Haarlem's Dagblad
Weermachtsversterking
tot max. 2 jaar
De verkiezings
uitslagen.
Nieuw
Belgisch
kabinet
gevormd
gezocht in verlenging
van eersten oefentijd
Verkiezingsdag.
Een kalme
verkiezingsdag
op de „Paris"
Kwaadwilligheid
in het spel?
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17126
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algeni. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
SoendapleiD 37. Postgirodiensi 38810.
Drukke.rijZuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Adniin. 10724, L4825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEKEBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woensdag 19 April 1939
Abonnementen per week f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f 3.55. losse nummers t> cent per ex,
Advertenliën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per rc-geL
Regelabontiementstarieveu op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
J. J. C. van Dijk
Min. v. Defensie
Voorstel der regeering, voor
alle dienstplichtigen geldend,
bij de Kamer ingediend
V\ E regeering heeft hij de Tiveede Kamer een wetsontwerp
JLJ ingediendwaarin bevoegdheid wordt gevraagd den
duur der eerste oefening voor alle groepen van dienst
plichtigen te kunnen verlengen tot ten hoogste twee jaar
(tot nu toe in het algemeen elf maanden
Voorts bevat het ontwerp nog bepalingen inzake
1. de herhalingsoefeningen, welker maximumduur de regeering
op 85 dagen gebracht wil zien, over het algemeen verdeeld over
perioden van 17 tot 20 dagen
2. de bevoegdheid dienstplichtigen, voor wie de eerste oefening
niet is verlengd, te verplichten alsnog werkelijken dienst te
vervullen tot het tijdstip, tot hetwelk de eerste oefening had
kunnen worden verlengd
3. de maximumduur der eerste oefening voor zeemiliciens, welke
van elf tot een en twintig maanden wordt verlengd
4. de opleiding tot reserve-officier bij de Zeemacht.'
De mogelijkheid is geschapen het langer verblijf in werke
lijken dienst ook nog te kunnen toepassen ten aanzien van
dienstplichtigendie reeds met groot verlof zijn gegaan en
niet den maximum eersten oefentijd hebben gediend.
De maximum-diensttijd zal niet steeds worden toegepast en
de toepassing zal tot bepaalde onderdeelen der weermacht
kunnen ivorden beperkt
Blijkens de memorie van toelichting is het
doel van het wetsvoorstel:
1. Voorzieningen te treffen omtrent
de sterkte van in werkelijken dienst
zijnde dienstplichtigen;
2. Den duur der eerste oefening van
de dienstplichtigen, bestemd voor den
dienst bij de marine-kustwacht, te
verlengen;
3. Den duur der herhalingsoefenin
gen te verlengen;
4. Een aanvullende bepaling vast te
stellen met betrekking tot dienst
plichtigen, die in opleiding zijn geno
men tot reserve-officier bij de zee
macht
Publicaties aan onze
bureaux.
Hedenmiddag (van ongeveer 6Vz uur
af) zullen wij op de nieuwsborden aan
onze bureaux Groote Houtstraat 93
en Soendaplein 37, te Haarlem, Kenne-
merlaan 42 te IJmuiden en Breestraat 29
te Beverwijk geregeld publicaties
geven over de verkiezingsuitslagen.
Het geheele verloop van de verkie
zingen is daar te volgen.
Wij verwijzen naar een artikel op
pag 4 van dit blad met gegevens die
het volgen van de publicaties verge
makkelijken.
Ofschoon de verhooging van de lichtings-
sterkte en de verlenging van den duur der
eerste oefening een niet onbelangrijke ver
grooting hebben gebracht van de geregeld aan
wezige sterkte, is de regeering tot de overtui
ging gekomen, dat de maatregelen, welke
onder bepaalde omstandigheden voor een doel
treffende grens- en kustbeveiliging noodig
zijn, een hoogere vredessterkte kunnen ver-
eischen dan thans mogelijk is. Een wettelijke
bepaling, als in het voorgestelde tweede lid
van art. 3 der Dienstplichtwet is belichaamd,
zal de gelegenheid openen om de daarvoor
noodige voorzieningen te treffen.
Dit tweede lid luidt:
Voor elk der in het eerste lid be
doelde groepen van dienstplichtigen
kan de duur der eerste oefening tot
ten hoogste twee jaar worden verlengd.
De dienstplichtigen, voor wie de duur
der eerste oefening niet is verlengd,
kunnen (onverminderd de uit andere
bepalingen voortvloeiende verplichtin
gen,) worden verplicht, alsnog wer
kelijken dienst te vervullen uiterlijk
tot het tijdstip, tot hetwelk de eerste
oefening had kunnen worden verlend.
Wordt de bevoegdheid geschapen om de
eerste oefening tot twee jaar te verlengen,
dan zal dit niet steeds tot het volle maximum
behoeven te geschieden en zal het ook tol
bepaalde onderdeden der weermacht beperkt
kunnen worden. De mogelijkheid zal zelfs
bestaan om naar gelang van omstandigheden
de verlenging geheel achterwege te laten.
(Voor nadere gegevens hieromtrent zie men
pag. Binnenland).
Bent u in de stemming-stemming
Hedenmorgen vroeg ontwaakt?
Heeft geen vage soort beklemming
U het opstaan zwaar gemaakt?
Hebt u half den dag geweifeld,
Voor u naar de stembus toog?
Hebt u daar soms nog getwijfeld?
Zat de burgerplicht u hoog?
Sprong de vreugd op in uw harten,
Op 't gewichtige moment,
Of gevoeld' u zich in smarte
Als een soort van buspatiënt?
Hebt u zonder kiespijnlasten
Opgewekt uw plicht gedaan?
Hoort u tot de enthousiasten,
Die het eerst ter stembus gaan?
Deedt u statig en geduldig
In het stembureau uw plicht?
Hebt u haastig of zorgvuldig.
Daar uw vakwerktaak verricht?
Hebt u 't oogenblik van kiezen,
Dat maar zelden wederkeert,
Om 't niet gauw weer te verliezen,
Plechtig kalm gesavoureerd?
Of bent u het kiezershokje
Met den looppas ingegaan.
Haastig krassend in een blokje,
Dat het gauw maar was gedaan?
'k Weet geen antwoord op die vragen,
Maar één ding weet ik toch wel,
Er is weer gestemd vandaag en
Wij zijn allen thans in tel.
P. GASUS.
BAKKER'S BEHANG - Apart en goedkoop
Wij verkoopen R. D. BEHANG.
H. M. BAKKER,
Gen. Cronjéstraat 135 Telef. 11657
Vertrouwde, vakkundige behangers beschikbaar
(Adv. Ingez. Med.)
Gewonden bij ontploffingen in
Engeland.
LONDEN. 19 April (Havasi Vanochtend
heeft zich een ontploffing voorgedaan in de
munitiefabriek in de gevaarlijke zone van het
Arsenaal te Woolwich. Een persoon werd ge
wond. De ontploffing veroorzaakte brand, doch
deze was men snel meester.
In het district Euston van Londen zijn in
den afgeloopen nacht twee telefooncellen
door bomaanslagen vernield. Twee mannen
werden gewond en een vrouw kreeg een ze
nuwschok.
Haarlem heeft heden, zooals trouwens heel
Nederland, gestemd. Ieder kiezer had den plicht
uit te spreken welke dames en heeren hij (of
zij) in de komende 4 jaren in de Provinciale
Staten wil laten zitten.
Het was een kalme verkiezingsdag. Op straat
was van den stembusstrijd vrijwel niets te be
merken. Alleen in de nabijheid van een stem
bureau waren er eenige kleine aanwijzingen van
den gewichtigen dag. Maar dat was heden ook
minder dan bij vorige gelegenheden. Wij herin
neren ons, dat voorheen wel eens de ingang tot
de stembureaux half versperd werd door een
dozijn borden-dragers en evenzooveel propagan
disten die nog de hoop had op het allerlaatste
oogenblik een kiezer te kunnen overhalen op
zijn partij te stemmen door het uitgeven van
een strooibiljet. Nu stonden er voor de stembu
reaux slechts twee mannen, één partij werkte
met een bord en één andere met een biljetje
waarop was aangegeven hoe men stemmen
moest.
In de stembureaux was het ook zeer kalm. De
heeren van het stembureau konden in het alge
meen het werk wel af, want slechts op enkele
spitsuren was er veel toeloop, zoodat het bijna
noodig werd om volgnummers af te geven. In
den regel is het even na 8 uur 's morgens op de
meeste stembureaux druk. Dan haasten de
mannen die elders werken zich om vlug te stem
men om zoo weinig mogelijk tijd te verliezen.
Dit geldt vooral voor een forensen-gemeente als
Heemstede, waar de meeste forensen al voor ne
gen uur hun stemplicht vervuld hebben. De tram
naar Haarlem die anders omstreeks 8 uur veel
forensen vervoert deed nu denken aan het
grapje van Speenhoff, namelijk: 101. De eerste
1 is de wagenbestuurder, de tweede 1 de con
ducteur. en de 0 de wagen, waarin nog geen
passagier zat. Alle forensen verdrongen zich op
dien tijd nog voor de stembureaux!
In het algemeen werd er in de morgenuren te
Haarlem al flink gestemd.
Te twaalf uur had ongeveer de helft van de
Haarlemsche kiezers den stemplicht vervuld. In
het hoofdstembureau ten Stadhuize, waarvan
de burgemeester voorzitter is, waren er van de
ongeveer 800 kiezers 475 geweest: in het stem
bureau No. 3 aa nde Jacobstraat 480 van de 847:
in het bureau in de Floraschool aan de Wilhel-
minaschool 450 van de 857; zoo was het ook in
het bureau No 11 aan de Prin- 'Hendrikstraat
(Vervolg op pag. 11).
Het einde van de iiiet-iiimeiiging.
Donderdag wordt de laatste vergadering
gehouden.
Donderdag zal de laatste vergadering worden
gehouden van de niet-inmengingscommissie in
de Locarnozaal van het ministerie van Buiten-
landsche Zaken te Londen, ter beëindiging van
de werkzaamheden.
Vermoedelijk zal de niet-inmengingsraad,
welke zich bezig houdt met het financieele ge
deelte van de niet-inmenging nog niet uiteen
gaan, aangezien de afwikkeling der zaken nog
eenigen tijd vordert.
In de eerste week van Mei zal een einde wor
den gemaakt aan de controle van Nyon.
Voor tweeduizend gulden aan
diamant vermist.
Amsterdam, 19 April. Gistermiddag zijn
op tot nu toe onverklaarbare wijze uit het
directiekantoor van een diamantslijperij in
de Alb. Cuypstraat zes en twintig geslepen
diamantjes ter waarde van ongeveer twee
duizend gulden verdwenen.
De diamantjes waren geborgen in een blik
ken doosje, dat voor het grijpen stond in
een kantoortje, waar niet doorloopend iemand
ter controle aanwezig is. Toen een der leden
van de directie na korten tijd weg te zijn ge
weest, weer in het kantoor kwam. ontdekte
hij dat het doosje met zijn kostbaren inhoud
niet meer op zijn plaats stond. De kamer was
niet afgesloten. De verdwijning werd gecon
stateerd in den tijd, dat het personeel van
twaalf tot twee uur naar huis was.
De politie, die des middags werd gewaar
schuwd, fouilleerde het geheele personeel.
Doch ook een buitenstaander kan de fabriek
zijn binnengedrongen, ofschoon de directie
dit minder aannemelijk acht.
Tot nu toe is van de verdwenen diaman
tjes geen spoor gevonden.
Pierlot zal
volmachten vragen
Pierlot heeft een nieuw Belgisch
kabinet gevormd, dat als volgt is
samengesteld:
Premier en buitenlandsche zaken:
Pierlot (Katholiek).
Justitie: P. E. Janson (Liberaal)
Economische zaken en middenstand:
G. Sap, (Katholiek).
Verkeer: Marck (Katholiek).
Koloniën: De Vleeshauwer (Katho
liek)
Landbouw: graaf d'Asprémont Lyn-
den (Katholiek).
Arbeid en sociale voorziening: Del-
fosse Katholiek
Binnenlandsche zaken: Devèze
(Liberaal).
Openbare Werken: Vanderpoorten
(Liberaal).
Gezondheid: M. H. Jaspar (Libe
raal).
Onderwijs: Düsberg.
Financiën: Gutt.
Landsverdediging: Luitenant-gene
raal Denis.
De minister hebben gistermiddag in handen
van den koning den eed afgelegd.
Pierlot wordt ondervraagd.
Pierlot heeft in een vergadering
der rechterzijde van de Kamer mede
gedeeld dat hij zich voorstelt de
Kamer een wetsontwerp voor te leg
gen, waarbij de regeering speciale vol
machten vraagt.
De katholieke rechterzijde heeft met op één
onthouding na algemeene stemmen besloten
het voorzitterschap van de kamer voor zich
op te eischen.
Naar men weet, wordt het voorzitterschap
I van de Kamer sedert verscheidene jaren be
kleed door den socialistischen burgemeester
1 van Antwerpen Kamiel Huysmans. Van haar
I kant heeft de. socialistische Kamerfractie be
sloten Huysmans opnieuw candidaat te stei
lten.
Het woord is aan....
Goethe:
Waarnaar moet men
tenslotte trachten?
De wereld kennen en
haar niet verachten.
Aan boord van het Fransche pas
sagiersschip „Paris", dat op het
punt stond naar New-York te ver
trekken, is gisteravond te Ie Havre
brand uitgebroken, welke een dus-
danigen omvang aannam, dat het
schip niet te redden viel.
Volgens inlichtingen van het
Fransche ministerie van koopvaardij
is de „Paris", die geheel volgepompt
werd, nog drijvende, hoewel het
schip is gekanteld.
Aan boord bevonden zich kunst
schatten, die bestemd waren voor
de wereldtentoonstelling te New-
York. Deze konden in veiligheid
worden gebracht.
Kwaadwilligheid wordt niet uit
gesloten geacht.
(Men zie voor bijzonderheden pog. 5.)
Twee jongelieden te Berlijn
terechtgesteld.
Onder beschuldiging van landverraad.
BERLIJN. 19 April (D.N.B.) Officieel
wordt medegedeeld: De op 23 Augustus 1914
te Freiburg in Breisgau geboren Walter
Herrmann en de op 21 September 1919 in
Eberstad geboren Walter Hertwig zijn door
den Rijkskrijgsraad wegens landverraad ter
dood en tot levenslang verlies der burger
rechten veroordeeld. Beiden hebben geheime
militaire zaken tegen vergoeding aan agenten
van een buitenlandschen inlichtingendienst
verraden. De vonnissen zijn hedenmorgen vol
trokken
GROOTE MOTOR TENTOON
STELLING vol verrassingen,
O.a. de ROYAL BABY. 125 c.c.
Wij verwachten gaarne Uw bezoek.
J. J. VAN KOOT EN,
GROOTE HOUTSTRAAT 140
TELEFOON 12349 12000
(Adv. ingez. Med.)
HF.DEiN 12 PAGINA'S
BINNENLAND.
pag.
De regeer-' zoekt weermachtsversterking
in verlengii.:, van den eersten oefentijd tot
maximum twee jaar. 1 en 3
Dr. Colijn doet een beroep om dc zelfwerk
zaamheid te doen toenemen. 7
BUITENLAND.
Er is een nieuwe Belgisch kabinet gevormd. 1
Op het Fransche schip „Paris" heeft een
felle brand gewoed: het schip is vanmor
gen gezonken. 1 en 5
In het Engelsche Lagerhuis is een motie voor
algemecnen dienstplicht ingediend. 5
Von Papen is benoemd tot ambassadeur te
Ankara. 5
ARTIKELEN, enz.
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten 3
Vr. S.: Li Engeland. 3
J. H. de Bois over expositie van Gooische
schilders bij Kunsthandel Leffelaar en In
Memoriam N. Bastert 4 en 6
J. B. Schuil over „Als het tijd is" en „Matje's
overwinning. 4 en 6
G. J. Kalt: Gem. Zangvcreeniging ,,Vox Hu
mana" 6
K. de Jong: Zevende concert Haarlemsche
Bachvereeniging 6
Op den Galgenberg. 7
Domyn Keiler: Frankrijk's luchtlijn naar
Zuid-Amerika.
W v. d. T.: Een verhaal over bruggen in
de hoofdstad.
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op
11
li
