Haarlem's Dagblad
Engeland zal zijn verplichtingen
nakomen
Weerstand aan agressie
De jeugd
jegens Polen
Welke punten
Britsch communiqué
met voldoening in
Polen ontvangen
Ambassadeurs
informeeren
bij Molotof
Japan herziet
zijn politiek
STOFZUIGERS
N— zoo voort.
Henderson zal Hitier bood
schap van Chamberlain
overhandigen.
Von Ribbentrop te Moskou
aan het werk
Het Belangrijkste
r*7e Jaargang No. 3 7232
Uitgavp t^»ur<»ns Coster. Maafwbappi] vooï
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: (iruole Houtstraat 93, bijkantooi
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810
Drukkerij: Znirier Buiten Spaarne 12
Telefoon: Directie 13082. Hoofdred. 15054
Redactie 10600. Drukkerij 10132, 12713
Admin 10724. 14825. Soendaplein 12230.
Verschijn! dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EI\ KOBEH'J PEEHEBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woensdag 23 Augustas 1939
Abonnementen per week f0.25. p. maand
f 1.10. pet 3 maanden f 3.25 franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 pet regeL
Regelabonucmentstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elk»
regel meer f 0.15 Groentje» zie rubriek.
Parlement Donderdag
voor volmachten-
ontwerp hijeen
Officieel wordt, naar Reuter meldt, te Londen bekend ge
maakt, dat het Britscke kabinet heeft besloten, dat een
Duitsch-Russisch niet-aanvals-verdrag op geenerlei wijze van
invloed zou zijn op de Britsche verplichtingen jegens Polen.
Het parlement zal Donderdag bijeenkomen. Beide Huizen
zullen dan in alle stadia een wetsontwerp behandelen betref
fende crisis defensievolmachten, teneinde de regeering in
staat te stellen om alle noodige maatregelen te nemen zonder
tijdverlies, wanneer de toestand zulks noodig mocht maken.
Intussclien worden voorzorgsmaatregelen genomenzooals
het oproepen van zeker personeel van vlootleger en lucht
macht en van de luchtafweer diensten en civiele defensie.
Voorts worden regelingen getroffen betreffende den uitvoer
uit Engeland van essentieele materialen en producten. De
regeering is van meeningdat niets in de Duitsch-Poolsche
moeilijkheden een rechtvaardiging zou vormen voor het ge
bruik van gewelddat een Europeeschen oorlog met zich
mede zou brengen. Er zijn geen kwesties in Europadie niet
vreedzaam kunnen ivorden opgelostivanneer het vertrou
wen ivordt hersteld*
De Britsche regeering is, zooals dat steeds het geval is ge
weest, bereid bijstand te verleenen om dusdanige omstandig
heden in het leven te roepen .Wanneer echter, al haar pogin
gen ten spijt, anderen er aan vasthouden geweld te gebrui
ken, is zij bereid en vastbesloten om daaraan tot het uiterste
weerstand te bieden.
Het bovenstaande vormt een samenvatting van een officieel
communiqué, dat werd uitgegevén na de kabinetszitting van
Dinsdagmiddag, die drie uur en twintig minuten heeft
geduurd. Toen de ministers Downingstreet verlieten, zagen
zij er opgewekt uit. Zij werden toegejuicht door de buiten
wachtende menigte, vooral de ministers der defensiediens
ten. De kabinetszitting was door alle kabinetsleden bijge
woond, met uitzondering slechts van Lord Maugham, die
zich in Canada bevindt.
het Duitsch-Russisch
verdrag zou bevatten
Volgens geruchten, welke gisteravond
te Rome in buitenlandsche kringen de
ronde deden, zou het niet-aanvalsverdrag
tusschen Duitschland en de Sovjet-Unie
de volgende clausules behelzen:
1. De contracteerende partijen verbin
den zich elkaar niet aan te vallen.
2. Zij zullen neutraal blijven in het ge
val een der beide partijen zou worden
aangevallen.
3. Ieder der beide partijen behoudt het
recht op ieder oogenblik de overeenkomst
op te zeggen indien hij het noodig oor
deelt wanneer een der partijen een derde
partij aanvalt.
Duitsch-Sovjet Russische verdrag weer:
Ten eerste: hoewel het sluiten van een
non-agressie-verdirag tusschen Duitschland
en de Sovjet Unie niet in strijd is met het
anti-komintern verdrag is het toch te be
treuren, dat de Duitsche regeering een derge-
lijken stap heeft genomen, welke geheel on
verwacht kwam, gezien de vriendschappelijke
betrekkingen welke bestaan tusschen Duitsch
land en Japan.
Ten tweede: het zal nopdig zijn
opnieuw den Europeeschen toestand
te bestudeeren, teneinde de politiek
van Japan aan te passen aan den
nieuwen toestand, welke door dit ver
drag is geschapen.
Ten derde: de Japansche regeering heeft
besloten opheldering te vragen omtrent de
bedoelingen van Duitschland en onmiddellijk
de conferentie der vijf ministers bijeen te
roepen, teneinde de Japansche houding te
bepalen.
WARSCHAU, 23 Augustus. In Pool-
sche politieke kringen is men over het com
muniqué, dat aan het einde van de Britsche
kabinetszitting uitgegeven werd, uiterst te
vreden. Men vindt, dat Engeland niet duide
lijker zijn bereidheid om Polen te ondersteu
nen had kunnen uitdrukken. Men verklaart,
dat Polen het geheel met het Engelsche volk,
dat een vreedzame oplossing van de geschil
len wenscht, eens is. In zijn rede van den oden
Mei heeft minister Beek uitdrukkelijk ver
klaard dat Polen in principe bereid is over de
kwestie Dantzig te onderhandelen. Polen zou
ook nu nog bereid zijn te onderhandelen, doch
slechts op basis van de Poolsche nota welke
den 5den Mei aan Duitschland is overhandigd.
De Poolsche regeering zou absoluut niet van
plan zijn nog concessies te doen, buiten de in
die nota vervatte voorstellen (United Press).
De ambassadeurs van Frankrijk en
Engeland hebben gisteren stappen
ondernomen bij Molotof, ten einde
zich op de hoogte te stellen van den
inhoud van het niet-aanvaispact waar
over op het oogenblik tusschen Berlijn
en Moskou onderhandeld wordt.
Pas na ontvangst van de rapporten harer
ambassadeurs en wanneer zij op de hoogte
zijn van de draagwijdte der verplichtingen,
welke in het Duitsch-Russische pact worden
beoogd, zullen de Fransche en de Britsche
regeering in staat zijn haar houding te be
palen, o.a. wat betreft het voortzetten der
militaire onderhandelingen, welke te Moskou
zijn geopend.
Volgens verscheidene te Moskou
ontvangen berichten schijnt het even
wel, dat het sluiten van een Duitsch-
Russisch niet-aanvalspact geen be
letsel zal vormen voor het voortzetten
dezer militaire besprekingen.
In bevoegde Fransche kringen verklaart
men, dat de jongste gebeurtenissen van geen
enkelen invloed zijn op de kalme en vast
beraden houding van Frankrijk en Engeland,
die de in Duitschland genomen militaire
maatregelen met waakzaamheid gadeslaan en
vastbesloten zijn zich te verzetten tegen iedere
poging in Europa geweld te gebruiken.
Het bericht inzake het Duitsch-
Russisch verdrag heeft in Japansche
kringen te Berlijn zeer levendige ver
rassing en verbazing gewekt, aldus
meldt Havas.
De Japansche ambassadeur te Berlijn, Oshl-
ma, die veel heeft gedaan voor een toetreding
van Japan tot het Duitsch-Italiaansche mili
taire verdrag, en volgens Havas geen gelegen
heid laat voorbijgaan om zijn nationaal-so-
cialistische sympathieën te betuigen, werd
midden in den nacht gewaarschuwd. Hij heeft
direct in de ambassade een conferentie be
legd met zijn voornaamste medewerkers. Na
afloop van de conferentie werd een lang
telegram naar Tokio gezonden. In de kringen
van de Japansche ambassade is men volgens
Havas beducht voor de toekomst van het
anti-kominternverdrag.
In een klaarblijkelijk geïnspireerd artikel
geeft Domei in de volgende bewoordingen de
reactie van de Japansche regeering op het
45 BEKENDE MERKEN Ook in huurkoop.
DE STOFZUIGER CENTRALE HAGEMAN,
GED. OUDE GRACHT 52 - TELEF. 12762
(Adv. ingez. Med.j
(Minister van Onderwijs Bolke-
stein heeft de recente beslissing
van zijn voorganger betreffende
den terugkeer van de verbuigings-n
verschoven ter nadere bestudee
ring van het spellingvraagstuk)
Er is van 't nieuwe kabinet,
Nog niet zoo bijster veel vernomen,
Het heeft zich ook pas neergezet,
Wees maar niet bang, het zal wel komen.
Maar onze oude vrind de n.
Dat troetelkind van onze spelling,
Doch zorgenkind van hoofd en pen,
Staat weer voorloopig op de helling.
Het worde dankbaar genoteerd:
De n verheugt zich in d' attentie,
Hoe het regeerend ook verkeert,
Van elke nieuwe Excellentie.
In spellingkwesties laat men ons
Niet zonder taal of iletter) teeken,
Ons aller n kreeg weer de bons,
Totdat ze nader is bekeken.
Zoo blijft het spellingspel in gang,
Men speelt niet zonder elegance,
Al duurt het wel een beetje lang,
En wordt het tot een soort „patience".
Wat het n endje wezen zal.
Durf ik natuurlijk niet bepalen,
Maar 't ntje zal in elk geval,
Zijn endje wel in vrede halen.
Zoo gaat het met patience spel.
't Wordt telkens weer ter hand genomen.
En altijd hoopt men dan toch wel,
Dat het oer slot ééns uit zal komen.
P. GASUS.
Sir Neville Henderson, de Engelsche ambas
sadeur te Berlijn.
BERLIJN, 23 Augustus (Havas)
Van particuliere zijde wordt vernomen
dat Henderson, de Britsche ambassa
deur te Berlijn vanochtend met een
speciaal vliegtuig naar Salzburg zal
vertrekken vanwaar hij zich naar
Berchtesgaden zal begeven.
Hij zal in den loop van den ochtend
door Hitier worden ontvangen, dien
hij een boodschap van Chamberlain
zou overhandigen in antwoord op een
onlangs door de rijksregeering aan
Londen gerichte nota, waarin het
Duitsche standpunt ten aanzien van
Oost-Europeesche kwesties werd uit
eengezet
Nader wordt gemeld, dat Henderson
vanochtend om half tien met een vlieg
tuig naar Berchtesgaden is vertrokken.
MOSKOU, 23 Augustus. Von Rib
bentrop is om 11 uur te Moskou aan
gekomen. Hij reed van het vliegveld
langs een speciaal door de politie af
gezette route in een kogelvrije auto.
(United Press)
(Men zie verder
5)
Het woord is aan
Een der scènes uit de nieuwe Nederlandsche film .De Spooktrein", waarvan de
laatste opnamen te Heerhugowaard plaats vonden. V.l.n.r.Joh. de Geest, de
regisseur Lamac, Sarah Heyblom en Lou Ezerman
Allard Pierson:
Reizen is het hart verioij-
fBelanyUflke qeqeuens uit de
cJiaaxlentsche ivecktaazw:statistiek
Elke week publiceeren wij een statistiek
van het aantal werkloozen te Haarlem. Daar
uit- weten onze lezers, dat er gelukkig op een
daling kan worden gewezen, ook al moet de
laatste weken weer een kleine stijging gecon
stateerd worden die naar wordt aangeno
men geweten moet worden aan de onzekere
toestanden op internationaal gebied, die een
ongunstigen invloed hebben op de arbeids
markt.
Interessant is na te gaan welke leeftijds
groep het meest geprofiteerd heeft van de
verruiming der werkgelegenheid te Haarlem.
Van eind Juli 1936 tot eind Juli 1939 dus
in drie jaar daalde het aantal werkloozen
dat bij de Arbeidsbeurs te Haarlem was inge
schreven van 6143 tot 4435. Een vermindering
dus van 1708 of 27.8 pCt.
Naar de leeftijdsgroepen waren de werk
loozen aldus verdeeld:
tot 30 j. 30 J. en ouder. Totaal
Juli 1936 2100 4043 6143
Juli 1937 1578 3581 5159
Juli 1938 1414 3585 4999
Juli 1939 1050 3385 4435
In die 4 jaar, dat het totaal aantal
werkloozen te Haarlem daalde met
27.8 pCt. verminderde het aantal werk
loozen onder de 30 jaar van 2100 tot
1050 (dus 50 pCt.) en het aantal
werkloozen boven de 30 jaar van 4043
tot 3385, dus met 16.4 pCt.
Vooral de jeugd kwam dus aan het werk!
In de jaren 1936 en 1937 werden de werk
loozen onder de 30 jaar gesplitst in twee groe
pen, namelijk 20 jaar en jonger en 21—30 jaar.
De cijfers waren toen:
Juli 1936
Juli 1937
20 jaar en jonger
355
206
21-
-30 jaar
1745
1372
Toen werd reeds vooral een belangrijke
vermindering geconstateerd bij de jongelui
onder de 20 jaar. De daling was namelijk 42
pCt., terwij! de daling voor de groep 21-30 jaar
slechts 21.3 pCt. was.
In de laatste jaren wordt de groep werk
loozen tot 30 jaar gesplitst in 14 tot en met
17 jaar en 18 jaar tot en met 30 jaar.
Dat lijstje ziet er als volgt uit:
Juli 1938
Juli 1939
14-
17 jaar
137
56
18—30 jaar
1344
994
Ook hier dus weer de sterkste daling onder
de groep jongeren. Er zijn nu nog slechts 56
jongens onder de 18 jaar als werkloos bij de
Arbeidsbeurs ingeschreven.
Er staan nog 147 werklieden van 65 jaar en
ouder als werkzoekenden te boek.
Het feit. dat in verhouding het meest jonge
lieden werk kregen heeft tengevolge, dat de
uitkeering, die de overheid aan steun moet
doen niet zoo sterk is verminderd als de daling
van het aantal werkloozen wel zou doen ver
wachten.
In Juli 1936 werd aan de valide werkloozen
uitgekeerd f 226.431 en in Juli 1939 hoewel
er toen 1708 werkloozen minder waren
f 179.422. Bij die uitkeering is geen rekening
gehouden met den steun die door Maatschap
pelijk Hulpbetoon aan invalide werkloozen
wordt gegeven.
DE VUILNISBAK ALLEEN Or STRAAT ALS
HET NOODIG IS.
Gisteravond heeft de politie in Haarlem-Noord
14 bekeuringen opgesteld tegen personen, die de
vuilnisbak reeds voor heden op straat hadden
gezet. De vuilnisbakken mogen namelijk alleen
op straat gezet worden op den dag dat de vuil
niswagen komt. In aller belang wordt u der
halve aangeraden daar de hand aan te houden.
HEDEN: 10 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Het saldo op de gemeenterekening van Heem
stede bedraagt pl.m. f 73.000. 'i
Gegevens over de werkloozen te Haarlem.
Vooral de jeugd kwam aan het werk. f
De Haarlemsche gasfabriek komt de concur
rentie van de olie te boven. 4
Schilderij van Haarlemschen Meester te Am
sterdam ontdekt. 3
BINNENLAND.
Prinses Irene wordt 14 September gedoopt.
Vragen van den heer Pollema over den na
sleep der Mendelssohn-affaire 3
BUITENLAND.
Volgens geruchten zou Amerika ingeval van
een conflict in Europa niet neutraal blijven. 5
De Britsche regecring heeft besloten haar
verplichtingen jegens Polen te handhaven. 1
Henderson heeft vanmorgen een boodschap
van Chamberlain aan Hitier overgebracht. 1
Von Ribbentrop is naar Moskou vertrokken. 1
SPORT.
De 'bondswedstrijden van den Kon. Ned.
Schaakbond in Haarlem. 6
ARTIKELEN, enz.
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten 3
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op 7
