IJMUIDER WASSCHERIJ
Engelsche wet op terrorisme
van kracht.
Reeds 30 Ieren in arrest.
Stuurt Uw wasch naar de
Militaire besprekingen
UIT DE PERS.
ZATERDAG 29 TUET '1939
HAXREEM'S D'AGBE'A"D
3
Extra-diensten der politie
gedurende het weekeinde.
Het Engelsche Lagerhuis heeft zich
met alle door het Hoogerhuis aange
brachte wijzigingen in de wet tot
voorkoming van geweld vereenigd. De
wet heeft daarna de koninklijke goed
keuring verkregen.
Reeds in de eerste uren na de van kracht
wording van het wetsontwerp tot bestrijding
en voorkoming van geweldpleging heeft de
minister van binnenlandsche zaken meer dan
dertig gevallen moeten bestudeeren. Hij heeft
acht bevelen tot over de grens zetting onder
teekend. Het betreft hier acht personen.
Ook is een belangrijke conferentie gehou
den op het ministerie van binnenlandsche za
ken. Aanwezig waren de commissaris van po
litie en zekere leiders der politie in de provin
cie, waar het „Iersche Republikeinsehe leger"
zich heeft doen gelden. Er werd gesproken
over bijzonderheden tot verscherping van de
nieuwe wet.
Zekere Ieren, die de laatste paar dagen uit
hun woningen te Londen zijn vertrokken, wer
den gisteravond door de politie gezocht. In
dien zij zullen worden aangehouden, zullen
zij worden vastgehouden tot het ministerie
van binnenlandsche zaken beslist zal hebben
of zij zullen worden gedeporteerd of dat hun
namen in een speciaal register zullen worden
ingeschreven.
Bij wijze van voorzorgsmaatregel tegen mo
gelijke wandaden van terroristen zal het pu
bliek gedurende het weekeinde het parle
mentsgebouw niet mogen bezoeken. De vol
gende week zullen bezoekers voor de publieke
galerijen tevoren gecontroleerd worden. De
politie zal gedurende het weekeinde extra
diensten verrichten.
Op Leicester Square en in het district Eus-
ton Road zijn telefoondraden doorgesneden
en hierin ziet men de laatste daden der ter
roristen.
Te Belfast stelt de politie op inkomende sche
pen een onderzoek in naar uit Engeland ge
vluchte terroristen.
Naar Reuter uit Londen meldt moest de
trein voor Ierland, welke gisteravond uit Lon
den vertrok, van een groot aantal extra wa
gens worden voorzien wegens het groote aan
tal passagiers Vele passagiers stonden in de
gangen, terwijl ook eenigen in den conduc
teurswagen hadden plaats genomen. Er was
ook een groot gedrang op de perrons, waar
zich velen bevonden om afscheid te nemen.
Eenige vrouwen kregen het met de zenuwen
te kwaad.
Het verluidt dat verscheiden personen die
er van verdacht worden betrekkingen te on
derhouden met het „Iersche Republikeinsehe
leger" zich in den trein bevinden. Politiebe
ambten maken de reis mee tot Holyhead Har
bour om een oogje in het zeil te houden.
Voor millioenen schade130 aanslagen.
Bij de indiening van de wet ter voorkoming
van geweld in tweede lezing, verklaarde minis
ter De la Warr gisteren in het HoogérKuis dat
Politiek einde van
Stojadinowitsj
Vroegere Joego-Slavische premier schijnt
ernstig gecompromitteerd.
Stojadinowitsj.
Havas meldt uit Belgrado, 28 Juli. De werke
lijke redenen en waarschijnlijke gerechtelijke
gevolgen van de aanstelling van een staatscom-
missaris aan het hoofd der uitgeverij van het
blad „Vreme", worden voor het eerst openlijk
aangeduid in de „Hrvatski Dnevnik", het orgaan
van de Kroatische partij van Matsjek.
De „Vreme" stond sedert de oprichting vooral
onder het beheer van Stojadinowitsj en was offi
cieus orgaan van alle opvolgende regeeringen.
De laatste directeur was de broer van Stojadi
nowitsj. Sedert den val van laatstgenoemde trad
het blad op als oppositieblad en persoonlijk or
gaan van den vroegeren ministerpresident, het-
g£cn vrij paradoxaal was voor een krant* waar
van men meende, dat de staat in de persoon van
den minister-president de voornaamste aandeel
houder was. De „Hrvatski Dnevnik" geeft de vol
gende verklaring. „In welingelichte kringen is
het niet onbekend, dat de staat bezitter was van
een groot aantal aandeelen in de „Vreme". Toen
Stojadinowitsj premier was, beschikte hij daar
over in naam van den staat, maar niet in eigen
naam. Deze aandeelen nu, die den staat toebe
hoorden, werden tegen iedere wettelijke bepaling
in geannuleerd en er werden inschrijvingen ge
houden voor nieuwe aandeelen, ten nadeele van
den staat. Wanneer de Vreme" als naamlooze
vennootschap in moeilijkheden was, behoorde de
saneering langs legalen weg te geschieden en niet
door vernietiging van 'n deel van hei aandeelen
kapitaal ten prof ij te van de nieuwe inschrijvers".
De aangelegenheid is van dien aard, dat zij
van nu af aan onder de bevoegdheden der recht
banken valt i
er tot dusver 130 aanslagen waren gepleegd, voor
millioenen ponden schade was aangericht, twee
menschen gedood en 73 min of meer ernstig ge
wond waren. Het was, aldus De la Warr, al erg
genoeg dat dergelijke aanslagen in dezen tijd
werden gepleegd, doch men behoefde niet over
veel verbeelding te beschikken om in te zien* wat
het zou worden, zoo er een oorlog mocht uitbre
ken. Spreker legde er den nadruk op, dat al deze
aanslagen doelloos waren, omdat geen verstandig
mensch zich zou kunnen verbeelden, dat de hou
ding der regeering door zulk een optreden ook
maar in het minst zou worden beinvloed. Hij
verklaarde voorts, dat het noodig was, de wet
dien dag geheel af te handelen, omdat er op dit
oogenblik een weloverwogen plan gaande was*
om bepaalde zienswijzen ten aanzien van Iersche
aangelegenheden aan de Britsche regeering op
te dringen. Dit plan zoo zeide hij is opge
steld met de grondigheid van een militairen ge-
neralen staf. 'Wij zijn, aldus De la Warr, zoo ge
lukkig geweest tenminste één uitgave van dit
plan in handen te krijgen, waarin regelingen zijn
vastgesteld voor aanvallen op onze openbare
diensten, op onze munitiefabrieken en vliegvel
den, en het beperkt zich niet slechts tot aansla
gen op openbare eigendommen doch ook op men-
schenlevens.
Na hulde gebracht te hebben aan de medewer
king, die de oppositiepartijen verleend hebben
door het aannemen van de wet te vergemakke
lijken* vervolgde De la Warr: de bevoegdheden,
die door deze wet worden verleend, zijn van dien
aard, dat geen enkel lid van het parlement ze
ook maar voor een oogenblik zou dulden, tenzij
bij allerhoogste noodzaak. De wet zal gedurende
twee jaar van kracht zijn. Een kortere periode
zou niet doeltreffend zijn. De wet is werkelijk
gematigd, vergeleken met het gevaar, waarvoor
wij geplaatst zijn, en wij hebben ons meer be
paald tot het beginsel van preventie dan van be
straffing. Wij weten, dat er een groep van ge-
wetenlooze en misleide mannen bestaat, die zich
noch om eigendommen, noch om menschenle-
vens bekommeren. Velen hunner zijn aan de po
litie bekend, doch tot dusver kon niet voldoende
bewijsmateriaal verzameld worden om hen te
verhinderen, onze veiligheid in gevaar te bren
gen.
Na met enkele wijzigingen door de commissie
te zijn goedgekeurd, werd de wet in derde lezing
aangenomen en naar het Lagerhuis teruggezon
den, waar zij zooals boven gemeld, definitief door
het Lagerhuis werd aanvaard.
Lewis versus Garner.
Aanval van den arbeidersleider feitelijk
tegen de conservatieven bedoeld.
WASHINGTON, 29 Juli. Een heftige aanval
van John Lewis heeft heel wat politieke sensa
tie verwekt en de aandacht er op gevestigd dat
Garner, de vice-president der Ver. Staten, het
symbool is geworden van de democratische op
positie tegen dat deel van de partij, dat Roose
velt in 1932 en 1936 hielp verkiezen. Ofschoon
Léwis in het bijzonderover Garner sprak* be
schouwt men zijn aanval als eigenlijk gericht te
gen de consei-vatieven en als een beschuldiging
van de machtige politieke beweging, die er op
uit is de democraten onderling zoo te verdeelen
dat zij bij de presidentsbenoeming van het vol-
;ende jaar niet meer aan bod komen.
Lewis begon met een aanval op de republikein
sehe minderheid in het Huis van Afgevaardig
den en „de troep van 109 afvallige democraten
die de arbeidersbeweging tracht te fnuiken".
De aanval van Lewis op Garner heeft in het
Congres beroering gewekt. Verschillende sena
toren drongen er bij den vice-president op aan,
dat hij in den senaat een redevoering zou hou
den, waarin de beschuldigingen weerlegd wor
den, doch Garner weigerde dit. Dit alles heeft
zijn uitwerking gehad op Garner's presidentieele
aspiraties. De oordeelen verschillen echter nog
al. De een zegt voorzichtig dat Lewis' aanval niet
veel wijziging zal brengen in Garner's kansen.
De ander beweert met stelligheid dat de ver
kiezing van Garner nu een grootere kans
maakt. (United Press.)
Spaansclie goudschat terug
gekeerd.
Een der voornaamste bepalingen van het
accoord met Frankrijk ten uitvoer gelegd.
Naar Havas uit Burgos meldt is de
geheele Spaansche goudschat, welke
gisteren van Mont de Marsan is ver
zonden zonder incidenten in Spanje
aangekomen. Hiermede is een der
voornaamste clausules van de over
eenkomst van Bérard en Jordana uit
gevoerd.
Nader meldit Reuter uit Bayonne:
Vijf geblindeerde vrachtauto's, waarmede
tot een bedrag van 1500 millioen frank aan
Spaansch goud, dat bij het filiaal van de Bank
van Frankrijk te Mont de Marsan werd be
waard, wordt vervoerd, zijn vanavond bij de
grens aangekomen. De auto's worden ge
ëscorteerd door een afdeeling van de mobiele
Het convooi werd aan de grenspost te Irun
ontvangen door kolonel Sanzagero, comman
dant der militaire strijdkrachten in Bidassoia.
Tal van officieren en politiebeambten waren
aanwezig. Zonder incident zijn de auto's de
internationale brug gepasseerd.
Verzet tegen verdaging van het
Engelsche parlement.
In het Engelsche Hoogerhuis heeft de conser
vatief Lord Lloyd, voorzitter van den Britschen
Council, de commissie belast met de Britsche
propaganda, zich in verband met den interna
tionalen toestand verzet tegen het verdagen van
het parlement op 4 Augustus.
Namens de regeering zeide de minister van
Marine, Lord Stanhope, dat weliswaar interna
tionale crises plotseling kunnen ontstaan, doch
in geval van noodzaak kan het Hoogerhuis bin
nen voldoend korten tijd bijeen worden geroe
pen. Indien op het oogenblik het parlement bij
een zou blijven, dan zou dit aan de dictatoren
net idee geven, dat ieder van hun woorden van
het grootste gewicht is en dat men ademloos af
wacht wat zal geschieden.
Vervolgens is het Hoogerhuis tot Maandag
a.s. uiteen gegaan.
ZITTINGSPERIODE VAN HET
FRANSCHE PARLEMENT TOT
1942 VERLENGD.
Uitstel der verkiezingen.
EEN „CODE VOOR HET FRANSCHE
GEZIN".
Na afloop van den gisteravond gehou
den kabinetsraad werd vernomen dat de
raad op voorstel van Daladier en na een
uiteenzeting van den premier tot over
eenstemming is gekomen over een be
langrijken maatregel van politieken aard,
t.w. een uitstel der verkiezingen en een
verlenging van deze zittingsperiode van
het parlement van 31 Mei 1940 tot 31
Mei 1942.
Deze maatregel wordt ingegeven door
den ernst van den internationalen toe
stand.
De raad heeft zich ook bezig gehouden met de
creten inzake de „code voor het Fransche ge
zin" en den strijd tegen de geboortebeperking.
Voorts zijn maatregelen tegen bestuurshervor-
ming bestudeerd en financieele en militaire
maatregelen werden onder de oogen gezien.
De financiering van de maatregelen, voort
vloeiende uit de „code voor het Fransche gezin"
zal geschieden door heffing van een belasting van
vrijgezellen en kinderlooze echtparen en een
verhooging der rechten op alcoholhoudende dran
ken. Op al deze punten is overeenstemming ver
kregen.
Reynaud zal hedenavond een radioredevoering
houden, waarin hij over deze maatregelen zal
spreken. Deze redevoering zal hij om acht uur
's avonds (Parijschen tijd) beginnen.
SNELLIUSSTR. 39IJMUIDEN - TEL. 4371
0
OOK U ZULT TEVREDEN ZIJN!!
(Adv. ingez. Med.)
Minister Beek te Gdynia.
Onderhoud met den Volkenbonds
commissaris.
De Poolsche minister van buiten-
landsclie zaken, Beck, is per vliegtuig
van Warschau te Gdynia aangekomen,
waar zich ook de Poolsche commissaris
in de Vrije Stad bevindt. De commis
saris heeft een onderhoud met den
Volkenbondscommissaris, Burckhardt,
gehad.
In Poolsche kringen bewaart men het stil
zwijgen over het doel van de reis van Beek,
doch in buitenlandsche kringen te Warschau
neemt men algemeen aan, dat de minister zich
persoonlijk wilde laten inlichten over den toe
stand te Dantzig en den commissaris-gene
raal wellicht instructies heeft gegeven in ver
band met de ontwikkeling te Dantzig, in het
bijzonder met de her-militairiseering, die
sedert begin Juli voortduurt.
Arrestaties.
De politie te Dantzig heeft gisteren een
Poolsch postambtenaar en twee Poolsche
spoorwegbeambten gearresteerd om onbekende
reden. De Poolsche arbeider Klac is wegens
beleediging van het Duitsche volk tot 4 maan
den gevangenisstraf veroordeeld.
In Polen zijn drie Duitschers gearresteerd.
Zij worden er van beschuldigd geprobeerd te
hebben 64.000 zloty uit Polen over de grens te
smokkelen. Te Zbaszyn is een Duitsche spoor
wegbeambte gearresteerd die er van beschul
digd wordt een Poolschen spoorwegambtenaar
te hebben beleedigd.
Preeken van ds. Niemöller in het
Nederlandscli uitgegeven.
In Duitschland verboden.
BERLIJN, 28 Juli. (Reuter). Het door den
uitgever D. A. Daamen in Den Haag gepubli
ceerde werk „Martin Niemoeller de laatste 28
preeken, uitgesproken in de jaren 1936 en 1937,
te Berlijn-Dalhem" is voor het geheele Duitsche
rijk verboden.
De preeken waren, toen zij door Ds. Niemoel
ler werden uitgesproken, stenografisch door een
bewonderaarster van den thans in een concen
tratiekamp zittenden predikant opgenomen. Zij
zijn in het Nederlandsch vertaald door Ds.
Barkey Wolff.
Graf van Dollfuss onder bloemen
bedolven.
Volgens een Havas-bericht uit Weenen
blijven de Oostenrijkers langs het graf van
Dollfuss trekken. Zijn graf ligt op het Hitzing-
kerkhof en het is thans geheel bedekt met
bloemen, evenals het graf van mevr. Herma
Schuschnigg, de omgekomen vrouw van den
bondskanselier. Politie-agenten worden niet
gezien.
Drie dagen geleden is te Weenen een mar
meren gedenkplaat aan den muur van een
school, waaruit indertijd de nationaal-socia-
listen waren vertrokken om zich van de bonas-
kanselarij meester te maken, ingewijd. In den
afgeloopen nacht is deze plaat door onbeken
den besmeurd met een laag onafwaschbare
menie, zoodat men de plaat heeft moeten ver
wijderen.
Ernstig treinongeluk in den
Grand Canyon.
Zestig gewonden.
Uit Grand Canyon (Arizona) wordt gemeld,
dat in een diepe kloof een toeristentrein is
ontspoord. Hierbij werden zestig personen ge
wond, waarvan veertig ernstig.
tusschen Engeland,
Frankrijk en Rusland.
Generale staven zullen
confereeren.
PARIJS, 28 Juli. Uit goede bron wordt
vernomen, dat de regeeringen te Parijs
en Londen besloten hebben over te doen
gaan tot besprekingen der generale sta
ven van Frankrijk, Engeland en de Sov
jet-Unie.
Over den aanvang deze besprekingen
zijn geen verdere aanwijzingen gegeven,
doeh het schijnt wel, dat de Fransche
militaire delegatie eerlang zal vertrek
ken. Het schijnt, dat Chamberlain hier
over Maandag in het Lagerhuis een ver
klaring zal afleggen.
Te Parijs werd hedenavond geen enkel
communiqué gepubliceerd. (Havas)
Engelsclie luchtvaartininister
maakt een noodlanding.
De Engelsche minister van lucht
vaart, Sir Kingsley Wood, heeft gister
avond een opwindend avontuur met
een vliegtuig gehad, toen dit tenge
volge van het slechte weer Noord Ier
land niet kon bereiken en te Kirby
(Furness in Lancashire) een nood
landing moest maken.
Sir Kingsley Wood.
Sir Kingsley Wood bleef ongedeerd, doch hij
was evenals enkele personen, die zich in zijn
gezelschap bevonden, zeer onder den indruk
van het gebeurde. Het toestel is van de ko
ninklijke luchtstrijdkrachten.
Het vliegtuig daalde anderhalf uur, nadat
het te'Belfast zou moeten landen, waar Lord
Craigavon den minister wachtte, die formaties
van de luchtstrijdkrachten zou inspecteeren.
In dezen tijd bestond eenige bezorgdheid,
daar er geen nieuws over het toestel werd
ontvangen.
Het vliegtuig van Kingsley Wood werd ge
ëscorteerd door twee vliegtuigen, doch boven
de Iersche zee waren de weersomstandigheden
zoo slecht er hingen dichte regenwolken en
er was een sterke wind dat de toestellen
het contact niet konden blijven onderhouden.
Een der escorteerende toestellen is te Belfast
aangekomen. Het andere toestel keerde terug,
toen het op minder dan veertig mijlen van de
Iersche kust was genaderd.
Aan boord van het vliegtuig bevonden zich
negen personen. Tot de vijf inzittenden be
hoorde ook de luchtvaartgeneraal Courtney.
Naar nader gemeld wordt is de piloot aan
de knie gewond en werden twee andere leden
van de bemanning licht gekwetst. Het toestel
werd beschadigd.
ENGELSCHE DAGBLADEIGENAAR BIJ
HITLER EN DIETRICH.
Lord Kemsley, de eigenaar van een groep
Britsche dagbladen, die deze week door Hitier
in zijn villa „Wahnfried" te Bayreuth ont
vangen is, vertoeft op het oogenblik in de
buurt van Neurenberg, vanwaar hij naar
Londen terug zal keeren. Dr. Dietrich, de
rijksperschef, die aanwezig was bij het on
derhoud tusschen Hitier en Kemsley, is te
zelfdertijd als Hitier te Berlijn teruggekeerd.
Bovendien hadden Dietrich en Lord Kemsley
nog een afzonderlijk onderhoud.
Dit laatste heeft naar men te Berlijn zegt in
welingelichte kringen, geen concrete resultaten
opgeleverd. Men wijst er op, dat het alleen
betrof een mondelinge bespreking van de voor
waarden voor de uitwisseling van artikelen
tusschen Engelsche en Duitsche dagbladen.
Men verklaart voorts dat het contact aan
gehouden zal worden.
Overigens weigert men eenigerlei aandui
ding te geven betreffende het onderhoud, dat
Kemsley in Bayreuth met Hitier heeft gehad.
Wesp veroorzaakte auto-ongeluk.
Nederlandsche vice-consul te Frankrijk
gewond.
Op den Napoleonweg tusschen de dorpen
Caille en Seranon is de Nederlandsche vice-
consul, verbonden aan H. Ms. gezantschap te
Parijs, mr. L. E. M. van Rijckevorsel, met zijn
echtgenoote het slachtoffer geworden van een
auto-ongeluk.
De heer van Rijckevorsel bestuurde zelf den
wagen, toen een wesp hem om het hoofd be
gon te vliegen. Toen hij dit insect met de
hand wilde wegjagen verloor hij de macht
over het stuur en de auto botste tegen een
boom.
De heer en mevrouw van Rijckevorsel wer
den beiden gewond naar het ziekenhuis te
Cannes overgebracht.
Naar wij vernemen hebben mr. L. E. M.
van Rijckevorsel, vice-consul der Neder
landen, verbonden aan de Nederlandsche le
gatie te Parijs en zijn echtgenoote, die bij
een auto-ongeval te Cannes gewond werden,
slechts zeer lichte kwetsuren opgeloopen.
Na het ongeval waren zij weliswaar naar
een ziekenhuis te Cannes overgebracht, doch
dat konden zij, na verbonden te zijn, ter
stond weer verlaten, waarna zij naar het
hotel, waar zij tijdelijk verblijven, zijn terug
gekeerd.
De Kabinetscrisis in de bladen.
De Kabinetscrisis en wat daaraan vooraf ging
houdt de verschillende bladen nog steeds bezig.
De „Maasbode" (R.-K.) gaat wat dieper in op
de vraag „waarom?".
Zoo schrijft het blad:
Wij willen even wat dieper ingaan op een
bezwaar, dat, zooals te verwachten was, vooral
op den voorgrond wordt gezet, en dat men kan
formuleeren in de vraag: Waarom nü? Waarom
aan dit vijfde kabinet-Colijn niet een faire kans
gegeven? Waarom het niet op zijn daden be
oordeeld?
Wij scharen ons met overtuiging aan de zijde
van hen, die van meening zijn, dat optreden
nü bittere en harde noodzaak was.
In deze tijden, nu het parlementaire stelsel
geweld lijdt, moet met de grootste zorg gewaakt
worden, dat daaraan geen onherstelbare slagen
worden toegebracht. Zulk een slag was, naar
ons oordeel, deze kabinetsformatie, maar zulk
een slag zou vooral geweest zijn: het dulden
van deze formatie door een parlementaire meer
derheid, die haar teniet kón doen.
Wij schreven aanstonds na het verschijnen
van dr. Colijn's zoo merkwaardige combinatie,
dat deze op z'n scherpst op haar constitutioneel-
parlementaire toelaatbaarheid zou worden ge
toetst En het stond ook aanstonds bij ons vast:
deze toets zal zij niet kunnen doorstaan.
Daarom heeft de meerderheid, die het vijfde
kabinet-Colijn terstond op een in ons land on
gebruikelijke Fransche wijze om hals bracht,
aan ons constitutïoneel-parlementair staatsbestel
een nooit genoeg te waardeeren dienst gedaan,
op een oogenblik en onder omstandigheden, dat
dit daaraan meer dan ooit behoefte had.
Daarbij kwam, dat dr. Colijn in „uiterste
noodzaak" met een bepaald verbluffend stel
mannen kwam, die, ondanks hun bekwaamheid,
welke overigens geen regeeringsvaardigheid
verzekerde, een democratische en een christe
lijke meerderheid niet zonder zorg aan het werk
konden zien.
Daarom moest thans en terstond worden op
getreden. Een heenzenden op daden in een la
tere periode zou het effect hebben gemist, waar
aan vooral behoefte bestond, nl. het tot uiting
brengen van den onwrikbaren wil om onze con-
stitutioneel-parlementaire instellingen voor een
ernstige aantasten en aanranding te behoeden.
Daar komt nog het een en ander bij. De in
ternationale bijkomstigheden lieten thans een
forceeren van een nieuwe crisis toe. Zal dat
over een paar maanden nog zoo zijn? Wordt
niet algemeen in het najaar een verscherping
van de internationale verhoudingen verwacht?
En al zou deze verscherping, wat wij hopen en
ook verwachten, niet intreden, dan zal toch de
angst voor zoodanige verscherping een onrust
wekken, welke een ingrijpen dan zeer moeilijk
zou maken.
Daarenboven esicht de vermoedelijk in de
komende maanden nog stijgende internationale
onrust op gebiedende wijze de sterkst moge
lijke nationale rust. En juist deze werd door het
optreden van het wonderlijke vijfde kabinet-
Colijn zoo ernstig mogelijk bedreigd.
Het Handelsblad (Lib.) vraagt zich af welk
kabinet nu zal optreden.
Wij moeten aannemen, dat de roomsch-ka-
tholieke aanvoerder de volle consequenties van
zijn daad heeft voorzien en dat hij of een
zijner geestverwanten indien hij door H.M.
de Koningin als leider der grootste oppositie
fractie mocht worden geroepen om een nieuw
kabinet te formeeren, zich dan wel in staat zal
achten om een regeeringsploeg samen te stellen
die zulke waarborgen biedt. Zal hij zich daarbij
baseeren op zijn mede-opposanten (de sociaal
democraten, vrijz.-democraten, christen-demo
craten en communisten)? vraagt het blad zich
af.
Maar hoe stellen de katholieken zich die bree-
de basis dan voor? Toen dr. Colijn er een pro
beerde te vormen, hebben zij geweigerd ook
maar iets van hun eischen te laten vallen, zoo
als ook mr. Romme gelijk dr. Colijn gisteren
mededeelde in het „positief christelijke ka
binet" voor 100 pCt. het volle pond bleef ver
langen ondanks de steeds zorgelijker worden
de begrootingspositie. Kunnen de roomschen nu
in redelijkheid verwachten, dat de inschikke
lijkheid die zij aan dr. Colijn weigerden, nu
door degenen die achter dezen laatste bleven
staan, jegens een roomsche proeve van breede
basis zal worden betoond? Moet al het nemen
aan de roomschen ten goede komen, en al het
geven door de anderen geschieden, alsof de R.K.
Staatspartij het in Nederland geheel voor het
zeggen heeft. Waarlijk, dit ware, gezien ook de
botte wijze waarop de katholieken gisteren een
spaak hebben gestoken in een wiel dat nog niet
eens een kans had gekregen om te draaien, toch
waarschijnlijk te veel verlangd.
Waarom is het vijfde kabinet-Colijn niet al
thans een proeftijd gegund? zoo vraagt „Het
Volk" (S.D.A.P.)
Het antwoord is eenvoudig genoeg. Na de
conferentie, die dr. Colijn in de eerste dagen
van de crisis met de zes fractievoorzitters heeft
gehad, moest hij weten Albarda heeft dit in
de Kamer doen uitkomen dat hij voor zijn
program geen meerderheid zou vinden. Omdat
men wist welken weg Colijn zich had gekozen,
en omdat men volgens eerlijk inzicht dezen weg
fataal achtte voor volk en volkswelvaart
daarom mocht de Kamermeerderheid zulk een
ministerie niet aan het werk laten gaan. Wie de
zaak zóó ziet zooals zij in werkelijkheid is
die kan, als hij ook den tegenstander naar eer
lijken maatstaf wil meten, niet ontkennen, dat
het de „zakelijke politiek" was, die de partijen
der Kamermeerderheid bewoog tot hun onmid
dellijke afwijzende uitspraak.
Een week geleden schreven wy over een
„overbodig kabinet". De uitkomst heeft ons in
het gelijk gesteld. Ook wij betreuren het, dat
dit tot niets dienend tusschenspel tot onnoodig
tijdverlies en verscherping van de verhoudingen
heeft geleid.
Over de toekomstmogelijkheden schrijft het
socialistische orgaan:
Het zoo verantwoordelijke werk der kabinets
formatie begint thans opnieuw Albarda heeft
in het Kamerdebat van deze week terecht be
toogd, dat Nederland behoefte heeft aan een
krachtige regeerïng, die op het vertrouwen van
een zoo groot mogelijke meerderheid van ons
volk kan rekenen. Het spreekt vanzelf, dat een
nieuw kabinet in tegenstelling met de com
binatie van den heer Colijn een program
moet bezitten ,dat past op de inzichten van de
meerderheid van de volksvertegenwoordiging.
Voor zulk een program zou dan in zoo breed
mogelijken kring medewerking kunnen worden
gezocht.
Tenslotte schrijft „De Tijd" (R.-K.):
„Voor een samenwerking van de drie frac
ties. die de motie steunden en stemden, die der
R.-K. Staatspartij, S.D.A.P. en der Vrijz. De
mocratische partij, die te zamen een ruime
meerderheid hebben, schijnt de weg open te
liggen.
Het is echter niet aan twijfel onderhevig, dat
een regeering op breedere bsais. op de breedst
mogelijke basis, het belang van ons land in de
zen moeilijken tijd zou dienen en tot een inwen
dige rust en algemeene samenwerking veel zou
kunnen bijdragen.
Is het vermetel, te hopen, dat reeds kort na
zulk een hevig onweer zulk een serene atmos
feer zich zou kunnen verbreiden?"
