de bezetting van Albanië.
TUNIS. 14 April (Havas). De Bond van
Noord Afrikaansche Mohamedaansche oud
strijders uit den oorlog van 1914-1918 heeft in
een algemeene vergadering een motie aange
nomen, waarin wordt geprostesteerd tegen
den aanval, waarvan Albanië het slachtoffer
is geworden.
Deel der Duitsche vloot
uitgevaren.
(Men zie ook pag. 6)
LONDEN. 14 April 'Havas) De Berlijn
sche correspondent van de „Daily Express"
bericht, dat zes eenheden van de Duitsche
vloot, welke deel moeten nemeft aan de ma
noeuvres voor de Spaansche kust. vanochtend
uit Kiel zijn vertrokken. De schepen stoom
den evenwel niet door het Kanaal van Kiel,
doch zetten koers naar het noorden.
HEDEN 16 PAGINA'S
BINNENLAND.
pag.
Tegen den Pool Wreszynski, is na een fel en
scherp requisitoir vier jaar gevangenis
straf geëischt. 3
BUITENLAND.
Engeland en Frankrijk zullen Roemenië en
Griekenland steunen in geval van agres
sie. 1 en 5
Chamberlain heeft medegedeeld dat Enge
land het verdrag met Italië niet zal opzeggen 5
SPORT.
Sport in 't Kort. 8
Damrubriek. 8
Het Sportgesprek van 4e week. 8
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Verboden Toegang. j
K. de Jong: Vocaal en Instrumentaal concert 2
G. J. Kalt: Uitvoering door leerlingen van
Annie Bonarius. 2
Mr. E. Elias: Ik ontdek Amerika. 3
Van onzen Londenschen correspondent: Lind
bergh, de Zwijger. g
Van onzen Geneefschen correspondent:
Zwitserland's militaire maatregelen. g
S. A. Reitsma: De Albaneesche steden. 9
Voor de Jeugd. 14
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op
