De ceis- naac Uel eiland
Jrts
3Is ons hein een zendstation?
W'
AGENDA
ZATERDAG 12 AUGUSTUS 1939
HAARLEM'S DAGBLAD
4
V a n b ov e n naar beneden: Verfilmde hersentrillingen van een oorlogs
veteraan, die in zijn slaap macabere droomvoorstellingen doorleefde. Filmbeeld
van de te voorschijn geroepen reactie bij een wichelroedelooper, die zich, terwijl
hij zich in een passieven rusttoestand bevond, plotseling hoorde toeroepen
„Zoek water!" Aldus was 't filmbeeld, dat prof. Cazzamalli verkreeg van
de hersentrillingen bij een treinmachinist, wiens rust plotseling onderbroken
werd door de gedachte aan zijn kinderen.
Hoe gedachtenfrillingen
op een film zichtbaar
worden gemaakt.
jrANiNEER wij in onze woning, aan
boord van een schip of van een
vliegtuig geluiden hooren, die van de
verste uithoeken der aarde tot ons
komen melodieën, berichten en seinen, van
welke laatste er wellicht zijn, die ons uit de
kosmische ruimte bereiken dan openbaart
zich aan ons het wonder der radio. De radio
welke wij steeds minder als een wonder gaan
beschouwen naar gelang we er meer aan ge
wend raken.
Door de ons omringende muren dringen ook
reeds onzichtbare golven door, welke op een
blank schermlichtende; levende beelden
tooveren van gebeurtenissen, die op hetzelfde
oogenblik zelfs ver over onze landsgrenzen
plaats vinden. En het zijn dan geen spook-
vertooningen, die we bijwonen, noch droomen,
welke ons kwellen, doch het is de televisie,
welke zich aan ons openbaart: een nieuw
wonder, waaraan we spoedig gewoon geraakt
zullen zijn.
Maar er is of liever gezegd: er
zou nog een ander wonder kunnen zijn
waarbij op een door ons zelf bepaald
oogenblik door middel van een ge
heimzinnig toestel als het ware een
vonkje in onze hersenen oplicht, dat
ons een nieuwe gewaarwording doet
ondergaan; die van de gedachte te
voelen of te ondergaan, welke een ver-
van ons verwijderd medemensch naar
ons uitzendt.
Is odeze „gedachtenzender" een product
van buitensporige, ziekelijke fantasie? Geens
zins! Al bestaat een dergelijk toestel op dit
oogenblik nog niet, het valt toch reeds te
voorzien.
Sedert langen tijd en vooral in de laatste
jaren is er veel gesproken en geschreven over
de electrische golven, welke door onze hersenen
uitgezonden worden en over de mogelijkheid
van het zichtbaar projecteeren van onze ge
dachten.
Interessant zou het zeker zijn, het cinema
tografische beeld te kunnen aanschouwen van
de menschelijke gedachte, bijvoorbeeld van
de tijdens den scheppenden arbeid geïnspi
reerde beelden in de hersenen van een groot
schilder, musicus of geleerde. En wat de weten
schap betreft, zou het zeker van belang zijn
den wilden maalstroom van gedachten, welke
in het brein van een zielszieke woelt, te kunnen
zien.
Velen zullen om dit idee glimlachen en
denken: ..Radio, televisie? Dat is alles goed
en wel. Maar gedachtenlezen
Gefilmde gedachten.
-O EEDS lang geleden is voor het eerst ver-
-1^- ondersteld, dat verschillende verschijn
selen van ons zenuwstelsel electrische ver
schijnselen zouden zijn. Sindsdien hielden
vele geleerden zich bezig met belangwekkende
onderzoekingen op het gebied van de uit
stralingen van het menschelijk brein.
Marconi veronderstelde reeds dat onze her
senen stralen uitzenden, welke veel grootere
afstanden overbruggen dan welke mechani
sche zender ook. Van dien tijd af heeft men
met allerlei vernuftige instrumenten en ap
paraten getracht de uitstralingen aan te
toonen en op te vangen, welke verondersteld
worden zoowel gedurende onzen slaap als
tijdens onzen scheppenden arbeid van ons
brein uit te gaan.
Wanneer wij ons na een vermoeiende dag
taak op onze legerstede uitgestrekt hebben,
beginnen al spoedig onze geestesvoorstellln-
een te verflauwen om zich. met het geleidelijk
verdwijnen onzer gedachten, in den nevel van
een onwezenlijke wereld op te lossen. Aldus
komt de verkwikkende slaap, die voor één
nacht althans de niet steeds even aange
name werkelijkheid voor ons ultwlscht.
Doch zie. plotseling begint ergens een uiterst
fijn bloedstroompje sneller door het laby
rinth onzer hersenen te vloeien, daardoor de
activiteit van een aantal cellen verhoogend
Aan onzen ingesluimerden geest ontspringen
dan vreemde beelden, welke zich bewegen en
heele voorstellingen improviseerende droom
is over ons gekomen, de droom, die om het
even of hij opgewekt of boosaardig is onzen
rustigen slaap komt verstoren.
Is het mogelijk met behulp van een uit
wendig aangebracht toestel, dat bijvoorbeeld
van een speciale antenne voor het opvangen
onzer hersenuitstralingen voorzien is, deze
stralingen aan te toonen?
Inderdaad heeft men reeds sedert geruimen
tijd in deze mogelijkheid geloofd. Was daar
niet de verrassende ontdekking van den vul-'
canoloog F. A. Perret, die in het jaar 19-21
vaststelde dat van 't menschelijk lichaam een
bepaalde straling uitgaat, welke straling Per
ret „émanation P" doopte? Perret constateer
de o.a. dat menschen, die over buitengewone
psychische krachten beschikken, door die
straling zelfs in staat zijn een uiterst licht
papieren molentje aan het draaien te bren
gen, wanner zij een hunner handen dicht bij
het molentje houden. Dit zal al naar gelang
de linker- of de rechterhand gebruikt wordt
in de eene of in de andere richting draaien.
Bovendien slaagde Perret er in door middel
van speciale fotografische procédés de voor
ons oog onzichtbare straling de zooge
naamde „émanation P." dus op de gevoe
lige plaats zichtbaar te maken.
Toen deze nieuwe étappe in de studie van
de uitstralingen van het menschelijk lichaam
bereikt was, veronderstelde men dat voor het
opvangen en waarneembaar maken der uit
stralingen van het in het menschelijk brein
vermoede ..zendstation" een van een antenne
voorzien ontvangtoestel met geschiktst moest
?ün.
Zoo heeft men dus een antenne ge-
spannen boven proefpersonen, die of
sliepen of in gedachten verzonken wa
ren, of wier ziel op eenlgerlel wijze
geroerd werd. Inderdaad heeft het
ontvangtoestel, dat met die antenne
verbonden was, hoewel zwakjes, in al
die gevallen zonder uitzondering ge
reageerd, de stralingen opgevangen,
geregistreerd en tevens zichtbaar ge
maakt, hetzij op een projectiescherm
hetzij op een film.
Deze experimenten werden uitgevoerd door
prof. Ferdinando Cazzamalli, docent in de
psychiatrie en de neurologie aan de universi
teit van Rome, die daarbij een ontvangtoestel
van eigen vinding gebruikte.
De bij deze proeven op films verkregen
fotografische registraties vertoonen steeds voor
de perode, waarin de hersens van den proef
persoon in rust waren, een rechte lijn, welke
echter plotseling in zigzagstrepen die menig
maal op pijlpunten gelijken overgaat, zoo
dra de hersenen intensief in actie kwamen.
Het lezen van zulke fotografisch verkre
gen diagrammen is nog verre van gemakke
lijk. terwijl deze het nog niet mogelijk maken
met eenige zekerheid te zeggen wat de
proefpersoon precies gedacht heeft. Doch
waarschijnlijk kan een nauwkeurige classi
ficatie der verschillende verkregen „hersen-
signalen" leiden tot een globaal begrip om
trent de soorten van voorstellingen en
ideeën, welke geregistreerd werden.
Nadat reeds door geleerden als Galvani, de
Weber's. Helmholtz, Nobile. Matteucci, du
Bois Reymond, Walter, Horseley, Tshijew.
Nemminsky e.a. op steeds overtuigender wijze
aangetoond is dat de energie van ons zenuw
stelsel van electrlschen en electro-magneti-
schen aard is, wordt door professor Gazzamal-
li's experimenten bovendien nogmaals beves
tigd. hetgeen nagenceg alle geleerden op dit
gebied al lang niet meer in twijfel trekken,
namelijk dat onze gedachten electromagne-
tische golven zijn.
Radiozender voor onze
gedachten?
P grond van dit feit is het wellicht niet
overdreven aan te nemen dat men er
in de toekomst in zal slagen een radio-over
brenging onzer gedachte te verwezenlijken
Hierbij zou men zich aan een zendtoestel te
zetten hebben en maar zijn gedachten behoe
ven te concentreren, welker onzichtbare golven
dan via de antenne door het luchtruim naar
de plaats van bestemming zouden gaan. Daar
elk stel hersenen met een eigen frequentie
trilt zou het echter, naar men verzekert
noodig zijn, dat de golflengte van den zender
gelijk is aan die van het ontvangende brein,
wil dit de gedachte van den afzender „be
wust" kunnen worden.
Aldus zou het veelvuldig waargenomen
doch onverklaarbare verschijnsel der ge-
dachtenoverbrenglng of telepathie, dat zich
hoofdzakelijk voordoet bij uitermate psychisch
krachtige of gevoelige menschen, in de toe
komst op groote schaal kunnen worden opge
wekt door gebruik te maken van daartoe ge
schikte hulptoestellen.
In dit verband heeft de Duitscher Eduard
Rhein het plan geopperd cm door middel van
een gedachtenzender' kinderen gedurende hun
slaap onderricht te geven. Daartoe zou zich
aan het hoofdeinde van het bed van elk kind
waarvan de individueele golflengte der
hersenen van te voren vastgesteld moet zijn
een „onderwijszender" moeten bevinden,
welke met een microfoon in een ander ver
trek verbonden dient te zijn. Door modulatie
op de vereischte golflengte zouden op die ma
nier korte lesjes over te brengen zijn, welke
gemakkelijk in het kinderbrein opgenomen
worden en het kind vele uren van vermoeien
de studie zouden besparen.
Voor zijn filmopnemingen van hersenuit
stralingen maakt professor Cazzamalli ge
bruik van een kamertje, dat tegen electromag-
netische golven van buiten af beschermd is
door een loodbedekking. waardoor het ver
trek een zoogenaamde „kooi van Faraday"
vormt, die naar believen geïsoleerd of geaard
kan worden. Aan dit vertrek grenst de don
kere kamer, waarin de filmbeelden tot stand
komen.
In het vertrek zelf is een rustbed, waarop
de proefpersoon uitgestrekt ligt, terwijl de
waarnemer met eenige helpers daar op stoelen
bij zitten. Op ongeveer 70 centimeter boven
den proefpersoon strekt zich evenwijdig
met diens lichaam de antenne uit, welke
verbonden is met een radio-ontvangtoestel
met triodelampen voor ultrakorte golven van
70 centimeter tot ongever 5 meter.
Dit ontvangtoestel is weer verbonden met
een zich in de donkere kamer bevindende
oscillograaf met fotografische registreerin-
richting, welke op de film het wonderlijke
beeld der gedachtengclven van den proef
persoon vastlegt.
Zoo veranderde bij een proefpersoon, die
een wichelroedelooper is, de rechte lijn van
het filmbeeld gedurende den toestand van
behaaglijke rust onmiddellijk in een zigzag
lijn, toen men hem plotseling toevoegdè: „Zoek
water!" En bij een kunstschilder, die men uit
het hoofd een door hem kort voordien waar
genomen berglandschap liet schetsen, kwamen
steeds opnieuw zeer karakteristieke uit
slagen in de „gedachtenlijn" voor, zoodra hij
zich het landschap weer duidelijk voor den
geest trachtte te halen.
Nóg vormen de filmbeelden, welke van de
hersenuitstralingen van den mensch verkre
gen zijn, een slechts voor een gering gedeelte
te ontcijferen geheimschrift. Maar reeds is
men op weg naar de vervulling van een wensch
welke de menschheid door alle tijden heen
heeft gekoesterd: de wensch van de gedach
ten te kunnen lezen, welke in het brein van
den evennaaste omgaan
H. H.
l'ZER -BEDEVAART.
De stichting Noord-Nederland—Vlaanderen
organiseert een twee-daagsche autotocht ter
bijwoning van de twintigste Yzer-bede-
vaart te Dixmuide op 19 en 20 Augustus. De
Haarlemsche deelnmers vertrekken op Zater
dag van het Houtplein.
Professor Ferdinando Cazzamalli, de man, die
de menschelijke gedachte op de film zichtbaar
maakt.
Wanneer de proefpersoon droomloos slaapt,
vormt het filmbeeld een rechte lijn, doch
zoodra hem droombeelden beginnen te kwel
len, vertoont de lijn onderbrekingen en gril
lige uitslagen.
Bij een met half gesloten of gesloten oogen
rustenden proefpersoon blijkt de lijn
eveneens nagenoeg recht te zijn om allerlei
uitslagen te vertoonen, zoodra de ziel door
min of meer emotioneele gedachten of herin
neringen geroerd wordt of wanneer men hem
angst, schrik, verdriet e.d. suggereert.
Heden
ZATERDAG 12 AUGUSTUS
Frans Hals Theater: „Artisten en modellen in
Parijs!" 2.30, 7 en 9.15 uur.
Rembrandt Theater: Shirley Temple in „The
tittle Princess". Tooneel: „Rafala". 2.30, 7 en
9.15 uur.
Luxor Theater: „Andy Hardy wordt verliefd
30, 7 en 9.15 uur.
Palace Familie Cinema: „De Sportkoningen
en „Bij verrassing getrouwd", 8.15 uur. Verder
van 116 uur: doorloopend één uurprogramma
met „Ons Prinsesje loopt" en „In en om de pa.-
leizen".
Moviac Theater: Vroolijk feestprogramma.
Teyler's Museum, Spaarne 16. 113 uur, be-
,alve 's Maandags. Toegang vrij.
Zandvoort: Gala soirée en Oranje-bal in
„Modern".
ZONDAG 13 AUGUSTUS
N.V. Stork Hijsch-Werf Conrad: tentoonstel
ling prijswerk der jonge werklieden, 1012 uur.
Bioscoopvoorstellingen, des middags en des
avonds.
MAANDAG 14 AUGUSTUS
Bioscoopvoorstellingen, des middags en des
avonds.
ROOSTER VAN APOTHEKEN
(Samengesteld door den Inspecteur der
Volksgezondheid.)
Voor de apotheken die toestemming gevraagd
hebben, om 's avonds en 's nachts en Zondags te
sluiten is door den Inspecteur der Volksgezond
heid een sluitingsrooster opgemaakt.
Van Zaterdag 12 Aug. 8 uur tot en met Vrijdag
18 Aug. zijn de volgende apotheken op Zondag,
des avonds na 8 uur en des nachts geopend:
Bosch en Vaart-Apotheek, Bosch en Vaart
straat 26§ Tel. 13290.
Fa. H. Remmers en Zoon, Kruisstraat 6. Tel.
10354.
Noorder-Apotheek, Jan Gijzenkade 181. Telef.
23821.
Kj" 26
25. De noot was juist groot genoegd om door het keelgat
van het nijlpaard te kunnen. Krak, hoorden ze. De schil
was stuk gebeten en het dier scheen dat een hapje te
vinden, wat de moeite waard was. Hij kronkelde zich heen
en weer en maakte allerlei gekke sprongen. En de jon
gens, die dachten, dat het beest nog zoo'n zelfde noot
wilde hebben, liepen naar den boom om er een tweede
af te plukken, maar dat zou niet noodig zijn. Op den rug
van het nijlpaard kwam een groote bobbel, die heftig
heen en weer ging.
26. De jongens hadden het al begrepen. Het aapje, dat
in den noot zat en dat door het nijlpaard was ingeslikt,
zat steeds in de maag van het beest te kriebelen, zoodat
het dier daar verschrikkelijk naar van werd. Ineens holde
het weg, een wolk van stof achter zich latend. Wat er
gebeurde, toen ze een harden knal hoorden, konden ze
niet zien, maar wel zagen ze een aap, die uit de lucht
scheen te vallen en recht op hen afkwam.
MU—
27) Het aapje zei niets. Het knikte maar met zijn kop en
gaf Rob je een hand. Met hun drieën liepen ze wel een uur
lang door bosschen en kwamen toen aan een heuvel, waar
een leuk huisje stond. Een vlag stond er boven op. maar
de kleuren waren niet meer te onderscheiden. „Als hier
iemand woont", zei Rob je, „dan moet ie hier al heel lang
zitten, want de vlag is bijna vergaan". En daar ze niet wis
ten voor welke verrassing ze nu weer zouden staan, lieten
ze den aap het eerst naar binnen klauteren.
28) De aap was nu binnen en bleef binnen; het dier ver
scheen heelemaal niet meer. „Het is best mogelijk, dat
het heele stelletje apen, dat we toen uit de boomen heb
ben gehaald, daar wonen", zei Henkie. „We moesten maar
een dikken stok nemen, dan hoeven we niet zoo bang te
zijn". Daar hebben de apen niet van terug en alsof ze al
geen hakmessen meer kenden, gingen ze naar het eerste
het beste boompje en zorgden voor twee flinke knuppels.
29) Nu moed gevat en het huis binnen. Een klein por
taaltje. zonder licht, moesten ze eerst door. Toen kwamen
ze aan een deur, die van stukken hout gemaakt was, alle
maal kleine boompjes. Door een spleetje konden ze kijken
wat er achter die deur huisde. Ze zagen een mooie groote
ruimte, die heelemaal leeg was en daar er geen levend
wezen te bespeuren was, gingen ze het vertrek binnen. Ze
maakten de deur weer voorzichtig toe, zonder een woord
te zeggen en slopen naar het eerste het beste venster om
te onderzoeken of ze daaruit konden vluchten als er iets
gebeurd^
30) Midden in het vertrek stond een groote ronde pot,
waar water in zat. Op den grond zagen ze een huid liggen,
die veel op een berenvel geleek, en daar uit stak een groote
bos haar. Die haren vertrouwden ze niet. Het waren zulke
gekke ruige haren. Was dat de kop van een dier? Ze moes
ten het toch zien te achterhalen en Robje. die zich zoo
bang had getoond met het nijlpaard, wilde nu eens echt
flink zijn.
