Haarlem's Dagblad
BntschRussische overeenstemming
thans in zicht?
Hallfax confereerde te Genève met Maisky.
Defensie niet de
oorzaak
Sic transit...
Het Belangrijkste
Ü6e Jaargang: No. 17153
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodiensl 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Maandag 22 Mei 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden t 3.25. franco per
post f3.55. losse nummer» 6 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regel» f 1.75, elke regel
meer I 0.35. Reclame» f 0.60 per regel.
Kegelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentje» ric rubriek.
Woensdag, zal het Engelsche
kaêinct een heslissmg
moeien nemen
WEEKBERICHT
Coöp. „Vooruitgang" U.A. Haarlem.
GOEDE RAAD
Nu is het tijd Uw brandstoffen voor de a.s.
winter te bestellen
TEGEN VOORJAARSPRIJZEN.
Wordt lid en vraagt onze condities.
(Ado. ingez. Med.j
Ook de „Ordre" dringt aan op spoed en
schrijft: „De incidenten te Dantzig maken ons
ongerust, omdat zij een weloverwogen stelsel
matigheid hebben.
Onderhoud Halifax-Bonnet.
Op zijn doorreis naar Genève heeft Halifax
Zaterdag te Parijs nog een onderhoud met
Bonnet gehad. Reuter meldt hierover dat het
verloop bevredigend is geweest.
De Gemeenteraadsverkiezingen.
MAISKY, de Russische ambassadeur te
Londen, vertegenwoordigt de Sovjet Unie in
den Volkenbondsraad.
De Engelsche minister van bui-
tenlandsche zaken, Lord Hali
fax, die zich thans evenals zijn
Fransche collega Georges Bon
net te Genève bevindt, heeft Zondag
middag in de Volkenbondsstad een on
derhoud van anderhalf uur gehad
met den vertegenwoordiger der Sovjet
Unie, Maisky.
Zoowel Halifax als Maisky hebben
naar Reuter meldt, na het onderhoud
een rapport aan hun regeeringen ge
zonden en het is niet waarschijnlijk,
dat er eenigerlei verdere ontwikkelin
gen zullen komen in de Britsch-Russi-
sche besprekingen vóór het Britsche
kabinet Woensdag a.s. bijeen zal zijn
geweest. Halifax vertrekt Dinsdag
avond naar Londen om de kabinets
zitting bij te wonen.
Men meent te Genève dat de atmos
feer voor Britsch-Russische toenade
ring gunstiger is geworden.
De Engelsche bladen zijn van meening, dat
waarschijnlijk deze week beslist zal worden
over een Britsch-RussLsche overeenkomst te
gen agressie. Zij gelooven, dat een basis van
overeenstemming reeds in zicht is, doch wijzen
er op, dat geen beslissing kan worden mede
gedeeld, alvorens Halifax van Genève is terug
gekeerd.
Volgens de „Daily Telegraph" zijn de voor
teekenen voor een verdrag thans gunstig. Ge
durende het weekeinde heeft de meening veld
gewonnen, dat het thans een verrassing zou
zijn, indien men niet tot overeenstemming zou
komen. Het beginsel van wederkeerigheid is
nu verzekerd. De keuze schijnt te liggen tus-
schen een drievoudig militair verbond en het
Fransche compromisplan, dat gebaseerd is op
een Britsch-Russische overeenkomst volgens
de beginselen van het Fransch-Russische ver
drag.
De „Daily Mail" meent, dat Halifax wellicht
van Genève zal terugkeeren met voorstellen
voor een scherp-omlijnd verdrag van weder
zij dschen bijstand tusschen Engeland en Rus
land. Die overeenkomst zou aansluiten bij het
geheele stelsel der Fransch-Engelsche ver
plichtingen jegens Polen, Turkije, Griekenland
en Roemenië. Zij zou de kracht hebben van
een bondgenootschap, hoewel die naam ver-
metden zou worden.
Volgens de „Daily Herald" zal waarschijn
lijk in de eerstvolgende dagen beslist worden
over een wederkeerig driemogendhedenver-
drag.
De „Times" zegt: „De vertraging is te moei
lijker te begrijpen, omdat Engeland, Frankrijk
en Rusland reeds nauw aan elkaar verbonden
zijn door verdragen, Volkenbondshandvest en
den gemeenschappelijken wil tegen agresse ver
zet te bieden".
Uit Parijs meldt Havas dat de diplo
matieke redacteuren der groote bla
den optimistisch zijn ten aanzien op
de kansen der besprekingen te
Genève.
De „Matin" schrijft, dat het onderhoud tus
schen Maisky en Halifax de standpunten van
Engeland en Rusland zeker dichter bij elkan
der gebracht zal hebben. Twee dingen blijken
vast te staan: Vóór de Britsche kabinets
bijeenkomst van Woensdag zal niets gedaan
worden en de Russen blijven vasthouden aan
het automatische karakter van der. weder
zij dschen bijstand. Men zegt te Genève, dat de
onderhandelingen zullen slagen, omdat zij
moeten slagen.
Volgens de „Petit Parisien" zijn de delegaties
der drie mogendheden te Genève optimistisch.
De drie landen begrijpen, dat het vredesfront
tot op het maximum versterkt moet worden.
De „Jour" zegt: Men heeft den indruk, 'dat
het ernstiger worden der incidenten te Dantzig
een snelle voltooiing der besprekingen nog
wenschelijker maakt.
Nummering der lijsten.
Hedenmorgen had ten Stadhuize in open
bare zitting van het Centraal Stembureau de
nummering plaats van de voor de verkiezin
gen voor den Gemeenteraad ingeleverde can-
didatenlijsten:
De volgorde werd:
1. S.D.A.P.
2. R. K. Staatspartij.
3. Christ.-Hist. Unie.
4. Communisten.
5. Vrijz.-Democraten.
6. Anti-Revol.
7. Lijst van vrije kiezers (M. J. A. v. d.
Storm.)
8. Gemeenschapsbelangen.
9. Rev.-Soc. Arb. Partij.
10. Onafh. Ned. Vereeniging van Werkloozen
11. Lib. Staatspartij.
12. Chr. Dem. Unie.
DIEFSTALLEN EST ZWEMBADEN
Zaterdagavond heeft de politie in het Sport-
fondsenbad twee jongens uit Haarlem aange
houden van 17 en 20 jaar. Een van hen had in
zijn sokken een portemonnaie verborgen met
f 6.95. Dit geld had hij ontvreemd uit twee por-
temonnaies. De jongste jongen had f 1.20 uit een
portemonnaie weggenomen. Zij hadden deze por-
temonnaies gehaald uit de kleeding van bezoe
kers van het bad. Een van hen deed aangifte van
vermissing van f 3.75.
i verband met het onderzoek verzoekt de
Commissaris van politie bezoekers van het Sport-
fondsenbad, die Zaterdagavond van 810 uur in
het bad vertoefden en die geld missen zich bij
de afd. Recherche van het politiebureau te wil
len melden.
De aangehouden jongens hebben ook bekend
zich schuldig gemaakt te hebben aan diefstallen
Stoop's bad. In verband hiermede zijn
zij ter beschikking gesteld van de Bloemendaal-
sche politie.
Tsjechisch kabinet in moeilijk
heden.
Fascisten stellen hun eischen.
PRAAG. 22 Mei. De tegenstellingen in de
regeering zijn nog scherper geworden nu de
fascistische partij van Gayda haar eischen
geformuleerd heeft. Het bezoek, dat Gayda
volgens de verwachtingen Zondagmorgen aan
president Hacha zou brengen, is uitgesteld tot
heden. Vernomen wordt dat de fascisten in
de eerste plaats de aftreding van het kabinet
hebben geëischt. Slechts drie leden daarvan,
onder wie de minister-president Elias, zijn
voor de fascisten aanvaardbaar. In de tweede
plaats eischt Gayda de benoeming van twee
fascistische ministers, waarbij een vice-pre
mier. Verder wordt het aftreden geëischt van
40 leden van het Comité van nationale ge
meenschap en de opneming van 12 fascistische
afgevaardigden. Tenslotte wordt de liquidatie
van het Joodsche probleem verlangd en wel
volgens „raciale"in plaats van volgens religi
euze beginselen. De fascistische partij heeft
bekend gemaakt dat „zij bereid is tot het
uiterste te gaan" om de vervulling van haar
eischen te verkrijgen.
(United Press).
van minister
de Wilde's
aftreden
Onze parlementaire redacteur meldt uit Den
Haag:
Het aftreden van minister De Wilde is niet al
leen voor de buitenwereld maar ook voor bij
kans alle vooraanstaande parlementaire figu
ren totaal onverwacht gekomen. Het bleek ons
dat men daar tot het moment waarop het bericht
an den regeeringspersdienst kwam, van deze
parlementaire crisis niets afwist en ook niet van
eenige kansen daarop.
Daarentegen schijnt het, dat binnen het kabi
net reeds in het begin van de afgeloopen week
de botsing in alle duidelijkheid tot uiting was
gekomen; verschillende redenen zouden aan
leiding hebben gegeven met de publicatie van
het aftreden van den minister van financiën tot
jl. Zaterdag tegen het middaguur te wachten.
Naar wij meenen te weten ligt de oorzaak van
minister De Wilde's besluit om uit het kabinet
te treden bovenal hierin dat hij bij het opma
ken van de nieuwe ontwerp-begrooting onover
komelijke bezwaren had tegen inwilliging van
de verlangens, in het bijzonder door minister
Romme voorgestaan, ten aanzien van weer
nieuwe uitgaven voor de werkloosheidsbestrij
ding. Men zal zich wellicht herinneren dat
reeds vorige jaren minister De Wilde slechts
noode zijn medewerking had kunnen geven aan
een extra-bedrag van tien millioen. dat toen voor
■dit doel op de begrooting werd aangebracht.
Thans schijnt het hem te machtig te zijn gewor
den om opnieuw zich bereid te verklaren verder
in die richting te gaan. Daprbij zou o.m. ook een
principieel verschil van inzicht ten opzichte van
het werkloosheidsvraagstuk een rol spelen, in
dien zin dat minister De Wilde zou vreezen
zoo hoorden wij tenminste hier en daar opmer
ken dat men op den duur den prikkel voor
werkloozen om weer in hét gewone bedrijfs- en
arbeidsleven te worden opgenomen bedenkelijk
verzwakt door opvoering van speciale werkloos-
heidszorgen. Wij lieten ons vertellen dat o.a. het
wel zeer lage aantal werklóozen niet veel meer
dan 1500 dat zich vi'ijjwillig had aangemeld
om militairen dienst te gaan vervullen een pijn
lijken indruk op dezen ^windsman heeft ge
maakt.
In Den Haag kan men ook nog vernemen dat
de Afgetreden minister van Financiën er slecht
over te spreken was dat in meer dan één geval
omtrent voorstellen waarmee financiëele uitga
ven gepaard gaan niet tijdig genoeg eerst eens
met hem overleg is gepleegd. En tenslotte zullen
de huiselijke zorgen (de gezondheidstoestand
van mevr. De Wilde) den strijdlust van deze
anders tegen strijd niet opziende figuur eeniger-
mate hebben doen afnemen, zoodat hij alles te
zamen genomen er de voorkeur aan gaf zijn
portefeuille neer te leggen. Het valt natuurlijk
op dat zijn engere geestverwanten, minister Van
Dijk en vooral niet te vergeten de minister-pre
sident zelf, blijkbaar uiteindelijk zijn partij niet
hebben gekozen. Hadden zij dit wel gedaan, dan
zouden wij nu midden in een kabinetscrisis zit
ten. Wellicht heeft de overweging dat in de hui
dige tijdsomstandigheden voorkoming van zoo'n
crisis indien slechts eenigszins mogelijk beoogd
moet worden invloed gehad op de houding van
den minister-president en van zijn ambtgenoot
Van Dijk. En misschien is daarnaast o.m. ook
een factor geweest de gedachte dat men op dit
oogenblik den katholieken ministers de gelegen
heid niet moest ontnemen om aan te toonen dat
hun bijzondere wenschen op het gebied van
werkloosheidsbestrijding e.d. wel degelijk met
een gezond financieel beleid vereenigbaar zijn.
Voor zoover wij kunnen nagaan heeft de kwes
tie van eventueele aanschaffing van slagschepen
in deze kwestie geen rol gespeeld, ook reeds
doordat men op de a.s. begrooting hiervoor nog
geen post heeft willen aanvragen.
Iets anders is natuurlijk, dat het geenszins uit
gesloten is dat minister De Wilde zich wel eens
heeft afgevraagd of er niet zoo nu en dan noo-
deloos royaal met 's Rijks gelden bij defensie-
I aangelegenheden was omgesprongen. Maar nog
Ieens dat zou dan toch niet meer zijn dan een
bijkomstigheid, want het zwaartepunt schijnt
toch uitsluitend te liggen bij de uitgaven voor
de werkloosheidsbestrijding.
De neger Jesse Owens, die op de
Olympische Spelen te Berlijn in
het hardloopen en vèrspringen drie
gouden medailles toon, is op eigen
verzoek failliet verklaard.)
De man. die in een zoo recent verleden,
Door alle sportenthousiasten werd aanbeden,
Omdat hij te Berlijn drie titels won.
Ls na dat glanzend plaatje in de zon.
Wel heel gauw in de schaduw weergetreden.
Toen hij zijn loopbaan letterlijk kon loopen.
Toen stonden alle deuren voor hem open.
Hij werd beloond, driewerf beloond in goud.
Maar kon daarvan voor levensonderhoud.
Wel zelfvoldoening maar niets tastbaars
koopen.
Helaas, in 's menschen harden strijd in
't leven,
Kan beenensnelheid niet de uitkomst geven,
Noch de hoogste vaardigheid als spring in
't veld,
De kille werkelijkheid vraagt om geld.
Ook aan den held door sport ten troon
geheven.
Jesse Owens heeft bijzondre ^^nschappen,
In verre sprongen en in snelle stappen.
Maar daarmee worden schulden niet betaald.
Toen heeft een schuldeischer hem achterhaald.
En Owens kon, hoe snel ook, niet ontsnappen
Wel menig sportsman kan hier weer uit leeren,
't Is mooi als menschen je prestaties eeren,
Als 't best, dat ooit vertoond werd in je sport,
De glans van sportroem echter duurt maar
kort,
En 't leven presenteert daarna zijn beren
Zeer kort nadat de prijzen zijn verworven,
Is het gejuich der menigte verstorven,
En dan verzinkt de glorie in het niet.
Past dan de held niet op en gaat failliet,
Dan heeft hij 't ondanks heldendom verkorven.
Dan voelt hij zich gauw eenzaam en verlaten
En hoort geen mensch meer van zijn glorie
praten,
Dan merkt hij. dat hij leelijk achter raakt.
Ondanks de wanhoopssprongen, die hij maakt.
Dan zijn medailles klatergouden baten
P. GASUS
Het woord is aan
Jules Simon:
Het volk dat de beste scho
len heeft staat vooraanzoo
thans nog nietdan toch
weldra.
WANDGEDIERTE.
ABSOLUTE VERDELGING onder geheimhou
ding en schriftelijke garantie.
Zuivering Onderneming.
„R A D IC A A L"
Gen. Cronjéstraat 135 Telefoon 11657,
(Adv. Ingez. Med.)
Eerste geregelde Transatlantische
postvlucht volbracht.
LISSABON, 21 Mei. De „Yankee Clipper"
heeft op haar eerste geregelde postvlucht tus
schen Amerika en het Europeesche vasteland
Lissabon bereikt, na een tusschenlanding op de
Azoren. De „Yankee Clipper" daalde hedenmid
dag om 3.40. (United Press).
Canadeesche vijfling naar het
Engelsche koningspaar.
Voor het eerst op reis.
NORTH BAY (Ontario. Canada).
22 Mei. De Canadeesche vijfling is
voor het eerst van zijn leven op reis
gegaan. De kinderen zijn per specialen
trein naar Toronto gereisd om heden,
aan koning George en koningin Elisa
beth te worden voorgesteld. Zij wor
den door hun arts en hun ouders ver
gezeld
(United Press).
Benesj wendt zich tot den
Volkenbond.
Beroep op de mogendheden voor de
Tsjechische zaak.
CHICAGO, 22 Mei (Havas). Oud-president
Benesj heeft zich tot den Volkenbond ge
wend met. een verklaring, waarin hij protes
teert tegen den inval van Duitschers en Hon
garen in Tsjecho-SIowakije en den regeeringen
van Engeland. Frankrijk en Rusland verzoekt
de zaak van Tsjecho-SIowakije in den Volken
bondsraad te verdedigen. Hij zegt tot dit ver
zoek gedwongen te zijn. daar Tsjecho-SIowa
kije niet meer te Genève tegenwoordig kan
zijn. „tengevolge van onderdrukking en ge
weld". Duitschland heeft aldus Benesj
de fundamenteeele verdragswetten en de
algemeene beginselen van het internationale
recht geschonden. Benesj vraat maatregelen
tegen den inval.
Ciano te Berlijn.
De aankomst van Prins Bernhard bij -het gebouw van de Holl. Mij. der Weten-
schaDoen, waar de Prins Zaterdag de jaarlijksche algemeene vergadering dier
Maatschappij bijwoonde.
Onderleekening van het Duitsch-
Italiaansche bondgenootschap.
Zondag is de Italiaansohe minister van
buitenlandsche zaken, graaf Ciano, te Berlijn
aangekomen Te zijner begroeting waren op
het station aanwezig de rijksminister van
buitenlandsche zaken. Von Ribbentrop, de
Duitsche gezant te Rome. Von Mackensen.
de Italiaansche gezant in Berlijn, Attolico,
alsmede talrijke leiders van staat, partij en
weermacht, de gezanten van Japan en Spanje
alsook de gezanten van Hongarije, Joego
slavië, Mandsjoekwo en Albanië.
De eerste officieele handeling van graaf
Ciano en generaal Pariani was een bezoek te
brengen aan het oorlogsgedenkteeken Unter
den Linden, waar zij een krans neerlegden.
Deze plechtigheid werd besloten met een
défilé van een compagnie van het wacht-
regiment Berlijn.
Daarna werd Ciano door Hitier ontvan
gen.
Aan den maaltijd in de woning van den
Führer te Berlijn werd deelgenomen door
graaf Ciano, de Italiaansohe gezant Atto
lico, generaal Pariani, de leden der Italiaan
sche delegatie met hun dames, maarschalk
Goering, Von Ribbentrop, Von Papen, Von
Mackensen. enz.
Overf het bezoek van Ciano schrijft. „Der
Montag": „Met de onderteekening van het
Duitsch-Italiaansche bondgenootschap treden
wij in het vierde tijdperk der Europeesche ge
schiedenis na den wereldoorlog. Het eerste
tijdperk was de onderdrukking door het dic
taat van Versailles Het tweede werd geken
merkt door de poging om Duitschland en het
fascistische Italië steeds dieper bij het
systeem van Versailles te betrekken er. daar
mede de dictatuur der democratieën in Europa
te beveiligen. Daarna kwam het tijdperk der
bevrijding van Versailles, hetwelk Duitsch
land bleefde van de stemming in het Saar-
gebied af tot het protectoraat over Bohemen
en Moravië, en hetwelk in Italië gekenmerkt
werd door de verovering van Abessynië en
de bezetting van Albanië. Daartegenover voer
den de democratieën de politie der omsinge
ling en verhieven zich de ophitsers die een
nieuwe oorlog willen. Het nieuwe vierde tijd
perk wordt niet selchts beheerscht door de
activiteit der democratieën en der oorlogsop
hitsers. doch in dat der politieke activiteit
van het Duitsche en Italiaansche volk voor
geheel Europa".
Nader meldt het D.N.B. uit Berlijn
dat de rijksminister van buitenland
sche zaken von Ribbentrop en de Ita
liaansche minister van buitenland
sche zaken graaf Ciano, vanochtend
in de ambassadeurszaal der nieuwe
rijkskanselarij het Duitsch-Italiaan
sche verdrag van bondgenootsohao
onderteekend hebben.
Op 86-jarigen leeftijd is Zondagavond
overleden, de heer J. W. A. Beijnes, commissa
ris, vroeger president-commissaris en daar
voor firmant der Kon. Fabriek van Rijtuigen
en Spoorwagens.
(Voor een uitvoerige levensbeschrijving zie
men pag. 3.)
HEDEN: 16 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
De heer J. P. de Klerk is overleden. 2
Cijfers over de zuigkracht der randgemeen
ten van Haarlem. 4
Een sterke stijging van den omzet der Ilaar-
lemsche gemeentebedrijven. 4
Een garantie van f 2000 der gemeente voor
dc Haarlcmsche sportweek.
Uitvoering van nieuwe openbare werken te
Haarlem
Vrijstelling van uitvoeringen met een cultu
reel doel voor vermakelijkheidsbelasting
te Haarlem? 2
BINNENLAND.
Zondagavond is een merkwaardig hemel
verschijnsel waargenomen. 3
BUITENLAND.
Bij de grens van Dantzig en Oost-Pruisen
heeft een ernstig incident plaats gehad,-
waarbij een doode gevallen is. 5
De groote waterten toonstelling te Luik is
Zaterdag geopend. 5
Mussolini heeft een rede gehouden te Cunco
en daarmede zijn reis door Piemont be
ëindigd. 5
SPORT.
Schaakrubriek. 10
ARTIKELEN, enz.
Mr. E. Elias: Van een smokkelaarster en een
moderne Cleopatra. 3
De hoer J. W. A. Beynes is overleden: H. J.
M. Bekkers: In Memoriam J. W. A. Beynes. 3
Melis Stoke: Een goede reis. 3
Ben van Eysselsteijn: Brussel maakt zich
gereed voor een feestelijke ontvangst. 13
J. B. Schuil: Padvindersrevue. 15
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen OP fi
