Haarlems Dagblad
Duitscke vlutktditoQik
Werkende dienstplichtigen
In Afwachting
ZULLEN HIER NOC
MOETEN BLIJVEN
ttniptatie voodoo^ vaat keu ofttHopeêifk
■LENTESHOW
MOTORRIJWIELEN
J. J. VAN KOOTEN 1
De bollen bloeien.
Expositie van
Model-Hoeden
watdeu doot wetktaanu mva&$ett
Met Belangrijkste
56e Jaargang No. 17128
Uitgave Louren? Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdrcd. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EIS ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Vrijdag 21 Xpril 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f 3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertenticn 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regclabonneinentstaricvcn op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Nog een volle week lang zal de wereld in
afwachting moeten blijven van Hitler's ant
woord op de boodschap van president Roose
velt. Intusschen heeft Mussolini een korte
rede gehouden, waaruit is gebleken dat
„de as" niet van de voorstellen van
den Amerikaanschen president gediend is.
Die verzekering was overigens door de
Italiaansche en Duitsche pers al ruimschoots
gegeven en dat in termen, die door tallooze
menschen ook in ons land met ontsteltenis
beschouwd zijn. Als men zulke taal leest, vol
haat en verwensching, krijgt men het benau
wende gevoel dat oorlog zoo maar ineens zou
kunnen uitbreken. De voorstellen van Roose
velt werden niet alleen vierkant afgewezen
maar bovendien met de diepste minachting
bejegend. En a's er een journalist in ons land
was die in zulke bewoordingen over het hoofd
van een anderen staat schreef zou hij met
een vervolgd worden. De herinnering aan tij
den. waarin groote mogendheden elkaar met
meer hoffelijkheid bejegenden werd evenwel
gisteren wakker geroepen door Z.M. den Ko
ning van Engeland, die Adolf Hitler een tele
gram van gelukwensch zond op zijn verjaar
dag.
Nu zou ik er toch eens uw aandacht op wil
len vestigen dat men de feitelijke beteekenis
van zulke uitlatingen van de Duitsche en
Italiaansche pers niet te hoog moet aanslaan.
Al is het geen aangename lectuur: zij geven
noch de volksstemming, noch het komende
beleid der dictators weer. Zij zijn „propagan
da". Dat wil zeggen bestemd voor het binnen
land, voor de eigen bevolking. Men wenscht
dat deze wantrouwend zal blijven tegen
over het beleid van president Roosevelt en
anderen. En om dit te bereiken worden krasse
middelen toegepast, zooals dat gebruikelijk is
als de massa snel beïnvloed moet worden. Er
wordt niet alleen afgewezen maar geminacht,
verdacht gemaakt, ja beleedigd.
Daarnevens zijn de uitlatingen der dicta
toren zelf veel bezadigder en rustiger geweest.
Nadat hij zooveel minachting en onmiddellijke
verwerping van president Roosevelt's voorstel
len had laten uiten heeft Hitier doen weten
dat hij de zaak zóo belangrijk vond dat hij den
Rijksdag bijeen zou roepen om zijn antwoord
te geven en een termijn van veertien dagen
nam om dit voor te bereiden.En Mussolini heeft
Jn zijn rede-van-tien-minuten, ongetwijfeld in
overeenstemming met zijn bondgenoot ge
houden, de voorstellen wel in het algemeen af
gewezen maar zich overigens heel vredelievend
uitgelaten. Hij wil heelemaal geen oorlog, zegt
hij. En uit zijn opmerking dat conferenties
minder kans van slagen hebben naarmate zij
meer deelnemers tellen kan men moeilijk an
ders afleiden, dan dat hij voor een conferentie
met een beperkt aantal deelnemers toch eigen
lijk wel iets zou voelen.
Nu leven we snel en de gebeurtenissen als
mede de redevoeringen, nota's, verklaringen
en commentaren buitelen haast over elkaar
heen in hun wilde opeenvolging. Daarom blijft
er weinig gelegenheid om ze eens rustig aan
elkaar te toetsen. Maar als U de taal van de
Duitsche en Italiaansche pers met het besluit
van Hitier en de woorden van Mussolini ver
gelijkt, moet toch wel een heel groot verschil
opvallen. Dat persgeschut was al te grof. Bij
volgende gelegenheden is het goed opnieuw te
overwegen, of het soms speciaal voor binnen-
landsch gebruik bestemd zou zijn. Ook is het
goed steeds en vooral op de feiten te letten.
Die houden in, zooals ik onlangs al heb be
toogd, dat Roosevelt's boodschap als tactische
manoeuvre in elk geval beteekenis heeft gehad
en de machtspositie van Engeland en Fran
krijk heeft gesterkt. Inmiddels wachten we
niet alleen op een nieuwe urenlange rede van
Hitier maar ook op de volgende berichten
omtrent de verdere vorming van Engelands
„vredesfront", dat een steeds sterkere macht
tegenover mogelijke agressie poogt te vormen.
De voltooiing zou wel moeten leiden tot een
toestand, waarin twee zwaar bewapende
grootmachten zich tegenover elkaar opstellen.
Dat is een gevaarlijke toestand en daarom
moet men blijven hopen de kleine volken
die neutraal willen blijven niet het minst
dat met deze gevaarlijke slagorders in het
zicht men alsnog tot overeenstemming komt,
omdat men het Noodlot zelf niet langer tarten
wil.
Het is niet onmogelijk dat Hitler's rede, na
de in elk geval rustige taal van Mussolini, een
aanwijzing in die richting zal geven. Wel
licht komt hij nog met tegenvoorstellen. Of
zal hij zijn uiterste wenschen duidelijk formu
leeren. Bovendien moet men die komende re
devoering niet als het laatste woord over oor
log en vrede beschouwen. Waarom zou deze
dat nu juist zijn?
Tenslotte doe ik opmerken dat niemand
nog weet wat Hitier zal zeggen. Wellicht zal
hij in de nu restende week nog meermalen
daaromtrent van plan moeten veranderen,
omdat de situatie zich voortdurend wijzigt
en de Engelschen zoo hard bezig zijn met hun
diplomatiek beleid. De veronderstellingen die
men uit zijn dus niet meer dan veronder
stellingen.
R. P.
Noodlottige brand in een
gevangenis.
NEW YORK 21 April (Havas). Gisteravond
is brand uitgebroken in de gevangenis van
Worcester County in Massachusetts, waar op
het oogenblik 250 gevangenen waren opgesloten.
Onder de gevangenen brak een paniek uit. Drie
zijn in de vlammen omgekomen, vijftien an
deren werden ernstig gekwetst.
MILLIOEN VOOR CENTRAAL
KAMP AANCEVRAACD
De regeering heeft bij de
Tweede Kamer een wetsont
werp ingediend, waarbij een
bedrag van 1 millioen wordt
aangevraagd voor het inrich
ten van een kamp, bestemd
voor de in ons land vertoe
vende Duitsche vluchtelin
gen. De regeering is van
oordeel, dat er voor deze men
schen voorloopig geen emi
gratie-mogelijkheden bestaan
en dat een semi-permanent
kamp voor hen moet worden
ingericht.
Zooals algemeen bekend, vertoeft hier te
lande sinds de bekende gebeurtenissen in
Duitschland een niet onbeteekenend aantal
vluchtelingenZij zijn thans ondergebracht
in 26 tehuizen, waarover de regeering, met
uitzondering van één tehuis, slechts tijdelijk
beschikking heeft.
Deze 26 tehuizen staan tot de regeering in
verschillende beheersverhoudingten, hetgeen
administratief verwarrend en (StieconomLsch
is en niet bevorderlijk voor het treffen van
doelmatige maatregelen.
Met aan zekerheid grenzende waarschijn
lijkheid kan worden aangenomen, dat een zeer
groot contigent der vluchtelingen er niet in
zal slagen te emigreeren, te meer, waar emi
gratie naar de meeste landen, met uitzonde
ring van Palestina, vrijwel onmogelijk is.
Zoo emigreerden in de periode van 1 Maart>—
31 December 1938, derhalve in 10 maanden
uit Nederland slechts 339 Joden. Bovendien
zullen degenen, die zoo gelukkig zullen zijn
wel te kunnen emigreeren. toch eerst lang
zamerhand naar het buitenland afvleiien
Ei- zal derhalve ernstig rekening mede ge
houden moeten worden, dat het verblijf van
de vluchtelingen hier te lande een langdurig
karakter zal dragen.
Een centrale onderbrenging biedt vele
voordeelen.
De minister van binnenlandsche zaken
denkt daarom aanvankelijk aan een totale
oppervlakte van het kamp van ten minste
70 a 80 H.A.
De levensduur van het kamp is aanvanke-
I 1939
Verrassend - Interessant
BEZOEKT ONZE ZAAK
CROOTE HOUTSTR. 140 4
Telefoon 12349-12000
(Adv. ingez Med.j
lijk gedacht als semipermanent (15 jaar).
De kosten aan de oprichting verbonden
zullen, ruw geschat, per onder te brengen
persoon bedragen f 300 bouwkosten, te ver
hoogte met pl.m. f 100 voor terrein en in
richting, derhalve pl.m. f 400 per persoon
Het kamp zou aanvankelijk kunnen wor
den opgezet voor 2500 personen, met moge
lijkheid tot uitbreiding. De kosten zullen
dan uitkomen op 2500 x f 400, of 1 millioen
gulden, welk bedrag hierbij wordt aange
vraagd.
De kosten van verzorging der vluchtelingen
zullen op de wijze als tot nu toe geschiedde
uit de middelen, bijeengebracht oor de parti
culiere liefdadigheid, worden betaald. Daar
onder vallen uiteraard mede de kosten van
rente en afschrijving van de oprichtingskos
ten van het te stichten kamp.
Rouw van een Clir. School aan den
Korten Zijlweg.
De raad van Bloemendaal verleende in zijn
zitting van Donderdagmiddag dispensatie dei-
bouwvoorschriften voor den bouw van een
Chr. School aan den Korten Zijlweg, volgens
plan B, met uitzondering van den bouw van
een dubbel woonhuis.
Britsehe pers verheugt zieh over
Mussolini's vredesaretuigenis.
Maar waarom werden geen garanties
gegeven?
LONDEN, 21 April (Reuter). De
Britsclie pers öegroet in de rede, welke
de Duce gisteren heeft gehouden, zijn
verlangen naar vrede, doch men be
treurt, dat hij geen garanties heeft
gegeven.
De „Daily Telegraph" schrijft dat het dwaas
zou ^jjn te verwachten, dat. Mussolini zou bre
ken met de as Rome—Berlijn, doch de beslui
teloosheid, welke hij heeft getoond inzake de
mogelijkheid van een officieel Italiaansch ant
woord aan Roosevelt, was een duidelijke aan
duiding dat de Italiaansche diplomatie op het
oogenblik wacht op een besluit, dat niet te
Rome, doch te Berlijn wordt genomen. Men
kan niet zeggen dat de rede van Mussolini uit
gaat boven de Italiaansche commentaren op
de boodschap van Roosevelt.
De Times" levert geen redactioneel com
mentaar. doch de Romeinsche correspondent
van het blad merkt op, dat het een opluchting
was, Mussolini zulke vredelievende taal te hoo-
ren spreken, doch Mussolini heeft vergeten te
verklaren, waarom 1.250.(100 Italianen zijn ge
mobiliseerd.
De .News Chronicle" schrijft, dat hoewel de
Duce van vrede sprak hij geen garantie heeft
aangeboden. Het zou derhalve voor de demo
cratische landen een fatale fout zijn teveel
aandacht te schenken aan de woorden van
den Duce.
De „Daily Mail" schrijft, dat de verzekering
van den Duce, dat Italië en Duitschland aan
den vrede werken, niet overtuigend zal zijn.
zoolang de as-mogendheden hun machts-poli-
tiek niet opgeven en bewijzen, dat zij verlan
gen goede buren te zijn.
„Hitier ovex-heerscht in de as".
NEW-YORK, 21 April (Havas). - Ten aan
zien van de rede van Musolini schrijft de ,New
York Times" dat deze een teeken is voor de
overheerschende positie van Hitler in de ,as".
Het is duidelijk dat Mussolini het aan zijn
as-genoot overlaat officieel te antwoorden op
de boodschap van Roosevelt".
We zijn nu toch in den vollen
Feestelijken lentetijd,
En dus komen ook de bollen
Meer op 't kleurige tapijt.
Op de wijdvermaarde velden
Bloeien zij in volle fleur.
En daar iaten zij zich gelden.
Als een feest in geur en kleur.
Een genot om te aanschouwen.
In hun vroolijk frissche pracht.
Een genot na al het grauwe.
Dat de wintertijd ons bracht.
Een genot bij alle zorgen.
Waar de mensch van is vervuld,
Als een nieuwe lichte morgen.
Die ons eensklaps wordt onthuld
Vroolijk staan ze daar te prijken
In de milde lentezon,
U moest eigenlijk gaan kijken.
Als het ook maar even kon.
Het kan u weer vreugde geven
Rijke troost en nieuwen moed.
Er is schoonheid in het leven.
Altijd nog in overvloed.
Geheel Nieuwe Collectie.
'Adv Inge? Mud./
Het
woord is aan
Von Lingenthal:
Lof is een voortreffelijk
middel om dc menschen tot
lofwaardige handelingen te
brengen. Reeds de onverdien
de lof is een aansporing.
Rusland zou constructieve voor
stellen aan Engeland en Frankrijk
gedaan hebben.
PARUS. 21 April (Havas- In de
continentale editie van de „Daily
Mail" wordt medegedeeld, dat de
Sovjet Unie aan de regeeringen van
Frankrijk en Engeland nauwkeurig
omschreven voorstellen heeft gedaan
tot versterken van 'net Eurcpcesch
verdrag tegen aanvallen.
Deze voorstellen van de Sovjet-Unie
zouden een constructief antwoord
vormen op de voorstellen, welke den
laatsten tijd door de ambassadeurs
van Frankrijk en Engeland te Mos
kou zijn gedaan.
De „Times", schrijft, dat het nog tc vroeg
is om de bijzonderheden van de besprekin
gen tusschen Engeland, de Sovjet Unie en
Turkije te onthullen, doch men weet. dat
zij op bevredigende wijze verloopen. Gisteren
heeft reeds een Turksch blad gemeld, dat de
besprekingen tusschen de Britsche en Turk-
sche regeering tot 'n bevredigend einde waren
gekomen. Op Whitehall aarzelt men nog zoo
ver te gaan, doch men is voldaan over het
nieuwe bewijs van de overeenstemming tus
schen beide landen en hun gemeenschappe
lijke wil het hoofd te bieden aan een aan
valler.
Passieve verdediging vooraan in
Engeland.
LONDEN, 20 April (Havas). Het departe
ment van de passieve verdediging van het
ministerie van binnenlandsche zaken heeft
een circulaire gezonden aan de plaatselijke
autoriteiten, waarin wordt gezegd, dat gedu
rende drie maanden in de eerste plaats moet
worden gewerkt aan de passieve verdediging.
De regeering is van oordeel, dat na hetgeen
reeds is geschied, een dergelijke poging het
land op alles voorbereid zal doen zijn.
Namens den minister van Defensie maakt de Regeeringspersdienst
bekend dat, waar onder de huidige omstandigheden aan verminde
ring van de tegenwoordige sterkte der troepen, behoorende tot de
grens- en kustbeveiliging, niet kan worden gedacht, een regeling in
voorbereiding is om aan hen, die in de burgermaatschappij noode
kunnen worden gemist, groot verlof te verleenen en te doen ver
vangen door werklooze dienstplichtigen.
Binnenkort zullen hieromtrent nadere mededeelingen worden
gedaan.
De Haarlemsche Begrooting
voor 1938.
Er worden nog wat kleine bezuinigingen
verlangd.
Hoewel wij reeds bijna 4 maanden in 1939
zijn is de Haarlemsche gemeentebegrooting
voor 1938 nog steeds niet door de hoogere in
stanties goedgekeurd. Er zijn reeds langdurige
onderhandelingen over die begrooting door
het college van B. en W. met het college van
Ged. Staten van Noord-Holland en de bekende
interdepartementale commissie uit Den Haag
(aangewezen voor het onderhandelen met de
besturen van gemeenten die extra uitkeerin-
gen uit het Werkloosheidssubsidiefonds vra
gen) gevoerd, maar er zijn thans nog eenige
punten hangende gebleven. Er worden van
Haarlem nog enkele nieuwe bezuinigingen
verlangd voor tot goedkeuring der begrooting
kan worden overgegaan. Wij vernemen in
tusschen dat dit punten van zeer onderge
schikt belang voor de financien der ge
meente zijn, bijvoorbeeld de subsidie van 50
aan een esperanto-curus.
De „midinettes", de atclicrmcisjes der Parijsche modemagazijnen, krijgen
onderricht in het dragen van gasmaskers.
Een meevaller voor de gemeente.
Maar Haarlem had er al op gerekend.
Uit Den Haag wordt thans gemeld, dat de
rijksbegrooting gewijzigd moet worden omdat,
nu de belastingontvangsten over het boekings
tijdvak 1937 '1938 geheven ten bate van het Ge
meentefonds de raming hebben overtroffen, de
uitkeeringen van het rijk aan de gemeenten ver
hoogd moeten worden. Bij elkaar zullen de ge
meenten ongeveer 4 millioen gulden meer ont
vangen.
Het is ons evenwel gebleken, dal die extra uit-
keering al door het rijk met de gemeenten ge
regeld is. Ongeveer een maand geleden hebben
wij al medegedeeld, dat die nieuwe berekening
voor Haarlem een voordeel beteekent van ruim
f 10.000.
HEDEN lf> PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING
pag.
De Haarlemsche begrooting voor 1938. Er
worden door hoogere instanties nog eenige
kleine bezuinigingen verlangd. 1
Er is in Bloemendaal nog geen schoonheids
commissie. 4
De Raad van Bloemendaal verleent dispen
satie voor den bouw van een Chr. School
aan den Korten Zijlweg. 4
BINNENLAND
Het R. A. P. is door dc Amstcrdamschc
rechtbank in hoogcr beroep verbindend
verklaard. 3
Dc burgemeester van Lisse geeft goeden
raad. 3
De Rotlerdamschc Kinderrechter heeft bal
dadige jongens zwaar gestraft. 7
BUITENLAND.
Burgin is tot Britsch minister voor de voor
raden benoemd. 5
In Amerika aelit men de jongste rede van
Mussolini teleurstellend, maar toch een
mogelijke basis voor samenwerking. 5
Vandaag zullen in Frankrijk vérstrekkende
decreten inzake dc defensie worden aan
gekondigd. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: In afwachting. 1
Brusselsche correspondentie: Nieuwe Belgi
sche kabinet voor groote moeilijkheden. 5
W. v. d. T.: Een verhaal over bruggen in de
hoofdstad. 7
Van onzen correspondent te Stockholm:
Zweden gaat rechts houden. 7
Van onzen Londcnschen correspondent: En-
gelsche Lagerhuisleden gaan Fransch
leeren. 7
Voor de Jeugd. n
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op 13
