Haarlem's Dagblad
!hansche hoepen
op ^Duitsch gebied?
Veiw&c uMidt efficiëntec
qmzqeld.
De Oorloos-
gebeurtenissen.
zeven mijl
Engelsche troepen naar Frankrijk
Natuur en mensch.
Schotersingel-Bibliotheek 117 a
57e Jaargang No. 17245
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Conran t-Uitgaven en AJgem. Drukkerij N.V.
BureauxGroote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
A dm in. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EIS ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Donderdag 7 September 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25- franco per
post f 3.55. losse nummer» 6 cent per es.
Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
RegelabonnemenUtarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes rie rubriek.
O
Op vreemde, deels volkomen onbegrijpelijke
wijze ontwikkelen zich de oorlogsgebeurtenis
sen. Van weerszijden wordt een strategie toe
gepast, die zoowel op de direct-betrokken
volken als op de neutralen een indruk van
geheimzinnigheid moet maken. Dat daarbij
in het Westen een optreden der zoozeer ge
vreesde luchtmachten tot dusver vrijwel uit
gebleven is behoudens den Engelschen aan
val op Cuxhafen en Wilhelmshaf en, de biljet-
ten-strooierij over West-Duitschland en een
luchtgevecht van één Duitsch vliegtuig met
één Engelsch bij Doggersbank wekt wel ver
lichting. Immers, het zijn juist de luchtmach
ten die met de grootste snelheid en op de
grootste afstanden kunnen opereeren. Zij
doen het niet. Zou de veronderstelling juist
zijn, dat van Duitsche zijde nog steeds ge
poogd wordt den oorlog tot Polen te beper
ken, dat wil dus zeggen: den strijd te locali-
seeren? Welke redenen hebben dan de Engel
schen en Franschen, om tot dusver geen mili
taire doelen troepen, militaire vliegvelden,
kazernes, centra der oorlogsindustrie uit
de lucht aan te vallen behalve alleen, bij een
gelegenheid en met een klein aantal vlieg
tuigen, Cuxhafen en «Wilhelmshafen? Het is
niet opgehelderd. Het verlicht, het wekt bij
optimisten zelfs weer eenige hoop, maar an
derzijds komt nu de mededeeling dat de
Engelschen bezig zijn hun expeditieleger naar
Frankrijk over te zetten. En een merkwaardig
United Press-bericht meldde vanmorgen, dat
Fransche troepen uit Metz en Nancy, troepen
van de jongste, pas opgekomen reserves, met
600 tanks zouden oprukken in het Saarge-
bied, al verscheidene plaatsen bezet hadden
en de grens 12 K.M. overschredenen dat
de Duitschers het vuur slechts „voorzoover
noodzakelijk" beantwoordden. Wij vermelden
dit bericht onder reserve. Het is niet toege
licht door het jongste Fransche legerbericht,
dat slechts zegt: „aan het front heerscht aan
beide zijden een opmerkelijke activiteit". Maar
gisterenavond deelde een vorig Fransch leger
bericht al mede dat de eerste troepen inder
daad over de grens getrokken waren en overal
op tegenstand stuitten. Van verliezen aan
weerszijden werd daarin evenwel totaal geen
melding gemaakt.
Toch kan men uit deze berichten en uit de
tijding van de komst van een Engelsch expe
ditieleger alleen opmaken dat de Engelschen
en Franschen den aanval in het Westen in
zetten. Maar nog niet met het snelste aller
wapens: de luchtmachi. En zonder dat de
Duitsche luchtmacht hen tot dusver in
hun actie belemmert. Ook zonder dat ook nog
maar iets bericht is over Engelsche of Fran
sche versterking voor de Poolsche luchtmacht,
of dat blijkt dat de Polen te dien aanzien te
leurgesteld zijn.
Huiveringwekkend blijven de Westersche
gebeurtenissen toch ook in hun beperkte ont
wikkeling,. die de gedachte doet ontstaan dat
de groote oorlog in het Westen nader sluipt,
met stillen tred en dreigend gemompel, tot
een plotselinge uitbarsting zal volgen.
Intusschen zet de Duitsche opmarsch in
Polen zich voort. Men verovert grondgebied en
bezet steden. Het historisch-vermaarde Kra-
kau, in het vroegere Oostenrijksche Galicië, is
zonder strijd door de Polen prijsgegeven. De
veronderstelling wint veld dat ook Warschau,
eveneens aan de rivier de Weichsel gelegen,
wellicht zal worden opgeofferd omdat de
Poolsche hoofdmacht zijn strategie op een
Oostelijker gelegen verdedigingsfront zou
hebben gebaseerd. Zooals ik al eerder schreef
is voor den oorlog al meermalen betoogd, dat
het gebied van den Corridor, Opper-Silezië en
andere deelen van Westelijk Polen niet ver
dedigbaar zijn en spoedig den aanvaller in
handen moesten vallen.
Nu kan men gaan denken dat de Duitschers,
als zij Dantzig en den Corridor geheel ver
over en een ander deel des lands bezet zouden
hebben, den oorlog in Polen zouden staken en
gaan pogen met de Polen eventueel met
een andere regeering dan de huidige te
onderhandelen. Maar het schijnt niet aan te
nemen dat Engeland en Frankrijk daarin be
rusten zouden en de huidige berichten van het
Westfront duiden trouwens al den inzet van
een Engelsch-Fransch offensief aan.
Intusschen blijft de houding van Italië
duister. Heeft dit land besloten tot voortge
zette neutraliteit? Neemt het een afwachten
de houding aan? Hitier heeft verklaard dat
hij geen beroep op zijn bondgenooten zou
doen, maar welke is de Fransch-Engelsche
houding tegenover Italië? Doet dit wellicht
bemiddelings-pogingen? Intusschen stelt I
dit blijkt heel duidelijk het uitblijven van
eenige Duitsche aanvalsdaad in het Westen
de Franschen en Engelschen tot dusver in de
gelegenheid hun troepentransporten en -con
centraties geheel ongehinderd te volbrengen.
Dat is weer een andere geheimzinnige factor
in de gevoerde strategie.
Dat de Duitschers hun opmarsch en hun
verovering van steden als Krakau niet met
vreugdebetoon en officieele viering gepaard
doen gaan valt op. Het Derde Rijk heeft tot
dusver alle successen ten zeerste gevierd.
Zoo blijft de toestand vol raadselen. Van
eenig enthousiasme voor den strijd bij de oor
logvoerende volken is inmiddels ook steeds
niets gebleken. Zoowel de geestdrift van 1914
als de haat-campagnes tegen de volken ter
andere zijde blijveu uit.
R. P.
Duitschers zouden het
vuren slechts spaarzaam
beantwoorden
OPMARSCH IN SAARCEBIED
EN MOEZELVALLEI
UNITED PRESS verneemt uit Parijs dat de Fransche troepen aan het
Westelijk front tot 7 mijl in het Duitsche gebied doorgedrongen
zijn. Op verschillende plaatsen zijn reeds de steden van het Saar-
bekken genaderd. De opmarsch geschiedt voornamelijk in de rich
ting van Saarbrücken. Strijdkrachten uit Metz en Nancy rukken de
Moezelvallei in. De Franschen maken gebruik van zeshonderd tanks.
In de meeste sectoren beantwoorden de Duitschers het vuren slechts
hier en daar en niet meer dan noodzakelijk.
De troepen, die tegen de Duitschers optrekken zijn de pas
gemobiliseerde reservisten. Geregelde strijdkrachten hebben hun
stellingen in de Maginotlinie niet verlaten.
Een later bericht van United Press meldt dat de gevechten
tusschen den Moezel en den Rijn voortduren.
De Fransche zware artillerie gaat voort de Duitsche stellingen te
bestoken, teneinde de gisteren gemaakte terreinwinst te consoli-
deeren.
Hetzelfde bureau meldt verder dat Britsche troepen thans in
grooten getale naar Frankrijk worden verscheept.
(Wij geven bovenstaande berichten onder voorbehoud weer, aangezien wil
van andere zijde nog geen bevestiging ontvingen.)
Het Fransche legerbericht van hedenmorgen luidt
Aan het front heerscht aan beide zijden een opmerkelijke
activiteit.
Semi-officieel verklaart de Petit-Parisien,
dat de gevechten in de eerste plaats geleverd
worden in het z.g. Niemandsland, het land
tusschen de Fransche en Duitsche linies. De
Fransche troepen zijn opgerukt nadat de
Duitsche mitrailleurnesten waren opgeruimd.
ï+rjJJSlrlclfl Keulen
Luik -■•AKen S/<yet7
Bonn.
G/essen.
O
Mo/house^
QlUCHTHtKHXZUUiel RH"
Ucêi MACIHOT-UHI£\ ZWITSERLAND
Het zesde Fransche legercommuniqué, uit
gegeven gisteren om negen uur des avonds
luidt:
Onze eerste afdeelingen, die over de grens
trekken met vorderingen, die uiteenloopen al
naar de gesteldheid der verschillende grens-
deelen, stuiten overal op automatische wapens
en op terreinwerken. Er is activiteit van onze
luchtmacht in samenwerking met de strijd
krachten te velde.
De bewegingen in verband met de mobi
lisatie, het transport en de inrichting van
alle eenheden, worden op normale wijze
voortgezet. De kaders dragen, in overeenstem
ming met onze tradities, zorg voor de be
vordering van de materieele omstandigheden
van de troepen, waarvan het moreel voor
treffelijk is. De voorziening der legers func-
tionneert op behoorlijke wijze.
Naar United Press nog uit Parijs verneemt
is het eerste transport gewonden te Neuilly
aangekomen en in het Amerikaansche hospi
taal, dat door de regeering gerequireerd is.
ondergebracht.
Het Panamakanaal onder
controle.
Vrees voor sabotage.
CRISTOBAL, 7 September. Een mijn-
veger van de Amerikaansche marine is be
gonnen met het aanhouden en doorzoeken
van alle schepen, die voor het Panamakanaal
liggen en binnen willen varen, zonder aanzien
van nationaliteit. Dit is een voorzorgsmaat
regel tegen mogelijke sabotage van het ka
naal. Een dergelijk onderzoek wordt ook te
Balbao aan de andere zijde van het kanaal
ingesteld. (United Press).
De Florianapoort te Krakau. de Poolsche stad, die gisteren door de Duitsche
troepen bezet werd.
Wij weten wel, de zomer gaat verdwijnen,
Over twee weken is het officieel.
Maar wat laat hij de zon nog heerlijk schijnen,
Hoe ruim geeft hij ons ditmaal wel ons deel.
De menschen maken tragisch zwarte wolken,
Met oorverdoovend onweersstormgerucht,
Maar de natuur biedt thans aan alle volken.
Een milde zon en strakke blauwe lucht.
De blaren zullen spoedig moeten vallen,
Als offer aan het wisselend seizoen,
Maar nu nog kleuren hun milliardentallen,
Ons oud onrustig deel der wei-eld groen.
Een overdaad van schoongekleurde bloemen
Schenkt onzen oogen nog een rijk genot,
Al mogen wij den herfst reeds op zien doemen.
Nog is de zomer glorieus aan bod.
Wij konden het ons wel niet schooner wenschen,
Toch kwellen ons de zorgen in dit uur,
Daar de zelfoverschatting van de menschen,
Geen leer trekt uit de lessen der natuur.
Van de natuur, die altijd weer komt geven
En dan weer neemt in vaste regelmaat.
Die licht en duister beurtelings doet leven,
Maar altijd leeft en altijd leven laat.
P. GASUS.
De Stadsschouwburg te Haarlem.
Is beschikbaar voor voorstellingen,
concerten, enz.
Ter verbetering van onze mededeelingen in
het vorig nummer, deelen wij mede. dat
de Stadsschouwburg te Haarlem voor
tooneelvoorstellingen, concerten, enz.
beschikbaar is.
Het Gemeentelijk Concertgebouw is niet be
schikbaar. Daarom dat een actie begonnen is
om alsnog te trachten ook dit gebouw voor
concerten enz. weer beschikbaar te krijgen
omdat daaraan groote behoefte is.
Voorstellingen en concerten in den Stads
schouwburg kunnen dus gewoon dorgaan.
GEOPEND
Duizenden ROMANS en KINDERBOEKEN.
LEESGELD 3 cent PER WEEK per deel.
ELKEN WERKDAG van 3—5 en 7—9 uur.
(Adv. Ingez. Med.j
Kamer komt bijeen voor behandeling
VAN TWEE SPOEDONTWERPEN
HEDENMIDDAG om half twee is Tweede Kamer bijeengekomen
ter behandeling van twee spoedwetten, waarvan de eene ten
doel heeft alle vervoermiddelen te registreeren, opdat een zoo nuttig
mogelijk gebruik kan worden gemaakt van de overgebleven niet-
militaire vervoermiddelen. Hierdoor hoopt men ook brandstof te
kunnen besparen. De inschrijving laat ruimte over voor vrije bedrijfs
uitoefening en tevens voor regeeringsingrijpen. Een speciaal onder
deel van de Rijksverkeersinspectie zal voor de toepassing zorg
dragen.
De andere spoedwet, die den naam draagt „Invoernood-
w e t", wil den invoer van bepaalde goederen binden aan de ver
gunning van een daartoe aan te wijzen instantie Voorwaarden voor
het verkrijgen van een dergelijke vergunning kunnen worden gesteld.
Uitvoerige bijzonderheden vindt men elders in dit nummer.
Het woord is aan
Benjamin Franklin:
Bemint gij het leven? Ver
knoei dan geen tijd, want
dat is de stof waaruit het
leven gemaakt is.
Roemenië handhaaft een strikte
neutraliteit.
Besluit van den Roemeenschen Kroonraad.
BOEKAREST, 7 September (Reu-
ter-A.N.P.) In een communiqué
wordt verklaard, dat de Roemeen-
sche Kroonraad besloten heeft, strikt
de regelen der neutraliteit in acht
te nemen, zooals zij bij internationale
overeenkomst zijn vastgelegd, te
genover de oorlogvoerenden in het te
genwoordige conflict.
Extra K. L. M.-vluckt naar Indië.
„Pelikaan" vertrekt morgenochtend.
AMSTERDAM, 7 September. Naar wij
vernemen, ligt het in het voornemen van de
K.L.M. om in verband met den grooten toe
loop van passagiers en het groote aanbod van
goederen, morgenochtend een extra-vliegtuig
naar Indië te doen vertrekken.
Voor deze extra-vlucht is aangewezen het
vliegtuig ..Pelikaan" met als eersten be
stuurder den heer Scholten. De „Pelikaan" zal
Vrijdagochtend te half zeven van Schiphol
vertrekken. Het toestel zal ook post meenemen.
Beslag op Duitsch geld in de
Ver. Staten.
NEW-YORK, 7 Septtember. In het bu
reau van Politie werd vernomen dat meer dan
25 millioen dollars aan Duitsch geld en
waardepapieren, die op een aantal New-York-
sche banken staan, op bevel van het Hoo^e
Gerechtshof worden vastgehouden ten behoe
ve van de Chase National Bank, de Guaranty
Trust Company. J. P. Morgan Company _n
andere banken die dekking trachten te zoeken
voor de uitstaande Amerikaansche leeningen
aan Duitsche banken. Een belangrijke som zal
daar spoedig, zoo duidden de ambtenaren aan,
aan toegevoegd worden. (United Press).
HEDEN: 12 PACtTNA'S
BINNENLAND.
pag.
De spoorwegtentoonstelling opent haar
poorten. 3
Tegen prijsopdrijving wordt met kracht ge
waakt. 3
Het gebruik van vervoermiddelen wordt ge
regeld. 3
De invoernoodwet. 3
BUITENLAND.
De Franschen zouden volgens United Press
zeven mijl op Duitsch grondgebied zijn
doorgedrongen. 1
Het hoofdkwartier van de Duitsche troepen
meldt den val van Krakau. 5
Zuld-Afrika verklaart den oorlog aan
Duitschland. 5
Het Engelsche ministerie voor „economischen
oorlog" werkt nauw samen met de Fran
sche autoriteiten. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: De oorlogsgebeurtenissen. 1
Van een Bcrlijnschen medewerker: Op den
dag der beslissing. 6
Voor de Vrouw. 9
In mobilisatietijd; brieven van een militair 11
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen r 9
