fSoPRUIMINC
^lluezsmil
Werkstakingen en uitsluitingen.
UIT DE PERS.
Courantenreclame
VRIJDAG 14 JUKI 1939
H
XX RE EM'S DXGBEAD
12
In 1938 meer stakingen dan in 1937.
Aantal en omvang.
1ic belangrijke publicaties van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek behoort onge
twijfeld die over de Werkstakingen en Uitsluitin
gen. De gegevens over 1938 zijn thans bekend
gemaakt. Hieruit blijkt o.m. dat 'de achteruit
gang, welke de stakingsbeweging in de laatste
jaren kenmerkte, in 1938 voor een stijging
plaats maakte. De storende invloed, welke door
arbeidsgeschillen op het bedrijfsleven werd uit
geoefend, was verhoudingsgewijze echter nog
zoo gering, dat 1938 tot de rustige perioden ge
rekend moet worden.
In totaal werden 141 arbeidsgeschillen, waar
onder één uitsluiting, genoteerd. Daai"bij waren
882 ondernemingen en 8.600 werknemers be
trokken terwijl er voor het bedrijfsleven 125
duizend en voor de aan de geschillen deelne
mende personen 136 duizend arbeidsdagen ver
loren gingen.
Het eenige conflict van beteekenis in 1938 was
feitelijk de staking der haringvisschers in Sche-
veningen en Vlaardingen, welke voor beide
partijen een verlies van 50 duizend arbeidsdagen
beteekende. In het voorjaar was voorts een al-
gemeene actie in het bouwbedrijf ingezet, welke
leidde tot een dertigtal stakingen, in hoofdzaak
in de vier noordelijke provincies, welke den on
dernemingen tezamen op een verlies van ruim
36 duizend arbeidsdagen kwam te staan en den
betrokken werknemers op 38 duizend 'dagen.
In 1938 gingen per stakenden arbeider 16
arbeidsdagen verloren tegen slechts 7 in 1937.
Het overeenkomstige cijfer bedroeg in de pe
riode 19311935 evenwel 38.
Onderscheiding geschillen.
De geschillen waren in 1938 eenigszins anders
over ons land verdeeld dan in de meeste voor
afgaande jaren. Tegen de gewoonte in wedden
in Noord-Holland minder geschillen geteld dan
in Zuid-Holland, nl. resp. 18 en 25 procent te
gen 37 en 23 procent in 1937. Ook was het aan
deel, dat de drie groote steden in het totale aan
tal conflicten hadden, kleiner dan vroeger. Het
percentage voor 1938 bedroeg 23, voor 1937 was
dit 40. Hiervan kwam in 1938 circa 13 procent
voor rekening van Amsterdam, voor het jaar
1937 bedroeg dit percentage 26. Voor Rotterdam
en 's-Gravenhage was het percentage der ge
schillen resp. 4 en 6. Van de overige provincies
spande Drente de kroon met een percentage
van 11.
In de voorjaarsmaanden, Maart, April en Mei,
kwamen in het geheel 72 conflicten voor, of
meer dan de helft van het totale aantal. Daar
entegen werden in de laatste drie maanden van
het jaar slechts 12 stakingen gesteld. Het hoog
ste aantal geschillen kwam voor in Maart, nl. 28,
de laagste cijfers zijn genoteerd voor Januari
en December, nl. 3.
De meeste arbeidsconflicten kwamen ook in
1938 weder voor in de nijverheidsbedrijven,
doch slechts ongeveer de helft van het totale
verlies aan arbeidsdagen komt op rekening der
nijverheidsbedrijven. De bouwbedrijven droegen
daaraan het meeste bij. Daarop volgden de fa
brieken van voedings- en genotmiddelen. Van
de overige bedrijfsklassen werd de „visscherij
en jacht" getroffen door een verlies van 50 dui
zend arbeidsdagen voor beide partijen. Ook het
verkeerswezen had een vrij aanzienlijk verlies
aan werktijd te boeken in 1938 en wel ruim 11
duizend dagen voor beide partijen, in hoofdzaak
door stakingen in het taxibedrijf in Amsterdam
en 's-Gravenhage.
Over de geschilpunten.
Ook in 1938 zij het in iets mindere mate
dan in het voorafgaande jaar was het stre
ven naar hooger loon de voornaamste oorzaak
van strijd. Circa 58 procent der geschillen von
den daarin hun ontstaan. Naast het verlangen
naar loonsverhooging werden het veelvuldigst
eischen gesteld nopens het toepassen of aan
gaan van collectieve arbeidsovereenkomsten, zoo
mede „andere loonkwesties" en „vacantie met
behoud van loon".
Daarentegen bleek het aantal geschillen, wel
ke ter verdediging van het loonpeil waren ont
staan, nog verder ingekrompen en wel van 15
procent in 1937 tot 6 procent in 1938.
Wijze beëindiging geschillen.
Het voeren van onderhandelingen tusschen
partijen, hetzij met, hetzij zonder hulp van orga
nisaties, bleef ook in 1938 het veelvuldigst toe
gepaste middel om 'de geschillen tot oplossing
te brengen, al werd daarvan een naar verhou
ding geringer gebruik gemaakt dan in 1937.
Toen kwam nl. 66 procent der geschillen langs
dezen weg tot beslechting, tegen 53 procent in
1938. Deze aanzienlijke daling komt in hoofdzaak
voor rekening van de rechtstreeksche onderhan
delingen tusschen partijen. Meer dan in andere
jaren is daarentegen tusschenkomst door derden
verleend om arbeidsconflicten tot een bevredi
gend einde te brengen. Dit geval deed zich in
1938 voor bij 31 procent der geschillen, in 1937
bij 25 procent. Bij 10 procent werd de oplossing
verkregen door tot het einde toe verleende hulp
van Rijksbemiddelaars. Intusschen mogen uit
dit verhoudingsgewijze vrij geringe percentage
geen gevolgtrekkingen worden gemaakt omtrent
den omvang der bemoeiingen dezer functiona
rissen. In zeer vele gevallen toch heeft hun
optreden, hetzij het uitbreken van een staking
of een uitsluiting voorkomen, hetzij partijen tot
onderlinge bespreking der geschilpunten bewo
gen of een stuk op weg gebracht, om tot over
eenstemming te geraken. In 1938 hebben de
Rijksbemiddelaars kennis genomen van 197 drei
gende of reeds uitgebroken arbeidsgeschillen te
genover 173 in 1937. In 15 gevallen ontvingen
zij het desbeti-effende bericht van een burge
meester; 75 maal namen zij kennis van een con
flict uit de dagbladen; in 6 gevallen werd dien
aangaande bericht ontvangen van werkgevers
zijde, in 15 gevallen van werknemerszijde, ter
wijl in 3 gevallen beide partijen den Rijksbe
middelaar van het ontstaan van een geschil in
kennis stelden.
Voorts is 83 maal door den Minister van Eco
nomische Zaken aan een Rijksbemiddelaar ad
vies gevraagd, inzake het al of niet opleggen van
verplichte arbitrage omtrent de arbeidsvoor
waarden. De geheel door de Rijksbemiddelaars
afgewikkelde conflicten vonden plaats in het
glazenwasschersbedrijf te Amsterdam, in het
bouwbedrijf te Avereest, Warnsveld, Gorssel en
Voorst, in het meubelbedrijf te Winschoten, in
het confectiebedrijf te Amsterdam, aan een
carrosseriefabx-iek te Arnhem, aan een textiel
fabriek te Losser, onder ijsco-venters te Rotter
dam, Amsterdam en 's-Gravenhage, in het land-
bouwberijf te Schoonoord, Odoornerveen e.o., in
feit haringvisschersbedrijf te Scheveningen en
Gaardingen, in het taxi-bedrijf te 's-Graven
hage en bij een sleepdienst te Dordrecht.
Uitslag geschillen.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek be
schouwt een arbeidsgeschil als „gewonnen dooi
de werknemers", indien alle door dezen gestelde
•if-£hen pev^eel zijn ingewilligd. Hei noemt een
geschil „verloren door de werknemex-s", indien
aan geen enkele der gestelde eischen wordt vol
daan, ook niet gedeeltelijk, en „geschikt", in
dien slechts in een gedeelte der eischen,. hoe
gering of hoe groot dat ook zij, hetzij geheel, het
zij gedeeltelijk is toegestemd.
Het blijkt nu dat in 1938 voor bijna de helft
der geschillen een schikking werd getroffen,
terwijl in 1937 dit percentage geringer was.
Naar vei-houding werden voorts in 1938 minder
geschillen door de werknemers gewonnen of
verloren dan in 1937. Als rechtstreeksch gevolg
van arbeidsgeschillen kwam in 1938 in 48 ge
vallen een nieuwe collectieve arbeidsovereen
komst tot stand, of werd een bestaand'contract
gewijzigd of verlengd. In 12 gevallen wérd over
eengekomen, dat een in het bedrijf bestaand
collectief contract ook door de in het conflict be
trokken onderneming zou worden toegepast,,ter
wijl in 5 gevallen voor het vervolg stipte nale
ving van de geldende overeenkomst werd toe
gezegd.
De kwesties in den vorm van loonregelingen
van collectieve arbeidscontracten, welke in 1938
het meest aanleiding hebben gegeven tot ge
schillen, blijken voor resp. één der-de gedeelte
en de helft in den door de werknemers ge-
wenschten zin te zijn opgelost. Anderzijds werd
voor resp. circa de helft en één derde gedeelte
der betrokken werknemex-s, voor wat deze twist
punten betreft, een compromis bereikt. Waar het
ging om het toekennen van vacantie met be
houd van loon leidde het conflict bijna steeds
tot een gunstig resultaat.
MOLLERUS.
De opdracht aan Dr. Colijn.
Aan de beschouwingen, welke enkele bladen
aan de nieuwe fase in de Kabinetsciisis heb
ben gewijd, ontleenen we het volgende:
„De Maasbode" (R.K.) betoogt, dat dr.
Kooien, „de Rooansche Colijn", de aangewezen
man was om de anti-revolutionnairen en ka
tholieken wederom bij elkaar te brengen. Het
mislukken van zijn pogingen is zeer pijnlijk.
„En nu springt dr. Colijn weer als een dui
veltje u-it het doosje.
Wij herhalen, stichtend is het niet, en het
accentueert de verantwoordelijkheid van hem
wie het dan ook z-ijn mag, die deze crisis
veroorzaakte.
Toen de crisis uitbrak, hebben wij aan
stonds als onze opinie gegeven: laten de ka
tholieken en dr. Colijn voorloopig scheiden;
samenwerken gaat toch niet; het is voor beide
partijen het beste.
Als Colijn op het standpunt, bij het uit
breken van de crisis ingenomen, zou blijven
staan, dan handhaven wij dit inzicht, ook
wat betreft de nu ingetreden phase van de
crisis, ten volle. Dan is trouwens scheiding
het eenig mogelijke; de katholieken kunnen
er eenvoudig niet aan denken, hun stand
punt, dat daarenboven het standpunt der
groote meerderheid is, voor dat van dr. Colijn
prijs te geven.
Maar ook zelfs, wanneer dr. Colijn toe
nadering zou toonen, dan nog zullen de ka
tholieken op hun „qui vive" dienen te zijn
en zich de noodige waarborgen moeten ver
schaffen, om tegen herhaling van hetgeen
geschiedde beveiligd te zijn.
Maar kunnen dergelijke waarborgen wor
den gesteld?
Indien ze niet van de stevigste soort zou
den zijn, dan zou onze meening blijven: laat
de katholieken terzijde blijven, bereid, in
objectieve rust, de daden van een eventueel
nieuw kabinet-Colijn af te wachten"
Da Capo.
Nu aan dr. Colijn opnieuw is opgedragen,
de Kabinetscrisis tot een oplossing te bren
gen staat formeel schrijft „D e T ij d"
(R.K.) de crisis dus juist weer op hetzelfde
punt als veertien dagen geleden, toen dr.
Colijn aan H.M. het ontslag van het Kabinet
aanbood en van Haar de opdracht kreeg om
„een Kabinet" te formeeren.
,De pogingen, door staatsraad Kooien on
dernomen en al de veelvuldige consulten die
in deze veertien dagen hebben plaats ge
had, zullen langzamerhand wel duidelijk
gemaakt hebben, welke de concrete pro
blemen zijn, die de Regeering moet oplos
sen, en hoe een tot hun oplossing bekwame
regeering practisch kan worden gevormd. In
dien dr Colijn bereid zou zijn, water te doen
in den wijn van den afscheidsdronk, dien hij
veertien dagen geleden instelde, zal een
reconstructie van het demissionnaire kabinet
waarschijnlijk geen groote moeilijkheden ont
moeten: het zou terugkeeren met zijn oude
drieledige program, waarin de defensietaak
ongewijzigd, de sociale taak uitdrukkelijk be
vestigd zou zijn, tex-wijl de financieele taak
in breedere perspectieven zou moeten worden
ontworpen en gepreciseerd Dat de anti-revo
lutionaire partij tegen dit herstel van het
oude program bezwaar zou hebben, lijkt ons
geenszins noodzakelijk; de crisis brak uit in
het kabinet, niet in het parlement, en de
anti-revolutionaire partij was er dus geen
partij in".
Het blad merkt ten slotte op, dat het feit,
dat de „nieuwe" formateur de opdracht in
beraad heeft gehouden er op wijst, dat de
uitkomst ook hem nog niet duidelijk voor
den geest staat
De derde poging.
„De Standaard (A.R.) schrijft om.
„Thans heeft Dr. Colijn opnieuw een op
dracht in overweging.
Zal hij nu in staat worden gesteld daar
aan te voldoen?
Voor- het beantwoorden van die vraag
zijn de resultaten van het onderzoek, dat
mr. Kooien heeft ingesteld, van groote be
teekenis Met name is van zeer veel belang,
of als vaststaande mag worden aangenomen,
dat een opdracht tot vorming van een Ka
binet aan een ander vooraanstaand Roomsch
Katholiek wij noemen mr. Verschuur en
di'. Deckers niet zou kunnen slagen, hetzij
omdat men van die zijde geen formatie onder
R.K. leiding wenscht, hetzij omdat men geen
samenwerking begeert tusschen R.K. en Soc.
Dem., eventueel gesteund door Vrijz. Dem.
en Chr. Historischen.
Aangezien op dit oogenblik ook te dezen
aanzien alle zekei'heid ontbreekt, moeten
wij de ontwikkeling der gebeurtenissen af
wachten. Wij hopen, dat deze bevredigend
zal zijn.
Onbevredigend zou zij voor ons zijn, wan
neer door dr. Colijn 'n Kabinet werd gevormd,
dat slechts op zeer korten levensduur kan
rekenen,"» J
Een uitweg.
,De Rotterdammer" schrijft, dat de
gang van zaken haar niet verbaast. „Meer dan
eens hebben wij erop gewezen, dat het zoo wel
looperi zou", merkte het blad op.
„Maar dat Dr. Colijn redelijke kans van
slagen heeft, staat o.i. vrij vast. Blijkbaar ziet
hij na de mislukking van dr. Kooien een uit
weg Het staat echter niet zóó, dat het kabinet
ongewijzigd zal blijven. Zocht men het in die
richting, dan zou de Koningin eenvoudig wei
geren om het gevraagde ontslag te verleenen.
De nieuwe opdracht wijst in een andere rich
ting.
Het is echter volstrekt niet uitgesloten, dat
de premier alsnog zal pogen een compromis te
bereiken met zijn tegenwoordige ambtgenoo-
ten en tegelij kei-tijd een opvolger van mr. De
Wilde te zoeken. Maar er zal nog een zware
wijs op gaan, al bracht de crisis eenige toena
dering".
Een puzzel.
De „N. R o 11. C r t" (lib.) maakt slechts een
korte opmerking:
,De puzzel is nu geworden: heeft dr. Colijn
ondanks de mislukking van zijn vorige poging
en die van mr. Kooien, werkelijk nog eenige
hoop op een compromis met zijn r.-k. ambt
genoot van sociale zaken, of heeft hij een
hoop, een kabinet op andere wijze te kunnen
samenstellen (waaronder begrepen: het tegen
woordige kabinet te reconstrueeren)
Onjuist.
„Het Volk" (Soc.-Dem.) acht den gang
van zaken in hooge mate onjuist.
,De liberalisten aan „linkerzijde" en „rech
terzijde", zij vertegenwoordigen niet anders
en niet meer dan een slinkende minderheid in
ons volk. Die minderheid wenscht beperking
van de 'sociale en werkloosheidsuitgaven ter-
wille van de defensie; de meerderheid echter
zoo is de tegenstelling tot haar kern terugge
bracht eischt, dat aan het één zoo goed als
an het ander de noodzakelijke zorg zal wor
den besteed.
Waarom, zoo moet de dringende vraag lui
den, waarom krijgt deze meerderheid geen
kans? Het heeft er toch wel heel veel van, dat
met deze crisis een spel wordt gespeeld, dat
slechts één doel heeft: te voorkomen dat een
kabinet optreedt, dat op de voor de hand lig
gende wijze de politiek van de meerdeiheid
zal volgen. Men toovert de belangstellende
menigte een bedrijf-Colijn voor; men laat een
kort bedrijf-Koolen volgen; och, waarom
zou men het stuk niet tot drie bedrijven be
perken? Ten slotte moet toch immers de
heer Colijn terugkeeren, toegejuicht door het
publiek in de loges, en hij zou dan de kans-
krijgen, zijn volstrekt onvoldoende werkloos
heidspoli tiek door te zetten".
De werken aan de Ged. Oude
Gracht.
Bespoediging gevraagd en verschillende
verbeteringen van de gracht.
De besturen van de Vereeniging Ged. Oude
Gracht-Boulevard en van de R.K. Jongensschool,
Ged. Oude Gracht 120, hebben, een adres aan den
Gemeenteraad gericht, waarin zij zeggen, dat zij
er grooten prijs op zouden stellen, indien de Raad
de thans onderhanden zijnde werken aan de Ged.
Oudegracht zooveel mogelijk zou willen 'doen
bespoedigen.
Zij zouden er alsnog grooten prijs op stellen,
dat de trottoir met tegelbestrating op een
bi'eedte wox-den gebracht van 5.5 Meter, de mid
denweg over de resteerende 12 Meter wordt
voorzien van asfalt en voldoende aandacht worde
besteed aan de verlichting, door aanbrenging
van groote lantaarns in het midden der gracht
met dien verstande, dat lampen dwars over beide
zijden het geheel voldoende verlichten.
Ook wordt gevraagd bordesjes aan de lan
taarnpalen tot het aanbrengen van bloemver-
siei'ing, parkeer gelegenheid in de langte naast
het trottoir, echter zonder bewaking en een par
keerverbod voor vrachtwagens en autobussen.
Adressanten zeggen o.a. in him toelichting:
Sinds 24 April 1.1. zijn de werkzaamheden
reeds aan den gang tot groot ongemak en nadeel
van de neringdoenden, met gevolg, dat de ge-
heele verkoop gedurende dezen tijd hierdoor ver
beneden dien van de ernstigste crisismaanden
is gekomen.
Door den chaos kan ook het schilderwerk aan
de huizen niet worden uitgevoerd, hetgeen in
niet gex-inge mate de werkloosheid in de hand
werkt.
Breede trottoii's zijn ten zeerste gewenscht
voor het winkelend publiek en vooral van groot
belang voor de veiligheid der pl.m. 250 leerlin
gen van de R.K. Uloschool, waarbij ook nog ge
rekend móeten worden de leerlingen van de
R.K. Handelsavondschool en de R.K. Midden
stands-Handelsavondschool (vestigingseischen)
eveneens bestaande uit gezamenlijk 250 leerlin
gen. Boomen in de trottoirs zijn allernoodzake
lijkst uit een oogpunt van stadsschoon.
Asfalteeren van den rijweg, waardoor een ge-
ruischlooze bedekking worde verkregen, is nood
zakelijk, niet alleen voor de bewoners, doch ook
voor het gevan van rustig en goed onderwijs
aan de leerlingen van bovenvermelde school.
Verder zal asfalt een waardige aansluiting ge
ven op de bestaande wegdekken Ged. Oude
Gracht (Spaax-ne-KL Houtstraat) en Groote
Houtstraat.
Twee-armige booglampen (overdwars ge
plaatst) in het midden van den weg, zullen on
getwijfeld een betere verlichting geven dan lan
taarns tusschen de boomen, terwijl er boven
dien een mooi scheiding wordt verkregen tus
schen het rechtsche en het linkste verkeer.
Uit een meting door de besturen verricht, is
gebleken, dat gemakkelijk een tachtigtal auto
mobielen in de lengte naast de trottoirs kunnen
worden geplaatst. Hiervan behooren slechts 14
wagens toe aan de bewoners, zoodat pl.m. 66 wa
gens een rustige plaats kunnen vinden met vol
doende ruiinte voor uitrij.
De breedte van den rijweg, circa 9 Meter, is
daarvoor voldoende. De zoogenaamde bewaking
zou zeker kunnen veirvallen. Het opzettelijk
schuin plaatsen van de auto's met bewaking, zoo
als tot nu toe gebeurde, heeft tot gevolg gehad
dat alles zoo veel mogelijk werd samengedx-on-
gen in de richting van de Groote Houtstraat,
waardoor bij in- en uitrijden opstopping ont
stond met als gevolg verkeersbelemmering en
beschadiging.
Zeer gewenscht is, dat groote vrachtwagens
en autobussen worden geweerd. Het gaat toch
eigenlijk niet aan, dat verschillende marktkoop
lieden b.v. den geheelen Maandag, tijdens de
marlet, kosteloos parkeeren, terwijl de ingezete
nen hiervoor pi'ecariorechten moeten betalen.
Nieuwe instructies naar Seeds
gezonden.
De diplomatieke medewerker van Reu
ter verneemt, dat de nieuwe opmerkingen, die
zijn opgesteld ter informatie van Seeds en die
door de Fransche regeering zijn goedgekeurd,
naar Moskou zijn verzonden. Men verwacht
thans, dat de vertegenwoordigers van Enge
land en Frankrijk spoedig weer een onder
houd met Molotof zullen hebben.
=0!
dat beteekent:
enorme keuz.e,
extra koopjes,
stérk ven/aac/c/e
prijzen bij
ANEGANG HOEK W A R M OES ST R A AT
Het aniverseele reclame-middel:
