Haarlem's Dagblad
Siaat-ixan-diensir
Jboekje
linde
Spoorweg
Pensioen
Korting f
De Auto.
fcugdcegistmtie
ovec't heele land
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17145
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgavenen Algem. Drukkerij N.V,
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EIS ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Donderdag 11 Mei 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel*
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elko
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Ook in dezen tijd blijft de automobiel een
▼eel-omstreden voorwerp. Zij heeft haar plaats
in de wereld sinds lang veroverd en het is een
belangrijke plaats, maar vastomlijnd is die
nog geenszins. Dat blijkt wel nu de auto den
spoorweg iri haar bestaanszekerheid is gaan
belagen en hevige meeningsverschillen heer-
schen over de vraag hoe en of wilde bussen
getemd moeten worden. En de verhouding met
het spoorwegverkeer is maar één van de dis
puten waarin de automobiel betrokken is ge
raakt. De verkeersveiligheid op den weg is een
tweede. De vraag of men ten dienste van de
auto moet doorgaan met enorme wegen te
bouwen is een derde. Het probleem der fiscale
lasten op het automobilisme, gedeeltelijk nauw
verband houdend met dien wegenaanleg, is
een vierde.
Het is geen wonder dat in het vuur van zoo
vele meeningsverschillen ook zeer krasse
opinies geuit worden. Tot de verkondigers
daarvan behoort de heer A. H. van der Feen,
van beroep ontvanger der belastingen maar
bovendien (onder het pseudoniem F. de Sin'
clair) bekend schrijver van humoristische
novellen. Hij is heelemaal niet tot humor ge
neigd nu hij in het Haagsch Maandblad over
de auto schrijft. Onder den titel „de terreur
van het verkeer" rekent hij uit dat er 90.389
personen-auto's in ons land zijn op een be
volking van 8.556.849 zielen, hetgeen volgens
hem beteekent dat de eene autobezitter op
elke groep van 94 menschen de overige 93
tyranniseert. Hij bedreigt hun levens, eischt
onevenredige plaatsruimte in het verkeer op,
laat te zijnen behoeve natuurschoon vernie
tigen, verpest de atmosfeer, maakt hinderlijke
geluiden, verblindt 's avonds de menschen die
hem tegenkomen enzoovoorts.
Van der Feen houdt van statistiek. Eén me
neer in een auto in de Kalverstraat te Amster
dam terroriseert volgens zijn berekening op
een afstand van 400 M. drieduizend mede-
menschen. Hij pakt nog veel meer grieven
tegen Ide automobiel uit en noemt den open
baren weg „een angstwekkende aaneenschake
ling van onbewaakte overwegen", hetgeen
aardig gevonden is en zoowaar toch even aan
F. de Sinclair herinnert. Maar hij vergeet aan
dacht te schenken aan het vrachtvervoer per
auto, dat toch van zoo overheerschende betee-
kenis is. En zijn statistiek van ruim 90.000
personen-autobezitters die maar ruim éen pro
cent van het Nederlandsche zielental vormen
houdt geen rekening met het feit, dat er in
Nederland een half millioen houders van rij
bewijzen zijn (met inbegrip van die voor mo
torfietsen). Dus is de berekening van een man
die 93 anderen bedreigt nogal overdreven. Er
zijn meer bezwaren tegen zijn betoog aan te
voeren. Het is erg eenzijdig van opzet. Maar.
er zit toch ook wel een grond van waarheid in.
Het toeval wil dat mij tegelijkertijd een arti
kel in het tijdschrift „De Auto-Kampioen" on
der oogen komt waarin de heer A. Peppink,
bekend expert op automobielgebied, scherp te
velde trekt tegen de nieuwe rijbewijs-regeling,
die volgens hem de automobilisten als een
zwaard van Damocles boven het hoofd hangt.
Hij heeft heele reeksen bezwaren: alle uit des
automobilisten oogpunt gezien. Er zijn nog
steeds geen eisehen gesteld waaraan instruc
teurs en instructie-wagens moeten voldoen,
de theoretische examen-eischen zijn veel te
hoog opgedreven en houden bovendien geen
rekening met de eisehen der practijk, en de
nieuwe voorschriften voor de geneeskundige
keuring vervullen den schrijver met ontzetting.
Hij protesteert tegen het feit dat sommige
keuringseïschen, o.a. betreffende gezichts
scherpte, hooger gesteld zijn voor particuliere
rijders dan voor bestuurders van autobussen,
taxi's en vrachtwagens. Hij komt op tegen de
herkeuring-om-de-vijf-jaar, die vele men
schen, die in hun beroep auto's gebruiken en
zich geen chauffeur kunnen veroorlooven,
plotseling in hun beroepsuitoefening zou stui
ten. „Nooit zullen zij van hun bestaan langer
zeker zijn dan voor een periode van vijf jaar",
roept de heer Peppink uit en hij verklaart dat
de gevallen, waarin lichaamsgebreken werke
lijk de oorzaak zijn van verkeersongelukken,
zeldzaam zijn. Ja. Zeldzaam of niet, men moet
ze tegengaan, hoor ik al antwoorden. Maar is
dit de juiste methode?
Verderop betoogt de schrijver dat het auto
mobilisme tientallen millioenen per jaar méér
aan belastingen opbrengt dan voor den z.i.
zeer langzaam verloopenden wegenbouw
noodig is. Hij spreekt ten aanzien van de
nieuwe rijbewijs-regeling f waarvan de datum
van invoering nog niet is vastgesteld) van een
nieuwen aanslag op het automobilisme. Hij
roept op tot waakzaamheid.
Zoo rolt daar, fe! omstreden, de auto voort.
En een openbaar debat Van der FeenPep
pink zou inderdaad boeiend kunnen worden
Misschien zet men het wel eens op touw.
R. P
SPEEL AUTOMATEN ZIJN VERBODEN.
Op 9 Mei is in werking getreden artikel 152 bis
der Algemeene Politieverordening voor de ge
meente Haarlem, waarin verboden wordt auto
maten aanwezig te hebben, bestemd voor spel,
ook ander dan hazardspel, hetzij op of aan
den openbaren weg. hetzij op, aan of in voor
het publiek toegankelijke plaatsen, winkels
daarbij inbegrepen.
Met automaten worden gelijkgesteld toestel
len. die in werking worden gesteld door, of
eerst gebruikt kunnen worden na. het inwer
pen van een muntstuk of penning.
Door te politie zal op de naleving van deze
nieuwe bepaling streng worden toegezien.
ZONDER DAT ZAL
JONGEMAN ONDER
21 JAAR GEEN WERK
KUNNEN KRIJGEN
IN een bij de Tweede Kamer ingediend wetsontwerp doet
minister Romme het voorstel voor de mannelijke niet-leerplich
tige jeugd een staat-van-dienstboekje in te voeren, waardoor het
mogelijk zal blijken drang tot deelneming aan de verschillende vor
men van jeugdwerkloozenzorg uit te oefenen, welke volgens den
minister voor de practijk zoo zeer gewenscht, ja, zelfs nood
zakelijk is.
Het staat-van-dienst-boekje zal door iedereen zelf moeten worden
aangevraagd, maar een werkgever zal geen jeugdig persoon in
dienst mogen hebben beneden 21 jaar, die niet in het bezit is van
het staat-van-dienst-boekje,
Verwacht wordt ook, dat degene, die het beste staat-van-dienst-
boekje heeft, het eerst en het gemakkelijkst in het bedrijfsleven een
plaats zal krijgen.
De jeugdregistratie zal over het heele land worden uitgebreid.
Prins-regent Paul van Joego-Slavië en zijn
gemalin prinses Oiga vertoeven op het oogen-
blik te Rome. De foto toont het vertrek uit
Belgrado.
Minister Koht acht Noorwegen
niet bedreigd.
„Ongegronde geruchten".
OSLO 11 Mei (Havas). Sprekende over het
standpunt van Noorwegen ten aanzien van den
internationalen toestand heeft de minister van
buitenlandsche zaken, Koht, gisteravond gezegd:
„Ik geloof dat geen enkele mogendheid agressieve
bedoelingen heeft jegens Noorwegen". De mi
nister noemde de geruchten, volgens welke de
Sovjet Unie het voonemen zou hebben zich te
vestigen in Finmarken, in het noorden van Noor-
vegen, of Finland dit gebied zou willen bezetten,
ongegrond.
Koht voegde hieraan toe dat hij niets ziet, wat
Noorwegen onmiddellijk bedreigt zoo lang de
overige mogendheden in vrede zijn.
Wat betreft het sluiten van een non-agressie-
verdrag zeide Koht, dat voor Noorwegen de
vraag is, of de een of andere groote mogendheid
Noorwegen verplichtingen op kan leggen of
twijfel, inzake de neutraliteit, kan doen ont
staan. Deze zaak moet kalm bestudeerd worden
dienovereenkomstig moet een besluit worden ge
nomen. De minister voegde hieraan toe, dat hij
hier alleen sprak over zaken, welke in volledig
vrijen wil beslist kunnen worden. In dit geval
is het duidelijk dat Noorwegen nooit zijn neu
traliteit zal opgeven of vrijwillig een oorlog in
zal gaan. Het heeft geen nut om te spreken'over
dingen, waartoe men gedwongen zou kunnen
worden.
Hiervoor heeft men het voorbeeld van den
laatsten oorlog voor oogen.
Het Duitsclie eskader huiswaarts.
Vanmorgen van Lissabon vertrokken.
LISSABON 11 Mei (D. N. B.) Het eskader
ter Duitsche oorlogsvloot onder commando van
ïdmiraal Böhm is vanmorgen uitgevaren om
naar Duitschland terug te keeren.
Brinkmann gaat heen als directeur
der Duitsche Rijksbank.
BERLIJN. 11 Mei. (D.N.B.-A.N.P.) Hitier
heeft den staatssecretaris in het rijksministerie
van Economische Zaken, Brinkmann, die sinds
eenigen tijd met ziekteverlof was, op wachtgeld
geplaatst, en ontheven van zijn functie als lid
van het directorium der Rijksbank, daar zijn
gezondheidstoestand uitsluit dat hij binnen af-
zienbaren tijd zijn werkzaamheden zou kunnen
hervatten.
Losbladige schoolboeken.
(In Engeland worden tegenwoor
dig ook schoolboeken volgens het
losbladig systeem gemaakt).
Ja, waarom, als het elders wordt geprezen.
Als practischer dan 't ouderwetsch model.
Zou ook het schoolboek niet losbladig wezen.
Het lijkt wat vreemd, maar dat went
immers wel.
Je kunt dan eens wat paginas vervangen,
Wanneer de wetenschap je ertoe noopt,
Wat kan een arme vader meer verlangen.
Die altijd maar weer nieuwe boeken koopt.
In dezen tijd mag het zelfs noodzaak heeten.
Neem eens het aardrijkskundige terrein.
Als de scholieren 't nieuwste zullen weten.
Dan moet een atlas haast losbladig zijn.
Neen, ik voel alles voor dit nieuwe streven,
Het lijkt mij, dat er geen bezwaar bestaat.
Maar twijfel wel, of ik het zal beleven,
Omdat zooiets meest niet zoo spoedig gaat.
En u hebt zeker zelf toch ondervonden,
Of het moet zijn dat ik me sterk vergis.
Dat thans het schoolboek, hoe ook hecht
gebonden,
Al heel gauw practisch toch losbladig is.
P. GASUS.
Nieuwe Russische ambassadeur te
Washington.
Constantin Oumansky benoemd.
WASHINGTON, 11 Mei. Constantin
Oumansky, tot nu toe zaakgelastigde der
Sovjet-Unie, is tot ambassadeur alhier be
noemd.
Zijn geloofsbrieven zijn reeds van Moskou
naar Washington onderweg.
Oumansky is pas 37 jaar oud en dus de
jongste diplomatieke ver tegen woodiegr van
een groote mogendheid in Washington. Zijn
benoeming heeft hier op het ministerie van
buitenlandsche zaken een zeer goeden in
druk gemaakt, alhoewel men in de laatste
dagen met de mogelijkheid van een andere
benoeming gerekend had.
De vroegere gezant Trojanofsky zou thans
te Moskou op het ministerie van buitenland
sche zaken werkzaam zijn en de geschiedenis
van het Sovjet regime schrijven .(United
Press)
De Turksch-Russische toenadering
Voldoening te Boekarest.
LONDEN 11 Mei (Havas). Dc correspon
dent van de „Times" te Boekarest bericht aan
zijn blad, dat men zich in Roemeenschc kringen
in tsilte verheugt over de Turksch-Sovjet Rus
sische vriendschap. Men heeft alle reden om aan
te nemen, dat na he tbezoek van Potemkin aan
Ankara het defensief verbond, dat tusschen bei
de landen in 1920 gesloten is, in 't openbaar zal
worden bevestigd. De Roemenen, die een ver
bond hebben gesloten met Turkije, zien hierin
een versterking van de indirecte vriendschap en
een bescherming van Roemenië door de Russen.
De geruchten, volgens welke Potemkin bij zijn
onderhoud met Gafencoe een eenzijdige garan
tie zou hebben aangeboden aan Roemenië, wor
den te Boekarest evenwel niet bevestigd. Men
heeft in tegendeel alle reden om aan te nemen,
dat Potemkin de stelling van Litwinof in zake
de tweezijdige verdragen heeft verdedigd. Hier
mede kon Gafencoe niet instemmen, zonder de
waarschuwingen van Duitschland in den wind te
slaan.
Voorstel kortingsper
centage telken jare
met 2 te verminderen
Het woord is aan
Marmontel
Het is allen menschen niet
gegeven groot te zijnmaar
zij kunnen wel allen goed
zijn.
Strenge straffen tegen terroristen
in Palestina.
Verscheidene doodvonnissen
JERUZALEM. 11 Mgi (Havas). De
Britsche justitie poogt met kracht
den opstand te onderdrukken. De
moordenaar van een Jood werd ver
oordeeld tot geeseling en levenslange
gevangenisstraf, drie Arabieren wer
den ter dood veroordeeld en een vier
de werd veroordeeld tot levenslange
gevangenisstraf.
Twee ter dood veroordeelden wer
den gevonnist, omdat zij in het be
zit waren van een revolver.
Binnenkort zullen de Joden, die op onwet
tige wijze Palestina zijn binnengedrongen en
in een kamp bij Sarafand geïnterneerd waren
worden vrijgelaten.
Hun aantal zal worden afgetrokken van
het eerstkomende contingent toegelaten im
migranten.
Bij de Tweede Kamer is een wetsvoorstel ingediend inzake de
korting op de Spoorwegpensioenen, welke korting thans, zooals
men weet, 10 procent bedraagt.
Voor zoover het thans ingediende wetsontwerp betrekking heeft
op de kortingen der pensioenen, komt het, in het kort samen
gevat, hierop neer, dat
1. de machtiging tot invoering van verdere korting bij Konink
lijk Besluit aanstonds wordt ingetrokken
2. de korting op de pensioenen beneden 500.met ingang van
1 Juli 1939 wordt ingetrokken;
3. voor de overige kortingen, te beginnen met 1 Januari 1940, het
maximum van 10 procent telkenjare met 2 wordt verminderd
zoodat deze kortingen dus op 1 Januari 1944 geheel zullen
zijn afgeloopen.
Het raadsel van den Chineescken
drakentroon.
G-men vonden de oplossing.
Sinds eenigen tijd verkeerde men in onzeker
heid over het lot van een Chineesehen draken-
troon, het eigendom van een Tsjech, die zijn
kostbaar bezit tijdelijk in het Stedelijk Museum
te Amsterdam had ondergebracht en het daarna
met het Nederlandsche schip „Zaandam" naar
New York had opgestuurd, waar het op de we
reldtentoonstelling geëxposeerd zou worden. Het
gerucht ging, dat de troon „ergens tusschen
Amsterdam en New York" geroofd was, doch
thans blijkt het mysterie te zijn opgelost..
Leden der Amerikaansche geheime politie, de
z.g. G-men. hebben den troon n.l., naar United
Press meldt, verpakt en onbeschadigd ontdekt in
kisten, die sedert Maandag onbewaakt stonden
in de douanegebouwen aan de haven van
New York.
Er werd vastgesteld dat de zending door een
verstrooiden Nederlandschen professor bij ver
gissing verkeerd geadresseerd was, zoodat de
bewuste troon naar Californië inplaats van naar
New York gezonden zou worden. Gelukkig was
ook dat adres onvolledig, zoodat de kisten, na
dat zij door de „Zaandam" gelost waren in het
douanegebouw waren opgeslagen, terwijl een
onderzoek naar het juiste adres werd ingesteld.
Het A. N. P. meldt nader dat het hier betreft
den vroegeren drakentroon van het keizerlijke
China, welke in 1937 tijdens den opmarsch der
Japanners uit Peking was meegenomen. Krach
tens een overeenkomst tusschen mevrouw Theo
dore Roosevelt Jr. en mevr. Tsjang Kai Sjek
zou de troon op de wereldtentoonstelling te
New oYrk worden geëxposeerd ten bate van het
fonds voor Chineesche oorlogsslachtoffers.
Het voorwerp was in Amsterdam voor 30.000
gulden verzekerd.
Onze aangekondigde advertentie voor
vandaag zal MORGENAVOND geplaatst
worden.
Groote Hout-
str. 34. H'lem
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN: 14 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Er komt slechts een Christelijke U. L. O.
school in Haarlem-Noord. 7
BINNENLAND.
Er is een wetsvoorstel ingediend om de kor
ting op de spoorwegpersioenen geleidelijk
te doen afloopen. 1
Zullen er staat-van-dienst-boekjes komen
voor jongemannen? l en 3
Een weduwe te Deil wordt van kinder
moord verdacht. i
De regeering heeft een wetsontwerp inge
diend. opdat militairen bü volmacht zullen
kunnen stemmen.
BUITENLAND.
Chamberlain heeft gisteren in het Lagerhuis
mededeelingen gedaan over de bespre
kingen met Rusland. 5
Het Engelsche koningspaar zal in November
een bezoek aan Brussel brengen. 5
In het Amerikaansche steenkolenconflict
is nog geen oplossing bereikt. 5
SPORT.
Schaakrubriek g
Onze cricketclubs in 1939. g
ARTIKELEN, enz.
R. P.: De Auto.
1
J. B. Schuil over „De wrekende God". 2
Mr. E. Elias: Ik ontdek Amerika 3
Van onzen Londenschen correspondent: De
reis van het Engelsche koningspaar. 5
H. D. Vertelling: Succes Roman 7
Voor de Vrouw q
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op
