Haarlems Dagblad
Regeerings-
moeilijkheden.
Seizoenkwaal.
DE AUTOMOBIEL
DER TOEKOMST
Ochtendbeurs Amsterdam
Spannende politieke
situatie
SIERLIJK
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17170
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Atgem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Poatgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Maandag 12 Juni 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f3.25- franc» per
poel f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regel» f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regel» f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentje» rie rubriek.
De commissie die de Tweede Kamer moest
adviseeren naar aanleiding van minister Go-
seling's nota over zijn Ossche beleid, heeft
dit beleid afgekeurd. Met vier van de vijf
stemmen heeft zij verklaard dat de feiten en
omstandigheden, die den minister van Justitie
hebben geleid tot zijn maatregel van 1 April
1938 tegen de brigade der Koninklijke Maré-
chaussée te Oss, dien maatregel niet recht
vaardigen. Terwijl „aan hetgeen nadien is ge
bleken in elk geval geen motiveering voor
dien maatregel kan worden ontleend".
Hieraan dient meteen toegevoegd te worden
dat de commissie unaniem verklaart, de goede
trouw van den minister niet in twijfel te trek
ken. Haar afkeurende conclusie, waaraan zij
nog een formeele toevoegt namelijk het
voorstel, de nota van den minister voor ken
nisgeving aan te nemen is dus van zuiver
zakelijken aard. Niettemin is zij van belang,
temeer omdat tot de vier „afkeurders" twee
leden van regeeringspartijen behooren: de
A.R. voorzitter der commissie, het Kamerlid
Schouten en het C. H. Kamerlid mr. Tilanus.
Op hetzelfde standpunt stelden zich mr. Wen-
delaar (Lib.) en de heer Drees (S.D.A.P.) ter
wijl mr. Sweens (R.K.) alleen tegenstemde.
Vrijwel algemeen wordt hieruit afgeleid dat
een groote Kamer-meerderheid voor de con
clusies der commissie gevonden zal worden.
Of dit tot het aftreden van den minister van
Justitie zou moeten leiden is evenwel nog de
vraag. Op deze pagina oppert onze parlemen
taire correspondent verschillende mogelijk
heden, die zich voordoen, er daarbij de aan
dacht op vestigend dat de maatregel van mi
nister Goseling tegen de Ossche brigade door
den minister van Defensie (den heer van Dijk,
A.R.) is onderschreven en dat het beleid van
den minister van Justitie in hoofdzaken zou
zijn goedgekeurd door de geheele Regeering.
Hij oppert daarom de mogelijkheid dat een
eventueele motie van wantrouwen in minister
Goseling door de regeeringsmeerderheid zou
worden verworpen.
Of het tot zulk een motie zal komen is na
tuurlijk ook nog de vraag. Er zijn trouwens in
het verleden herhaaldelijk ministers ten val
gebracht omdat men het met hun beleid niet
eens was, zonder dat daarbij hun persoonlijke
goede trouw in twijfel werd getrokken.
In elk geval is het duidelijk dat dit com
missie-rapport een vergrooting beteekent van
de moeilijkheden, waarin de regeering zich be
vindt. Nadat enkele weken geleden een van
haar prominente leden, de minister van Finan
ciën mr. de Wilde, is afgetreden omdat hij het
met enkele ambtsgenooten niet eens kon wor
den bij de voorbereiding van de begrooting van
1940 hij stond een zuiniger beleid voor dan
zij deden wordt nu door een Kamercommis
sie zakelijke afkeuring uitgesproken over het
beleid van een ander prominent bewindsman.
Ongetwijfeld moet men minister Goseling zoo
aanduiden, niet alleen wegens zijn groote be
kwaamheden als jurist maar ook omdat hij
in de R.K. Staatspartij al sinds jaren als de
voornaamste harer leiders is beschouwd.
Het is duidelijk dat binnen zeer korten tijd
opheldering in de nu ontstane situatie zal
moeten komen. De oorzaak van het aftreden
van minister de Wilde is eigenlijk maar vage
lijk aangegeven, niet nauwkeurig aangeduid
en dat heeft bij velen, ook bij menschen die
zich niet actief met de politiek inlaten, een on
behagelijk gevoel gewekt. Het is begrijpelijk,
want iedereen voelt dat men in zulke moei
lijke tijden als de huidige behoefte heeft aan
een krachtig, homogeen bewind. Gaat een der
krachtigste persoonlijkheden cfer regeering
heen wegens meeningsverschil met ambtge-
nooten, zonder dat men te hooren krijgt waar
in dat verschil precies bestaat en zonder dat
men weet of tusschen de overige minister's wel
licht nog dergelijke disputen bestaan, dan be
grijpt iedereen dat de kracht van het bewind
verzwakt is. Het commissie-rapport inzake
minister Goseling doet dit besef toenemen en
wekt nu bovendien ook al weer twijfel, wat er
eigenlijk gebeuren zal. Volkomen objectief
redeneerend kan men niet anders vaststellen,
dan dat door zulk een opeenvolging van ge
beurtenissen onrust wordt gewekt. Men wil
weten waar men nu eigenlijk aan toe is en
wordt niet bepaald geïmponeerd door ove
rigens niet officiëel-bevestigde berichten
omtrent uitstel van financiëele uiteenzettingen
tot na den 70sten verjaardag van den minister
president. Die valt op 22 Juni en zal ongetwij
feld aanleiding geven tot huldiging van dr.
Colijn voor zijn algemeen-erkende groote ver
diensten jegens het vaderland. In Frankrijk
zou men zeggen „il a bien mérité de la patrie".
Maar het is een beetje moeilijk aan te nemen,
in een tijd als deze, dat volledige opheldering
omtrent het heengaan van minister de Wilde
en de gevolgen daarvan op een verjaardag zou
moeten wachten zelfs al is het die van een
man als Colijn.
Velen verwachten dat het huidige kabinet
geen lang leven meer beschoren zal zijn. Ook
zonder eenige politieke overweging, op grond
van feitelijke ervaring alleen, moet men wel
erkennen dat de teekenen van een naderende
kabinetscrisis zich voordoen. Waartoe die zou
leiden is niet te voorspellen. Wij zijn nog bijna
twee jaar van de volgende Kamerverkiezingen
verwijderd. Misschien 2ou opnieuw een extra
parlementair of zaken-kabinet, een regeering
„op breede basis", gevormd worden. Afgezien
van zijn preciese samenstelling heeft zulk een
bewind altijd het voordeel, dat- de samenwer-
In Haarlemmermeer is een groote schuur aan den Sloterweg, behoorend bij de
boerderij van den heer J. Kramer, afgebrand. Door kordaat optreden van de
brandweer kon de naastgelegen woning, welke eveneens op bovenstaande foto
zichtbaar is, voor het vernielende vuur gespaard blijven.
In veel Neerlandsche gezinnen.
Drong de tijdsbacil weer binnen.
Zeer gevreesd, maar ook verwacht:
En vanouds bekend, bij name
De bacil van het examen,
Vijand van het jong geslacht.
Hij verwekt onprettigheden,
Er wordt buikpijn door geleden,
Hoofdpijn en veel droppels zweet:
't Hoofd zeer zwaar en dus gebogen,
Er komt staring in de oogen.
Of ze zijn halfdicht en heet.
De patiënt moet binnen blijven
En heeft sterken drang tot schrijven,
En tot zuchten, diep en luid:
Handen woelen door de haren.
Dan volgt een langdurig staren,
Vol van weemoed, door de ruit.
Er is kans op angstig droomen,
Slapeloosheid kan zelfs komen,
De patiënt is prikkelbaar-
Witjes om den neus zijn allen,
Onder d' oogen komen wallen,
Alles erg onprettig
Maar-
Het zal niet zoo lang meer duren.
Dan komen de crisisuren,
Dan pas kom je in de knel:
Dan moet je je werk bekronen,
Dan moet je je waarde toonen,
In het vraag en antwoord spel.
Gauw is dan de strijd gestreden,
Radicaal het leed geleden,
Dan is de bacil verjaagd.
En het opgelucht patiëntje,
Krijgt het kostbaar documentje
Met het praedicaat; geslaagd.
Hou ie taai, weet je te weren,
't Lijden zal in vreugd verkeeren.
Zonder zwaard van Damocles;
Laat nu de bacil je plagen.
Strakjes komen gloriedagen,
Hou je taai en veel succes.
P. GASI
WEEKBERICHT
Coöp. „Vooruitgang" U.A.
HAARLEM.
MAÏZENA, per pakje 6 ct.
LIMONADE, per flesch 33 ct.
GROOTE POTTEN JAM 25 ct,
GEVULDE ZOMERBONBONS, per ons 7 ct.
VRUCHTJES AGAR, per ons 7 ct.
SLAOLIE, per flesch, 6J/2 maatje 45 ct.
EIEREN, per stuk 4 ct.
PUDDING, per pakje 4 ct.
HUISHOUDZEEP, per groote staaf 10 ct.
Met Dividendbons.
(Adv. Ingez. Med.)
king van ministers van velerlei uiteenloopen-
de politieke richting noopt tot het overbruggen
van kloven en de ruimste kans biedt, menschen
van groote persoonlijke bekwaamheid en in
zicht te vereenigen in een algemeenen toe
stand, die toch wel boven alles eendrachtig
regeeringsbeleid eischt. Inzicht en ook „flair",
het juist aanvoelen van situaties zijn onge
twijfeld voor ministers eigenschappen van
overwegend belang, welke politieke kleur zij
dan ook hebben mogen.
R. P.
Graaf Van Limburg Stirum gaat
heen als gezant te Londen.
Jhr. mr. E. M. F. J. Michiels van Verduynen
als zijn opvolger genoemd.
Naar wij vernemen ligt het in het
voornemen van mr. J. P. Graaf van
Limburg Stirum, onze Nederlandsche
gezant te Londen in den loop van dit
jaar om particuliere redenen ontslag
aan te vragen.
Als zijn opvolger wordt genoemd jhr.
mr. E. F. M. J. Michiels van Verduynen,
oud-gezant te Praag en oud-chef v?n
de afdeeling diplomatieke zaken aan
het departement van Buitenlandsche
Zaker
NEW YORK 12 Juni, Ingenieur
Edwin L. Allen heeft voor het World
Automotive Engineering Congress, dezer
dagen te New York gehouden, een voor
dracht gehouden over „de automobiel van
de toekomst". Hij voorspelde dat de auto's
in niet ver verwijderde toekomst, voor
zien zouden zijn van beweegbare, gemak
kelijke stoelen, een zonnetent-dak. had
den, waschtafels en een inrichting voor
„air-conditioning". Deze voorspelling heeft
zoowel op het Congres zelf als in de
Amerikaansche pers sterk de aandacht
getrokken. (A. N. P.).
Septemberfeesten te Haarlem.
In ons vorig nummer deelden wij reeds
mede, dat B. en W. van Haarlem een voorstel
aan den Raad zouden doen om f 2000 beschik
baar te stellen als bijdrage voor de feesten
ter herdenking van het 100-jarig bestaan van
de Camera Obscura en van den spoorweg
HaarlemAmsterdam.
Thans is dat voorstel verschenen. In hun
toelichting schrijven B. en W.:
„Nu de plannen van het voor de voorberei
ding dier herdenking gevormde Comité, wat de
hoofdzaken betreft, vasteren vorm hebben ge
kregen, zijn wij gesterkt in onze overtuiging,
dat deze herdenking door de wijze, waarop zij
is opgezet en de medewerking die reeds van
vele zijden is verkregen en van anderen ver
wacht mag worden, voor de gemeente van zoo
danig belang is, dat er alleszins aanleiding be
staat daadwerkelijken financieelen steun te
verleenen.
Het met de voorbereiding belaste Comité
heeft thans verzocht uit de gemeentekas een
bijdrage te mogen ontvangen van f 2.000.De
kosten aan de herdenking verbonden beloopen
een aanmerkelijk hooger bedrag, doch het Co
mité heeft gegronde redenen voor de verwach
ting, dat, indien de gemeente op deze wijze
steun wil verleenen, voldoende medewerking
van andere zijde zal worden verkregen, om die
kosten te dekken."
Uitvinding van Matoesjka tegen
spoorwegongelukken.
BOEDAPEST, 12 Juni iHavas). Volgens
de „Montag" heeft Matoesjka, die wegens het
veroorzaken van spoorwegongelukken tot
levenslange gevangenisstraf veroordeeld is,
vergunning gekregen om bij het octrooibureau
inschrijving van een uitvinding tot het voor
komen van spoorwegongevallen te vragen.
Koersen van de Ochtendbeurs te Amsterdam
van heden van 10.30 uur tot 11.25 uur.
Kon. Olie 313—314
Vergde Vorstenl. 9494','j
Amst. Rubber 194
Philips 204—205
Unilever 136—137
U. S. Steel 37 1/4—37Vè
Republic Steel 12 3/4
Anaconda 19'- 19 9'16
Na het rapport der Kamer
commissie inzake Oss.
Wat zullen minister Goseling
en zijn ambtgenooten doen?—
En de Kamer?- Verschillende
mogelijkheden
(Van onzen parlementairen redacteur)
Het rapport van de Kamercommissie, die een
eventueel debat naar aanleiding van Minister
Goseling's nota inzake Oss had voor te berei
den, bevat onloochenbare critiek op het door
den Minister van Justitie in die aangelegen
heid gevoerde beleid. De commissie bestond uit
5 leden, waarvan een anti-revolutionair, een
christelijk-historisch afgevaardigde, een libe
raal, een social-democraat en een Roomsch-
Katholiek. De vier eerstgenoemden nu blijken
eendrachtig bepaalde handelingen van Excel
lentie Goseling onjuist te achten, een opvat
ting, die alleen het R.K. lid niet kon onder
schrijven.
Te verwachten valt dat bij een stemming in
de Kamer deze meerderheidsconclusie, nadat
natuurlijk de Minister eerst gelegenheid zal
hebben gehad het zijne tot zijn verweer aan
te voeren, een flinke meerderheid zal halen.
Menigeen schijnt daaruit te concludeeren
dat de dagen van Mr. Goseling's ministerieele
leven geteld zijn. Dat hij dus. bij aanneming
van de conclusie op zijn beleid ter zake van Oss.
zijn ontslag zal moeten vragen.
Afgezien van de al- of niet-juistheid der
critiek op den minister moge ik de aandacht
vestigen op verschillende mogelijkheden, waar
mee men in verband met deze kwestie rekening
zal dienen te houden
In de eerste plaats zal men wel moeten be
denken dat deels de maatregelen, die ten op
zichte van de Ossche brigade van de maré
chaussée getroffen zijn, niet alleen voor rekc
ning van den Minister van Justitie, maar ook
voor die van zijn ambtgenoot van Defensie ko
men; laatstgenoemde heeft aan de hier bedoel
de maatregelen meegewerkt, wat trouwens on
ontbeerlijk was, aangezien hij mede chef is
over de maréchaussée.
Er is echter meer. Heel het ingrijpen van
den Minister van Justitie zou indertijd geschied
zijn met het volle medeweten en tevens met
de volle instemming van het Kabinet. Zeker,
ten aanzien van onderdeelen van het gevoerde
beleid heeft men uitsluitend met Minister Go
seling en niet met het Kabinet in zijn geheel
te maken, maar wat de hoofdzaken betreft had
deze bewindsman tot nu toe zijn mede-Minis
ters aan zijn zijde
Het is derhalve geenszins uitgesloten, ja, het
is zelfs zeer waarschijnlijk, dat hij er alles op
zal zetten om zich voor het komende debat in
de Kamer nog eens goed te verzekeren van den
steun van het Kabinet. Doet hij dat en slaagt
hij er in die toezegging te verkrijgen ook met
het oog op wat komen kan. dan zou eenerzijds
zijn positie tegenover de Kamer heel wat ster
ker wezen, terwijl anderzijds de kans, dat ten
slotte de Regeeringspartijen het hare zullen
probeeren om een voor het Kabinet doodelijk
votum te voorkomen, verre van gering zou zijn
In de eerste plaats kunnen zij altijd al door
haar woordvoerders doen opmerken, dat er
gelijk ook de Kamercommissie eenstemmig ver
klaarde van eenigen twijfel aan de goede
trouw van den Minister van Justitie geen spra
ke is.
Bovendien echter bestaat de mogelijkheid
uitdrukkelijk le verklaren, dat stemmen voor
de meerderheidsconclusie alleen wil zeggen
dat men het ten opzichte van de kwestie-Oss
gevoerde beleid verkeerd vond. maar dat zulks
volkomen op zichzelf staat en men door die
conclusie aan te nemen overigens geenszins be
doelt, uiting te geven aan eenig minder ver
trouwen in het verdere beleid van deze be
windsman. Op die manier zou dan het ministe
rieele leven van Mr. Goseling en dat van zijn
mede-Ministers gered kunnen worden. Want in
dat geval zou aanneming der critiseerende
conclusie geen deugdelijk middel zijn om den
Minister van Justitie en wie aan zijn zijde
mochten staan den politieken dood te doen
sterven. Daarvoor ware dan noodig, dat een
afzonderlijke motie van wantrouwen een meer
derheid zou verwerven. En dit zou zeker niet
bereikbaar zijn, als de christelijk-historlsche
en de anti-revolutionaire fracties de zooeven
geschetste houding zouden aannemen.
Of ze op deze wijze te werk zullen gaan, kan
op dit oogenblik nog geenszins gezegd wor
den. Veel, zoo niet alles, zal afhangen van de
vraag of deze fracties er de voorkeur aan geven
om, los van Oss, en zulks dan vooral in ver
band met de verwikkelingen, die tot het uit
treden van Mr. de Wilde leidden, nu maar een
Kabinetscrisis te laten uitbreken, dan we! of
zij dit voorshands pogen te vermijden. In het
laatste geval bestaat, naar ik hier in het kort
aanduidde, wel degelijk de mogelijkheid, de
meerderheidsconclusie van de Kamercommissie
aan te nemen en toch geen stukken te maken.
Trouwens dit is natuurlijk ook zelfs mogelijk,
Het woord is aan
Saitschik:
De consequente menschen-
verachter moest niet alleen
de anderenmaar ook zich
zelf verachten
als het om Minister Goseling alleen zou gaan
en er voor hem van steun van de zij
de van het Kabinet, tot het uiterste toe, geen
;prake zou wezen.
Natuurlijk zou het slikken van de bittere pil,
die instemming van de meerderheid der Kamer
met de critiek-inhoudenae conclusie beteekent.
voor den Minister van Justitie niet aangenaam
wezen. Ongetwijfeld zou dan zijn positie, en
daarmee ook die van het Kabrnet, er niet ster
ker op worden, doch doodelijk behoeft die pil
niet te zijn. Wie dat mocht rneenen. vergist
zich en verliest uit het oog, dat anti-revolu
tionairen en christelijk-historischen. als zij
willen, heel wel voor een voldoende dosis te
gengif zorg zouden kunnen dragen, gelijk bo
ven al is aangegeven.
Japanners nemen de vrije hand in
Tientsin.
Geen verdere onderhandelingen met de
Engelschen.
TOKIO, 12 Juni (Domei). De woordvoer
der van het ministerie van buitenlandsche
zaken heeft tegenover een buitenlandsch jour
nalist verklaard, dat de regeering eenige
maatregelen zal moeten nemen in verband met
den nieuwen toestand, die. zoo zeide hij. ont
staan is, doordat de Britsche autoriteiten ge
weigerd hebben de personen, die verdacht wor
den van den moord op den douaneambtenaar
Tsjeng-Sji-Kang. uit te leveren. De woord
voerder wilde geen nadere mededeellngen
doen over den aard van den overwogen maat
regel, doch hij achtte het gewenscht. dat de
Britsche autoriteiten haar houding zouden
herzien.
Uit Tientsin wordt gemeld, dat de
Japansche autoriteiten geen heil meer
zien in verdere onderhandelingen met
de Engelschen en daarom besloten
hebben de vrije hand te nemen bij de
handhaving van rust en orde door de
Britsche en Fransche concessies te
isoleeren als „haarden van anti-
Japansche terreur en agitatie"
Er wordt aan herinnerd, dat de Chineesche
burgemeester van Tientsin reeds order heeft
gegeven, dat alle Chineezen, die in dienst staan
van de regeering of het gemeentebestuur, de
concessies met hun gezinnen moesten verlaten.
Alle Japansche waren en goederen, aldus het
bericht uit Tientsin, zijn reeds uit de Britsche
en Fransche concessies overgebracht naar de
Japansche concessie of de Chineesche wijken
Uit Tientsin wordt verder gemeld, dat de
Japansche autoriteiten besloten hebben alle
personen, die over de grens van de concessies
komen, te controleeren met uitzondering van
degenen, die een openbare functie uitoefenen.
Morgen zullen daaromtrent verklaringen wor
den gedaan. Den Japanschen bewoners zal
verzocht worden slechts in strikt noodzake ijke
gevallen in de Fransche en Britsche concessies
te komen Men gelooft, dat de controle veel
strenger zal zijn dan in den zomer van het
vorige jaar.
Een dame in pension Ellens, Wilhclminapark 2122, heeft thans een
cactus in bloei staan met 24 prachtige bloemen. De cactus had juist
geteld, 97 knoppen. Dit is wel iets héél bijzonders.
Een BRIL van KEIP!
Groote Houtstr. naast Luxor
(Adv. Ingez. Med.)
'CÜroentjes in Haarlem's Dagblad
doen 't al sinds vele jaren voor velen.
Laat ze het ook voor u doen.
In 1938 zijn er 47068 geplaatst.
HF.DEN12 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
1
Asphalt voor de Ged. Oude Gracht tusschen
Verwulft en Spaarne. klinker-keien tus
schen Verwulft en Spaarne. klinker
keien tusschen Verwulft en Zijlstraat.
Niet in te willigen eischcn van tcwerkge-
stelden aan de Oostersingelgracht.
f 110.000 voor de verbouwing van een school
Het haven- en industrie-terrein aan het
Noorder Buiten Spaarne te Haarlem zal
f 634.734 kosten.
Verplaatsing van het woonwagenkamp kost
f 42.500.
BINNENLAND.
Bij Vlissingen is een luchttaxi neergestort: de
drie inzittenden zijn gedood.
Een Limhurgsch kasteelheer heeft zijn echt-
genoote neergeschoten.
BUITENLAND.
Te Kladno zijn geen verdere maatregelen te
gen de bevolking genomen.
In Bohemen is thans een Tsjechisch politie
man gedood.
Polen heeft de jongste elschen van den Se
naat van Dantzig afgewezen.
SPORT.
De Olympische Dag: het Bondsvoetbalelftal
wint van Yoego Slavië.
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Regeeringsmoeilijkheden.
Van onzen parlementairen redacteur: Span
nende politieke situatie.
J. II. de Rois: Eeretentoonstelllng H. A. van
den Eynde.
J. B. Schuil over „De gebochelde".
De Burgerlijke Stand van Haarlem ls opge
nomen op
