Haarlems Dagblad
Jbewep
vatt
Jiooseuek
Hed&datid
stnikt otmfdig.
op Koning
Victor Emmanuel, Hitler en president Moscicki
Kaart 'i Wol
Voituacfite nwitwexp
goedgekeuxd
Advies van de
Fransche regeering
ïBCijft niet Ut Tacif s
ais 't niet naodiq, is
Js de iesiissinq.
xeeds genaden-?
Maatregelen
der regeering
Spanning.
naar alle kanten
Neutraliteit
Japan treedt niet toe
57e Jaargang No. 17234
Uitgave Lonrens Coster. Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaptein 37. Fostglrodiensl 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon Directie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Adinin. 10724, 14825. Soenduplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN RUBER] PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Vrijdag 25 Augustus 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25 franco per
post f3.55 losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën i 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonuementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elk®
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Uit Washington wordt
gemeld dat president Roo
sevelt den koning van
Italië een telegram heeft
gezonden, waarin hij
vraagt 99v oorstellen te
formuleeren tot een
vreedzame oplossing van
de huidige crisisy
De ambassadeur van de
Vereenigde Staten te
Rome bracht gistermid
dag een bezoek aan ko
ning Victor Emmanuel Koning Victor Emmanuel,
om hem mondeling deze boodschap mede te deelen.
Een soortgelijk beroep heeft Roosevelt gedaan op Rijks
kanselier Hitier en den president der Poolsche republiek,
Moscicky.
De president heeft in zijn beroep op Hitier en Moscicky
drie methoden voorgesteld om oorlog te voorkomen:
1) Directe onderhandelingen,
2) Onderwerping van het geschil aan onpartijdige arbitrage,
3) Tot overeenstemming te komen 0111 een procedure van
verzoening aan te nemen.
Dit tweede beroep werd opgesteld nadat president Roose
velt een uur lang had geconfereerd met Cordell Huil en
Welles.
De tekst van de boodschap, die Roosevelt
heeft gezonden aan den koning van Itaüë
luidt als volgt:
Wederom stelt een crisis in de we
reldzaken de duidelijke verantwoorde
lijkheid van de hoofden der naties
voor het lot van hun eigen volk en
inderdaad voor de geheele mensch-
heid. Op grond van de traditioneele
verhoudingen tusschen Italië en de
Vereenigde Staten en in verband met
de banden van bloedverwantschap
tusschen millipenen van onze burgers,
heb ik de overtuiging, dat ik mij kan
richten tot uwe majesteit ten behoeve
van de handhaving van den wereld
vrede.
Het is mijn overtuiging en die van het
Amerikaansche volk, dat de regeering van
uwe majesteit ten zeerste invloed kan uit
oefenen tot afwending van het uitbreken van
een oorlog. Iedere algemeene oorlog zou leed
veroorzaken voor alle naties, oorlogvoerende
zoowel als neutralen, overwinnaars zoowel als
overwonnenen, en zou duidelijk verwoesting
brengen voor de volken en wellicht voor de
regeeringen van sommige naties, welke het
meest rechtstreeks betrokken zijn. Vrienden
van het Italiaansche volk en onder hen het
Amerikaansche volk, zouden slechts met smart
de verwoesting zien van de groote verworven
heden welke de Europeesche naties en de Ita
liaansche natie in het bijzonder in het ver
leden hebben bereikt. Wij in Amerika, die een
homogene natie hebben, samengesmolten uit
vele nationaliteiten, vinden het dikwijls moei
lijk de animositeiten te begrijpen, die zoo vaak
een crisis hebben veroorzaakt onder de naties
in Europa, welke kleiner zijn dan de onze in
bevolkingsgetal en gebied. Wij aanvaarden het
fei, dat deze naties het volstrekte recht heb
ben tot handhaving van haar nationale onaf
hankelijkheid, wanneer zij zulks wenschen.
Wanneer dat een verstandige leerstelling is,
moet zij van toepassing zijn op zwakkere zoo
wel als sterkere. Aanvaarding hiervan betee-
kent vrede omdat daarmede de vrees voor
agressie een einde vindt. Het alternatief dat
noodzakelijkerwijze een streven be teekent van
den sterke om den zwakke te overheerschen, zal
niet alleen leiden tot oorlog maar tot lange
jaren in de toekomst van onderdrukking dooi
de overwinnaars en opstand van den over
wonnenen zoo leert ons de geschiedenis.
Op 14 April stelde ik in wezen een afspraak
voor volgens welke geen gewapende troepen
een aanval zouden doen op of een inval in
gebied van een andere onafhankelijke natie.
Wanneer vastgesteld zou zijn, zouden bespre
kingen aangevangen moeten worden om een
geleidelijk voortschrijdende verlichting na te
streven van den last der bewapeningen en de
wegen te openen voor den internationalen
handel met inbegrip van de bronnen der
grondstoffen welke noodzakelijk zijn voor het
vreedzame economische leven van iedere na
tie. Ik zeide, dat bij deze besprekingen de
Vereenigde Staten volgaarne zouden deelne
men en dat dergelijke vreedzame besprekingen
het volkomen mogelijk zouden maken voor de
andere regeeringen dan de Vereenigde Staten
om vreedzame besprekingen te openen over
politieke en territoriale problemen, waarbij zij
rechtstreeks zijn betrokken.
Wanneer het voor de regeering van
uwe majesteit mogelijk mocht zijn, om
voorstellen te formuleeren voor een
vreedzame oplossing van de huidige
crisis langs de aangegeven lijnen, dan
kunt ge verzekerd zijn van de vurige
sympathie van de Vereenigde Staten
De Italiaansche en Amerikaansche re
geering kunnen heden ten dage die
idealen der christenheid naar voren
brengen, welke laatstelijk zoo vaak
schijnen te zijn verduisterd. De niet
gehoorde stemmen van tallooze men-
schelijke wezens vragen om niet op
nieuw tevergeefs te worden opgeofferd.
(Men zie verder pag. 5 en 6).
Weest verstandig en koopt ttti
Gen. Cronjéstr. 129, Tel. 11385
(Adv. ingez. Med.)
in Engeland
Het volmachtenontwerp voor de Brit-
sche defensie werd gisteren zonder
hoofdelijke stemming in de drie
lezingen door het Engelsche Lager
huis aangenomen .Het Hoogerhuis aan
vaardde het daarna eveneens zonder
hoofdelijke stemming, waarna het ont
werp door den Koning werd goed
gekeurd.
De Fransche regeering heeft den
genen, wier aanwezigheid in Parijs
niet onmisbaar is, den raad gegeven
de hoofdstad te verlaten.
De ambassade der Vereenigde Staten heeft
voorts alle Amerikaansche burgers, die geen
dringende reden hebben om in Frankrijk te
blijven, den raad gegeven naar de Vereenigde
Staten terug te keeren.
Ben zelfde raad heeft de Amerikaansche
ambassadeur te Londen, Kennedy, gegeven
aan alle Amerikanen, die geen dringende
bezigheden hebben in Engeland.
Hitier confereert met
zijn voornaamste
medewerkers
BERLIJN, 24 Aug. (Havas-A.N.P.).
Sinds gisteravond 19.00 uur bevindt
Hitier zich in conferentie met zijn
voornaamste medewerkers, o.m. Goe-
ring en Von Ribbentrop.
Men meent te weten, dat de mili
taire chefs aan deze conferentie deel
nemen.
De overheerschende meening is. dat
de Duitsche beslissing ten aanzien
van Polen reeds is genomen ejp wel
licht zelfs op het punt staat ten uit
voer te worden gelegd.
De conferentie van Hitler met zijn
voornaamste medewerkers, welke on
getwijfeld ook door Von Brauchitsch
en Raeder alsmede andere hooge of
ficieren wordt bijgewoond, en die wel
licht een der meest belangrijke con
ferenties van dit jaar zal blijken te
zijn, duurde om half een in den nacht
nog voort. Naar men zegt is de hou
ding van Duitschland ten opzichte
van Polen het voornaamste onder
werp der besprekingen.
^ovjetparlement Maandag bijeen.
MOSKOU 25 Augustus (Reuter) Officieel
wordt medegedeeld, dat het Sovjet parlement
Maandag een buitengewone zitting zal houden.
Heden zijn afgekondigd:
Het Kon. besluit van 24 Augustusl939
Staatsblad no. 183, betreffende de op
roeping personeel voor-mobilisatie.
Het Kon. besluit van 24 Augustus
1939, Staatsblad no. 588, betreffende
machtiging tot vordering van spoorwe
gen en toebehoorend materieel in ver
band met het belang van 's lands ver
dediging.
Het besluit van 24 Augustus 1939.
Staatsblad no. 589, betreffende het on
bruikbaar maken van spoorwegen met df
daarop aanwezige bruggen, telegraaf
lijnen en seintoestellen, in verband
met de belangen van 's lands verdedi
ging.
De dagen, zwaar van duistere geruchten.
En nieuws dat voorzorg overal vermeldt.
Doen velen thans het allerergste duchten,
Het losslaan van het lang gevreesd geweld.
Wij kunnen er met andren over praten.
Want twee, nietwaar, begrijpen meer dan een,
Maar daarbij moeten wij het dan ook laten,
Na afloop voelen wij ons weer alleen.
Of wij aan d' arbeid zijn, of buiten loopen.
Of rusten op den huiselijken stoel,
Wij worden telkens weer opnieuw bekropen,
Door een volslagen machteloos gevoel.
Wij weten slechts, wat wij voor alles
wenschen,
En niet slechts wij in onzen kleinen kring,
Maar veel millioenentallen medemenschen,
De landgenoot, maar ook de vreemdeling.
Het valt soms moeilijk ons te concertreeren,
De eigen arbeid toont nu weer zoo klein,
Wij voelen telkens de gedachten keeren,
Naar grooter dingen, die er om ons zijn.
Toch moeten wij nu rustig blijven werken,
Vooral niet denken: het loopt zeker mis,
En daarbij moge het besef ons sterken,
Dat het toch altijd nog zoo ver niet is.
P. GASUS.
Berichten over oprukkende
Poolsche troepen.
Tegenspraak van Poolsche zijde.
Het Duitsche nieuwsbureau meldde gister
avond uit Dantzig, dat de stad door een ge
mengde Poolsche divisie in het zuiden en
westen was ingesloten.
Tot deze divisie zouden behooren het 52ste
regiment infanterie uit Zlotow, het 55ste re
giment infanterie uit Lissa, het 65ste regi
ment infanterie en het 16de regiment artille
rie uit Graudenz.
Het Duitsche Nieuwsbureau voegde hieraan
toe, dat door het samentrekken van een
divisie op oorlogssterkte in de onmiddellijke
nabijheid van de grens van Dantzig het ge
vaar is ontstaan voor een onmiddellijken on-
verhoedschen aanval op de vrije stad.
Het Poolsche telegraaf agentschap ver
klaarde daarna echter dat dit bericht
geheel bezijden de waarheid was en blijkbaar
bestemd was om de nationaal-socialistische
leiders in Dantzig een nieuwe aanleiding te
geven voor provocaties.
Het woord is aan
L. R. Beynen,
Het leven is vol dissonan
ten maar ze lossen zich ten
slotte harmonisch op als men
maar standrxtstig blijft.
ook in de lucht gehandhaafd
's GRAVENHAGE 25 Augustus. De
regecringspcrsdienst deelt mede:
Hier en daar zijn in de buitenlandsche
pers mccningsuitingen opgenomen, die
twijfel zouden kunnen doen ontstaan
ten aanzien van den onwrikbaren wil
van Nederland om in voorkomend geval
's lands onzijdigheid, met name ook in
de lucht, naar alle zijden, welke dan ook,
te handhaven.
Voor zulken twijfel bestaat niet de
allergeringste grond.
Met alle te zijnen dienste staande
middelen zal Nederland zijn onzijdigheid
in een gewapend conflict, mocht het uit
breken, ook met name in de lucht, on
beperkt en tegenover iedereen hand
haven.
tot het Duitsch-ltaliaansch
militair verbond
TOKIO. 25 Aug. Van betrouwbare zijde
wordt vernomen dat vertegenwoordigers van
het Japansche leger en de vloot hun toestem
ming gegeven hebben dat er geen verdere be
sprekingen meer zullen worden gevoerd over
het toetreden van Japan tot het Duitsch-lta
liaansch militair verbond.
Het dagblad „Kokoemin Sjimboen'" meldt
dat Molotof Donderdag met den Japanschen
ambassadeur te Moskou Togo geconfereerd
heeft en voorgesteld heeft dat getracht zou
worden om door gemeenschappelijke onder
handelingen het grensconflict bij te leggen.
Verder bericht deze courant dat de secretaris
van de Russische ambassade te Tokio aan den
directeur van de afdeeling Oost-Azië van het
Japansche ministerie van buitenlandsche za
ken een bezoek heeft gebracht en hem heeft
voorgesteld om een niet-aanvalspact met Rus
land te sluiten.
De Japansche pers oefent scherpe critiek
uit op het sluiten van het Duitsch-Russische
niet-aanvals-pact. Naar verluidt zou de Ja
pansche ambassadeur Oshima uit Berlijn be
richt hebben dat Von Ribbentrop hem had
medegedeeld dat het sluiten van dit pact
noodzakelijk was. (United Press).
Grensincident aan de Poolsch-
Duitsche grens.
Duitsch vliegtuig tot landing gedwongen.
Er wordt melding gemaakt van tal van grens
incidenten. Een Duitsche bommenwerper zou,
naar beweerd wordt, boven Orlowo op Poolsch
grondgebied hebben gevlogen en zou, door het
vuur van Poolsch luchtdoelgeschut gedwongen
zijn geweest bij Gdynia te landen.
Gezegd wordt dat ook andere Duitsche bom
menwerpers de Poolsche grens tot twee keer
toe bij Bogumin hebben geschonden en door
Poolsche gevechtsvliegtuigen tot dalen werden
gedwongen.
Naar verklaard wordt zijn in Dantzig tal van
Poolsche staatsburgers gearresteerd.
Woensdagavond heeft een Duitsche bende het
Poolsche grensstation en de douanepost van
Makoszow bij Kattowitz aangevallen. Het vu
ren duurde twee uren.
Later hebben Duitschers naar beweerd wordt,
uit machinegeweren geschoten op een tot de
Poolsche grenspost behoorend gebouw.
De Poolsche ambassadeur te Berlijn heeft op
dracht gekregen te protesteeren.
De Camera-feesten te Haarlem.
Nu er groote spanning op internationaal ge
bied is, is natuurlijk ook nog niet te zeggen
of de Camerafeesten op 15 en 16 September te
Haarlem zullen kunnen doorgaan.
Het comité hoopt natuurlijk dat de donkere
wolken spoedig zullen overdrijven. Daarom
wordt gewerkt, alsof de feesten doorgang zullen
vinden. Alleen wordt het aanvaarden van finan-
cieele consequenties zooveel mogelijk voorko
men. om niet te veel risico op zich te nemen
voor het geval de toestand zoo zou worden,
dat de feesten zouden moeten worden afgelast.
HEDEN: 12 PAGINA'S
MEISJE AAN KETTING. De vader van de
14-jarige Alice Wisowaty vond. dat zijn doch
ter des avonds te veel uitging. Daarom beslont
hij haar met een ketting vast te leggen
Hij werd echter wegens kindermishandeling
aangeklaagd en moest 5000 dollar boete
betalen.
HAARLEM EN OMGEVING.
pag-
Plan voor een complex van 36 woningen met
lage huren te Haarlem. 4
f 43.000 voor verbetering der waterzuive
ring te Haarlem. 4
BINNENLAND
Nederland blijft naar alle kanten onzijdig. 1
Afkondiging van voor-mobilisatie 3
Duizend arbeiders staken te Mill 3
Meer eenvormigheid in het vervoerrsrecht
te land. 3
BUITENLAND.
Het Engelsche volmachtenontwerp Is door
beide Britschc Huizen goedgekeurd. 1
Roosevelt heeft een beroep gedaan op den
Italiaanschen Koning, Hitier en den pre
sident van Polen. 1 en 6
hambcrlain en Halifax hebben gisteren
nogmaals de Engelsche vastberadenheid
herhaald ten opzichte van de Poolsch-
Duitsche kwestie. 5
De Paus heeft gisteren per radio een vre-
desoproeping uitgesproken. 5
SPORT.
Over de a.s. YViclrenkampioenschappen te
Milaan. 7
Sport in 't Kort. 7
ARTIKELEN, enz.
Van onzen New-Yorkschen correspondent:
Verschijningen en verschijnselen in Ame
rika 3
H. D. Vertelling: „Schijn bedriegt" door J.
P. Baljé. 4
K. de Jong over het concert der H. O. V. 6
Langs de Straat: „De bruiloft'* door Marcel. 6
Voor onze Jeugd. 8
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen od 9