Haarlem's Dagblad
J^entaaasteMa^
9
De Buitenlandsche
Gebeurtenissen.
Op nieuw ijs.
We wandelen
door de
„Wat doet U in
Uw vrijen tijd"
HAARLEM
56e Jaargang No. 17141
Uitgave Lonrena Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
DrukkerijZuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 6 Mei 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f8.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regel» f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclame» f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Uit de rede van Hitler is de kwestie-Dantzig
als „acuut probleem" overgebleven. Er zijn
natuurlijk meer internationale vraagstukken,
maar het publiek vergeet die gaarne en bepaalt
zich tot de onmiddellijk-dreigende. Het heeft
volstrekt geen behoefte aan meer. Zoo zijn de
I'taliaansche vorderingen jegens Frankrijk nu
al weer heelemaal op den achtergrond geraakt.
Over Albanië, een voldongen feit, praat men
niet meer. De Duitsche koloniale eischen zijn
naar het gebied der vrome wenschen verwezen.
Er wordt toegespitste politiek gevoerd, poli
tiek van den dag, die telkens wisselt. Het is
heelemaal niet ondenkbaar dat binnen enkele
dagen een dispuut op den voorgrond treedt,
waarmee nu niemand zich bezig houdt. En dat
weer een week later ook weer vergeten is.
De rede van den Poolschen minister van
Buitenlandsche Zaken Beek heeft duidelijker
dan ooit gemaakt, dat Polen zich niet van de
Oostzee wil laten wegdringen. Dat wisten wij
overigens al. Eigenlijk was in dit geval datgene
het belangrijkste dat niet in de rede voor
kwam. Er waren weer allerlei geruchten en
commentaren geweest, die aanduidden dat
Beek hoog van den toren zou blazen. Hij zou
Poolsche eischen aan Duitschland gaan stellen.
Het Poolsche geduld was open zoo meer.
Merkwaardig dat er steeds weer menschen zijn,
die zich verantwoord achten den toestand door
allerlei beweringen te gaan verscherpen. Heel
merkwaardig. Onder hen zijn de journalisten
van velerlei bladen in velerlei landen. Het is
mogelijk en zelfs waarschijnlijk dat de mees
ten het niet zoo kwaad bedoelen: hun zwart
galligheid, scepticisme en neiging tot het wer
ken met sensationeele berichtgeving zijn de
voornaamste 'drijfveer en. Velen beseffen, geloof
lk, de funeste uitwerking van zulke dingen niet.
Zij geven zich geen rekenschap van den in
vloed der berichtgeving en vooral van de arti
kelen op een geprikkelde, onrustige, zich tel
kens weer bedreigd voelende massa. Evenmin
doen zij dat als diegenen, die hun critiek in
bitteren, ja soms hoonenden en beleedigenden
vorm gieten en daarmee slechts bereiken dat
de haat ep het wantrouwen in de wereld ver
groot worden.
Er is een oud Nederlandsch woord dat zegt:
„Het puntje van een gauwe pen is 't felste
wapen dat ik ken". Dit houdt niet alleen een
waarheid maar ook een waarschuwing in. Men
kan zijn standpunt, zijn overtuiging en ook
zijn critiek in rustige bewoordingen uiten. De
helderheid en de algemeene waarde zullen er
bij winnen. Maar bovendien is men er feitelijk
toe verplicht in een tijd als deze. Zaai geen
haat in de menigte! Het is mijn bezwaar tegen
de uitlatingen ook van sommige Amerikaan -
sche publicisten van iemand als de New-Yox-k-
sche burgemeester, die in den vorm van hun
critiek herhaaldelijk gebrek aan zelfbeheer-
sching toonen. Ieder die in dezen tijd als voor
lichter der openbare meening optreedt dient
zijn woord te wegen en zijn verantwoordelijk
heid te beseffen. Als zuilke geweldige dingen
op het spel staan, als er situaties mogelijk zijn
waarin éen vonk de explosie zou kunnen ver
oorzaken, terwijl toch steeds de mogelijkheid
tot het vermijden van die ramp nog open is.
geldt dat als plicht.
Minister Beek heeft in zeer rustige termen
gesproken. Men kan zonder moeite begrijpen
dat deze zaak voor de Polen een zeer moeilijke
is. Het statuut van Dantzig betreft hun gan-
schen overzeeschen handel, geboxiden aan hun
eenigen goeden uitweg naar de zee over hun
eenige groote rivier. Zij erkennen dat Dantzig
een Duitsche stad is, die haar bloei evenwel
immer te danken heeft gehad aan den Pool
schen handel. Zij willen zich niet laten dic-
teeren maar wel onderhandelen. Dat is be
grijpelijk. En deze kwestie moet bij goeden wil
oplosbaar zijn en kan geen inzet vormen van
een Europeeschen oorlog als men beleid blijft
toepassen en geen overijling en opzweeperij in
het geding brengt. Het is duidelijk dat de Ita-
liaansche opvatting Polen hierin steunt; de
Engelsche en Fransche doen dat natuurlijk.
Dat het EngeLsche koningspaar zijn reis naar
Canada heeft doen doorgaan en vandaag is
afgereisd zal voor velen een geruststelling zijn.
R. P.
Gafencoe thans te Belgrado.
Uitwisseling van inlichtingen met zijn
Joego-Slavïschen collega.
Vrijdag is de Roemeensche minister van bui
tenlandsche zaken, Gafencoe, te Belgrado aan
gekomen, waar hij o.a. door zijn Joego-Slavi-
schen collega Markowitsj werd verwelkomd.
In den loop van den ochtend hebben de beide
ministers van buitenlandsche zaken hun eerste
onderhoud gehad.
Gafencoe werd daarna door de koning
moeder in gehoor ontvangen en vervolgens
door prins Paul, bij wien de Roemeensche mi
nister het noenmaal gebruikte.
Gafencoe heeft Belgrado des- avonds verla
ten.
Volgens de commentaren van bevoegde krin
gen en de pers te Belgrado heeft het bezoek
van Gafencoe aan Markowitsj in de eerste
plaats ten doel, wederkeerig inlichtingen uit
te wisselen, aangezien de beide ministers kort
geleden belangrijke reizen naar buitenlandsche
hoofdsteden hebben gemaakt.
Men voegt hieraan toe dat het doel van het
bezoek eveneens is, uiting te geven aan de ge
lijkheid der belangen in het Donaugebied en
den Balkan en aan de nauwe solidariteit tus-
schen beide landen en de volkomen evenwijdig
heid van hun politiek van onafhankelijkheid
jegens de statenblokken buiten den Balkan.
(Sonja Henie heeft in 1938 als
filmspeelster ruim anderhalf mïl-
lioen gulden verdiend, hetgeen een
record is, zelfs voor Amerika).
U weet nog wel, toen Sonja ons verrukte,
Met haar bijzonder schaatsenr ij talent,
Waarin haar alles als in speelschheid lukte,
Toen was z' een kind, door de fortuin verwend.
De wereld wist dat toen op prijs te stellen,
Met hard applaus, maar niet met harde munt,
Toen was 't een sprookje dat zij kwam
vertellen,
Waarvan ons 't stil aanschouwen werd gegund.
Maar Sonja, op het ijs nooit overwonnen,
Is wel bezweken voor den glans van geld,
En een carrière op de film begonnen,
Toen die haar een contract had voorgesteld.
En ook daarin wist zij fortuin te maken,
Zij overtrof zelfs ieder ander ver,
Onder haar nieuwe leus; zaken zijn zaken,
Werd zij al gauw de best betaalde ster.
Ook thans is Sonja dus nog uitverkoren
En zij vertelt nog sprookjes als voorheen.
Maar toch, wij hebben veel aan haar vexdoren,
Misschien is dat de poëzie alleen.
De sfeer is niet meer van sportieve orde,
De dollarcultus heeft de sport gewraakt,
Het jonge meisje, zakenvrouw geworden,
Is kunstig tot een schoonheid opgemaakt.
Maar 't heeft geen nut, daai'over nog te klagen,
Geef liever toe, met anderhalf millioen,
Heeft Sonja eens te meer een schaats geslagen,
Die haar geen mensch ter wereld na kan doen.
P. GASUS.
Groentjes in Haarlem's Dag
blad wei-ken snel, zeker, eenvoudig,
afdoende en goedkoop. Maar zij bren
gen U meer dan genezing, zij bren
gen U voordeel.
Ciano en Von Ribbentrop
ontmoeten elkaar vandaag.
Besprekingen vinden te Milaan plaats.
Von Ribbentrop bij zijn vertrek
naar Milaan.
MILAAN, 6 Mei (Stefani). De bespre
kingen tusschen graaf Ciano en von Ribben
trop, welke vanmiddag zullen beginnen, zullen
worden gehouden in het regeeringspaleis te
Milaan en niet in Villa Deste aan het Como-
meer, zooals eerst werd gemeld. De bespre
kingen zullen vanmiddag beginnen na de
lunch, welke door graaf Ciano in het stad
huis van Milaan wordt aangeboden. Vanavond
zal Von Ribbentrop een diner aanbieden,
waai-na een concert zal worden gegeven in
het Scala theater.
Morgenochtend zullen de besprekingen be
ëindigd worden en morgenmiddag zullen
beide ministers naar Villa Deste aan het
Com ome er gaan.
Gisteravond is graaf Ciano uit Rome ver
trokken.
De 3de tentoonstelling van in vrijen tijd ver-'
vaardigde werkstukken in de Tijdingzaal van
Haarlem's Dagblad ondervindt weer groote
belangstelling. Het succes is weliswaar niet zoo
eclatant als dat bij de tweede het geval was
toen het 3000-tal bezoekers verre overschreden
werd doch op weg naar de 2000 bezoekers
zijn we thans zeker wel, en waarschijnlijk
staat ons nu nog een drukke Zaterdagmiddag te
wachten.
We willen ook nu weer een rondwandeling
door de expositie maken, en dan valt ons oog
bij het betreden der zaal het eerst op het Brand-
weermüseum van den heer L. J. Berkhout. In
één onzer ai-tikelen in de serie „Wat doet U in
uw vrijen tijd" werd uitvoei'ig over dit merk
waardige miniatuur museum geschreven, en in
de afgeloopenweek zijn velen in staat geweest
zich een eigen oordeel te vormen over de
constructie der wagentjes en instrumenten.
Menigeen zal bij de aanschouwing van het
„Jetje" en de politiewagentjes in gedachten
terug zijn gegaan naar het Haarlem van vroeger
dagen. De fraaie modellen van zeilschepen, die
met hun propere zeilen bijna de vleugels der
zweefvliegtuigen raken, werden o.m. gecon
strueerd door de heeren E. Bastet en H. B.
Lammé. Him werk heeft de belangstelling in 't
bijzonder van de watersportliefhebbers, die
Haarlem telt, doch lang niet van hen alleen. De
electrische trein van den heer B. J. van Her
werden Jr., dezelfde die het op de 1ste tentoon
stelling geëxposeerde circus maakte, mag er ook
zijn. De Haarlemsche Jeugdluchtvaai-tclub heeft
op de tafel een kleine „stand" gekregen, waarin
ze de gelegenheid krijgt haar werk aan te be-'
velen. Vooral de jeugd toont interesse voor de
zweefvliegtuigen, die ook in de lucht hangen,
doch menig oudere bewondert van deze vrije-
tijd-producten ook de prachtige sierlijkheid en
de bijzondere constructie. Het vliegtuig van den
heer A. J. v. d. Horst bezit een benzinnemotor
en kan in werkelijkheid vliegen. Het is een mooi
slank model dat niet nalaat op onze fantasie,
die immers graag uitwiekt, te werken. En tus
schen deze getuigenissen van hypermoderne
techniek staan in statige i-ust een postkoets en
een reiswagen uit den goeden ouden tijd, toen de
menschen nog geen haast kenden. Vele menschen
hebben bij deze fijne wagentjes stil gestaan en
gemijmerd, en de preciese constructie men
lette op de deurtjes enz.! bewonderd, die
zoozeer in overeenstemming is met den tijd,
waarin deze wagens heusch dienst deden, en
waarin de menschen tijd en lust hadden alles
tot in de kleinste kleinigheden af te werken. De
heer G. F. Kohier maakte deze wagentjes, en
naar we hoorden gaat hij beginnen aan de
constructie van de Gouden Koets; we hopen
deze dan ook nog eens op een Vrij-tijd-tentoon-
stelling te kunnen exposeer en!
De fraaie ploeg van den heer A. Smit toont
dat een hoefsmid in vrije uren uiting weet te
geven aan de poëtische mogelijkheden van zijn
vak.
De boot van den heer C. Philippo heeft een
plaatsje in het front van den tafel veroverd, een
eereplaatsje, dat dit mooie werkstuk zeker ver
dient. Over de klok van den heer U. Stinne
kunt u in het 23ste artikel in de serie „Wat
doet U in Uw vrijen tijd?" in dit nummer meer
lezen.
Aan de wanden hangen een aardig fleurig
schilderij van een havengezicht door den heer
A. Koelemeyer, een goed getroffen „herfststem-
ming" door den heer P. J. v. d. Linden, een bui
tengewoon precies uitgevoerde penteekening van
den heer H. J. J. Brave, een kleurig schilderij
van een boerdei-ij aan een sloot, van den AVRO-
kalender nagemaakt door den heer W. Koot, een
duidelijke teekening door den heer J. v. d. Eyk-
Na de groote parade in Sevilla bracht generaal Franco met zijn staf een bezoek
aan Granada, Cordoba en Malaga. In de laatste plaats werden de bronnen van
het Alhambra bezichtigd.
hof van de St. Bavo, een oud-Haarlemsch stads
gezicht, in waterverf vervaardigd door Chr. v.
Westerhoven, een geslaagde- naschildering van
Rembrandt's „Joodsche bruidje" door den heer
C. de Vries, een Haarlemsch stadsgezicht het
Spaarne met Teylermuseum en Waaggebouw
aardig in de verf gezet door den heer G. H.
Goode Jr., en een intelligente hondenkop door
den heer A. Blansert. Twee bijzondere prestaties
aan den wand vragen de aandacht van de be
zoekers: het houtsnijwei-k van den heer Tames,
dat respect afdwingt, en het zeer decoratieve
schilderwerk van den heer M. Lohmann op witte
borden.
Deze 3de tentoonstelling is een bewijs temeer
dat in vrije uren veel aardigs gewrocht kan
worden.
v. H.
Engelsche koningspaar vertrekt
heden naar Canada.
„Repulse" zal de „Empress" een eindweegs
begeleiden.
LONDEN, 6 Mei. (Reuter) Alle bladen wen
schen het Britsche koningspaar, dat vandaag
naar Canada vertrekt, goede reis. De Times
schrijft dat de reis zonder voorbeeld is. Het feit,
dat de wolken boven het internationale tooneel
laag hangen, is geen i-eden om deze groote ge
beurtenis uit te stellen of op te geven. De reis
van het koninklijke paar naar hun ondei-danen
in Canada en het bevriende Amerikaansche
volk kunnen misschien de wolken doen optrek
ken.
Het koninklijke gezelschap bestaat uit dertig
pei-sonen. De slagkruiser „Repulse" begeleidt de
„Empress of Australia" een eindweegs over den
Atlantischen Oceaan.
Bevolking zal Tsjoengking
verlaten.
Auto's moeten ter beschikking worden
gesteld.
TSJOENGKING 6 Mei. Tsjang Kax Sjek
heeft ordex-s gegeven dat alle automobielen ter
beschikking gesteld moeten wox*den teneinde
de burgex-bevolking uit Tsjoengking naar elders
te transporteex-en.
De situatie van hen, die door de bombarde
menten dakloos zijn geworden, is door den he-
vigen regenval nog verergerd.
De dooden zijn in" lange x-ijen in de straten
opgebaard om de bevolking gelegenheid te geven
deze te indentificeeren. (United Px-ess).
Een nader Reuterbericht meldt uit
Tsjoenking: De brand welke is ontstaan
door het bombardement van de stad
door Japansche vliegtuigen Donderdag
3.1. woedt nog voort. Men raamt het
aantal slachtoffers op vijf duizend.
Instortingsongeluk eischt vele
dooden.
LISSABON 5 Mei (Havas-A. N. P.)
Te Maxao zijn twee huizen ingestort. Er
zijn 29 dooden en 35 gewonden.
Hitier pleegde overleg met
Von Ribbentrop.
Hitier heeft Vrijdagmiddag te München de
rede van Beck met Von Ribbentrop bespro
ken.
Von Ribbentrop vertrok des avonds om tien
minuten voor twaalf uit München in de
richting van Milaan. Hij was in gezelschap
van den ambassadeur van Italië te Berlijn.
Attolico.
Van semi-officieele Duitsche zijde wordt
medegedeeld dat het bericht als zouden er
nationaal socialistische leiders uit Dantzig
Greiser en Förster gistermiddag te Berchtes
gaden zijn aangekomen voor een onderhoud
met Von Ribbentrop onjuist is. Greiser noch
Förster bevindt zich te Berchtesgaden.
Potemkin uit Istanboel terug
geroepen.
ANKARA, 6 Mei. (Retuer). De vice-volks-
commissaris van Buitenlandsche Zaken der
Sovjet Unie, Potemkin, is via Istanboel naar de
Sovjet-Unie teruggekeerd. Naar vernomen
wordt, is hij teruggeroepen. Totnutoe zijn nog
geen mededeelingen verstrekt over de bespre-
lingen, welke Potemkin te Ankara heeft gevoerd.
Het woord is aan
Vauvenargues:
Men oordeelt niet zoo ver
schillend over de anderen als
over zichzelven.
De Duitsche militaire maatregelen
aan de Oostgrens.
BERLIJN, 5 Mei. Wat de militaire voor
bereidingen betreft, is Duitschland ongetwij
feld volledig gereed om zoo noodig naar
Dantzig op te rukken. Men geeft toe. dat Oost-
Pruisen vol troepen is, zoodat geen buiten
gewone maatregelen noodig zouden zijn. Er is
echter geen enkele aanwijzing voor een mili
tair optreden op dit oogenblik (Reuter).
BESPREKINGEN VAN BELGRADO MET DE
KRO ATEN NIET AFGEBROKEN.
Naar het persbureau van den Joego-Slavi-
schen minister-president mededeelt zijn de
onderhandelingen over een regeling van het
Kroatische vraagstuk niet afgebroken. Veel
eer wox-den de voorstellen, uitgewerkt bij de
besprekingen tusschen Tswetkowitsj en
Matsjek, verder bestudeerd.
Een kijkje in de Camphuysenstraat te Heem
stede, waar de bloeiende dubbele Japansche
sierkersen een prachtig gezicht opleveren.
OPGERICHT 1792
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN: 20 PAGINA'S
BINNENLAND.
Pag.
De Tweede Kamer neemt de wetten inzake
den oorlogstoestand aan. 3
In de moordzaak Lindcngracht is 20 en 12
jaar gevangenisstraf geëischt. 3
BUITENLAND.
In het Poolsche memorandum dat gisteren
aan Duitschland overhandigd is, wordt
geconstateerd dat er geen sprake is van
schending van de Duitsch-Poolsche ver
klaring van 1934. 5
De rede van Beek is te Berlijn ongunstig ont
vangen. De Italiaansche pers poogt Polen
te kalmeeren. 5
Te Londen en Parijs heeft de rede van Beek
algemeene instemming gevonden. 5
In de Ver. Staten is een groote mijnwerkers
staking uitgebroken. 5
SPORT.
Sport in 't Kort. n
ARTIKELEN, enz.
R. P.: De buitenlandsche gebeurtenissen. 1
v. H.: Vrije tijd Klokkcntijd. 7
K. de Jong: Leerlingcnuitvoering Haarlem's
Muziekinstituut. 7
Van een bijzonderen correspondent: Duitsche
winkelier distribueert. 8
Van onzen correspondent te Genève: Het in
ternationale Arbeidsbureau. 8
Van een bijzonderen medewerker: Tunis be
wapend tot de tanden. 13
J. H. de Bois: Litteraire Kantteekeningen 13
A. J. D.: Lupine als sierplant 13
Financieel Economisch Weekoverzicht: In
ternationale politiek en beurs. 15
Voor de Jeugd. 17
Dc Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op i2
