Haarlem's Dagblad
„Van i
Saarbrücken omsingeld?
Ut enkele oayenblikken uetyacut
Door Nederlandsche mijn
midscheeps getroffen
De Massa.
Duitsche troepen
bereiken Warschau
Bij vervulling van hun
plicht omgekomen
OoeiCeden
VeimLst:
r
JCuwU nu
een modem huis
,,Willem van Ewijck,"
r- Jaargang No. 17 7
Uitgave I .on r ens Coster, Maatschapi oor
Courant-Uitgavenen Algem. Drukkerij iN.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Sornriapiein 37. Postgirodiensl 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Tel.foonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN KOBEK1 PEEKEBOOM
Hoofdredacteur: KOBERT PEEREBOOM
Zaterdag 9 September 1939
Abonnementen per wreek f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maandeD f 3.25. franco pet
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertenticn1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regel abonnement* tart even op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elka
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
In 1918 werd de ineenstorting van het Duit-
sche keizerrijk, de revolutie in Duitschland
en daarmee het einde van den oorlog in hoo-
gen mate bewerkt door de Engelsche „propa
ganda", geleid door Lord Northcliffe. Later,
toen het Derde Rijk ontstaan was, is geble
ken wat de Duitschers van deze methoden tot
beïnvloeding der volksmassa hadden geleerd.
Tot de merkwaardigste hoofdstukken in
Hitler's boek „Mein Kampf" behoort zeker zijn
verhandeling over de wijze waarop men het
volk moet beïnvloeden, vergaderingen tot
geestdrift kan brengen en zoo meer. De lei
der van het Duitsche ministerie van Propa
ganda, dr. Josef Goebbels, heeft verder wel
bewezen dat hij zelf dit onderwerp grondig
bestudeerd had en zijn middelen in toepassing
wist te brengen. En nu de oorlog is uitgebro
ken en de Engelschen en Franschen die voe
ren onder de leus, dat zij het Hitler-regime
ten val willen brengen en dat zij hun strijd in
de eerste plaats daartegen voeren „tegen
het Duitsche volk hebben wij geen grieven"
ziet men opnieuw de moderne propaganda,
de volks-beïnvloeding, haar geraffineerdste
methoden toepassen.
Er is voortdurend veel geschreven over de
gruwelijke moderne wapens die het physieke
oorlogsgeweld hebben uitgebreid. Nu de oor
log van 1939 is begonnen blijken die zie de
werkeloosheid der luchtmachten in het Wes
ten althans aanvankelijk te moeten wijken
voor het psychologische wapen. De nog jonge
wetenschap der massapsychologie heeft ook
al tot de schepping van een nieuw oorlogs
wapen geleid. Zoo wordt het vliegtuig tot dus
ver alleen als „hulpwapen" daarvoor in het
Westen gebezigd. Het strooit millioenen bil
jetten over Duitschland uit. De radio is even
eens in volle actie: Chamberlain houdt een
rede in het Duitsch tot het Duitsche volk, de
Franschen laten een Oostenrijker tot de be
volking van het voormalige Oostenrijk spre
ken, gisterenavond kondigde Londen uitzen
dingen in het Tsjechisch aan. Zoo gaat het
maar door. Het „massapsychologische wapen"
heeft blijkbaar volle erkenning zoowel bij de
rögeeringen als bij de generale staven gevon
den. Men krijgt den indruk dat daarbij vol
ledig rekening wordt gehouden met het ont
breken van oorlogs-geestdrift, oorlogs-psy-
chose, dat men het er op toelegt geen Duit-
schen volkshaat tegen zichzelf te ontketenen
en ook daarom zijn gruwelijkste strijdmidde
len buiten actie laat. De legers aan het West
front treden blijkbaar niet meer op dan noodig
is om een zoo groot mogelijk Duitsch leger
daar „vast te houden" 'en den tegenstander te
nopen strijdkrachten aan zijn Oostelijk front
te onttrekken. Een strijd wordt gevoerd die
het hoofddoel schijnt te hebben het Duitsche
bewinds-stelsel met psychologische middelen
te ondermijnen. Anderzijds wordt het Duit
sche beleid ook kennelijk beïnvloed door mas
sa-psychologische overwegingen: men geeft
oorlogscommuniqués van het Oostelijke front
maar zwijgt over het Westelijke. Men onder
neemt geen luchtaanvallen op Frankrijk en
Engeland, kennelijk eveneens met het doel
om den volkshaat in die landen niet op te
zweepen, en nog steeds wordt voorzien dat de
Duitschers vredespogingen zullen gaan doen
als zij hun doeleinden in Polen bereikt zullen
achten. Dit voorziende betoogen de Engelsche
en de Fransche pers dagelijks dat daartoe
geen bereidheid gevonden zal worden omdat
Engeland en Frankrijk op het standpunt zul
len blijven staan dat Polen het verloren ge
bied terug moet hebben en het Hitler-régime,
dat zij een bedreiging voor geheel Europa
achten, moet verdwijnen.
Ik heb er al eerder over geschreven dat het
verlies van menschenlevens door de toepas
sing van deze methoden tot dusver zeer be
perkt is. Wat de volle toepassing van de wa
pens van het physiek geweld zou beduiden, en
welk een golf van haat en verblinding die over
Europa zou doen ontketenen, kan ieder die
even nadenkt zich voorstellen. Het ramp
zalige lot van de „Willem van Ewijck" heeft
gisteren door zijn nabijheid, door het feit dat
Nederlanders slachtoffer van dit ongeluk wer
den, velen doen beseffen wat de vernietigende
kracht der technische wapens is. Er zijn men-
schen die, met een wonderlijk gebrek aan
nadenken, ongeduld toonen omdat de hel in
het Westen niet met volle kracht losbarst. Zij
moesten eens gaan overdenken wat dit zou
beteekenen.
R. P.
Naar United Press ons hedenmorgen
meldde zijn volgens mededeeling van
liet oppercommando van het Duitsche
leger de Duitsche troepen tot het
centrum van Warschau doorge
drongen. De stad was echter nog niet
volledig bezet, zoodat zij nog niet als
gevallen beschouwd kon worden.
Duitsch schip vlucht iu de haven
van Menado.
MENADO, 9 Sept (Aneta-A.N.P.). - Het
Duitsche vrachtschip „Friderun". dat op weg
was naar de Zuidzee, komende van Hongkong,
heeft de wijk genomen in de haven van
Menado.
Marine zwaar gelroffen
Dertig opvarenden van den
mijnenveger om 't leven gekomen
BIJ HET VRIJDAGMIDDAG DEN NEDERLANDSCHEN
MIJNENVEGER „WILLEM VAN EWIJCK" OVERKOMEN
ONGELUK ZIJN DERTIG MAN OM HET .LEVEN GE-
KOMEN, VAN WIE ER ZES EN TWINTIG WORDEN
VERMIST. EEN EN TWINTIG OPVARENDEN KONDEN
WORDEN GERED.
Het ongeluk geschiedde bij liet leggen van een nieuw
mijnenveldwaarbij de „Van Ewijckzorg droeg, dat
afgedreven mijnen met een mitrailleur onschadelijk werden
gemaakt. Daar er een sterke stroom stond, dreef het schip
wat af en stootte op een mijn, waardoor het vaartuig uit
elkaar werd gerukt en binnen enkele oogenblikken zonk.
De Regeeringspersdienst verstrekte de volgende eerste mededeelingen over
de ramp
Vrijdagmiddag heeft een ernstig ongeluk plaats gehad bij de
Noordvaarder (West-Terschelling), alwaar een Nederlandsche mijnen
veger, de „Willem van Ewijck" op een mijn is geioopen en binnen
één minuut is gezonken.
De Koninklijke Marine betreurt daardoor het verlies van negen en
twintig van de een en vijftig opvarenden, die bij het vervullen van
hun plicht den dood vonden.
Binnen enkele seconden na de ontploffing waren drie barkassen
ter plaatse en vliegtuigen werden uitgezonden om naar drenkelingen
te zoeken.
Er wordt een nauwkeurig onderzoek ingesteld naar de omstandig
heden waaronder het ongeluk heeft plaats gehad.
Voor de door den Marinestaf verstrekte nadere inlichtingen zie men elders
in dit nummer.
De verlieslijst van H.Ms. „Willem van
Ewijck" luidt:
Luitenant ter zee le klasse: J. E. ten Klooster
Luitenant ter zee 3e klasse marine reserve
G. Anema.
Adj.-onderofficier machinist B. C. de Bruin.
Bediende-zeemilicien J. Bosch.
Bootsman G. J. van Dort.
Sergeant machinist J. J. de Smit.
Korporaal machinist M. F. Poortvliet.
Koporaal torpedomaker J. C. Bromlewe.
Matroos le klasse P. Boone.
Matroos 2e klasse H. J. Gillesen.
Stoker-olieman L. P. Soede.
Idem A. Verkuijlen.
Stoker le klasse G. de Boom.
Idem W. F. H. Verhoeff.
Stoker 2e klasse F. G. Boone.
Stoker 3e klasse B. W. van Boekei.
Idem A. F. J. Cadot.
Adspirant-kwartiermeester z.m. P. M. Hof
man.
Korporaal-machinist z.m. J. Oudshoorn.
Matroos 3e klasse z.m. J. Buijs.
Idem F. G. Stobbelaar.
Bediende 2e klasse z.m. J. van Belzen.
Idem J. de Waal.
Hofmeester 3e klasse z.m. S. C. van Steen-
kiste.
Kok 2e klasse z.m. A. Beijer.
Kok 3e klasse z.m. A. V. Lohman.
Stoker olieman le klasse z.m. M. Moermond.
Stoker 3e klasse z.m. J. van den Beucken.
Idem H. H. A. Peters.
Ziekenverpleger 2e klasse z.m. J. Krul.
Het woord is aan
Lavafer
Naar de mate uwer vreug
de bij het zien van de vreug
de van uw medemensch, en
uwer smart bij zijn lijden,
kunt gij den graad uwer
goedheid bepalen.
Voor ontwikkeling
en ontspanning van
gemobiliseerden
Een comité zal
gevormd worden
De echtgenoote van den burgemeester van
Haarlem, mevr. bar .esse De Vos van Steen-
wijk—van Royen heeft het initiatief genomen,
tot het oprichten van een comité voor ont
wikkeling en ontspanning van de gemobili
seerde militairen te Haarlem.
Op haar verzoek zal een aantal ingezetenen
der gemeente Maandagavond ten Stadhuize
bijeenkomen teneinde zich als comité te con-
stitueeren.
met alle comfort, vlakbij station
Bloemendaal, v.a. f 42.- Te bevr.
S. Veldkamp, v. Dortsfr. 90 Tel. 16373
(Adv. Ingez. Med.)
Daar plotseling sloeg een helsche krijgs-
machine
Ook in ons land zijn vreeselijken slag,
En heel de natie rouwt met haar marine
En boekt dien Vrijdag als een zwarten dag.
Een reeks van jonge levens ging verloren,
Gezinnen zijn gebogen door het leed,
De zee die zoo betoovrend kan bekoren.
Betoonde zich weer, als zoo dikwijls, wreed.
Zij gingen aan hun werk, kalm en bescheiden,
Ondanks gevaar, omdat de plicht gebood,
Toen kwam het lot dramatisch tusschenbeide
En dreef de helft, en meer nog, in den dood.
Wij hebben huiverend het nieuws vernomen
Van dit vergoten Nederlandsche bloed,
Lichtend voor hen, dit drama niet ontkomen,
In eer en deernis zwijgende den hoed.
P. GASUS.
Het Concertgebouw te Haarlem.
Komt weer disponibel
Naar wij vernemen heeft de aan
drang die uitgeoefend is om het Ge
meentelijk Concertgebouw te Haarlem
weer beschikbaar te krijgen voor con
certen en voorstellingen het ge-
wenschte resultaat gehad.
Van heden af krijgt de directeur, de heer
Ph. A. Deinum, wer de beschikking over het
gebouw.
Dit bericht zal ongetwijfeld met instem
ming vernomen worden door de besturen van
verschillende vereenigingen die geregeld con-^
certen in dit gebouw geven en die dor d<t
tijdelijke sluiting natuurlijk gedupeerd wa-1
ren.
Gemeentelijke Zeevaartschool
Den Helder.
In de voorbereidende klasse van den 2-
Jarigen cursus van de opleiding tot
STUURMANSLEERLING
kunnen nog enkele
JONGELIEDEN
worden geplaatst, evenals op den cursus
tot opleiding voor RADIO-TELEGRA
FIST bij de koopvaardij en bij de lucht
vaart.
De directeur zal, na ontvangst van
mededeeling betreffende den leeftijd en
het genoten onderwijs van den candi-
daat, het prospectus gratis toezenden.
(Adv. Ingez. Med.)
PARIJS, 9 September:
Omstreeks twee uur in den nacht werd gemeld, dat de Fransche
troepen, waaronder ook Marokkanen, Saarbrücken hadden om
singeld en oprukten tot op korten afstand van de Westwall.
Fransche tanks vernielden Duitsche mitrailleursnesten op de be-
boschte hellingen van den Mont St. Armual en vernietigden de
draadversperringen. De geheele operatie wordt omschreven als te
zijn bedoeld de „zak" in het Fransche front nabij Saarbrücken, die
op een zeer strategische plaats op Fransch gebied kwam, te doen
verdwijnen. (United Press.)
DE RAMP VAN DE „VAN EWYCK".
Eenige der overlevenden van de bemanning bij aankomst in Den Helder.
