Haarlem's Dagblad
De Staten
verkiezingen.
Gedeelde bollensmari.
Zonsverduistering
f o*°
Onze omroep krijgt
TWEE NIEUWE GOLFLENGTEN
Twee jaar eerste
oefentijd
WERKLOOZEN
Mevr. Theo Mann-
Bouwmeester
Het Belangrijkste
56f Jaargang No. 17125
Uitgave Loiirena Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgavenen Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, hijkantoor
Soendnplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14B25. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 18 April 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advcrtenticn 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regeiabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes rie rubriek.
Morgen zullen in ons land de kiezers ter
stembus trekken om de Staten der elf pro
vincies te kiezen: in totaal een kleine zeshon
derd leden. De onpartijdige beschouwer kan
met den besten wil ter wereld niet zeggen dat
een hevige campagne deze verkiezing heeft in
geleid. Natuurlijk hebben de partijen allemaal
vergaderingen gehouden, natuurlijk is er ge
adverteerd en met strooibiljetten en affiches
gewerkt, maar van een diepgaande belang
stelling bij „het kiezersvolk" kan men niet
spreken. En van opwinding volstrekt niet. In
normale omstandigheden heeft de verkiezing
voor Provinciale Staten altijd al minder de
aandacht getrokken dan haar beide soortge-
nooten: die voor de Tweede Kamer en die
voor de gemeenteraden. Nu komt zij erger
dan tevoren in de verdrukking omdat alle
politieke interesse zich concentreert op hetgeen
buiten onze grenzen gebeurt. Buiten onze door
troepen bewaakte grenzen
Op den stemmingsdag zelf zal de verkiezing
voor de Provinciale Staten wel de aandacht tot
zich moeten trekken omdat wij nu eenmaal
bijna allen, voorzoover wij boven de 25 jaar
zijn, stembuswaarts zullen moeten tijgen en
ook dit eenmaal gedaan hebbend be
nieuwd naar den uitslag zullen zijn. Dat be
looft althans een levendigen avond, waarop
de gesprekken in- en buitenshuis zich althans
voor een belangrijk deel op de binnenlandsche
inplaats van op de buitenlandsche politiek
zullen richten. Zoodat de eerstgenoemde zich
voor zal doen in de ongewone gedaante van
een weldadige afleiding.
In een poging om die alvast op gang te hel
pen zal ik eenige cijfers van vorige verkiezin
gen in herinnering brengen, daar overigens
aan toevoegend dat de Statenverkiezingen wel
degelijk voor ons land van belang zijn. Niet
alleen omdat deze provinciale besturen, al
trekken hun beraadslagingen niet zoozeer de
publieke aandacht, toch een belangrijke taak
in ons staatsbestel te vervullen hebben, maar
ook omdat van hun samenstelling die van de
Eerste Kamer der Staten-Generaal naar even
redigheid afhankelijk is.
Bij de vorige Statenverkiezingen, vier jaar
geleden gehouden, werden de volgende per
centages van het stemmentotaal door de ver
schillende partijen behaald: R.K. Staatspartij
27.77%, S.D.A.P. 21.09%, A.R. 11.35%, C.H.
9.26%, N.S.B. 7.94%, Lib. 6.12%, V.D. 4.21%,
Comm. 3.44%, Staatk. Geref. 2.53%, C.D.U.
1.81%, overige partijen 4.48%.
Het was de eerste maal dat de N.SB. aan
.verkiezingen deelnam; de bijna 8% die zij met
haar 294.596 stemmen behaalde had dus, ver
geleken bii vorige Statenverkiezingen, nogal
wat verandering tengevolge.
Minder deed deze nieuwe factor zich gelden
hij de Kamerverkiezingen die twee jaar later,
in 1937 dus, plaatshadden en waarbij het
stemmenpercentage der N.S.B. van 7.94 tot
4.22 daalde en dus bijna gehalveerd werd. Het
aantal stemmen daalde tot 171.137. Bij die
Kamerverkiezingen werd voornamelijk veran
dering teweeg gebracht door den grooten in
vloed van de persoon van dr. Colijn, waardoor
de A.R. partij een ongekende stijging van haar
stemmentotaal althans sinds de invoering
van het stelsel der Evenredige Vertegenwoor
diging- beleefde. Vergeleken bij de Staten
verkiezingen van '35 stegen de A.R. van 11.35
tot 16,40%. De Liberalen, wier stemmentotaal
daardoor in het bijzonder beïnvloed scheen,
zakten van 6.12 tot 3.95%, de C.H. Unie daalde
van 9.26 tot 7.46%. De twee grootste partijen,
R.K.S.P. en S.D.A.P., gingen beide bij deze ver
kiezing ongeveer één procent in stemmen
totaal omhoog, de V.D. klommen van 4.21
tot 5.90.
In hoeverre men thans wéér veranderingen
kan verwachten moeten lieden met profeti-
schen blik maar uitmaken. Men hoort hun
prognoses wel hier en daar verkondigen. Ik
weet niet of zij gelijk hebben, maar bepaald
groote verschuivingen in de sterkte der par
tijen schijnen velen hunner niet te verwach
ten. Als zij het zelfs in deze bescheiden voor
spelling mis hadden zou dat niet de eerste
maal zijn. Het is en blijft moeilijk de menigte,
zelfs als zij op wiskundig-berekende evenre
digheids-gronden door de wet gehanteerd
wordt, te doorvorschen. Het „veelkoppige
monster" blijft steeds tot onverwachte daden
in staat.
Vermeld zij nog dat in 1935 alleen de R.-K.
S. P. het millioen stemmen overschreed zij
had er precies 1.030.206. De S. D. A. P. volgde
met 782.451, dan de A. R. met 421.17 4, enzoo-
voorts. Vanwege de bevolkingsaanwas in de
laatste jaren zullen er nu natuurlijk weer meer
kiezers ter stembus gaan dan in de jaren 1935
en 1937, zoodat elke partij ook weer wat meer
stemmen noodig zal hebben dan toen om het
zelfde resultaat te behalen. Maar de stijging
van den kiesdeeler zal niet zoo heel groot zijn.
Tenslotte herinner ik aan den stemplicht.
Denk er aan u wordt verwacht.
R. P.
Hongaarsche ministers te Rome.
ROME, 18 April (Stefani) Vanmorgen
zijn de Hongaarsche minister-president, graaf
Teleki, en de Hongaarsche minister van bui
tenlandsche zakene graaf Csaky, in Rome
aangekomen. De gasten werden op het met
vlaggen van beide landen getooide station
begroet door Mussolini, graaf Ciano. den
gouverneur van Rome e.a. Troepen brach
ten de militaire eerbewijzen. De Hongaarsche
ministers zullen tot Donderdagavond in Rome
vertoeven.
(De bloembollenhandel ondervindt
sterk den invloed van de onzeker
heid en spanningen in den inter
nationalen toestand).
Ja, men kan het licht beseffen,
Dat die spanning overal,
Dezen handel sterk moet treffen
En nadeelig werken zal.
Hoe de tijd ook wordt bekeken,
Stellig wordt het niet weerlegd.
Dat het in de laatste weken,
Niet met bloemen wordt gezegd.
Of om 't anders weer te noemen:
Men legt menig bolwerk an,
Maar het bolwerk van de bloemen,
Ondervindt er schade van.
Dit slaat niet alleen ten volle,
Op het fleurig bolgewas,
Onze eigen arme bollen.
Komen er ook aan te pas.
En als dat een troost kan wezen.
Voor de arme bollen kweek,
Is bij spanning zooals deze
Heel de aardbol niet van streek?
Woensdagavond 19 April
Woensdag 19 April is in vele opzichten
een belangrijke dag. Oc.k in astronomisch
opzicht. In West-Europa en in Ncord-Amerika
zal men namelijk een zonsverduistering kun
nen waarnemen, die men ook in ons land
goed zal kunnen zien. Het zal een partieele
verduistering zijn, daar de weg, die het mid
delpunt der maanschijf zal volgen, niet door
het middelpunt der zonneschijf zal gaan.
Het maximum der verduistering zal men te
Haarlem eenige minuten over half zeven kun
nen waarnemen. Ongeveer vijf minuten voor
half acht is de verduistering geëindigd. Het
eigenaardige geval doet zich nu voor, dat de
zon even over zevenen zal ondergaan. Dat
wordt dus een verduisterde zonsondergang!
Bij heldere lucht zullen zeker velen naar dit
interessante schouwspel kijken.
0Pe
Honderd jaren fotografie
Na vandaag is er nog slechts één dag
om deze fraaie en belangwekkende ten
toonstelling te zien.
Heden zijn de beelden, ingezonden door
leden van de Haarlemsche Amateur Foto
grafen Vereeniging, door andere ver
vangen.
De tentoonstelling is heden geopend van
105 uur en van 710 uur. Woensdag
van 105 uur. De toegang is gratis.
Lange golf prijsgegeven voor golven op
413 en 356 meter.
Binnen zeer afzienbaren tijd zal de omroep in Nederland de
1S75 Meter-golf prijsgeven en in de plaats daarvan krijgen de vrije
golven van 413 en 356 Meter. Deze verandering is een gevolg van
een besluit van een te Montreux gehouden conferentie, welke zeven
weken heeft geduurd. Door dit besluit zal nu spoedig ook kunnen
worden begonnen met de oplossing van het zenderprobleem in ons
land, waarvoor een nieuwe, sterke zender zal moeten worden ge
bouwd in de buurt van IJselstein.
Het verlies van de 1875 Meter is zeker niet te betreuren, want in
de eerste plaats werkte ook Roemenië op deze golf, zoodat er her
haaldelijk storingen voorkwamen, maar voorts is ook de ruil in het
geheel niet slecht, want nu krijgt onze omroep een vrije, niet-
gedupliceerde golf.
De conferentie te Montreux is het gevoLg
geweest van een door de Zwitsersche regeering
op de conferentie to Cairo in 1938 aanvaarde
uitnoodiging. Alle Europeesche landen waren
ter conferentie vertegenwoordigd. De Neder-
landsche delegatie heeft op de conferentie de
gedragslijn gevolgd, die vóór den aanvang
daarvan met instemming van alle instanties
die bij den omroep in Nederland betrokken
zi.in. door de Ncöerlandsche regeeving was
vastgesteld. Deze gedragslijn heeft er toe ge
leid, dat Nederland zich, zooals hierboven
reeds is gemeld, verworven heeft de vrije,
d.w.z. niet gedupliceerde golven van 413 en
356 M., waarmede een voor de behoeften
van den Nederlandschen Omroep voldoening
schenkend resultaat is verkregen. Dit be-
teekent, dat de golf van Jaarsveld practisch
onveranderd blijft en de golf van Hilversum
ruim 150 kc.'s of 17 kanelen is verbeterd.
De conferentie hield zich niet alleen bezig
met de verdeeling van de in Caïro aan den
raido-omroep toegekende golfbanden. maar
tevens met het pfaatsen van omroepstations
in derogatie in banden, die aan andere
diensten scheepvaart, luchtvaart en dien
sten, niet voor het openbaar verkeer bestenrJ
zijn toegewezen. Ook omtrent dit laatste
punt is met de vertegenwordigers van die
diensten ter conferentie volledige overeen
stemming bereikt.
Alle deelnemende staten hebben het verdrag
onderteekend. met uitzondering van Grieken
land, IJsland. Luxemburg, Turkije en de U R
S. S. Van de meeste van deze landen, waar
onder de U.R.S.S.. is te verwachten, dat zij
het plan, voor zoover mogelijk, de facto zullen
toepassen.
Het plan van Montreux word op 4 Maart
1940 van klacht.
Van de aanwezigheid ter conferentie van de
experts op marinegebïed is door de Neder-
landsche gedelegeerden gebruik gemaakt om
besprekingen te voeren ter verkrijging van
een nieuwe ir.deeling van cle kuststations b.
de voor het mobiel verkeer beschikbare golf
banden. De conferentie in Caïro heeft n.l.
wijziging gebracht in de golfbanden voor het
mobiel verkeer en heeft op uitnoodiging van
Binnenkort zal volgens de N. Rott.
Crt. een wetsontwerp worden inge
diend tot wijziging van de Dienst
plichtwet, waarbij de eerste oefenings-
duur tot twee jaren zal ivorden ver
lengd. Op deze wijze zal voor de toe
komst de permanente voorziening ver
kregen worden, welke de regeering
reeds in het vooruitzicht heeft gesteld,
toen zij de grenstroepen opriep.
In Amerika worden proeven genomen" met een verkeersspiegel, die uit prisma's is
samengesteld en den automobilist bij het oprijden van een heuvel een blik geeft
op het verkeer op de andere helling
de Nederlandsche delegatie de Nederlandsche
administratie belast met de taak om tot
nieuwe regionale arrangementen voor de
kuststations te komen. Tijdens het verblijf in
Montreux zijn deze nieuwe arrangementen
tot stand gekomen voor den Atlantischen
Oceaan er. de Noordkust van Afrika, voor de
Noordzee en het Kanaal, voor de Middelland-
sche Zee en voor de Oostzee.
Tevens is aan de Nederlandsche admini
stratie de blijvende taak toebedeeld om op te
treden als centraliseerende administratie
voor in de toekomst gewenschte wijzigingen
alsmede voor het geval, dat nieuwe kust
stations opgericht moeten worden. Deze taak
is door de Nederlandsche delegatie gaarne
aanvaard.
De werkloosheid te Haarlem.
Een vermindering die feitelijk een
vermeerdering is.
In de afgeloopen week ging het aantal werk-
loozen te Haarlem met 91 achteruit.
Er zijn nu nog 5317 werkloozen
Dit zijn er 112 minder dan in 1938, 589 min
der dan in 1937, 965 minder dan in 1936 en 145
minder dan in 1935.
De toestand op de Haarlemsche arbeidsmarkt
is ongunstiger dan deze statistiek doet veronder
stellen.
Sinds 1 April worden de menschen die bij de
werkverschaffing arbeiden niet meer onder de
werkloozen geteld. Dit zijn er ongeveer 200, zoo
dat wij nu feitelijk een kleine honderd werk
loozen meer hebben dan in de maand April van
1938.
Het gunstige verschil met een vorig jaar is
dus geheel verdwenen. Er is in het midden van
1938 een tijd geweest, dat het aantal werkloozen
bijna 1000 minder was dan in het voorafgaande
jaar.
Rekening houdend met de 200 werkloozen die
bij de werkverschaffing arbeiden zijn wij nu
ook dus weer boven het aantal van 1935.
Er is kans dat de volgende week een grootere
daling in het aantal werkloozen zal zijn waar te
nemen omdat vele dienstplichtigen die op 11
April moesten opkomen zich nog niet hebben
laten afmelden als werkloozen, daar de in
schrijvingen bij de arbeidsbeurs 14 dagen geldig
zijn.
De volgende week zullen er vermoedelijk vele
dienstplichtigen zijn die zich niet meer bij de
arbeidsbeurs aanmelden en van de lijst der werk
loozen worden afgevoerd.
Uit het verloop van de Haarlemsche arbeids
markt blijkt voorts, dat de spanning op interna
tionaal gebied een ongunstigen invloed heeft op
de werkgelegenheid.
Italiaansche troepen gereed voor
vertrek uit Spanje.
Geconcentreerd in de havensteden.
MADRID, 18 April (Havas) De geheele di
visie Littorio is te Alicante geconcentreerd en
men verwacht dat de manschappen binnen
kort naar Italië scheep zullen gaan. De an
dere Italiaansche strijdkrachten in Spanje,
de zwarte, groene en roode pijlen zijn gecon
centreerd te Almansa, Alicante, Almeria en
Albaceta. Het oppercommando bevindt zich
nog te Lograno.
krijgen reducfie bij
reizen per spoor.
Naar wij vernemen, hebben de Ne
derlandsche Spoorwegen besloten de
werkloozen, indien zij reizen, door een
belangrijke korting tegemoet te komen.
Daarbij is vooral gedacht aan het ma
ken van reizen bij het zoeken van werk
en voor dringende familiebezoeken en
dergelijke. Gereisd zal kunnen worden
tegen den halven enkele reis prijs. De
werkloozen moeten daartoe een legiti
matiebewijs bezitten, dat hun voor dit
doel door de steunverleeningsorganisa-
ties zal worden verstrekt. De vakcentra-
len hebben reeds hun instemming mei
dezen maatregel betuigd en medewer
king der verschillende gemeentebesturen
is door de spoorwegen ingeroepen.
Het woord is aan
Krislinamurti:
De waarheid vraagt geen
offer, maar begrip.
Zal Mussolini de boodschap van
Roosevelt negeeren?
ROME, 18 April. United Press heeft uit zeef
bevoegde fascistische kringen vernomen dat
Mussolini de boodschap van Roosevelt zal ne
geeren.
Mussolini zal het aan Hitier overlaten om uit
naam van de twee dictators mondeling het ant
woord te geven, als de Führer voor den Rijks
dag spreekt. Mussolini schijnt over den toon en
den inhoud van de boodschap weinig gesticht te
zijn.
Pessimisme in New-York.
NEW-YORK, 18 April. (Havas) Dp reactie van
de Duitsche en Italiaansche pers op de bood
schap van Roosevelt heeft in diplomatieke krin
gen een zeker pessimisme veroorzaakt. Men
wijst er op, dat één der redenen van de bood
schap de ernstige berichten uit Europa waren,
welke een snel handelen noodig maakten om
ernstige gebeurtenissen te voorkomen. Ook
schijnt de boodschap bedoeld als een waarschu
wing aan de dictatoren, dat de Amerikaansche
openbare meening besloten is, zich te voegen bij
heteenheidsfront tegen den aanval. Men rekent
er op, dat de ..as" zal pogen voor 28 April propa
ganda te maken tegen het initiatief van Roose
velt, teneinde dit in discrediet te brengen.
Diner van Spanjaarden inoest
uitgesteld worden.
BUENOS AIRES, 18 April (Havas) Te
Mendoze hadden Spanjaarden, aanhangers
van Franco, een diner georganiseerd om de
overwinning te vieren, doch aangezien ver
scheidene kellners weigerden te bedienen
toen zij zagen dat de zaal mede was versierd
met Duitsche en Italiaansche vlaggen, moest
het diner uitgesteld worden.
Hedenmorgen vroeg is in haar wo
ning te Amsterdam, op den dag van
haar 89sten verjaardag, overleden
mevrouw Theo MannBouwmeester.
Toen men haar vanmorgen vroeg wilde
wekken, bleek zij kort tevoren reeds te
zijn overleden.
HEDEN: 14 PAGINA'S.
BINNENLAND.
Pag-
Mevr. Theo Mann-Bouwmeester overleden. 1
Minister Steenberghe over de maatregelen
inzake de veehouderij. 3
De overige middelen laten over Maart de
schatkist ccnigszins in den steek. 3
BUITENLAND.
Polen en Duitschland zouden tot overeen
stemming gekomen zijn over een spoedige
inlijving van Dantzig. 5
Te Berlijn acht men het mogelijk, dat Hit-
Ier in zijn Rijksdagrede een tegenvoorstel
aan Roosevelt zal doen. 5
De socialisten zijn uit het gisteren gevormde
kabinet-Pierlot getreden. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: De Statenverkiezingen. 1
Mr. E. Elias: Ik ontdek Amerika. 3
Van onzen Londenschen correspondent: De
reeruteeringscampagne in Engeland. 5
K. de Jong: Eerste Haarlemsche Piano-Ac
cordeonorkest. g
J. B. Schuil: Xicolaas Haazevoet. 0
J. B. Schuil over mevr. Mann-Bouwmeester. 6
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op Q
