Haarlem's Dagblad
NOORDERBAD
De Onveilige Weg.
Hoofdwachter der Duitsche politie
te Kladno vermoord.
Strenge maatregelen in het protectoraat
Bohemen en Moravië.
Gelukzoeker.
r
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17168
Uitgave Loirren9 Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 150o4
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 1482S. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EiN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Vrijdag 9 Juni 1939
Abonnementen per week f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f 3.55. losse nummer» 6 cent per ex.
Advertenliën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
KegelabonnemenUtarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
In een Engelsch dagblad lees ik het verslag
van de behandeling van een strafzaak tegen
den 39-jarigen Raymond de Tr af ford, aan
geduid als „een bekende figuur in de Londen-
sche society". Voor de Gloucester Assizes heeft
de Trafford terechtgestaan volgens de
Engelsche strafwet wegens „manslaughter",
dus „doodslag" omdat hij met zijn auto een
fietser had gedood. Hij reed aan den verkeer
den kant van den weg, dat is in Engeland den
rechter kant, in de stad Cheltenham en
maakte een frontale botsing met den fietser.
Volgens de getuigenverklaringen had hij even
tevoren al twee lichte botsingen veroorzaakt en
drie andere automobilisten kwamen verklaren
dat hij hen ternauwernood „gemist" had. Mr.
Justice Charles, de rechter, verweet hem dat
hij gereden had als een gek en veroordeelde
hem tot drie jaar gevangenisstraf en twintig
jaar verlies van rijbewijs, ondanks verscheidene
verzachtende omstandigheden die zijn verdedi
ger, Mr. Fearnley Whittingstall, de getuigen a
décharge en de beschuldigde zelf aanvoerden.
Hij was altijd zeer nerveus geweest, dit was
verergerd na een ongeluk bij de jacht, aan de
gevolgen waarvan hij bijna bezweken was. Hij
bezat pas sinds October een rijbewijs, had nog
maar 25000 K.M. in Engeland gereden en had
dus niet zooveel ervaring ofschoon hij vroeger
in Afrika ook autorijder was geweest, maar
daar natuurlijk weinig verkeers-ondervinding
had opgedaan. Dronkenschap kon hem niet ten
laste gelegd worden, want hij had vóór het
ongeluk maar twee glazen bier gedronken.
Voorts reed hij aan den verkeerden kant van
den weg omdat hij een andere auto wilde pas-
seeren, het uitzicht op den wielrijder werd hem
benomen door een naderenden tegenligger en
zijn aandacht werd afgeleid door zijn passa
gier, die in meer dan één opzicht „meerijder"
was en hem voortdurend waarschuwingen en
adviezen gaf.
Al deze argumenten ter verzachting en ver
dediging schoten tekort en De Trafford werd
veroordeeld tot een straf zoo zwaar als wij in
Nederland niet kennen in dergelijke gevallen.
Hij zal die moeten ondergaan als het Court
of Appeal, waarbij hij in hooger beroep kan
gaan, geen lichter oordeel over de zaak heeft.
Ondanks de toepassing van zulke zware
straffen en de vele genomen veiligheidsmaat
regelen eischt het Engelsche wegverkeer jaar
lijks een zoo groot aantal slachtoffers, dat het
zelfde dagblad, de Manchester Guardian, in 'n
hoofdartikel constateert dat het de verliezen
van de Italianen in twee oorlogen in Abes-
sinië en in Spanje overtreft. Men heeft in
Lancashire proeven genomen met motor
politie die ook buiten de steden voortdurend
op de wegen patrouilleert en de i-esultaten zijn
indrukwekkend geweest. Het aantal ongeluk
ken in Lancashire is tot bijna de helft gedaald.
Maar de toepassing van zulke maatregelen
kost veel geld en de Britsche regeering wil ze
daarom niet voor het heele land invoeren. De
Staat kan zich zulke uitgaven niet veroorloo-
ven omdat hij zooveel geld aan defensie moet
besteden. En de gemeentebesturen kunnen er
maar heel weinig aan doen omdat zij toch al
zoo in de financieele benauwenis zitten. Net
als bij ons.
Hierop geeft de Manchester Guardian, die
het regeerings standpunt bestrijdt, deze tref
fende commentaar:
„Het is goed dat wij meer aan onze defensie
besteden, maar verkeerd dat wij minder
zouden besteden aan het geen wij verdedigen.
Als de menschen gezonder gemaakt kunnen
worden door sociale maatregelen, als him
levens kunnen worden gered op de wegen, is
het een kortzichtige regeering die geen geld
kan vinden om daarvooi te zorgen".
Er zit in deze gedachte veel. Men kan haar
aldus formuleeren Defensie moet zich niet
bepalen tot een mogelijken buitenlandschen
vijand. Men moet zich ook tegen ziekte, ge
brek aan hygiëne en ongelukken verdedigen.
De gedachte komt op aan een nieu
we, ruimere opvatting van het begrip
Defensie, waarbij dit alles onder één de
partement zou ressorteeren. Is dat eigenlijk
niet een logische gedachte, al is zij ongewoon?
Heeft zij ook ons niet iets te zeggen als wij
denken aan de onvoldoende lichamelijke op
voeding bij het onderwijs, aan de 40 pCt. af
keuringen voor den militairen dienst, aan de
doodenlijst van ons wegverkeer en ook aan
de reeks slachtoffers van de onbewaakte over
wegen? Moet niet daartegenoverDefensie
gesteld worden?
R. P.
Krachtig Engelsch protest te
Sjanghai.
SJANGHAI. 9 Juni. (Reuter.) De Britsche
consul-generaal te Sjanghai, Sir Herbert Phil
lips, heeft krachtig geprotesteerd bij den Japan-
schen consul-generaal in verband met den dood
van den Engelschman Tinkler. Het protest be
helst drie punten, n.l.:
Ten eerste: het is niet te rechtvaardigen, dat
Tinkler door bajonetsteken werd gewond, ten
gevolge waarvan hij is overleden, nadat hij was
overmeesterd.
Ten tweede: de Japanners zijn in gebreke ge
bleven snel medische hulp te verleenen, waar
door Tinkler misschien gered had kunnen worden
Ten derde: de Japanners hebben geweigerd,
niettegenstaande het officieele verzoek van de
Britsche autoriteiten, een ambtenaar van het
Britsche consulaat Dinsdagmiddag tot Tinkler
toe te laten, of toe te staan, dat hij door een bui-
tenlandsch geneesheer werd onderzocht, voordat
verscheidene uren waren verloopen.
In de internationale concessie te Sjanghai, waar zich de laatste maanden tal
van ongeregeldheden hebben voorgedaan, oefent de Japansche politie een scherpe
controle op wapens uit. Een Chinees wordt gefouilleerd.
Tsjechische politie
ontwapend.
De rijksproteetor in Bohemen en Mo
ravië aldus meldt het D. N. B. uit
Praag maakt bekend:
„In den nacht van 7 op 8 Juni is voor
het Realgymnasium in Kladno de hoofd
wachtmeester der Duitsche politie, Wil
helm Kniest, het slachtoffer geworden
van een sluipmoord. De dader is niet ge
grepen. De rijksprotector heeft daarop
bevel gegeven tot de volgende, onmid
dellijk van kracht wordende maatregelen
voor het politiedistrict Kladno, welke
maatregelen tot nader order van kracht
blijven:
1. Verbod van alle samenscholingen in
de open lucht.
2. Sluiting van alle bioscopen, schouw
burgen en openbare lokalen.
3. Sluiting van alle scholen wegens op
ruiend optreden van een groot deel van
het onderwijzend personeel.
4. Van acht uur des avonds tot vijf uur
des morgens moeten huisdeuren en ven
sters gesloten gehouden worden. Op
openstaande vensters wordt geschoten.
5. De burgemeester en de stedelijke
vertegenwoordiging van Kladno worden
afgezet.
G. Er wordt een regeeringscommissaris
aangesteld.
7. De bevoegde Tsjechische staatspo
litie wordt wegens het niet vervullen
van haar dienstplicht ontwapend en ge
schorst.
Mochten de daders voor 9 Juni des
avonds om 8 uur niet gegrepen zijn, dan
zullen verdere maatregelen worden ge
nomen."
Staatssecretaris Frank en de opperbevelhebber
der Duitsche politietroepen, generaal Kamps,
hebben zich hedenmorgen naar Kladno begeven.
De Tsjechische staatspolitie is gisteravond om
zes uur op het marktplein in Kladno ontwapend.
United Press meldt nader dat de vermoorde
politieman 32 jaar oud was. Hij werd kort voor
middernacht in een van de drukste deelen der
stad voor de hoogeschool vermoord.
Kladno is een stad die 35.000 inwoners telt en
die een leidende plaats inneemt onder de mijn
en industriestreden van het oude Tsjecho-Slo-
wakije.
De procureur generaal van de Duitsche recht
bank te Praag alhier heeft 30.000 kronen uitge
loofd als belooning voor die informatie, die leidt
tot de arrestatie van diegene die den moord heeft
begaan.
De politie deelde mede, dat zij twee vreemde
lingen op het oog heeft, die in een hotel gezien
waren, kort voordat de politieagent werd dood
geschoten. Ondertusschen zijn reeds een aantal
personen aangehouden en ondervraagd.
Met het oog op het groot aantal incidenten en
wrijvingen dat zich in den laatsten tijd tusschen
de Tsjechen en de Duitschers in het protectoraat
voordoet, doet in doorgaans goed ingelichte krin
gen het gerucht de ronde dat de status van het
protectoraat mogelijk een verandering zou kun
nen ondergaan en dat het dan meer direct on
der de controle van het rijk gebracht zou
worden.
Heeft Tsjwalkofski met aftreden
gedreigd?
De Daily Telegraph and Morning Post meldt
uit Berlijn, dat de laatste dagen op het ministe
rie van buitenlandsche zaken te Berlijn bespre
kingen zijn gehouden tusschen den Tsjechischen
vertegenwoordiger te Berlijn, Tsjwalkofski en
prominente Duitsche ambtenaren met betrekking
tot den toestand te Praag.
De betrekkingen tusschen de Tsjechen en de
Duitsche autoriteiten worden dagelijks meer ge
spannen en de instructies van rijksautoriteiten
worden vaak genegeerd.
Het wordt waarschijnlijk geacht, dat "Tsjwal
kofski binnenkort naar Praag zal vertrekken
om den toestand te bespreken met baron von
Neurath, den rijksprotector.
In politieke kringen te Berlijn verluidt voorts
dat Tsjwalkofski gedreigd heeft af te treden.
Aan geruchten, dat baron von Neurath in een
onderhoud met Hitier er ook over zou hebben
gesproken te willen aftreden wordt over het al
gemeen geen geloof gehecht.
VOOR OUDEN VAN DAGEN.
De Jaarlijksche Autotocht.
Zooals men weet wordt de jaarlijksche auto
tocht voor Ouden van Dagen uit vele Haarlem-
sche gestichten ditmaal op Dinsdagmiddag 20
Juni gehouden en is het doel van den tocht het
kasteel Nijenrode aan de Vecht, bij Breukelen.
Het is de eerste maal dat de Haarlemsche auto
tocht deze route en bestemming volgt en zij
beloven allen deelnemers heel veel moois. Men
weet hoe de oude menschen zich telkenjare
op den tocht verheugen, die door de vriende
lijke medewerking van vele autobezitters en
schenkers van geldelijke bijdragen wordt mo
gelijk gemaakt.
Er hebben zich al weer meer dan vijftig auto
mobilisten bij het Comité aangemeld om met
hun wagens mee te rijden, maar er zullen er
wel ongeveer 90 noodig zijn om alle verlangen-
den-naar-den-tocht te kunnen meenemen. En
er is ook nog behoefte aan meer geldelijke bij
dragen. Mogen wij het schoone doel nog eens
hartelijk aanbevelen? Penningmeester van het
Comité is de heer A. H. Duytshoff. Hotel Lion
d'Or, Kruisweg. Zijn gironummer is 20365.
De Amsterdanische erfpacht
kwestie.
Rapport verschijnt de volgende week.
AMSTERDAM, 9 Juni. Naar wij
vernemen wordt thans door de commis
sie van onderzoek inzake erfpacht de
laatste hand gelegd aan het eerste deel
van haar rapport Het ligt. in het: voor
nemen van de commissie, dit gedeelte in
het laatst, van de volgende week te doen
verschijnen.
Tien dagen dood te bed.
Bakker doet een lugubere ontdekking.
TEXEL. 9 Juni. Nabij de badplaats De
Koog op Texel woonde sedert eenige jaren
het kmderlooze echtpaar Van der V.. waar
van het bekend was dat het niet
zindelijk was. Het echtpaar was den
laatsten tijd niet meer buiten gezien.
Alleen de bakker kwam er nu en dan nog aan
de deur. Toen hij dezer dagen een verdachten
geur waarnam, meende hij do politie te moe
ten waarschuwena Deze stelde onmiddellijk
een onderzoek in en kwam tot de lugubere
ontdekking, dat de man dood op bed lag De
gemeentelijke geneesheer, die een onderzoek
instelde, constateerde, dat de dood al tien
dagen geleden moest zijn ingetreden en het
ten waarschuwen. Deze stelde onmiddellijk
verkeerde.
De zonderlinge vrouw had al dien tijd op
een stoel bij het bed doorgebracht.
Het lijk is naar Den Burg vervoerd en al
daar op de algemeene begraafplaats ter aarde
besteld.
De vrouw werd ondergebracht In het ge
sticht van weldadigheid. Reeds meermalen
was het echtpaar een plaats in het gesticht
aangeboden, doch het had dit steeds gewei
gerd.
DE VERPLICHTE WERKLOOSHEIDS
VERZEKERING.
's-GRAVENHAGE. 9 Juni Naar wij ver
nemen kan zeer binnenkort het rapport van
den Hoogen Raad van Arbeid betreffende de
verplichte werkloosheidsverzekering worden
verwacht.
(De Amerikaan Eshelman, die met
zijn vliegtuig in zee is opgepikt,
deelde mede, dat hij op weg was
naar Mars te vliegen. Hij is ge
arresteerd wegens diefstal van het
vliegtuig).
Wie denkt naar een planeet te vluchten,
Ver van dit aardsche tranendal,
Ver van de menschlijke geruchten,
Van menschen zelf misschien vooral:
Die moet al optimistisch wezen,
Als hij 't vliegtechnisch slechts beziet.
Maar hij heeft nog wel meer te vreezen.
Het gaat nog zoo eenvoudig niet.
Hij ging op weg, maar weinig later,
Nog steeds van aardsche zaken wars,
Viel met zijn plan hij zelf in 't water,
Hij had te weinig in zijn mars.
Het denkbeeld was wat te verheven,
Hij greep het te opvliegend aan.
Hij dacht in vrèe met Mars te leven
En ging toen bijna naar de maan.
Hij vloog eruit, geluk voor oogen,
Misschien wat al te enthousiast,
En nu is hij er ingevlogen,
Houdt d' aarde hem weer extra vast.
P. GASUS.
DAGELIJKS DANSEN.
ZONDAG a.s. VOETBAL OP STRAND
(Adv. Ingez. Med.)
Schip met vluchtelingen keert
naar Europa terug.
De „Flandre" mocht in Cuba geen
passagiers ontschepen.
HAVANNA, 9 Juni. (Havas) Te zes uur plaat
selijke tijd is de „Flandre" met 96 Duitsche
Joodsche vluchtelingen, die noch in Mexico, noch
op Cuba aan land konden worden gezet, naar
Saint Nazaire teruggekeerd. De meeste passa
giers waren op het oogenblik van vertrek kalm.
Steun aan tien Cliineeschen dollar
tijdelijk gestaakt.
Stabilisatiefonds verloor in twee maanden
zijn halve bedrijfskapitaal.
SJANGHAI, 9 Juni. (Havas) In financieele
kringen is men van meening, dat het besluit van
de Chineesche regeering, gesteund door de Chi-
neesche en Britsche banken, om niet langer den
Chineeschen dollar te steunen, een belangrijke
episode is in den ChineeschJapanschen oorlog.
Men acht dezen maatregel onvermijdelijk, aan
gezien het stabilisatiefonds in de afgeloopen
twee maanden vijf millioen pond sterling, de
helft van het bedrijfskapitaal, heeft verloren. Dit
verlies schijnt voor een groot deel te zijn ver
oorzaakt door Japan, dat in het bezit was van
groote hoeveelheden Chineesche dollars en deze
inwisselde tegen ponden sterling om zijn oor-
logsinvoer te betalen.
De Chineesche dollar zal thans tijdelijk fluc
tuaties op de wisselmarkt ondervinden, voor
zoover hier geen maatregelen zijn genomen om
speculaties te voorkomen, tot" den dag, waarop
het stabilisatiefonds weer in werking zal treden
omdat men meent, dat het „natuurlijk niveau'
van den Chineeschen dollar bereikt is.
De terreur in Palestina.
Weer twee moorden.
JERUZALEM, 9 Juni (Havas). Tengevolge
van ontploffingen in een achttal transforma
torhuisjes is een groot deel van de stad in
donker gezet.
Het schijnt dat men deze daad moet toe
schrijven aan een Joodschen terrorist. Per
sonen werden niet getroffen.
Verder is bij Jericho een getuige a charge
vermoord, die is opgetreden in het proces tegen
sjeik Farhan. een bekend leider der Arabische
opstandelingen, die ter dood werd veroordeeld
en is terechtgesteld. Ook is dr. Anwar Shu-
reiti, een invloedrijk Arabier, die zich tegen
de terreur verzette, te Saint Jean d'Acre ver
moord Deze 'beide moorden moeten zonder
twijfel aan Arabische terroristen worden toe
geschreven en schijnen ten doel te hebben de
Verdedigingspartij, welke onder leiding van
de familie Nasjasjib' staat, af te schrikken
Den laatsten tijd zijn verscheidene vroegere
aanhangers van den groot-moeftie tot deze
meer gematigde partij overgegaan
Kranten verboden.
JERUZALEM. 9 Juni (Havas). De autori
teiten hebben besloten alle kranten, die niet
minstens twaalf keer per maand uitkomen, te
verbieden. Hierdoor wordt het blad van den
Groot Moefti „Alliwa" dat met groote tus-
schenpoozen verschijnt, getroffen
De verjaardag van den koning.
Gisteren is ook in Palestina de verjaardag
van koning George VI gevierd. Op alle ge
bouwen van Joodsche instellingen was de vlag
geheschen in de synagogen werden gebeden
gezegd, doch de vertegenwoordigers van de
Joodsche gemeenschap hebben niet, de receptie
van den hooge-commissaris bezocht.
IN DEN ADELSTAND VERHEVEN.
Bij Koninklijk besluit van 31 Maart 1939 is
mr. Johan Fredrik Theodoor van Valkenburg
wonende te Bloemendaal, met al zijn wettige
nakomelingen in de mannelijke lijn in den Ne-
derlandschen adel verheven met de praedicaten
van jonkheer en jonkvrouw.
Het woord is aan
Anonymus:
Ziet toe wie het is die
toejuicht.
Verzekeringspremies tegen
oorlogsrisico.
Aanmerkelijke verlaging.
LONDEN. 9 Juni (Reuter). Met ingang
van heden zullen de premies van de verzeke
ring tegen oorlogs-risico voor reizen van en
naar de Middellandsche Zee en de Oostzee
van 121 shilling per honderd pond sterling
tot 2V2 shilling worden verlaagd. Ook voor
andere gebieden zullen de premies aanmerke
lijk worden verlaagd.
Hieruit blijkt wel. dat de internationale
spanning aanmerkelijk is afgenomen.
Maurras tot duel uitgedaagd.
Nieuwe Académicien geeft de voorkeur aan
pennestrijd.
PARIJS. 8 Juni. Hedenmiddag is Charles
Maurras de bekende Fransche royalistische
leider en hoofdredacteur van de ..Action Fran
chise" opgenomen in den kring der „onsterfe-
lijken" van de „Académie Franchise", als op
volger van den jurist Henri Robert.
Eenige uren echter voor hij „onsterfelijk"
werd kwam een uitdaging tot een duel hem
aan zijn sterfelijkheid herinneren. Jean
Prouvost, de directeur van „Paris Soir" zond
zijn secondanten, den académiën en journalist
Jean Tharaud en den vlieger Michel Détroyat,
aan den 71-jarigen verwoeden strijder voor de
monarchie, wegens een in de ..Action Fran-
caise" van 26 April verschenen heftigen
aanval op hem, waardoor Prouvost zich be-
ieedigd achtte.
In zijn antwoord aan Prouvost vroeg Maur
ras of zij 't niet in hun bladen konden afdoen.
Het verzoek van Prouvost om iemand anders
voor hem te laten duelleeren sloeg Maurras af.
(United Press.)
Buitenlandsche exposanten te
New-York ontevreden.
Diplomatieke stappen zonder resultaat.
NEW-YORK. 9 Juni. Op de voorpagina
van de „New-York Times" zijn beschuldigin
gen gepubliceerd van den heer Van Aken,
president van de buitenlandsche regeerings-
afgevaardigden op de Wereldtentoonstelling,
aangaande de arbeidsgeschillen, stakingen,
sabotage en de algemeene houding van de
tentoonstellingsautoriteiten. 58 buitenland
sche exposanten zijn hierdoor zoo verbitterd
dat de meesten van hen zullen weigeren vol
gend jaar aan de tentoonstelling deel te ne
men. „tenzij er verandering komt in de hou
ding der autoriteiten".
Mr. Whalen, de president-commissaris van
de wereldtentoonstelling heeft zich tegen deze
beschuldigingen verdedigd. Hij verklaarde:
„Wij kennen geen feiten, die de beweringen,
toegeschreven aan den heer Van Aken. zouden
rechtvaardigen".
Volgens de „New-York Times" heeft de heer
Van Aken. die tevens secretaris van het uit
voerend comité van Nederland is. gezegd dat
er geen teekenen zijn dat er verandering in
den toestand komt. ondanks diplomatieke
stappen te Washington.
(United Press)
iyj schrijft een Groentje voor Haar
lem's Dagblad even op en betaalt de
zeer geringe kosten.
Wij doen de rest.
En het voordeelige resultaat ls voor U.
HEDEN 16 PAGINA'S
BINNENLAND.
Dp vervanging van dienstplichtigen fevert
moeilijkheden op.
De Maatschappij voor Nijverheid en Handel
dringt op spoedige versterking der Indi
sche weermacht aan.
BUITENLAND.
Het Engelsche koningspaar is gisteren op
hartelijke wijze door president Roosevelt
te Washington begroet.
Pierlot heeft in de Belgische Kamer een be
langrijke uiteenzetting gegeven van het
Belgische buitenlandsche beleid.
Lord Halifax richt zich in een welwillende
rede tot de as-landen.
SPORT.
Sport in 't Kort
Het Sportgesprek van de week.
Damrubriek.
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Dc onveilige Weg.
Mr. E. Elias: Ik ontdek Amerika.
II. D. Vertelling: Joe had gelijk.
Van onzen correspondent te Genève: arbeid
en Zwitsersche eendracht.
W. v. d. T.: Er wordt gerooid langs de Am-
sterdamsche grachten.
Brieven van een Ambtenaar B. B.
Voor de Jeugd.
J. H. de Bois: Jacob Ritsema zeventig jaar.
Dc Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op
pag.
3
