HO FN
Vele werkverschaffingsobjecten
in Limburg
Projecten voor nieuwe
luchtlijnen in Ned. Indië.
„Werd ik nogmaals souverein,
dan zou DIT
mijn HOFNAR zijn!"
BEVEROLi
St A A N D A G 26 JUNI 1939
HAA'R C EM'S DAG BE AO
3
IN DE LAATSTE JAREN
IS VEEL GEDAAN
(Van onzen specialen verslaggever).
TELLIG mag Limburg en wel in de
eerste plaats de Rijksinspecteur voor de
werkverschaffing de heer J. H. Martin,
burgemeester van Hoensbroek met
gerechtvaardigden trots den op excursie in Ne-
derland's schoonste provincie zijnden vertegen
woordigers van de binnen- en buitenlandsche
pers er op wijzen, hoe groot in de laatste zeven
jaar Limburg's aandeel via de werkverschaf
fingsobjecten in den strijd tegen de werkloos
heid is geweest. Want daarbij slaat dit gewest
stellig een goed figuur, hetgeen ten duidelijkste
gedemonstreerd wordt met een enkel cijfer: in
de jaren 1931 tot en met medio 1939 is aan loo
nen voor de arbeiders, in de werkverschaffing
te werk gesteld, een bedrag van tien en half
millioen gulden uitgegeven.
De heer Martin, de gids van de persvertegen
woordigers, mag met recht tevreden zijn. Temeer
omdat in de laatste twee jaar het aantal te werk
gestelden sprongsgewijze is gestegen. Zoo be
droeg in Limburg in Juni 1936 het aantal steun
trekkers 6615 en 't aantal tewergestelden 1821.
Een jaar later was dit 6221 en 1922, in 1938 liep
het aantal steuntrekkers tot 4850 terug, dat der
tewerkgestelden tot 2418 op, terwijl in Juni 1939
het aantal steuntrekkenden 3043 bedroeg en het
aantal tewerkgestelden 4532.
Volgens de laatste cijfers in deze maand Juni
waren boven Sittard -84.2 pet. der werkloozen
geplaatst in werkverschaffing en 15.8 pet. in
steun; voor Sittard en beneden Sittard waren
deze cijfers 48.8 pet. in werkverschaffing en 51.2
pet. in steun.
Maar al is de heer Martin tevreden over dat
gene, wat bereikt is, voldaan is hij nog niet. Mo_
menteel is er in Limburg naar schatting voor
drie a vijf jaar voldoende werk. En daarna wil
men ook over voldoende objecten kunnen be
schikken. Daarom is men nu al bezig naar nieu
we werkgelegenheden te zoeken, waartoe zich
o.m. de ruilverkaveling te Nederweert uitste
kend leent. Deze ruilverkaveling ligt tusschen
Nederweert, Heythuysen en Meyel, dus ook weer
de Peel. Ongeveer 300 H.A. zullen worden ge
spaard voor natuurschoon, ongeveer 800 H.A.
worden verkaveld en waar noodig ontgonnen.
Het geheele waterafvoerprobleem wordt dan
tegelijk opgelost, terwijl de verbindingen tus
schen de dorpen gemaakt worden.
De bedoeling is om wanneer het werk tot uit
voering komt een aantal werkkampen te bou
wen (geschat wordt 5 a 6) zoodat ook de stad
Maastricht met een 400 tot 500 arbeiders daar
van kan profiteeren.
Vlak in de buurt ligt de Weerter ruilverkave
ling, ook al een groot stuk werk.
Dan is nog in zeer verre voorbereiding de
ontginning van circa 600 H.A. Peelgrond in de
gemeente Horst (300 H.A. van de gemeente en
300 H.A. van de N.V. Griendtsveen).
Een tocht van 270 K.M. per autobus door
Limburg's drevenDe persvertegenwoordi
gers zien daardoor inderdaad, wat er in de werk
verschaffing tot stand gebracht is en wordt. Zij
bezichtigen o.m. de normalisatie- en verbete-
ringswerken van de beken, waarvoor Minister
Ruys de Beerenbrouck in November 1931 de
eerste spade in den grond stak. Deze eerste
daad van de rijkswerkverschaffingen vond
plaats in Wanssum en had ten doel de Noord-
West Limburgsche beken te normaliseeren en te
verbeteren.
Geen eenzijdig werk.
Dat de werkverschaffing in Zuid-Limburg
geen eenzijdig karakter draagt blijkt afdoende
uit het feit, dat men ook een haven te Wanssum
en te Roermond heeft aangelegd, terwijl in Sit
tard, Swalmen en Meerssen een prachtig open
lucht. en zwembad tot stand is gebracht. De
baden in de beide eerstgenoemde plaatsen wer
den tijdens de excursie bezichtigd enbe
wonderd. Daarnaast is men voor een deel reeds
gereedgekomen met de bochtafsnijding van de
Maas, bij Wessem, waardoor tevens de haven
van Maasbracht verlengd kon worden.
Ook zijn tallooze Limburgsche werkloozen bij
het verbeteren van bestaande of den aanleg van
nieuwe wegen te werk gesteld.
Op het wegenplan van den Rijkswaterstaat
stond de omlegging van den Rijksweg te Affer-
den, gemeente Bergen (Noord-Limburg). Aan
vankelijk was het de bedoeling van Rijkswater
staat om deze omlegging over eenige jaren tot
stand te brengen, doch terwille van de werk
verschaffing werd dit werk vervroegd.
Aan de verkeersbevordering heeft de werk
verschaffing prachtig kunnen medewerken door
den aanleg van den weg Nijswiller-Simpelveld.
Hierdoor werd o.a. een verbinding tot stand ge
bracht tusschen dit gebied en de mijnstreek
Heerlen c.a. Moesten voorheen b.v. de mijnwer
kers uit Vaals per bus naar de mijnen te Kerk-
rade en Heerlen via Aken (Duitschland) rijden,
thans kan deze weg gevolgd worden. In de zo
mermaanden wordt deze weg door de vele tou-
risten, die Zuid-Limburg bezoeken, bereden,
omdat hij ook veel natuurschoon heeft openge
maakt.
De Rijkswaterstaat te Maastricht was bezig
met den autoweg Geleen-Heerlen. Deze weg,
beter autostrada, wordt bij stukken gemaakt. Na
een vergadering van de Vereeniging van Ne-
derlandsche Gemeenten, afdeeling Limburg, al
waar door de werkverschaffing gewezen werd
op de vraag naar groote objecten in het gebied
Heerlen-Maastricht, heeft de Hoofdingenieur te
Maastricht een stuk van dezen weg overgelaten
aan de werkverschaffing. Vermeld moge worden,
dat alles met de hand geschiedt.
Het werk is momenteel in top-uitvoering. Er
werken ruim 420 arbeiders.
Ruilverkaveling.
Van Helden is in Limburg de victorie der ruil
verkaveling, waar men eerst niets van wilde
weten, begonnen: de eerste wettelijke ruilver
kaveling kwam hier tot stand, ondanks de be
dreigingen der landbouwers. Het werd één groot
succes! Stukken grond van nog geen f 50 per
H.A. zijn nu niet te koop voor f 800 en f 900.
Van de verkaveling is thans op het terrein
niet veel meer te zien, want de vroegere on-
doorkoombare moerassige grond staat nu zwaar
beladen met rogge.
Toen de eerste ruilverkaveling er was, kwa
men de anderen. Propaganda, bezoek aan de
pas klaar gekomen ruilverkaveling, vergaderin
gen, deden de besluiten loskomen.
Ontginning der Limburgsche
Pelen.
Vroeger kon er niet aan gedacht worden op
groote schaal de Peel voor landbouwdoeleinden
te ontginnen: de kosten waren te hoog. Thans,
nu er werk voor duizenden handen moest zijn,
vormen de Limburgsche Pelen een dankbaar
object.
Zoo wordt in Sevenum een Peel ontgonnen
ter grootte van 395 H.A., welke oppervlakte nog
met eenige honderden Hectaren wordt uitge
breid.
Voorts ontgint men de Peel te Venray, waar
mede 800 a 1000 man gedurende 5 jaar werk
zullen hebben. Precies als in Sevenum cultiveert
men den handarbeid, daarna wordt de grond
gedurende één jaar bemest en bebouwd, waarna
deze óf in erfpacht komt óf verkocht wordt. Het
ligt in de bedoeling een 55-tal boerderijen, zoo
mogelijk ook in werkverschaffing, te bouwen.
In totaal zijn 5 werkkampen voor de arbeiders
verrezen. Hun weekloon bedraagt f 18 a f 19,
hetgeen f 6 meer is dan de steun bedraagt.
Waar mogelijk tracht men ook de werklooze
bouwvakarbeiders, die met den bouw der mij
nen naar het Zuiden van ons land afgezakt wa
ren, in hun eigen vak te werk te stellen. In
Hoensbroek verrees, met een subsidie van So
ciale Zaken, het Emma-Kinderhuis. Bij den
bouw hiervan is geen enkele machine te pas ge
komen. Alles werd in de timmermanswerkplaats
gemaakt. En zelfs het benoodigde beton werd
met de hand gemengd.
Met behulp van Rijksmonumentenzorg, Pro
vincie, Gemeente en particuliere bijdragen werd
gerestaureerd het totaal vervallen kasteel
Hoensbroek. Ondanks de bovengenoemde bij
dragen ontbraken f 45.000. Dit bedrag uitma
kende de arbeidsloonen, verschafte Sociale Za
ken en zoo is men thans nog bezig met de
restauratie, onder deskundig toezicht van Monu
mentenzorg.
Daarnaast werd in Vaals het uit het jaar 1738
dateerende kerkgebouw van de Evangelisch
Duitsche kerk gerestaureerd, terwijl in Maas
tricht het Fort St. Pieter, dat zulk een uniek
panorama over Maastricht biedt, in een oord
van rust en gezelligheid herschapen werd.
Zóó werkt Limburg aan de bestrijding van
de werkloosheid. Acht en negentig gemeenten
hebben of een eigen werkverschaffing, of zenden
arbeiders uit naar centrale werkverschaffingen.
Kilometers wegen, vooral zandwegen, zijn
aangelegd, kilometers rioleering werden in den
grond gebracht, hectaren heide zijn ontgonnen,
plantsoenen en honderden hectaren bosch zijn
aangelegd, o.a. te Bergen, Venray, Swalmen,
Vlodrop, Posterholt en Melick-Herkenbosch.
Het lied van den arbeid, dal in Limburg meer
en meer zweeg, klinkt weer luider.
(Nadruk verboden).
Proeftocht van de
Beatrix".
.Prinses
Het motormailschip Prinses Beatrix", ge
bouwd door de Koninklijke Maatschappij „De
Schelde" in opdracht van de Stoomvaart
maatschappij Zeeland heeft Zaterdag met
goed gevolg zijn proeftocht gemaakt.
Tusschen elf en kwart over elf scheepten
de genoodigden, die den tocht zouden mee
maken, zich in op het schip, dat aan de Park
kade te Rotterdam lag.
Om 10 minuten over elf kwam Prins Bern-
hard per auto op de Parkkade aan. Met Z. K.
H. kwamen mede de commissaris der Ko
ningin in de provincie Zeeland, jhr. mr. J. W.
Quarles van Ufford en 's Prinsen particuliere
secretaris jhr mr. C. Dedel.
De „Prinses Beatrix", op 25 Maart j.l. door
Prins Bernhard gedoopt, is een zusterschip
van het motorschip „Koningin Emma" dat op
14 Januari j.l. van stapel liep en door H.M
de Koningin is gedoopt.
Beide schepen zijn gebouwd op de werf dei-
Koninklijke Maatschappij „De Schelde" te
Vlissingen.
Kort na aankomst van den prins begon de
Prinses Beatrix zijn officieele vaart. Ter eere
van den Prins stonden bij het vertrek de be
manning en equipage van het Zuid-Slavische
opleidingsschip, dat aan de Parkkade ligt. op
het dek aangetreden en brachten de eerbe
wijzen.
Vlak voor de lunch is het schip buitengaats
overgedragen bij welke gelegenheid ir. H. C.
Wesseling, van de directie van „De" Schelde"
een korte toespraak hield, die de heer De
Meester namens de Zeeland beantwoordde.
Het was Prins Bernhard, die de symbolische
handeling verrichtte van het laten zakken
van de vlag van „De Schelde" en het hijschen
van de vlag van de „Zeeland".
MARGUERITE COUPERUS IN HONGARIJE.
Mevrouw Marguerite Couperus was dezer
dagen eeregaste van aartshertogin Anna en
aartshertog dr. Jozef Franz in Boedapest. Zij
gaf daar ter stede onder grooten bijval haar
programma's van oude zangen.
PRIJSVRAAG TOT 1 JULI F. 8000.-PRIJZEN
(Adv. Ingez. Med.)
Ook taxidiensten voor bestuurs-
doeleinden.
Besprekingen worden hier te
lande gevoerd.
Met het Indië-vliegtuig „Reiger" zijn Zon
dagmiddag op Schiphol aangekomen ir. Ch.
F van Haeften, directeur van het departe
ment van verkeer en waterstaat in Neder-
landsch Indië en reservemajoor B. H. C. van
Lent, hoofd van de afdeeling luchtvaart van
dit departement,
Ir. van Haeften deelde mede, dat hij en zijn
reisgenoot naar Nederland zijn gekomen om
met de betreffende instanties besprekingen
te voeren over de financieele verhouding tus
schen de Indische regeering en de K.N.I.L.M.,
voornamelijk op het gebied van de burger
luchtvaart. Het subsidie-contract met de
K.N.I.L.M., dat den laatsten keer voor drie
jaar is aangegaan, loopt dit jaar af en nu
er een nieuw contract moet worden afgeslo
ten stuit men op moeilijkheden, die in hoofd
zaak vei'band houden met de ontwikkeling
van het binnenlandsch luchtverkeer in Indië
en de plannen om het binnenlandsch luchtnet
in onze Oost het volgende jaar zeer aanzien
lijk uit te breiden.
Welke zijn deze plannen?
In de eerste plaats bestaat het voor
nemen de lijn Soerabaja-Makassar
(Celebes) te verlengen naar Ambon
en vandaar naar Babo op Nieuw Gui
nea. Verder is er een lijn geprojec
teerd, die de eerstgenoemde route
kruist en die loopt van Menado (Ce
lebes) -Makassar-Endeh (Flores) naar
Koepang (Timor) met een eventueele
verlenging naar Dilly (Portugeesch
Timor).
Dan stelt de K.N.I.L.M. zich voor
een luchtlijn te maken van Batavia
over Billiton naar Pontianac (West
Borneo) en terug over Singapore. En
tenslotte overweegt men een verbin
ding te maken tusschen Batavia en
Sabang over Oost-Sumatra via Ben-
koelen. Padang en Medan. Zooals
men weet bestaat reeds de lijn Bata-
via-Medan, doch deze gaat via Pa-
lembang over West-Sumatra.
Naast deze groote geprojecteerde
lijnen zijn er plannen een luchttaxi-
dienst te onderhouden van Ambon
naar de kleine eilanden in de omge
ving, voornamelijk voor bestuursdoel-
einden.
De financieele regelingen tusschen de
KN.I.L.M. en de Indische regeering zijn op
het oogenblik niet zoo, als gewenscht is om
de maatschappij zeker te stellen zoo ging
ir. van Haeften verder. Oorspronkelijk was
het regeeringssubsidie 2,4 ton, maar toen de
Australische lijn en de verbinding met Saigon
tot stand kwamen en de exploitatiekosten dus
grooter werden, moest het subsidie omhoog.
Dat gebeurde trouwens ook, in 1938 kreeg de
maatschappij 3 ton extra en dit jaar 5 ton
extra.
De nieuwe uitbreidingsplannen vragen
uiteraard ook nieuwe kosten en het is wel het
voornaamste doel van onze overkomst de
ze financieele vraagstukken bij het opmaken
van het nieuwe contract tot een oplossing
trachten te brengen.
Waarmede zal op de nieuw geprojecteer
de lijnen worden gevlogen?
De bedoeling is met amphibie-vliegtui-
gen, toestellen dus, die zoowel op het land ais
op het water kunnen starten- en landen. We
hopen Indië zou dat erg prettig vinden
deze vliegtuigen in Nederland te kunnen la
ten bouwen. Ook deze zaak zullen wij tijdens
ons verblijf in Nederland bespreken. Het kos-
tenvraagstuk speelt hierbij natuurlijk ook een
groote rol.
En dan zal ook de Australische lijn een
punt van bespreking uitmaken. Men weet,
dat de K.N I L M. deze lijn twee maal in de
week vliegt. Ook dat kost heel veel geld. Nu
wil de K.L.M er een verbinding van overne
men. zoodat KI.M. en K.N.I.L.M. de lijn dan
elk om de beurt zouden vliegen. Om finan
cieele redenen kan de KN.I.L.M. hiertegen
geen bezwaar maken, maar de Australische
regeering voelt er niets voor. Zij ziet in de K.
L. M. de groote concurrent van de Imperial
Airways. In feite bestaat de rechtstreeksche
verbinding Amsterdam-Sydney nu reeds,
maar wanneer de K.L.M.-toestelïen in Austra
lië komen, denkt de Australische regeering.
dat de lijn effectiever zal worden.
Dat er bij de K.N.I.L.M. een ernstig tekort
aan vliegend personeel zou zijn, ontkende de
heer Van Haeften. De berichten daaromtrent
noemde hij sterk overdreven.
VREEMDELING AANGEHOUDEN.
In een hotel te Rotterdam is door de politie
aangehouden een circa 40-jarige vreemde
ling, die bij zijn aanhouding trachtte te ont
vluchten. Het bleek, dat zijn paspoort niet in
orde was. Deze man, zoo bleek na onderzoek
van zijn bagage, had eenige Nederlandsche
autonummerplaten ln zijn bezit en benoo-
digdheden om motor- en chassisnummers van
auto's te verwijderen en er nieuwe in te pon
sen. Men weet zijn naam niet.
Maai-chalk Bad g io heeft een inspectietocht door Albanië gehouden. De
afbeelding toont den maarschalk tijdens de parade der Albaneesche troepen
te Tirana.
PHILIPS II:
Rookers om de kwaliteit alléén en zij die
bovendien den prijs in het oog houden zij vinden
méér dan zij verlangen in de Hofnar-serie! Excellente
sigaren, pittig van smaak en niettemin heerlijk zacht en
mildDe oogstvelden van Deli. Brazilië en Havana geven U
in Hofnar hun zuiverste, geurigste tabak! 'n Model-sigaar,
het prettige Hofnar-model voor gelijkmatigen brand en
vlotten trek. En zie nu den prijs eens
Nooit fijner gerookt
HOFNAR SIGARENFABRIEKEN - VAlKENSWAAf
(Adv. Ingez. Med.)
Levensonderhoud zal met
i pCt. stijgen
Tengevolge van de
ta riefs wijzigingen.
Aan de Memorie van Antwoord inzake het
wetsontwerp tot wijziging van de tariefwet
1934 en de wet op het statistiekrecht ontlee-
nen wij het volgende:
Het bevreemdt den minister niet al te zeer,
dat verscheidene leden het bedenkelijk ach
ten, dat een tariefswijziging met bescher
mend karakter tot stand zou komen, hoewel
bij de verkiezingen van 1937 over een gaan
in beschermende richting niet gesproken is
geworden. Het is toch van algemeene
bekendheid, dat er nog steeds niet zoo weinigen
zijn, die de bewegingsvrijheid der regeering
gaarne beperkt zien door wat aan verkiezings
leuzen ten gehoore is gebracht. Zou de regee
ring harerzijds die opvattingen ook huldigen,
dan zou in tijden als wij thans beleven óf
machteloosheid der regeering het gevolg zijn,
óf bij herhaling een beroep op de kiezers
moeten worden gedaan in verband met aan
gelegenheden, die om oplossing roepen, doch
waarover bij de laatste verkiezing niet werd
gesproken.
De houding van den heer Colijn met be
trekking tot de regeling van het goederen
verkeer tusschen de verschillende landen is
onveranderlijk dezelfde. Hij acht de voort
gaande afsnoering van dat verkeer, inzonder
heid voor een land als Nederland, een ramp.
Hij gelooft zelfs niet aan de mogelijkheid
van terugkeer van onze vroegere volkswel
vaart, zoolang daarin geen ingrijpende ver
andering intreedt. Deze op sterke overtui
ging berustende economische opvatting is in-
tusschen gebonden aan een wederkeerige
toepassing van deze beginselen.
De in het verslag gestelde vraag, welke de
invloed is geweest van de tariefsverhooging
op het onlangs tot stand gekomen handels
verdrag met Duitschland willen de ministers
als volgt beantwoorden. Niet kan worden
ontkend, dat de kwestie van de tariefsher
ziening bij de onderhandelingen een rol heeft
gespeeld. De eventueele benadeeling van onzen
export, welke hieruit kan voortvloeien is
evenwel tot zeer geringe proporties terugge
bracht. Deze benadeeling kan eenerzijds het
gevolg zijn van het vervallen van enkele ta-
riefconsolidaties voor Nederlandsche produc
ten, anderzijds van enkele tariefsverhogin
gen, welke bij het verdrag to.t stand kwamen.
Wat betreft de vervallen tariefsconsolidaties
(voor pootaardappelen, sla. tomaten, glyce
rine, zinkwit, kunsthoorn, gloeilampen) zij
opgemerkt, dat de totale uitvoer van Nederland
naar Duitschland van de daarbij betrokken
artikelen in 1938 in de betreffende verdrags
periode niet meer dan R.M. 176.000 bedroeg.
Bovendien is van belang, dat voor wat de
pootaardappelen aangaat het vervallen van
de tariefconsolidatie slechts beteekenis heeft
voor de periode van 15 Februari—30 Maart,
terwijl voor de artikelen tomaten en sla de
tariefconsolidatie is opgeheven voor perio
den (114 November voor tomaten; 1 Juni—
30 September en 130 November voor sla),
welke bulten het hoofdseizoen voor den ex
port blijven. De deconsolidatie ten aanzien
van deze artikelen zal dan ook naar alle waar
schijnlijkheid geen verlies van den export be-
teekenen De artikelen, waarvoor het ver
dragstarief werd verhoogd zijn spruitkool.
spinazie, bloembo'len en boomkweekerij-arti
kelen. De totale Nederlandsche uitvoer van
deze vier categorieën bedroeg in 1938 R.M.
4.900.000. Eenige der genoemde artikelen zijn
inderdaad voor Nederland van groot belang.
De tariefsverhoogingen zijn evenwel binnen
zoo beperkte grenzen gehouden, dat de export
daarvan geen invloed zal ondervinden.
Berekend wordt, dat maximaal de
kosten van het levensonderhoud ten
gevolge der lariefsmaatregelen, kunnen
stijgen met een percentage, dat va
rieert tusschen 1.en 1.36. Het be
hoeft evenwel geen betoog, dat de
werkelijke stijging verre daar be
neden zal blijven, o.a. omdat van tal
van producten de prijsstijging belang
rijk geringer zal zijn dan overeenkomt
met de stijging van het invoerrecht.
Een stijging van de kosten van het
levensonderhoud met'j pCt. zal meer
in overeenstemming zijn met de wer
kelijkheid dan het berekende maxi
male percentage.
hangt af van Uw remmenl Voor
hydraulische remmen alleen Beverol
remolie, dan riskeert U niets!
OLIE VAN OLIESPECIALISTEN
(Adv. Ingez. Med.)
De gevolgen van hooischaarsclite.
Voor sterke daling der veeprijzen in a.s. herfst
wordt gevreesd.
In de dezer dagen te 's-Gravenhage gehou
den maandelijksche vergadering der eerste
afdeeling van het Kon. Ned. Landbouw-
Comité werd erop gewezen, dat door de droog
te grasgroei veelal sterk is teruggebleven,
waardoor ook het hooiland moest worden ge
weid. De hooioogst van de eerste snede is dan
ook algemeen matig en de kans is groot, dat
vele veehouders a.s. herfst een tekort aan win
tervoorraad zullen hebben. Het gevolg zal zijn,
dat een gedeelte van den veestapel zal moeten
worden verkocht.
Het gevaar is dan ook niet denkbeeldig, dat
de herfstmarkten overvoerd zullen worden met
vee, waardoor de prijzen zeer sterk zullen da
len. In verband hiermede zou het van groot
belang zijn, dat de regeering er toe zou kun
nen besluiten tijdig tweede en derde kwaliteit
vee uit de markt te nemen, teneinde een ruï
neuze prijsdaling, inzonderheid ook van het
vette vee. te voorkomen.
Besloten werd de andere centrale landbouw
organisaties voor te stellen zich gezamenlijk
te dezer zake tot de regeering te wenden.
