Haarlem's Dagblad Zonnestraal bij duisteren hemel IS 9NPI BH De kabinetscrisis De Crisis in Den Haag. Faalt mr. de Geer? De Wethoudersverkiezing te Haarlem. Het Belangrijkste 37e Jaargang No. 17219 Uitgave Lonrens Cotter, MaattehsppQ toot Courant-Uitgaven en Atgem. Drukkerij N.V. Bureaux Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Poatgirodiensi 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 ▲dmin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBEKI PEEKEBOOM HoofdredacteurH03ER1 PEEREBOOM Dinsdag 8 Xugustus 1939 Abonnementen per week f 0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f 3.25 franco per post f3.55. losse nummers o cent per ex. Advertentiën l-R regels f I 75. elke regel meer t 0.35 Heclarne* i il.htt per regtL RegelahoniieinenlstHrieven op aanvraag. Vraag en aanbotl 1-4 regels f 0.60. elke regel meer f 0.15. Groentjes ae rubriek. Dr. J. J. C. van Dijk en mr. J. Terpstra weigeren aan jhr de Geer hun medewerking ff Het woord is aan.... Helps: Het groote gevaar voor een ■parlementairen regeerings- vorm is dat hij afzakt van een regeering van vertegen woordigers naar een regee ring van gevolmachtigden. PLECHTIGHEID IN HAARLEM'S GERECHTSGEBOUW Het pad dat naar kabinetsformatie leidt gaat voor den eerbiedwaardigen Minister van Staat jhr. mr. D. J. de Geer ook al niet over rozen. Nu blijken de A.R. oud-ministers, die hij tot medewerking uitgènoodigd had, dr. van Dijk en mr. Terpstra weer niet bereid en de kansen op een nationaal kabinet bestaande uit vertegenwoordigers van zes partijen schijnen dus verdwenen. Sommige crisis-commentaren van de politieke dagbladen zijn van een zuur heid, die weinig overeenstemt met de geest drift waarmee dezelfde bladen de jongste telg van het Huis van Oranje begroet hebben en die weinig begrip toont voor de beteekenis van den naam Irene. Het is schoon dat Prinses Juliana en Prins Bernhard, die zoo weldadige oorspronkelijkheid en frischheid in hun gan- sche optreden toonen, ook in de keuze van de namen hunner kinderen, dezen naam aan de pasgeborene hebben geschonken met de uit gesproken bedoeling, het verlangen naar Vrede te symboliseeren. Velen zal dit gebaar ontroerd hebben. Men zou wenschen dat de politici eruit lazen dat het niet alleen den in ternationalen vrede geldt maar ook den po- litieken vrede in eigen land. Als zij het zoo opvatten en doorvoelden zou er een sterker streven tot uiting komen om elkaar te vinden in een nationale regeering. Dat de pogingen om zulk een regeering te vormen telkens weer falen maakt een des te armelijker indruk omdat het niet gerechtvaar digd schijnt door de meeningsverschillen, die tot de crisis hebben geleid en haar kennelijk nog steeds beheerschen. Die meeningsverschil len betreffen den omvang der uitgaven voor de bestrijding der werkloosheid en voor de defensie. Het zijn moeilijke maar zakelijke aangelegenheden. En over zulke aangelegen heden plegen mannen van goeden wil en de noodige bekwaamheid het eens te kunnen worden. Ware dit een crisis waarbij tegen stellingen zich deden gelden, die het diepste gevoelsleven van den mensch raken, zijn diepst gewortelde overtuigingen, dan zou men groote moeilijkheden veel beter kunnen be grijpen. Maar dat is niet het geval. Ik pleeg gaarne te luisteren naar het oordeel van rus tige, verstandige menschen van verschillende richting en zoo heb ik in de laatste weken heel wat dergelijke opinies over deze crisis gehoord. Het résumé kan kortweg zijn dat men er zich aan ergert en er zich bovendien bezorgd over maakt. Men vindt het eigenlijk een trieste vertooning, haalt de schouders zoowat op over de diverse vernuftig-samenge- stelde politieke artikeltjes, waarin partijen elkaar de schuld geven en schudt het hoofd. Als wij het Zwitsersche instituut der volks stemming in ons land kenden, en wij konden dit toepassen door het volk te vragen, of het voor of tegen de ruimst mogelijke samenwer king is, zou er m.i. geen twijfel aan het ant woord behoeven te zijn. Een overweldigende meerderheid zou er zich vóór uitspreken en daarmee het gemanoeuvreer van partijen wraken. Onlangs heeft het voornaamste dag blad van Engeland, de Times, naar aanleiding van deze Nederlandsche kabinetscrisis zeer nuchter opgemerkt dat zij veroorzaakt is door de moeilijkheid in vele kleine landen heer- schende dat men defensie-uitgaven moet doen die men zich eigenlijk niet financiëel veroorlooven kan. En het Engelsche blad voegde daaraan toe dat het te betreuren zou zijn als dit rustpunt van degelijk beleid in Europa verstoord werd. Twee opmerkingen die, geloof ik, diepe waarheid bevatten. En de tweede houdt een erkenning in die in Den Haag meer indruk had kunnen maken. Wij kunnen vaak veel leeren van hetgeen anderen over ons zeggen. Ook de politici in Den Haag kunnen er van leeren. Geen van die rustige, verstandige menschen die ik hierboven heb aangeduid en naar wier oordeel over de crisis ik heb geluisterd, gaf schuld aan eenige bepaalde partij. Dat is ook teekenend. Partijen hebben elkaar over en weer al zooveel verweten en zulk een doolhof van de crisis gemaakt dat de bedaarde Neder lander geneigd is „het allang te gelooven" en te zeggen „Worden jullie het nu eindelijk maar eens dat is beter en dat is in het landsbelang, dat duizendmaal grooter, voor namer en belangrijker is dan partij belangen." De Haagsche politici slaan met deze lang gerekte en allesbehalve verheffende crisis, komend op een oogenblik in de historie, waar op wij juist tegenover het buitenland Kracht door Eenheid moesten toonen, bij het Neder landsche volk een slecht figuur. Een artikel als dat van de Times bewijst, hoe men ons in het buitenland observeert. Wij hebben daar tot dusver over een belangrijken „goodwill" beschikt, men heeft er de kracht en beteeke nis van onze staatsinstellingen en tradities erkend. Dat is een zeer groot bolwerk van onze defensie. Laat men er zuinig mee zijn! Ik ben teveel jaren in het buitenland geweest om niet te hebben geleerd, op welke grond slagen de Nederlandsche reputatie rust. Wij zijn op die markt „een oude firma", een er kend huis. Laat ons zorgen het te blijven. R. P. Publicatie van het nieuwe Spaansche kabinet op handen. BURGOS, 8 Aug. (Havas). De publicatie van de nieuwe rninisterlijst is naar het schijnt elk oogenblik te verwachten. Franco heeft thans alle militaire en civiele figuren, die eenigszins op den voorgrond treden, geraadpleegd. Hy heeft zich thans teruggetrokken en ontvangt slechts zijn zwager Serrano Suner. jgr* SlK Jhr. mr. D. J. de Geer. Naar ons van betrouwbare zijde wordt medegedeeld hebben de heeren dr. J. J. C. van Dijk en mr. J. Terpstra het standpunt ingenomen, dat zij niet zit ting kunnen nemen in het Kabinet, dat de heer jhr. mr. D. J. de Geer zich voorgenomen heeft te vormen. Nadat de kabinetsformateur, jhr. De Geer gisterochtend ongeveer anderhalf uur in bespre king was gebleven met minister Van Boeyen, ontmoette hij in een van de vergaderzalen van het departement van Binnenlandsche Zaken, den demissionnairen minister van Waterstaat, jhr. ir. O. C. A. van Lidth de Jeude. Bij dit on derhoud was minister Van Boeyen niet aanwe zig. Jhr. De Geer, had des middags ten departe- mente van Binnenlandsche Zaken een onder houd met den luitenant-kolonel van den gene- ralen staf A. Q. H. Dijxhoorn. Dit onderhoud duurde van ongeveer half vier tot vijf uur. Eveneens ontving de kabinetsformateur in de middaguren ir. J. W. Albarda. Des avonds had hij op het departement van Binnenlandsche Zaken een bespreking met mr. A. M. Joekes, den voorzitter van de vrijzinnig- democratische fractie der Tweede Kamer. Van ongeveer half negen tot half tien had jhr. De Geer opnieuw ee.n bespreking met den minister van Waterstaat jhr. ir O. C. A. van Lidth de Jeude, ten huize van laatstgenoemde. Daarna begaf de heer De Geer zich huiswaarts. Onze Haagsche correspondent meldt ons over de kabinetscrisis: De besprekingen en de vraagstukken, die de kabinetscrisis opgeworpen heeft worden thans overschaduwd door de belangrijke mededeeling van dr. J. J. C. v. Dijk en mr. J. Terpstra, hierboven vermeld. Zooals wij reeds gisteren hadden vermeld, was de lust bij de a.-r. om zitting te nemen in een ministerie zooals de heer De Geer meende te moeten vormen, niet groot en door boven genoemde uitspraak is zulks bevestigd. In Haagsche politieke kringen meende men met nadruk te moeten wijzen op de woorden „dat jhr. De Geer zich voorgenomen heeft te vormen". Hierin was naar men meent nog een mogelijkheid te lezen, dat als de richting, waar in de heer De Geer zich de Kabinetsformatie had voorgesteld, niet lukte en geen soc.-demo- craten in het Kabinet zitting zouden nemen de a.-r. eventueel nog tot deelnemen bereid zou den zijn. De heer De Geer heeft zich gisteren nog telefonisch in verbinding gesteld met mr. P. J. Oud over den post van minister van Fi nanciën. Het verluidde dat deze hier niet geheel af wijzend tegenover stond. Het bezoek van ir. Albarda aan den Kabi netsformateur legde men uit als een bewijs, dat de soc.-dem. niet met één zetel in een mi nisterie genoegen zouden nemen, zooals ook al in de uitingen van de s. d.-organen te bespeu ren viel. Voorts was men ook van meening dat minister Patijn niet bereid was zitting te nemen in een ministerie als jhr. De Geer thans nastreeft. Hedenmorgen werd de toestand als volgt om schreven: Men nam nog steeds aan, dat de heer De Geer, die wat zijn denkbeelden op het ge bied van financiën en werkloosheid vrijwel recht tegenover die van de soc.-dem. staat, de voorkeur blijft geven aan de medewerking van a.-r. en liberalen boven die van de soc.-dem. Het kan echter ook zijn, dat hij geen mogelijk heid ziet een ministerie van vijf partijen zon der de s.-d. te formeeren, weshalve de mogelijk heid geopperd wordt, dat hij zijn opdracht zal neerleggen en dat mr. Oud dan in zijn plaats met een ministerie van r.-k., s.-d., en v.-d. voor den dag zal komen. NEDERLANDSCHE PADVINDSTERS MISSEN AANSLUITING IN WEENEN. De Nederlandsche padvindsters, die gisetren van het Pax Ting van Gödölö vertrokken, heb ben vannacht op het station te Weenen de aan sluiting gemist. Met een anderen trein zijn zij daar verder gereisd naar Arnhem, waar zij vanavond verwacht worden. Het hoofdkwartier van het Nederlandsche padvindstersgilde te Den Haag heeft getracht de betrokken ouders tele- grafisc te waarschuwen, doch tengevolge der vacanties is dit in vele gevallen niet gelukt. In het telegram van de leidster van het con tingent wordt als uur van aankomst 22.58 ver meld. Daardoor zullen vele padvindsters van avond haar woonplaats niet meer kunnen be reiken. Deze meisjes zullen in Arnhem logee- ren en morgen verder reizen. Mr. A. L. M. van Berckel herdenkt de geboorte van Prinses Irene De waarnemend president van de Arrondisse mentsrechtbank te Haarlem, mr. A. L. H. van Berckel heeft heden, vóór het begin der civiele zitting, een rede uitgesproken ter herdenking van de geboorte van Prinses Irene. Mr. van Berckel sprak aldus: Waar wij de eerste maal weer na de feeste lijke dagen die achter ons liggen hier in dit ge bouw bijeen zijn meen ik dat het mij past in korte woorden uiting te geven aan de vreugde die u en de leden dezer Rechtbank vervult. Opnieuw is een Oranjekind geboren! In het leven zijn er weinig ontroerende oogen- blikken van vreugde zoo hevig, als wanneer wij staan bij het begin van een ons dierbaar leven! Het is deze vreugd, welke verleden Zaterdag als een zonnestraal van blijheid getrild heeft in de drukkende levensatmospheer van dezen tijd, die steeds zwaar is van de donkere dreiging van een wereldramp. Er is vreugde in ons Koninklijk Huis en vreugde bij ons volk! Die vreugd heeft plotse ling als een zonnestraat bij donkeren hemel weer fel verlicht iets wat heel mooi is om ons heen. De innige band tusschen Vorstenhuis en volk. Ons volk, dat in breede lagen de leden van Jhr. mr. A. F. O. van Sasse van IJsselt overleden. 's GRAVENHAGE 8 Augustus. In den nacht van Zondag op Maandag is tijdens zijn vacantie te Interlaken overleden jhr. mr. A. F. O. van Sasse van Ysselt, de nestor van de Eerste Kamer en voorzitter van den Hoogen Raad van Adel. Jhr. Mr. A. F. O. van Sasse van IJsselt. De heer Van Sasse van Ysselt bereikte den leeftijd van 87 jaar. Hij werd 20 April 1852 te Waalwijk geboren. Achtereenvolgens was hij advocaat en procu reur en kantonrechter-plaatsvervanger .te 's Hertogenbosch, daarna rechter te Roermond en in Den Bosch, waarna hij raadsheer in het gerechtshof te 's Hertogenbosch werd. Van dit college was hij later vice-president en tenslotte van 19241933 president. Ook was de heer Van Sasse van Ysselt lid van den gemeenteraad in 's Hertogenbosch, van Provinciale Staten van Noord-Brabant en van de Tweede Kamer. In 1929 deed hij zijn intrede in de Eerste Kamer voor de R.K. Staatspartij. Van dit college heeft hij tot zijn dood deel uit gemaakt. De begrafenis van het stoffelijk overschot zal Vrijdag 11 Augustus te Orthen geschieden. DE OPVOLGER VAN DEN HEER VAN SASSE VAN IJSSELT IN DE KAMER 's GRAVENHAGE, 8 Augustus. De heer van Sasse van IJsselt zal in de Eerste Kamer worden opgevolgd door den heer J. C. A. M. van de Mortel te Tilburg. RANGEERDER VERONGELUKT. LEIDEN, 8 Augustus. Gistermorgen is de 39- jarige rangeerder H. Z„ toen hij van een ran- geerende locomotief wilde springen, gestruikeld en met het hoofd tegen een juist passeerenden electrischen treingevallen. De man werd ern stig gewond en is gisteravond in het Diacones- senhuis aan de verwondingen overleden. ons Koninklijk Huis liefheeft en eerbiedigt, met een eerbied en een liefde spontaan en eerlijk: niet kunstmatig gewekt of afgedwongen, maar zijn oorsprong vindend in werkelijke en hooge waarden. In de groote gaven van verstand en gemoed van de leden van ons Koninklijk Huis, en in de groote daden van hun voorouders. Ons volk heeft het niet genoeg te waardeerën voorrecht een Vorstenhuis te bezitten, dat in het volk geworteld is en daarmede saamgegroeid, dat in en door en met dat volk is groot gewor den. Is ons prachtig volkslied niet het lied in de hymne van den grooten Oranje? De stam van Oranje gaf Holland zijn vrijheid en onafhankelijkheid en behield die in tijden van zware beproeving en strijd. Ons volk gaf Oranje daarvoor dankbaar in ruil de gelegenheid zich een grootheid te ver wei-ven, die zeldzaam is in de historie der vorstengeslachten. Zoo was Oranje voor Holland, wat Holland voor Oranje was! Een wederkeerige band van liefde, eerbied en trouw houdt volk en Vorstenhuis tezamen. Zóó was het verleden; zoo is Goddank het heden: zóó zij de toekomst. Dat geve God! Door de gemeenteraadsfractie van de R.K. Staats Partij is, naar wij twee weken geleden reeds hebben gemeld, het initiatief genomen om de verschillende politieke partijen welke twee of meerdere raadsleden in den nieuwen raad zullen hebben (uitgezonderd de Com munisten) tot een bespreking uit te noodigen, waartoe de voorzitter dezer raadsfractie, de heer mr. dr. F. A. Bijvoet, een schrijven heeft gezonden aan de voorzitters van de bedoelde fracties. Deze bespreking zou feitelijk al reeds hebben plaats gehad, doch is, naar wij meenen te weten, op verzoek van den heer Van Dam uitgesteld tot hedenavond. De be spreking zal voorzoover ons bekend is, plaats hebben ten huize van den heer Bijvoet. Het zou hier een informatorische bespre king betreffen en er zal geen beslissing ge nomen worden op dezen avond, daar de ver tegenwoordigers zeker nog nader overleg met hun fracties en eventueel met het bestuur hunner partij, zullen willen plegen. Augustus-factoren doen hun invloed gelden Aantal werkloozen te Haarlem gestegen Het aantal werkloozen te Haarlem is, in vergelijking met de laatste week van Juli, met 120 omhoog gegaan. Geen ver schijnsel. waarvan men met vreugde melding maakt, maar toch geen al te on gunstig verschijnsel, daar er factoren voor zijn aan te wijzen, welke elk jaar hun invloed op het werkloozencijfer doen gelden. Die factoren zijn o.m. de vacantie: er wor den geen nieuwe werkkrachten in dienst ge nomen en de jongelui, die van school zijn ge komen en zich ter inschrijving hebben aange meld. Zij zijn elk jaar tot uiting gekomen en elk jaar heeft de eerste week van Augustus een stij ging te zien gegeven. Nu is die stijging evenwel grooter dan verleden jaar, toen de vermeerdering 57 bedroeg. Ten opzichte van 1938 is er momenteel nog een gunstig verschil van 722 en er zijn thans ook nog 120 werkloozen minder dan in 1932. Voor de loopende week wordt weer een vermindering van het aantal werkloozen verwacht. De reis naar het geheimzinnige eiland. Na de avonturen van Roetje en Dribbel tje beginnen wij heden een kinderverhaal „De reis naar het geheimzinnige eiland". waar het zóó geheimzinnig is dat Maar dat vertellen we niet, want dat moeten jullie zelf lezen. Moordaanslag te Driel Vcoim om het Ceoett gebcachf Dader meldt zich bij de politie aan Gistermiddag heeft de 40-jarige ongehuwde arbeider H. van W. te Driel (Gelderland) een moordaanslag gepleegd op de 35-jarige echtge- noote van den heer J. D., met welke vrouw hij eenigen tijd omgang heeft gehad. Maandagmiddag toen de vrouw alleen thuis was begaf de man zich naar haar woning, waar eerst eenige woorden werden gewisseld. Plot seling haalde de man een revolver te voor schijn en loste hij eenige schoten. De dader be gaf zich daarna naar de politie om zich aan te geven. Het slachtoffer leefde nog even, doch overleed kort na den moordaanslag. Na een voorloopig verhoor is de dader ter be schikking van den Officier van Justitie gesteld. De Nationale Feestdag. Zakkenrollers tusschen de menigte. Tijdens de drukte op den nationalen feest dag hebben natuurlijk ook zakkenrollers hier weer hun slag geslagen. Een heer. die langs de Zomervaart wandel de, kwam plotseling tot de onaangename ont dekking, dat hij zijn portemonnaie met f 30 kwijt was. Op het Korte Spaarne. waar het blijkbaar óók druk was. legde een dame even haar handtaschje In een vensterbank neer. Toen zij het even later weer bij zich wilde nemen, bleek het dat een andy haar juist even vóór was geweest. Gelukkig was hier de buit niet zoo groot; in het taschje zat een kokertje met elf dubbeltjes en een portemonnaie met f 2 Aan de politie de taak. om het geld en de zakkenrollers op te sporen. HEDEN: 10 PAGINA'S HAARLEM EN OMGEVING. pag. De Nationale Feestdag is te Haarlem en in Haarlem's omgeving met groote opgewekt heid gevierd. 6 Hedenavond worden informatorische be sprekingen gevoerd voor de a.s. wethou dersverkiezing te Haarlem. 1 Het aantal werkloozen te Haarlem is in de afgeloopen week gestegen. 1 BINNENLAND. De veroordeelde Poolsche financier Wres- zynski komt 28 September voor het Hof in hooger beroep. 5 Nationale Feestdag met groote geestdrift ge vierd. 3 Familiedrama te Vlagtwedde. 3 Nieuw Wccrdinge door windhoos geteis terd. 3 De conferenties van Jhr. de Geer. 1 BUITENLAND. In zijn antwoord aan Polen geeft de Senaat van Dantzig uiting aan zijn bereidheid in zake de douanekwestie te willen onder handelen. 5 Het Japanschc leger wenscht het aftreden van den minister van oorlog, Itagabi. 5 SPORT. Competitie-indeeling der tweede, derde, vierde en reserve klassen. 4 Internationale athlctiek-wedstrijden te Lon den. 4 ARTIKELEN, enz. R. P.: De crisis In Den Haag. l J. S. Visser: Uit de geschiedenis van oud- Santpoort. 7 Van onzen Boedapester correspondent: De Nederlandsche deelneming aan het pad vinderskamp in Hongarije. 5 Dr. E. v. Raalte: Nederlandsche optocht door Zwitsersche dorpen. 5 K. de Jong: Taptoe op de Groote Markt. 6 De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op g De opperbevelhebber van het Fransche leger, generaal Gameiin, heeft een bezoek gebracht aan het kamp der Spaansche vluchtelingen te Perpignan. Een regiment Senegaleezen verwelkomt den generaal.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 1