Blikseminslag te St. Oedenrode.
Twee jongens getroffen en gedood
Burentwist met
noodlottig
gevolg Buurman door
Weer vele
verdrinkingsgevallen
tijdens het afgeloopen
week-emde
Zoo warm?
In 1937 werden 636.006
processen verbaal
opgemaakt
MAANDAG 21 AUGUSTUS 1939
H A A R L E M'S DAGBtAD
3
Zevenjarig zusje sloeg
bewusteloos tegen den grond
Zondagmiddag omslreeks twee uur zijn de negenjarige
Willem Klomp en de elfjarige Karei Schraven tijdens een
kort en hevig onweer, dat zich omslreeks dat tijdstip hoven
Sint Oedenrode ontlastte, door den bliksem getroffen en
gedood.
De beide jongens zaten met hun zusjes op een bank voor
het huis van de familie Klomp.
De bank werd weggeslagen, terwijl het zevenjarig zusje
van Karei Schraven bewusteloos tegen den grond sloeg. Door
het toepassen van kunstmatige ademhaling werden de
levensgeesten bij het meisje opgewekt.
Nog een blikseminslag.
Tijdens een kort en hevig onweer,
gaande met geweldigen hagelslag is Zondag
avond omstreeks negen uur de bliksem inge
slagen in de boerenhofstede, bewoond door
den landbouwer R. Brinkman te Laag Halen.
In korten tijd stond de boerderij in lichter
laaie. Daar een dichte vonkenregen gevaar
opleverde voor de omgeving waarin verschei
dene korenmij ten staan, werd de brandweer
uit Beilen gewaarschuwd, die met een motor
spuit uitrukte en verdere uitbreiding van den
brand wist te voorkomen. De boerderij brand
de evenwél tot den grond af. De schade wordt
door verzekering gedekt.
messteek doodelijk getroffen
Ongeveer half zeven Zondagavond
heeft zich in een Smalstraat te Hel
mond een bloedig drama afgespeeld.
Een 40-jarige man is hiervan het
slachtoffer geworden.
Tusschen de buren K. en van B., die in deze
straat wonen, heerschte reeds geruimen tijd
oneenigheid en ook Zondagmiddag kwam het
weer tot een woordentwist. Toen de beide
mannen elkaar te ongeveer half zeven in de
gemeenschappelijke gang achter de woning
ontmoetten, kregen zij opnieuw ruzie. Plotse
ling trok van B. een mes, waarmede hij zijn
buurman een steek in den buik toebracht.
Hevig bloedend zeeg het slachtoffer ineen.
Geneeskundige hulp, die spoedig aanwezig
was, mocht niet meer baten. Het slachtoffer
is korten tijd later overleden.
De politie heeft den dader, die eveneens
ongeveer 40 jaar is, in zijn woning gear
resteerd.
Eenige jongens waren Zondagmiddag in de
haven van Lemmer gaan zwemmen. Eén van
hen, de 16-jarige Jan Brandenburg uit de Lem
mer, vroeg te veel van zijn krachten, want nadat
hij de haven reeds een keer was overgezwom
men, probeerde hij langs dezelfde route weer te
rug te gaan. Op een gegeven moment zagen zijn
vrienden, dat de jongen in moeilijkheden ver
keerde. Zij trachtten hem boven water te houden,
maar kwamen daardoor zelve in een gevaarlijke
positie, zoodat zij hem moesten loslaten en de
jongen in de diepte verdween.
De terstond gewaarschuwde politie heeft het
lijk drie uur later opgehaald.
Zondagmiddag om half drie is in de Waal
haven te Rotterdam nabij pier 7 de 36-jarige ty
pograaf H. van Toren te Rotterdam verdronken.
Na twintig minuten werd het lichaam opge
haald. Gedurende een uur werd kunstmatige
ademhaling toegepast, doch zonder resultaat.
Het stoffelijk overschot is naar het Zuiderzee-
ziekenhuis te Rotterdam overgebracht.
Uit het Hollandsch diep onder Willemsdorp is
gistermiddag 't lijk opgehaald van T. van Don
gen, wonende te Dordrecht, die Zaterdagavond
bij het zwemmen is verdronken.
Gaat de lichting 1938 niet met
groot verlof?
Naar de Tel. verneemt, ligt het in het voor
nemen van den minister van Defensie om de
lichting der infanterie, die in het najaar 1938
is opgekomen en die met September met groot
verlof zou worden gezonden, niet naar huis
te zenden. Ingevolge de nieuwe Dienst
plichtwet heeft de minister de bevoegdheid
deze nog een jaar in dienst te houden. Een of
ficieel besluit is echter nog niet genomen.
J. VAN GELDEREN OVERLEDEN.
In den ouderdom van 68 jaren is te Boskoop
overleden de heer J. van Gelderen, sedert vele
jaren wethouder der gemeente Boskoop.
De heer van Gelderen, die in boomkweekers-
kringen een bekende persoonlijkheid was, is
voorzitter geweest van den bond van planten-
handelaren, waarvan hij thans nog 2e voor
zitter was.
Misstap kost 15-jarigen jongen
het leven.
Van acht meter hoogte gevallen.
Zaterdag stapte de vijftienjarige Johan
Broos op den zolder in de landbouwschuur van
A. Rampaart te Noordhoek, gemeente Klun-
dert, mis, waardoor hij van een hoogte van
acht meter in de schuur viel. De jongeman
kreeg zulke zware verwondingen, dat hij na
enkele oogenblikken overleed.
Nationale Jeugdluchtvaartdag.
Nadat de deelnemers aan den nationalen
jeugdluchtvaartdag Zaterdag onder deskun
dige leiding Schiphol en alles wat dat den be
langstellende in de luchtvaart te bieden heeft
bezichtigd hadden, vereenigden zij zich om
streeks een uur aan een gemeenschappelijken
koffiemaaltijd in hangar C, waar zij werden
toegesproken door den K.L.M.-gezagvoerder
J. H. Frenken.
Deze hield een beschouwing over wat de
luchtvaart de jeugd te bieden had. Iedereen,
zoo zeide hij, tot de meest draagkrachtige,
betaalde belasting, en uit deze belastingen
wordt ook de luchtvaart gesubsidieerd. Het
land heeft vliegex*s noodig, zoowel onze mili
taire luchtmacht als de K.L.M. die den laat-
sten tijd vliegtuigbestuurders uit het buiten
land moest recruteeren. Toch zijxi hier tien
tallen jongeren aanwezig, die het vliegen wil
len leeren, doch er de kans niet toe krijgen.
Van de 50, die in een lange rij staan te wach
ten om voor steun uit het Fokkerfonds in aan
merking te komen, worden er vier gekozen en
de anderen krijgen geen kans, opgeleid te
woz-den in het vak, dat zij gaarne kiezen
willen en waarin men ook vakbekwame lieden
noodig heeft. Spr. haalde het voorbeeld van
Duitschland en Engeland aan, waar iedereen
die dat wenscht en er voor geschikt is het
vliegen kan leeren en besloot zijn rede met
het uitspreken van de hoop, dat de staat door
een royale subsidieering den Nederlandschen
jongeren gelegenheid zal geven tot vlieger te
worden opgeleid.
Te twee uur begon een uitgebreid en aan
trekkelijk programma, waar ook de vele be
zoekers, die door het mooie weer naar Schip
hol gelokt werden, zonder iets van den jeugd
luchtvaartdag te weten, van hebben geprofi
teerd. Een groep van negen Koolhoven F.K. 51
vliegtuigen van den marine luchtvaartdienst
werd keurig voorgevlogen in verschillende for
maties en de heer R. van Goens gaf met een
Wolff-zweefvliegtuig eenige prachtige zweef-
stunts ten beste. Voorts werd een lesdemon-
stratie van de N.L.S. gegeven, waarbij de heer
Schmidt Crans de noodige toelichting gaf en
waarbij alle mogelijke fouten gedemon
streerd werden, waarna een drietal Fokker-T-5
vliegtuigen, een G 1 en drie D. 21 jachtvlieg
tuigen werden gedemonstreerd. Deze demon
straties werden op uitmuntende wijze en met
de noodige verve voor de microfoon toegelicht
door den heer E. Smits, propaganda-chef der
Fokkerfabrieken, die er slag van heeft den
jongeren aantrekkelijk duidelijk te maken, wat
zich voor hun oogen afspeelt.
Gedurende den luchtvaartdag waren twee
wedstrijden voor de deelnemers georganiseerd
in de eerste plaats een om op bepaalde oogen
blikken de hoogte van de schillende vlieg
tuigen de schatten. Deze wedstrijd werd ge
wonnen door C. Boslooper uit Rotterdam, 2e
prijs H. de Bie, Voorburg, derde prijs J. G.
Veenhoven, Amsterdam.
De tweede wedstrijd bestond uit het goed
invullen van een lijst met diverse vragen op
luchtvaartgebied. Hier was eersten prijswin
naar P. W. Seton uit Papendrecht, J. H. Bou-
man Dordrecht, tweede prijs, en D. E. D. Ro-
mijn uit Den Helder, derden prijs.
Twee Rotterdammers benadeelden
afbetalingsfirma's.
Voor groote bedragen opgelicht.
In het Huis van Bewaring te Rotterdam
zijn dezer dagen twee Rotterdammers inge
sloten. die twee afbetalingsmagazijnen, waar
voor zij arbeidden, resp. voor bedragen van
1500 en 600 hebben opgelicht. Het zijn
de 35-jarige J. C. v. d. S. en de 39-jarige A.
L. F., die de firma's T. K. en H. S bena
deeld hebben. De heeren wisten dergelijke be
dragen binnen te krijgen door schijnacten op
te maken. In totaal wisten zij 108 acten op
te maken. Soms trad F. ten opzichte van
v. d. S. als kooper op, in welke schijn-hoeda-
nigheid hij dan een acte onderteekende. Een
groot aantal goederen is op deze manier ver
dwenen.
Voorts heeft de politie opgespoord zekeren
J. K. 34 jaar oud en A. A. v. L., 36 jaar, die
wegens heling zullen moeten terechtstaan.
De politie heeft reeds een groot gedeelte
van de goederen weten te achterhalen, terwijl
naar het overige een diepgaand onderzoek
wordt ingesteld.
Van der S. heeft een volledige bekentenis
afgelegd.
zoo moe, zoo loom, zoo slap, zoo
lusteloos, zoo nerveus, zoo afgemat,
zoo'n hoofdpijn, zoo'n
neem zoo'n "AKKERTJE" en al Uw
klachten zijn dadelijk verdwenen.
(Adv. Ingez. Med.)
Ned. Bond tot liet Redden van
Drenkelingen.
Ten aanschouwe van duizenden belangstel
lenden gaf de Ned. Bond tot het Redden van
Drenkelingen Zaterdagmiddag te Schevenin-
gen een demonstratie van het redden van
drenkelingen uit zee, die buitengewoon goed
geslaagd is.
Te 3 uur opende de voorzitter van den Bond
de heer A. A. Bierlee, de demonstratie en riep
het welkom toe aan de vertegenwoordigers
van Carnegie Heldenfonds, Oranjekruis en
Vrijwillige Organisatie van Sportvliegers.
Spreker wees er op, dat in verband met de
vele ongevallen aan onze kust een middag was
georganiseerd, die voor velen leerrijk zou
zijn.
Op het stand bij de Pier werden eerst door
vele leden der opgekomen brigades de ver
voer- en bevrijdingsgrepen uitgevoerd en
door den voorzitter der Technische Commis
sie. den heer J. W. van Gemen, per microfoon
duidelijk uitgelegd. Voorts werd gedemon-
steerd het redden van een drenkeling door
middel van den kettinggreep en door kano
vaarders met reddingsboei; beide reddingen
verliepen vlot. Nadat Rotterdam getoond had,
hoe een redding met haspel uitgevoerd kan
worden, volgde (voor de eerste maal) een
wedstrijd in dezen vorm van redden. Deelge
nomen werd door Bloemendaal (met strand
wagen, combinatie van haspel en brancard)
den Haag (met houten haspel), Meijer)Rot
terdam (met Australische draaghaspel) en
Wassenaar (met rijdbare haspel).
De ploeg van Bloemendaal kreeg de on
gunstigste plaats, nl. vlak bij een golfbreker,
waar een sterke stroom stond en toch had zij
het allereerst haar drenkeling aan den wal.
De uitslag was: No. 1 Wassenaar, 60 punten;
No. 2, Bloemendaal 59, No. 3, Rotterdam, No.
4. den Haag, beide 58 punten (na loting),
Het geringe puntenverschil toont wel, dat
door alle ploegen uitstekend is gewerkt. Dr.
A. Staverman, voorzitter der Vlissingsche
Brigade, had voor dezen eersten wedstrijd 4
prijzen beschikbaar gesteld, nl. 2 zilveren en 2
bronzen medailles.
Nu volgde de clou van den middag: Een
drenkeling, vermoeid zwemmer, lag op ruim
300 M., uit de kust; verondersteld werd, dat
op dit stranddeel geen brigadeleden, die vrij
willige beschermers van onze stranden aan
wezig waren en dat een ooggetuige van het
ongeval Ypenburg had opgebeld. Per micro
foon werden de aanwezigen weer op de hoogte
gesteld van het gebeuren; de spanning on
der de duizenden was duidelijk merkbaar
Daar verschijnt een vliegtuig met een vaart
van ongeveer 170 K.M.; op het strand staat
iemand~ met een roode vlag, die de richting
aangeeft naar het slachtoffer en na om de
Pier gecirkeld te hebben, scheert de piloot laag
over het water en werpt vlakbij den drenke
ling een reddingboei uit. De berekening was
prachtig; de boei werd gegrepen. Deze ma
noeuvre werd nog tweemaal herhaald met
succes. Toen verscheen een tweede vliegtuig,
óók van de Vrijwillige organisatie van Sport
vliegers; terwijl ook nu weer boeien worden
geworpen, volgt een derde vliegtuig deze
evoluties om te te verfilmen. Vervolgens na
derde de inmiddels gewaarschuwde Haag-
sche Brigade met de „Tom", (een reddings-
flotteur gelijk Bloemendaal's Êvaneha). Met
forsche slagen wordt geroeid naar het „drij
vende slachtoffer", drenkeling en boeien wor
den aan boord getrokken en naar het strand
gebracht.
De Bondsvoorzitter besloot deze uitmun
tend geslaagde demonstratie rftet de woor
den: Velen gaan 's morgens opgewekt en met
blijheid naar onze onvolprezen stranden, om
's avonds met een hart vol rouw terug te kee-
ren als een mensch zich te ver in zee heeft
begeven, zijn krachten heeft overschat, onbe
kend met de gevaren, die de zee biedt. Weest
voorzichtig! De Bond doet een ernstig beroep
op u, uw eigen leven en dat van anderen niet
in dè waagschaal te stellen".
Militaire motorrijder rijdt
onderwijzer aan.
Slachtoffer aan zijn verwondingen
overleden.
Zaterdagmiddag omstreeks half een wilde
de 57-jarige onderwijzer op de openbare lage
re school in de Kerkbuurt te Oostzaan, de
heer D. D. van der Kolff, in de kom van het
dorp den rijweg oversteken. Juist op dat
oogenblik naderde uit het Zuideinde een
motorfiets, bereden door den te Oostzaan ge-
detacheerden dienstplichtige van M.. die op
weg was van het badhuis naar zijn kwartier.
De motorrijder slaagde er niet meer in den
voetganger te ontwijken. De 57-jarige heer
sloeg tegen den grond en liep een zware
hersenschudding op. Op last van den plaatse
lijken geneesheer werd het slachtoffer naar
zijn woning vervoerd, waar hij later op den
dag aan de gevolgen overleed. De motorrijder
liep slechts lichte verwondingen op.
BEJAARDE MAN DOOR TAXI AANGEREDEN
EN OVERLEDEN.
Zaterdagavond omstreeks half zes is de 71-
jarige voetganger J. C., wonende in de Oranje
straat Je Leiden, toen hij zonder op het verkeer
te letten den Heerensingel overstak, door een
taxi aangereden. De oude man werd zoo ernstig
gewond, dat hij in den loop van den nacht in
het Academisch Ziekenhuis aan de gevolgen van
het ongeluk is overleden.
Een belangrijke historische vondst
in de Velser Kerk.
Een sarcophaag uit de Abdij' van
Egmond.
In de oude Velserkerk heeft men een belang
rijken en beroemden steen ontdekt en wel door
den kunsthistoricus P. Glazema te Arnhem.
Deze heeft den steen ontdekt in den zuider
muur en er van kennis gegeven aan de kerk
voogdij. Met goed vinden van kerkvoogden en
van den kerkeraad heeft men Zaterdagmiddag
den steen vrij gehakt en nagegaan, uit welk
tijdperk deze is en welke voorstelling er zich op
bevindt Daarbij waren de predikant, ds. Joh.
Bronsgeest, die er in zijn vacantie voor over ge
komen was, en verschillende kerkeraadsleaen
en kerkvoogden aanwezig. De steen bleek te zijn
een sarcophaagdeksel van Brener zandsteen,
die men later verhakte tot boogveld en dan bo
ven poorten gebruikte. De steen werd zooveel
weggenAtseld, dat het boogveld zichbaar bleef
en dit werd dan versierd.
Het gevonden sarcophaagdeksel vertoont een
Christus Triumphator, zittende op een Byzan-
tijnschen troon. De linkerhand van de figuur
rust op het Evangelieboek en dit stuk is uit
nemend bewaard gebleven, de rechterhand
houdt een staf en dit deel is minder goed. Een
deel van het hoofd is afgebrokkeld. De Christus
figuur is gekleed in een Grieksche kanuifel.
De steen dateert uit het begin der twaalfde
eeuw en is, evenals de andere tympaan, die be
kend is, afkomstig uit de abdij van Egmond.
De andere tympaan is in 't bezit van het Rijks
museum te Amsterdam, doch bevindt zich mo
menteel op de Willebrordustentoonstelling te
Utrecht. Van den gevonden steen is het sarco-
phaagmotief aan één kant nog te onderschei
den
Met dezen steen heeft men zeker een zeer
belangrijke vondst gedaan. Het onderzoek zal
door den heer Glazema minutieus worden
voortgezet.
Hoe deze steen uit de abdij van Egmond in de
kerk te Velsen komt? Vermoedelijk is dat ge
schied na 1573. dus nadat de mannen van
Sonav de abdij gedeeltelijk verwoest hebben.
Men heeft toen oude geschriften uit de abdij
en andere zaken aan particulieren verkocht en
zeer waarschijnlijk is deze steen in Velsen te
recht gekomen en toen in de kerk als poort
steen gebruikt. Misschien dat er bij goed zoe
ken in deze oude kerk nog wel meer voor den
dag komt.
Pan met vet oorzaak van feilen
brand.
Uitbreiding kon worden voorkomen.
Dat kleine oorzaken groote gevolgen kunnen
hebben is Zaterdagavond weer duidelijk ge
worden. toen een bewoonster van de bovenste
etage van het perceel Willemstraat 71 te den
Haag een pan met vet op het vuur had staan
en zich even verwijderde om een stukje vleesch
te gaan halen. Op dat oogenblik sloegen de
vlammen op het vet over en in een oogwenk
stond de woonkamer in lichterlaaie.
In het perceel Willemstraat 71 zijn gevestigd
de kantoren van het Centraal bespeekbureau
voor concerten en het reisbureau Cebuto, ter
wijl het huis bewoond wordt door drie families.
Toen de vlammen door het groote venster
op de bovenste etage zichtbaar werden, waar
schuwden de bewoners van de overzijde van de
Willemstraat onmiddellijk de politiebrandweer.
Met vier stralen op de waterleiding werd het
vuur bestreden. Het gevaar was niet denk
beeldig, dat de vlammen op de belendende per-
ceelen zouden overslaan en zoo werden groote
hoeveelheden water op de daken van de per-
ceelen 69 en 73 gericht.
De brand was ongeveer 9 uur begonnen en
om half tien reeds was ieder gevaar voor uit
breiding geweken. De bovenste verdieping van
perceel no. 71 brandde totaal uit; de water
schade in de aangrenzende perceelen was niet
gering.
Geraffineerde oplichter
gearresteerd.
Politie van verschillende landen zocht hem.
Op verzoek van de Leidsche politie is te
Deventer aangehouden de 26-jarige A., zich
noemende dr. A. De man die zich uitgaf voor
journalist, wordt er van verdacht zich door
middel van een ongedekte chèque, groot der
tig gulden, aan oplichting van een onder
neming alhier te hebben schuldig gemaakt.
A. werd wegens soortgelijke delicten ïeeds
door de politie van het voormalige Tsjecho
Slowakije, Griekenland, Zwitserland en En
geland gezocht. Op deze manier zou hij zich
reeds een bedrag van ongeveer 5.000 gulden
hebben toegeëigend.
Hoe brutaal hij tewerk ging, mag blijken
uit het feit, dat hij zich tot een inspecteur
van politie heeft gewend om met de gedu
peerde onderneming in contact te komen.
Hij stond bij deze onderneming waarvoor hij
enkele malen werk had geleverd, gunstig be
kend en door middel van een omstandig ver
haal over droevige familie-gebeurtenissen in
Drente, wist hij op aangifte van een onge
dekte chèque een bedrag van dertig gulden
aan contanten in handen te krijgen.
Felle fabrieksbrand te Leiden.
Schade op 100.000 geschat.
Zaterdagnacht omstreeks kwart over één
bespeurden twee arbeiders van de meelfabriek
„De Sleutels" een vuurgloed achter de ramen
van de nabijgelegen sigarenfabriek van de
firma A H. J. Wijtenburg, aan den Wijlsingel
te Leiden. Zij waarschuwden onmiddellijk de
politiebrandweer welke spoedig met een mo
torspuit en een ladderwagen ter plaatse was.
Kort na aankomst van de brandweer sloegen
de vlammen hoog boven het dak uit, waardoor
men genoodzaakt was een tweede motorspuit
te requireeren, terwijl later nog een babyspuit
op het terrein van den brand arriveerde.
De brand was ontstaan op een zolder waar
groote hoeveelheden tabak lagen opgestapeld.
Ondanks het feit, dat het vuur met twaalf
stralen werden bestreden, duurde het tot vier
uur voor men den brand geheel meester was.
Ongeveer 50.000 KG tabak ging door het vuur
en door het blusschingswater verloren. De to
tale schade wordt op 90 a 100.000 gulden ge
schat. De firma was op beurspolis verzekerd,
ook voor bedrijfsschade.
Daar alle voorraden bij den brand verloren
zijn, zal het bedrijf gedurende ongeveer veer
tien dagen stopgezet moeten worden.
VESTIGINGSWET KLEINBEDRIJF 1937.
De minister van economische zaken heeft de
tijdelijke vestigingsverboden voor het schilders
bedrijf, voor het rijwielbedrijf en voor den
brandstoffenhandel met een half jaar verlengd
tot 7 Maart 1940.
T eraardebestelliiig
Mr. J. A. van Sonsbeeck.
Zaterdag is onder groote belangstelling op de
R.K. begraafplaats Buitenveldert te Amsterdam
't stoffelijk overschot ter aarde besteld van mr.
J. A. van Sonsbeeck, oud-secretaris van de
Amsterdamsche vereeniging voor den effec
tenhandel, die in het maatschappelijke- en
charitatieve leven der hoofdstad een voorname
plaats innam.
Te ruim twaalf uur verzamelden zich zeer
vele belangstellenden op Buitenveldert om
den overledene de laatste eer te bewijzen.
Onder hen noemen wij mr. F. J. M. van Og-
trop en mr. W. Cnoop Koopmans, respectieve
lijk voorzitter en secretaris van de vereeni
ging voor den effectenhandel, en de heeren
A. Kok en J. R. Koning namens den bond
Heemschut, A. baron van Wijnbergen, oud
lid van de Tweede Kamer, jhr. L. van Nispen
tot Sevenaer, hoofdredacteur van de .Resi
dentiebode", F. Bastiaans, namens het on
dersteuningsfonds van de vereeniging voor
den effectenhandel, prof. J. A. Hamel, direc
tieleden en commissarissen van verschillende
financieele instellingen, bestuursleden van
de vereeniging tot het bouwen van arbeiders
woningen, van de vereeniging hulp voor on-
behuisden, bestuursleden van den Noorder
Legmeerpolder en vele leden van de Vereeni
ging voor den Effectenhandel..
AANTAL DIENSTPLICHTIGEN VOOR 1940.
Uit het K.B. van 2 Augustus 1939 (staats
blad no. 587) blijkt, dat 43.069 personen be
stemd zijn tot gewoon dienstplichtige voor
de lichting 1940. Hiervan zijn 1074 bestemd
voor de zeemacht.
Statistiek van politie en leandioeec
Brandweer in velerlei
vormen
Het Centraal Bureau voor de Statistiek pu-
bliceerde de vierde uitgave van de tezamen
in een band verschijnende statistieken van
politie en brandweer; de gegevens betreffende
het jaar 1937.
Met betrekking tot den vreemdelingendienst
leert de statistiek, dat in 47 groote(x*e) gemeen
ten te zamen 23.677 personen zich hebben aan
gemeld, d.i. 3.442 meer dan in 1936.
In totaal werden opgemaakt 636.006 proces-
senverbaal of 12.568 meer dan in 1936. Bedoelde
processen-verbaal zijn als volgt te splitsen;
door of in samenwerking met de gexxxeente-
politie 466.535, door de Koninklijke Marechaus
see zelfstandig 63.674. Slechts 9,9 pet. der
636.006 pi-ocessen-verbaal hadden op misdrij
ven betrekking (62.915; 1936 63.613).
De aantallen processen-verbaal zijn in de
publicatie tevens verdeeld naar provincies en
vijf groepen van gemeenten. De provinciale
verhouóingscijfers. per 10.000 inwoners der ge
middelde bevolking, wijken over het algemeen
slechts weinig af van de overeenkomstige
cijfers over 1936. Voor Limburg valt evenwel
een belangrijke daling te constateeren: 872,8
d.i. 107. 4 lager.
Raadpleging der gegevens van de groepen
van gemeenten leert, dat de verhoudingscijfers
per 10.000 inwoners der gemiddelde bevolking
in de gemeenten boven de 100.000 zielen het
hoogst en in de gemeenten met 5.000 en min
der zielen het laagst zijn, resp. 883,9 en 646,6.
Statistiek der brandweer.
Deze statistiek bevat allereerst een
opgave betreffende de organisatie en
formatie der gemeentelijke brandweer
in elke gemeente boven de 20.000 zielen.
Gewezen wordt o.m. op de verschei
denheid in de benaming der brand
weerleiders en het groote verschil in
de sterkte der brandweer in gemeen
ten met ongeveer hetzelfde inwoners
tal. vooral ten gevolge van het feit, dat
niet overal een zelfde brandweer
systeem wordt toegepast: beroeps-, po
litie-, plicht- en vrijwillige brandweer
met tusschenvormexx.
Uitvoerige gegevens zijn opgenomen omtrent
het bluschmateriaal der gemeentelijke brand
weer in de 47 gemeenten boven de 20.000 zie
len. De kern van het bluschmaterieel vormen
de motorspuiten. In vergelijking tot 1936 is
het totaal met 8 vex*meerderd (196). Het aan
tal generatoren (schuimbluischapparaten)
bleef vrijwel gelijk; 49; 1936 48, het aantal
handbluschapparaten steeg van 315 tot 362.
Paardentractie blijkt nagenoeg te zijn ver
dwenen: van de 12 motorspuiten in 1933 wai*en
er in 1937 5 overgebleven: van de 12 motor
spuiten in 1933 waren er in 1937 5 overgeble
ven. Over drijvende stoom- en motox*spuiten
beschikken alleen: Amsterdam, Rotterdam,
Dordrecht en Zaandam (resp. 2. 6, 3 en 2 elk).
Gedetaileerde gegevens zijn opgenomen be
treffende branden. Meegerekend zijn alle bran
den, waarvan de brandweer heeft kennis ge
dragen, onverschillig of zij al dan niet is uit
gerukt. Blijkens de opgaven hebben in 1937
8.607 branden plaats gehad, d.i. 431 minder
dan over 1936. Hieronder bevonden zich 1.353
uitslaande-. 2.643 binnen- en 219 boschbran-
den. De aantallen over 1936 zijn onderschei
denlijk 1.624. 2.948 en 127, waarbij evenwel
rekening valt te houden met de omstandig
heid. dat in 1937 onder de boschbranden voor
het eerst zijn begrepen de vee- en heidebran
den; Verreweg het grootste contingent der
branden kwam voor in „particuliere woningen
en -erven" (6.0061 en 1.113 in „fabrieken, werk
plaatsen en winkels". Het aantal garagebran
den bedroeg 70 en het aantal scheepsbranden
op Nederlandsch gebied 60.
Omtrent de oorzaken der branden geeft de
publicatie de volgende cijfers. Van de totaal
6.537 branden met bekende oorzaken, waar
onder voor de statistiek ook de vermoedelijke
oorzaken zijn meegerekend, waren te wijten
aan: fel stoken 1.786, broeiing of zelfontbran
ding 309, electriciteit 267 en brandstichting
baldadigheid of spelen met vuur 641. Bliksem
inslag was de oorzaak in niet meer dan 84 ge
vallen. Het aantal branden, waarvan de oor
zaak niet kon worden vastgesteld, was groot*
2.160 of 24 pet. van het totaal aantal. Het
overeenkomstige percentage voor de gemeen
ten met 5000 en minder zielen bedraagt zelfs
46 pet.
