Haarlems Dagblad
Warme Zomer verwacht
De Thetis.
Jongemannen stichtten
heidebranden.
Hitte.
Droogterecord
gevestigd.
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17166
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algera. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, L2713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woensdag 7 Juni 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. mnnnd
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
posl f3.55. losse nummers b cent per ex.
Advertenticn1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Ook in dit land zijn de berichten omtrent
de ramp van de nieuwe Britsche duikboot
„Thetis", in den mond van de rivier der
Mersey, met ontsteltenis gelezen. Hij zou wel
een gevoelloos mensch moeten zijn, die niet
onder den indruk kwam van zulk een gebeur
tenis. Honderd mannen opgesloten in een
soort stalen val onder water, omringd door
redders die hen niet bereiken kunnen, lang
zaam vergiftigd in de verstikkende atmosfeer
in hun gevangenis tot zij daarin om kwa
menhet is een afschuwelijk einde. De
historie kent meer zulke rampen met duik-
booten, ook in vredestijd. En vlak voor deze
verging nog een Amerikaansche duikboot,
waarbij door toepassing van de modernste
reddings-techniek nog dertig man gered kon
den worden maar toch ook velen omkwamen.
Datzelfde moderne reddingstoestel heeft in
het geval van de Thetis maar vier menschen-
levens kunnen redden. De omstandigheden
waren ongunstiger en het had alleen in den
eersten aanvang van het reddingswerk suc
ces. De vier overlevenden, allen nu nog ziek
tengevolge van de vergiftigde atmosfeer in de
boot, zullen door hun verklaringen bij 't onder
zoek wellicht kunnen helpen tot de toepassing
van betere voorzorgsmaatregelen in de toe
komst. Gebleken is al dat belangrijke red
dingsmiddelen, waartoe de pontons en kabels
behoorden waarmede de boot thans gelicht
zal worden, zich in andere havens bevonden
en op veel te grooten afstand waren om tijdig
aanwezig te kunnen zijn. Er zijn geen ge
tuigenverklaringen van geredden noodig om
deze fout in de toekomst te vermijden. Als
men zorgt dat duikproeven met nieuwe booten
alleen plaats hebben op een reede, waar het
volledige reddingsmateriaal aanwezig is, zal
het risico weer wat verminderd zijn.
Ik herinner mij. dat in 1911 d€ duikboot
Vendémaire op de Fransche kust verging.
Toen zat in die stalen val ook een bemanning
van vele tientallen den dood af te wachten.
Maar zonder eenige hoop. Men wist dat geen
redding mogelijk was. De vorderingen der
reddingstechniek in een kwart eeuw tijds zijn
niet te ontkennen, al hebben zij in het geval
van de Thetis maar zoo'n gering resultaat
opgeleverd.
Overigens vergat men de ramp van de
Vendémiaire evenals die van de mailboot Ti
tanic, die in denzelfde tijd op een ijsberg liep
en verging, toen in 1914 de oorlog was uitge
broken en duikbooten geramd en vernie
tigd, mailtoooten door duikbooten getorpe
deerd en vernietigd werden.
Misschien herinnert een afschuwelijke ge
beurtenis als die van de Thetis er velen aan,
dat de wereld met vuur speelt, dat de bouw
van al deze nieuwe monsters-der-vernietiging
tot een veel ontzettender ramp zal leiden als
de wereld haar bezinning niet terugkrijgt.
Er spreekt een waarschuwing uit de ramp
van de Thetis, die allicht nimmer voorge
vallen zou zijn als er niet in zulk een koorts
achtig tempo bewapend werdin andere
landen even haastig en onbegrensd als in
Engeland dat nog langen tijd de eenige
groote mogendheid is geweest die zich be
perkte.
Er spreekt een waarschuwing uit en zij staat
niet alleen.
Oorlogsvliegtuigen vallen ook vaak in de
dikwijls zoo riskante training der vliegers. In
vredestijd worden pr> deze wijze al reeksen
jonge levens geofferd aan de voorbereiding
van den oorlog, dien wij allen hopen dat nim
mer komen zal. Maar ofschoon wij dat hopen
heerschen haat en wantrouwen voort en wordt
het economisch leven ontwricht. Terwille van
welk goed doel?
Ik ben als anderen begaan met het droeve
lot van de opvarenden van de Thetis. En dat
men een onderzoek instelt en nieuwe maatre
gelen gaat nemen zal iedereen uitstekend vin
den. Maar laten wij niet vergeten wat al die
ontzettende bewapening beteekent en tot welk
een dolle razernij en vernietiging zij onafwijs
baar voeren zal als men niet begrijpt dat men
de Waarheid en het Leven dienen moet.
R. P.
Toestand der gewonde miliciens
bevredigend.
Echter blijft de toestand van milicien Kwaks
zorg baren.
AMSTERDAM, 7 Juni. De toestand van
de vijf miliciens der luchtdoeltroepen, die
gistermorgen bij het ongeluk met het K.L.M.
vliegtuig „Nachtegaal" op Schiphol werden
gewond en in het wyhelminagasthuis zijn
opgenomen, was vanmorgen bevredigend. De
milicien Kwaks uit Oud-Karspel is weer tot
bewustzijn gekomen, doch zijn toestand is
nog steeds zeer ernstig.
Dc Amóterdamsche wethouder van Onderwijs en Kunstzaken, de heer E. Boek
man, promoveerde Dinsdag aan de Gem. Universiteit te Amsterdam tot doctor in
de letteren en wijsbegeerte. Links de promovendus. Rechts zittend minister
Slotemaker de Bruine en dr. W. de Vlugt. Staande de dir.-gen. van het Onder
wijs, prof. dr. G. A. van Poelje.
Betreffende het karakter van den komenden zomer, Juni, Juli en
Augustus, kan worden medegedeeld, dat de becijferingen van het
Kon. Ned. Met. Instituut met een waarschijnlijkheid van 3 op 4 aan
geven, dat de temperatuur boven normaal zal zijn. Over den
neerslag kan geen verwachting worden gegeven.
Beiden gearresteerd.
Twee gevaarlijke heerschappen, die
bosoh- en heidebranden hebben ge
sticht, zijn thans gearresteerd. De
laatste weken hebben herhaalde
malen van dit soort branden in de
omgeving van Helmond gewoed.
Ijverig zijn de marechaussee van
Eindhoven en Helmond aan het
speuren geweest, met het resultaat,
dat twee jonge mannen, de 2I-jarige
tuinier T. v. d. V. en de 19-jarige M.
R. beiden woonachtig te Aarle-Rixtel,
als verdacht van brandstichting en
nog andere delicten werden aangehou
den. Beiden hebben bekend. Hoofd
dader is T. v. d. V.
Hongaarsche regeeringspartij
krijgt 190 zetels.
Nieuwe Kamer 10 Juni bijeen.
BOEDAPEST. 7 Juni. (Havas). Gisteren zijn
de laatste aanvullende verkiezingen gehouden,
gekozen werden twee candidaten van de re
geeringspartij, een candidaat van de „Pijlkrui
sers" en een nationaal-socialist. De nieuwe Ka
mer is thans definitief als volgt samengesteld:
190 leden van de regeeringspartij, vermoede
lijk 28 afgevaardigden voor Opper-Hongarije en
Roethenië in de vorige Kamer hadden deze ge
bieden 16 afgevaardigden, wier mandaat zonder
twijfel zal worden verlengd. Verder 14 Agra
riërs, 5 Liberalen, 5 Sociaal-democraten. De op
positie bestaat uit 28 „pijlkruisers", 4 Nationaal
socialisten van graaf Palffy, een Nationaal-so
cialist van Mescoite, 3 leden van het „Nationale
Froilt", 3 leden van het „Christelijk Front", 1
vertegenwoordiger van de partij „Wil des Volks",
twee leden van de rechtsche oppositie en vijf
onafhankelijken. De Kamer zal 10 Juni bijeen
worden geroepen.
Door zijn kameraden mee in het
water genomen en verdronken.
Dinsdagavond om zeven uur is in de buiten
vestinggracht te Naarden de 20-jarige milicien
E. H. van Rijnsoever, die alhier in garnizoen
ligt. bij het baden verdronken.
Hij was in gezelschap van twee kameraden,
die waren gaan zwemmen, terwijl van R„ die de
zwemkunst niet machtig was, op den wal bleef
toekijken. Later had hij zich eveneens te water
begeven om tusschen de twee anderen in naai
den anderen oever over te steken. Dit liep echter
verkeerd af, want toen het drietal zich midden
in de gracht bevond, zonk van R. in de diepte,
zonder dat de anderen er in slaagden hem te
redden.
De 14-jarige Meyerhorst, die Zaterdag j.l.
bij het ongeval in het zwemstadion te Naarden
na tweemaal duiken het daar verdronken knaap
je had naar boven gehaald, was ook nu toevallig
in de buurt. Hij dook ook thans weer en bracht
het lichaam van Van R. naar boven. Het was
echter te laat.
Een geneesheer heeft nog geruimen tijd met
behulp van een zuurstofapparaat getracht de
levensgeesten op te wekken, doch dit had geen
Joodsche vluchtelingen kunnen op
Cuba niet terecht.
Beroep op president Roosevelt.
HAVANNA 7 Juni. (Havas). De
Cubaansche regeering schijnt de onder
handelingen over het toelaten van de
ruim 900 Joodsche vluchtelingen op het
eiland Pins niet te willen hervatten,
niettegenstaande de talrijke pogingen
welke gisteren door het vluchtelingen
comité werden gedaan.
Vanochtend te 3.40 Greenwich-tijd deelde de
„Saint Louis" draadloos mede, dat het schip
thans definitief koers zette naar Duitschland.
Bij het vernemen van dit bericht heeft het
vluchtelingen comité te Havanna zich gewend
tot president Roosevelt en heeft een beroep op
hem gedaan doze vluchtelingen te helpen. Het
comité merkt op, dat zich onder deze vluchtelingen
meer dan 400 vrouwen en kinderen bevinden.
Gisteren werd in vluchtelingenkringen te Ha
vanna vernomen, dat 200 Joden aan boord van
de „Saint Louis" een „zelfmoordverdrag" had
den gesloten voor het geval het schip naar
Hamburg terug zou keeren.
Het nieuwe voorstel aan de Artis-
obligatieliouders.
AMSTERDAM. 7 Juni. De vereeniging van
fondsenhouders te Amsterdam deelt ons mede,
dat zij haar leden in overweging heeft gegeven
het nieuwe aanbod van het Artisbestuur tot
aflossing der hyp. obligatiën met 74 procent
tegen volledige kwijting te aanvaarden, aan
gezien, zooals in een circulaire aan haar leden
uiteengezet, na een nauwkeurig onderzoek
der vereeniging was gebleken, dat 75 procent
het percentage zou zijn, hetwelk naar billijk
heid en gezin de uitgebrachte taxaties aan
obligatiehouders zou toekomen
Warm, o buurman, wat een vraag,
Ik moet er nog eerst aan wennen,
't Is een heele toer vandaag.
Om ijskoud een rijm te pennen.
Ach. wat is des rijmers lot.
Maar één factor zij geprezen,
Ik val niet in 't pufverbod.
Wat zou dat rampzalig wezen.
Water, water, is de wensch.
Vergezeld van diepe zuchten.
Water in en op den mensch.
Water uit de blauwe luchten.
Warm? o buurman, wat een vraag,
Maar 'k moet zeggen, met die hitte.
Is het voor het eerst vandaag.
Dat 'k er warmpjes in kan zitten.
Straks een dekenlooze nacht,
Als 'k me in 't etui ga leggen.
Want geen nachtvorst wordt verwacht,
Laat de Bilt heel ernstig zeggen.
Warm? o buurman, wat een vraag,
Maar ik zeg het je nu eerlijk.
Denk vooral niet dat ik klaag,
Aan het einde van de plaag,
Die het rijmen is vandaag,
Vind ik het opeens weer heerlijk.
De Bakenesserkerk te Haarlem.
Kreeg 300 jaar geleden haar tegen-
woordigen vorm.
Het woord is aan
Huygens:
Een kort woord, snell en
feil gesproken heeft meer
tracht, dan een langh swaer
bericht, dat slaep'rig uyt
qezeght iverdt.
DE BILT, 7 Juni. Te De Bilt is thans,
tiaar het KJ4.M.I. mededeelt, te begin
nen met 18 Mei, in een tijdvak van 21
dagen geen neerslag gevallen, behoudens
twee maal een hoeveelheid van 0,1 m.M.,
hetgeen waarschijnlijk aan dauw is toe
te schrijven. Sedert het begin der waar
nemingen in 1897 is dit een droogterecord
voor het warme seizoenHet wordt ech
ter overtroffen door twee tijdvakken in
October tot December, namelijk een van
26 dagen (9 November tot 4 December
1921) en een van 25 dagen (16 Oct. tot
9 November 1920) beide ook met twee
dagen met 0,1 m.M. neerslag.
Verder is er in den zomer van 1916 een
tijdvak van 25 dagen geweest (20 Juli
tot 13 Augustus) waarin twee maal 0,2
en vier maal 0,1 m.M. is genoteerd.
De Brandweer en de Lucht
bescherming te Haarlem.
Opleiding van personeel.
Wij hebben reeds medegedeeld.dat de Lucht
bescherming en de Brandweer te Haarlem reeds
eenigen tijd zitten te wachten op de draagbare
spuiten die d^ regeering aan de gemeente heeft
toegezegd. In dat wachten is nog geen verande
ring gekomen, maar in de overtuiging, dat den
Haag dc toezegging nu binnenkort wel zal na
komen, is men al vast begonnen met de oplei
ding van het personeel om in dagen van lucht-
gevaar die spuiten te kunnen bedienen.
In alle wijken komen zulke spuiten om kleine
branden te kunnen bestrijden. Het groote ma
teriaal blijft dan beschikbaar voor bestrijding
van gevaar op de meest bedreigde plaatsen.
Er hebben zich ongeveer 200 vrijwilligers bij
de brandweer aangemeld. De helft daarvan is
reeds zoo goed als opgeleid, maar oefenen met
de kleine spuiten die bediend zullen moeten
worden, kon nog niet plaats hebben. De overige
honderd krijgen ook natuurlijk nog een op
leiding.
Dan denkt de Brandweer voldoende hulp
krachten te hebben, want zij heeft ook nog de
beschikking over een deel van het vaste vrij
willigerscorps dat niet noodig is voor het ge
wone werk van de Brandweer. Die vrijwilligers
zullen worden belast met de leiding van de nu
aangeworven helpers bij de brandweer voor de
luchtbescherming.
Over den bouw van de Bakenesserkerk
een der mooiste overblijfselen van oude bouw
kunst die Haarlem rijk is is niet veel be
kend. Alleen kan met zekerheid aangenomen
worden dat het oudste gedeelte omstreeks
1250 moet zijn gesticht, vermoedelijk door
graaf Willem II. De fraaie toren is pas in de
16e eeuw opgetrokken. Voorts vermeldt de
Haarlemsche kroniek, dat in 1639 dus nu
300 jaar geleden de kerk haar tegenwoor-
digen vorm kreeg. Bovenstaande foto laat
duidelijk zien dat de kerk oorspronkelijk
slechts een kapel veel kleiner was. er is na
melijk later een nieuw gedeelte naast ge
bouwd
Een doode en verscheidene
gewonden bij den brand te
Warschau.
Minister-president leidde het hlusschings-
werk persoonlijk.
In een officieel communiqué wordt medege
deeld, dat bij den brand in het station te War
schau een brandweerman om het leven is geko
men, vier personen werden ernstig gewond, ter
wijl een tiental lichte kwetsuren opliep.
Te half elf Dinsdagochtend, nadat de brand
vier uur had gewoed, was men de vlammen
meester. Van het groote gebouw restten nog
slechts de muren en deelen van het dak, het in
terieur is slechts een puinhoop. Het dak en de
verschillende verdiepingen van het centrale ge
bouw zijn ingestort, waardoor een tunnel voor
een deel is versperd.
De minister-president, die van zeven uur des
morgens af persoonlijk de blussching leidde en
meehielp aan het reddingswerk, heeft besloten
een aantal brandweerlieden het kruis van ver
dienste te verleenen.
Ex-keïzei Wilheuu bracht Dinsdag voor de honderdste maal een bezoek aan het
landgoed „De Hartkamp" te Bennebroek, waar hij de gast was van mevr. C. von
Pannwitz. In het midden v. 1. n. r.: mevr. Von Pannwitz, ex-keizer Wilhelm,
Prinses Hermine.
Olympische Spelen 1944 te
Londen?
Naar te Londen wordt vernomen is
de algemeene verwachting onder de le
den van het Internationaal Olympisch
Comité dat de spelen van 1944 aan Lon
den zullen worden toegewezen. Een be
slissing daaromtrent zal Donderdag wor
den genomen.
De „Guba" bereikt de
Cocos-eilanden.
SYDNEY. 7 Juni (Reuter) De Australi
sche vliegboot „Guba" is omstreeks acht uur
Nederlandsche zomertijd op zijn verkennings
vlucht over den Indische Oceaan naar Mom
basa bij de Cocos-eilanden gedaald.
Vlieger uitgeput in zee
opgepikt.
Oceaanvlucht beoogd?
New-York. 6 Juni. De 22 jarige Ameri
kaansche vlieger Chester R. Shelman is op 175
mijl buiten Boston opgepikt door den trawler
„Villanova".
Toen hem gevraagd werd waarheen hij met
zijn toestel onderwijg was, zeide hij, dat zijn
„bestemming naar Mars" was geweest. Zijn
vrienden gelooven. dat hij een poging ge
daan heeft om een Oceaanvlucht te maken.
De man wordt thans behandeld aan boord
van de „Villanova". Hij heeft een zenuwschok
gekregen en is geheel uitgeput. Hij had op zee
moeten dalen met zijn vliegtuig, dat ge
zonken is. Shelman had een tweepersoons-
vliegtuig, een eendekker, gehuurd van den
manager van een plaatselijke vliegschool, die
verklaarde, dat Chester slechts ongeveer 10
vlieguren op zijn naam had staan en slechts
een diploma bezet om in de nabijheid van het
WANDGEDIERTE
ABSOLUTE VERDELGING onder geheimhou
ding en schriftelijke garantie.
Zuivering Onderneming
„RADICAA L"
Gen. Cronjéstraat 135 Telefoon 11657
„Waar anderen faalden, slaagden wij."
(Adv. ingez. Med.)
HEDEN- 12 PAGINA'S
BINNENLAND.
pag-
Het heeft al sinds 21 dagen niet geregend. 1
Minister Steenberghe stelt bindende bedrijfs-
regelen voor den landbouw voor. 3
BUITENLAND.
Hitler heeft gisteren in den Lustgartcn te
Berlijn het Condorlegioen toegesproken. 5
Generaal Gamelin is benoemd tot opperbe
velhebber van het Fransche leger. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Thetis. 1
J. II. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten. 3
Mr. E. Elias: Ik ontdek Amerika. 3
C. J. v. T.: Hoe Ilildebrand Haarlem zag. 4
II. D. Vertelling: Een afspraakje. 7
Van onzen Londcnschcn correspondent: De
ramp van de Thetis. 7
K. de Jong: Instituut voor zangkunst 11
De Burgerlijke Stand van Haarlem ls opge
nomen op <J
