Haarlem's Dagblad
Sawipumfr
I
I
Jiexica beteid
tnqelaad iet
stop
Duitsche troepen
versterkingen
naar 't Westen
In het W esten.
Strijd aan het
Jxdestiaa J)iaccuna&
De „Jiiemen"
in Jley&iavik?
aan Engeland en Frankrijk
ywndstaffen te Ceuetett-?
groot deel
van invoer
Het Belangrijkste
57e Jaargang No. 17..46
Uitgave Lonrena Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Poatgirodienst 38810.
Drukkerq: Zuider Bniten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EfS ROBERT PEEHEBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Vrijdag 8 September 1939
Abonnementen per week f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco pet
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën i 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per rcgeL
Regelabonuementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regel» f 0.60. elk®
regel meer f 0.15. Groentjes rif rubriek.
Het Fransche legerbericht nr. 9 meldt van
daag: „Wij hebben plaatselijke vorderingen
gemaakt van wisselende beteekenis en op
sommige punten onze positie aanmerkelijk
verbeterd".
Ik heb het boek en de film „lm Westen
Nichts Neues" van Erich Maria Remarque
niet vergeten. Hij bood de wereld daarin een
verschrikkelijk beeld van hetgeen de korte
mededeeling „Van het Westelijk front geen
nieuws" in den vorigen oorlog in werkelijkheid
zeggen wilde. Hoe weinige jaren is het nog
maar geleden, dat wij met ontzetting dat boek
lazen en die film aanschouwden. Daarom is
het beter te beseffen dat de korte, laconieke
Fransche legerberichtgeving van deze dagen
niet alles zegt. Er was trouwens gisteren een
bericht over den eersten trein met gewonden,
die te Parijs was aangekomen. Die trein kan
niet alle gewonden bevat hebben; alleen de
genen die over zulk een afstand en op zulk
een wijze vervoerd konden worden. Zwaarder
gekwetsten moeten in veldlazaretten en hospi
talen nabij het front zijn gebleven. Er moeten
ook dooden gevallen zijn, aan beide zijden.
Men heeft blijkbaar zijn redenen om een
laconieke beknoptheid in de berichtgeving
toe te passen zooals zelfs in den vorigen oor
log niet gebruikelijk was; althans niet in den
aanvang.
Anderzijds slooft men zich van Fransche
zijde op merkwaardige wijze uit om aan te
toonen waarom de krijgsoperaties in het
Westen nog steeds op beperkte schaal gevoerd
worden, terwijl tegelijkertijd vooral de Engel-
sche pers betoogt dat de Engelsche en Fran
sche legers thans hun kracht in het Westen
ontplooien en de vijandelijkheden pas zullen
staken wanneer „het Hitlerdom" omverge
worpen zal zijn en Polen al zijn rechtmatig
bezit terugkrijgt.
Een uitvoerige uiteenzetting van het semi-
officiëele Fransche persbureau Havas (zie dit
nummer) behandelt de sterkte van de Magi-
not- en Siegfried-linies, betoogend dat de
laatste „een haastig antwoord" op de in den
loop van jaren gebouwde Maginot-linie is ge
weest. De Petit Parisien, hierop vanmorgen
voortbordurend, herinnert eraan dat het
begin van den oorlog van 1914 een bewegings
oorlog was terwijl het begin nu, en wellicht
voor langen tijd, een vesting-oorlog betee-
kent. „Wij moeten toegeven dat, hoewel onze
Maginot-linie beschouwd wordt als onoverko
melijk, dit met de Siegfried-linie evenzeer het
geval is. Evenwel is de Duitsche organisatie
voltrokken in een betrekkelijk kort tijdsvec^
loop, terwijl wij er jaren over gedaan hebben.
Men mag derhalve gelooven, zooals sommige
van onze groote militaire deskundigen, dat
de Siegfriedlinie zwakke punten kan bieden.
De onophoudelijke actie, waaraan zij door
onze troepen sinds twee dagen wordt blootge
steld, en die nog voortduurt, is in staat te
onthullen of deze zwakke punten inderdaad
aanwezig zijn. Laat men geen oorlogsbulletins
verwachten die te vergelijken zijn met die uit
het begin van den vorigen oorlog. Onze groote
militaire chefs kunnen niets ondernemen
zonder zich van de mogelijkheden rekenschap
te geven".
Dit is het betoog van de Petit Parisien. Wie
er zich, denkend aan Remarque's boek, reken
schap van durft geven dat er aan het Weste
lijk front nieuws is, dat al rouw en ellende in
vele Duitsche en Fransche gezinnen gebracht
moet hebben, wordt in die overtuiging ver
sterkt door twee andere mededeelingen. De
eerste is, dat de Duitscners meer troepen naar
het Westen hebben gebracht en de tweede is
een United Press-bericht, dat melding maakt
van een eersten grooten slag in de omgeving
van Saarbrücken. Men schijnt van Duitsche
zijde het bestaan van den oorlog in het
Westen nauwelijks te willen erkennen, vooral
wat de Franschen betreft. En het blijft een
zekere verlichting te kunnen vaststellen dat
de wederzijdsche luchtmachten nog niet aan j
den strijd deelnemen.
Maar het is nu al duidelijk dat er meer:
„nieuws" is dan uit de korte legerberichten
blijkt en ik vrees dat wij ons geen illusies
behoeven te maken omtrent de luchtmach
ten, die allicht heel spoedig in actie zullen
komen. Men kan er niet zonder ontzetting
aan denken. Dat kan evenmin betreffende een
een langdurigen „Vesting-oorlog". De stelling-
ocrlog van 19141918, de strijd om Verdun
vooral, is niet vergeten.
En wie betoogen leest over „onneembare
stellingen" herinnert zich dat door gansch
de wereldhistorie de strijd der ontwikkeling
van aanvals- en verdedigingstechniek zich
heeft voortgezet, dat beurt om beurt beide
de overhand hebben gekregen maar dat nog
nimmer op den duur aanvalswapens onweer
staanbaar en vestingen onneembaar zijn ge
bleken, al zijn ze ook herhaaldelijk zoo be
titeld Men heeft steeds weer nieuwe gemaakt
en het een of ander heeft de overhand weer
gekregen.
R. P.
Kunstschatten naar Spanje
teruggekeerd.
BAYONNE, 7 September. De trein
met de Spaansche kunstschatten, welke zich
sedert het einde van den burgeroorlog in
Genève bevonden, is gisterochtend half acht
op het station Hendaye aangekomen. Een uur
later waren de kunstschatten in Spanje te
ruggekeerd. (Havas).
Fransche troepen nemen nieuwe posities in
PARIJS, 8 September.
De lange reeks van plaatselijke operaties aan 't Saarfront hebben zich
ontwikkeld tot den eersten grooten slag, nu meer Duitsche divisies
in den strijd zijn geworpen, aan de Saar-rivier, waar de Fransche
druk onder bescherming van het vuur der Maginot-linie voortgaat.
De strijd wordt voornamelijk gestreden door de infanterie, gesteund
door tanks aan beide zijden en woedt vooral op de boschrijke heu
vels rond Saarbrücken.
De gevechten der laatste dagen hebben de Franschen in staat
gesteld nieuwe posities te veroveren, gelegen ver vóór de oor
spronkelijke punten van uitgang. Sommige nieuwe posities liggen
verscheidene kilometers van de Maginot-linie af.
Croof offensief
in voorbereiding?
Volgens de laatste berichten zijn de
Franschen doorgedrongen in het groote
Bienwald, de Duitsche zijde van de
Lauter, die de Duitsch-Fransche grens
vormt tusschen Lauterbure Wissenburg
Nog zijn de Fransche operaties be
perkt tot de beproeving van de sterkte
der verschillende vijandelijke posities
en het zuiveren van het terrein van be
tonnen mitrailleursnesten, totdat de
strategen de zwakke plekken in het
Duitsche verdedigingssysteem zullen
hebben ontdekt, waarna een groot of
fensief zal worden ingezet.
De Franschen geven toe, dat de sec
tor tusschen Lautcrburg en Wissen
burg zwaar versterkt is.
In het feit, dat het Duitsche opper
commando met groote snelheid verster
kingen naar het Westen stuurt, ziet
men echter een aanwijzing dat de Fran
sche druk zeer sterk is.
(United Press).
Luchtbescherming Geneesk.
Dienst.
Medewerkers gevraagd.
Het is natuurlijk wenschelijk dat zooveel mo
gelijk burgers zich beschikbaar stelden, om me
de te werken aan de bijzondere diensten, die in
verband met de buitengewone tijdsomstandig
heden zijn ingesteld.
Naar wij vernemen heeft de Luchtbescher
ming Geneeskundige Dienst thans nog veel be
hoefte aan hulpkrachten.
Gaarne wekken w'j hen, die in het bezit zijn
van een diploma Eerste Hulp bij Ongelukken op,
zich als werkkracht voor gemelden dienst aan
te melden.
Men kan dit doen aan het gebouw van den
Geneeskundigen Dienst. Nieuwe Gracht 124.
Vooral nu geeft het
0 zien van de schoone
U VEEL AFLEIDING EN NUT
GEOPEND ELKEN WERKDAG van 35 en van 79 uur. Schotersingel 117 A.
ENTREE 10 CENT. RONDGANG DUURT 40 MINUTEN
(Adv. Ingez. Med.)
De Duitsch Poolsche strijd. De verwoesting van den toegang tot
de Westerplatte te Danzig na de verbitterde gevechten
Spoorwegtentoonstelling.
Onze sporen jubileeren.
Dat is een belangrijk feit.
Volop waard te memoreeren,
Ook in een benarden tijd.
Want zij waren honderd jaren
In ons landje aller vriend.
En zij hebben, durf 'k verklaren,
Heusch hun sporen wel verdiend.
Onze treinen, met z'n allen,
Hebben, wat globaal gezegd,
Astronomische getallen
Kilometers afgelegd.
En er hebben naar taxatie,
Tot men nu eeuwfeest viert,
Wel milliarden onzer natie
Met „het spoor" gepassagierd.
Er is in den loop der jaren,
Ook gemopperd op den trein,
Maar stel, dat wij spoorloos waren.
Wat zou dat rampzalig zijn.
't Is de moeite waard t' aanschouwen,
Wat er wordt tentoongesteld.
Daar wordt veel van onzen trouwen
Ouden vriend het spoor verteld.
Men kan daar 't genoegen smaken,
Dat men dankbaar constateert:
Wat ook uit het spoor mag raken
Of verkeert het spoor verkeert.
P. GASUS.
Het woord is aan
Lichtenberg:
Het is een gulden regel
dat men de menschen niet
naar hun meeningen moet
beoordeelen maar naar dat
gene dat die meeningen van
hen maken.
NEW YORK, 8 September. Een zegsman, die
in nauwe relatie staat tot de Duitsche scheep
vaart, weet te vertellen, dat hij vernomen had,
dat de „Bremen" zich veilig in een IJslandsche
haven bevindt, waarschijnlijk Reykjavik. Deze
stad zal de haven worden van het Duitsche
scheepvaartverkeer in dit deel van den Atlanti-
schen Oceaan. Hij zeide, dat Duitschland erop
vertrouwt, dat IJsland en Denemarken hun neu
traliteit zullen handhaven. De „Bremen" zou
IJsland Donderdagmorgen vroeg hebben bereikt.
(United Press)
Ruil
overeenkomst
met
Duitschland
verbroken
Te Parijs zou reeds onderhandeld worden
MEXICO, 8 September (Havas) Tijdens
een door parlementsleden ter eere van presi
dent Cardenis aangeboden banket heeft
Ramon Beteta, sprekende namens den pre
sident verklaard: „Mexico stelt zich voor
grondstoffen uit te vieren naar de strijdende
landen, die de sympathie van Mexico verdie
nen, Zulks omdat Mexico niet onverschillig
kan blijven, wanneer in dezen strijd het lot,
der wereld op het spel staat".
Deze verklaring, aldus Havas, heeft een die
pen indruk gemaakt, daar zij bij elke gele
genheid door Cardenos uitgesproken bedoe
ling bevestigt, dat „Mexico de democratieën
zal begunstigen".
Volgens United Press hebben de geruchten
van een ontbinding van de petroleum-ruil-
overeenkomst tusschen Mexico en Duitsch
land aanleilding gegeven tot de veronderstel
ling, dat Mexico zou trachten de markt der
geallieerden te verwerven.
In dit verband trekt het de aan
dacht, dat de Mexicaansche gezant
in Parijs na een verblijf van slechts
enkele dagen in Mexico weer naar zijn
standplaats is teruggekeerd, naar men
aanneemt om te onderhandelen over
petroleumleveranties aan Frankrijk.
Eén der in omloop zijnde geruchten zegt,
Fransche
oorlogscommuniqué
meldt:
Het achtste oorlogscommuniqué van
het Fransche opperbevel gedateerd 7
September des avonds luidt:
Aan het front tusschen Rijn en Moe
zel wordt de vijand voor ons versterkt.
Men meldt er de aankomst van nieuwe
troepen uit het binnenland van Duitsch
land.
Legerbericht nummer negen van 8
September des morgens luidt:
„Wij hebben plaatselijke vorderingen
gemaakt van wisselende beteekenis,
en op sommige punten onze positie
aanmerkelijk verbeterd".
Y. J. BRUSSé t
Na een langdurig ziekbed is Donderdagavond
in het Diaconessenhuis, waar hij werd verpleegd,
op 62-jarigen leeftijd overleden de heer Y. J.
Brussé. De overledene was een der oudste hier
gevestigde pedicures er genoot een algemeen
vertrouwen.
De teraardebestelling zal plaats vinden op a.s.
Maandag op de begraafplaats te Westerveld na
aankomst van trein 14.14.
dat Frankrijk va plan zou zijn op Marti
nique e,nu raffinaderij te bouwen voor zuive
ring van ruwe Amerikaansche petroleum.
Zware slag voor
onzen tuinbouw
De directie van den landbouw deelt
mede, dat blijkens telegrafisch bericht
van den rükslandbouwconsulent te Lon
den de invoer in Groot-Brlttannië ls
verboden voor:
Geslacht pluimvee, worst in blik,
versch fruit met uitzondering van ap
pelen en peren, versche groenten met
uitzondering van aardappelen tomaten
en uiten, gedroogde groenten, behalve
droge peulvruchten, pickles, sauzen,
groenten in blik, behalve tomaten in
blik.
De board of trade kan ontheffing van
vorenbedoelde invoerverboden vcrlee-
nen.
^ink niet onder de lamp
om een draad in Uw naald te krijgen
Mevrouw, met een bril van KK1P gaai het
gemakkelijker Gr. Houlstr. naast Luxor
(Adv. Ingez. Med.)
H KI JKN 1<? PACINA'S
BINNENLAND.
pag.
Met ingang van 21 September wordt een
strenge controle op achterlichten ingesteld. 3
De Tweede Kamer regelt den invoer in oor
logstijd. 3
De veldpostdicnst heeft het zwaarste achter
den rug. 3
BUITENLAND.
Chamberlain heeft in het Lagerhuis mede
deelingen gedaan over den toestand. 5
Er zijn opnieuw cenige Britsche schepen tot
zinken gebracht. 5
G. H. W.: Jan Christiaan Smits. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: In het Westen. 1
B. K.: De Weg. 3
H. D. Vertelling: Vrouwen 4
Van onzen Belgischen correspondent: De toe
treding der socialisten tot de regeering. 7
A. J. D.: De tuin van kasteel middachten 7
Voor de Jeugd 10
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op 9
