Haarlem's Dagblad teviemwm&t MARTIN 0.98 1.75 Het Nieuws. De Franschen berichten PALMBEACH Duitsch legerbericht: Vergeefsche doorbraakpogingen der Polen Poolsch legerbericht: Successen van onze luchtmacht Maandag 18 September De R5 werd buiten territoriaal gebied aangevallen BERICHT Vervoer dienstplichtigen Vlieg pauze. 57e Jaargang No. 17252 Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bnreaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054 Redactie 10600, okkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Vrijdag 15 September 1939 Abonnementen per weck f 0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per post f3.53. losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1*5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel. Regelabonuementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek. Het heeft ongetwijfeld zijn nut eens enkele algemeene commentaren te geven op „het nieuws" in dezen veelbewogen tijd. En dan be gin ik met het nieuws in zijn onbetrouwbaar- sten vorm: het gerucht. Dat loopt als het be kende vuurtje. Het wordt verder verteld en neemt naarmate het veld wint krasser en ont stellender proporties aan. Ik waarschuw er u met nadruk tegen en daar is het nu de tijd voor. Want het gerucht, nimmer afwezig, is in tijden van vrede van veel onschadelijker aard dan nu. Dan kan het meestal niet veel anders bereiken dan bepaalde personen verdriet en nadeel berokkenen. Maar in tijden van groote en ontstellende gebeurtenissen, tijden waarin bovendien nog erger dingen dreigen al zul len ze wellicht nooit gebeuren, zoodat het mal is er bij voorbaat over te tobben zijn de mogelijkheden van het gerucht schier on beperkt. Op den grondslag der werkelijke ge beurtenissen kan het zich de wildste fanta sieën veroorloven. En het doet dat, zooals wij op de dagbladbureaux vaak genoeg merken. Want als het zich in zijn krasse kapriolen be geeft zijn er altijd wel menschen die ermee bij ons aan komen dragen. En vrijwel onveran derlijk moet ons antwoord dan zijn: er is niets van waar. In een kleine minderheid van de gevallen is er iets van waar. Maar dan is het toch altijd zwaar aangedikt. En omdat er spanning heerscht en zooveel menschen ge neigd zijn altijd maar het ergste te gelooven, wekken al die dwaasheden dan nog in bree den kring ontsteltenis, soms opwinding. Dat is vooral het verschil met tijden van rust en vrede: het gerucht is nu een gevaarlijke paniekzaaier. Herken het als zoodanig, erken zijn onbetrouwbaarheid, begin met het niet te gelooven. U zult als regel volkomen gelijk krijgen. Vee) makkelijker dan vorige generaties kun nen de thans levende menschengeslachten die houding aannemen omdat de georganiseerde nieuwsvoorziening der samenleving zoo gewel dig snel is en technisch zoo prachtig georga niseerd. Daar staat iets tegenover. Terwijl wij ons plaatselijk en binnenlandsch nieuws ten scherpste op juistheid kunnen toetsen en dat ook doen, want het is onze wensch en tevens ons belang de waarheid te dienen zijn wij ten aanzien van het buitenlandsche nieuws in onze controle begrensd. Vooral in het oorlogsnieuws. Ten tijde van den Spaan- schen burgeroorlog, toen de communiqués van de oorlogvoerende partijen zoo vaak in krassen tegenspraak met elkaar waren, heb ik daar ook ai eens over geschreven. Het zij nu nog eens herhaald. In oorlogvoerende landen bestaat altijd een strenge censuur op alle berichtgeving. De officiëele communiqués zijn zeer vaak „ge kleurd" en dan natuurlijk altijd ten eigen gunste, om het volk in eigen land zoowel als den buitenlander een zoo gunstig mogelijk beeld van de situatie te geven. Successen wor den zeer vaak opgeschroefd, nederlagen zoo veel mogelijk bemanteld. En ik behoef maar even aan 19141918 te herinneren om ouderen de gruwelijke wandaden in het geheugen te roepen, waarvan men elkaar over en weer betichtte In dezen oorlog is dat tot dusver in veel minder mate het geval. Het is te verklaren uit het feit dat men in het Westen elkaar ge deeltelijk ontziet en lang niet zijn volle be wapening in den strijd heeft gebracht en in Polen ook nog niet tot de volle maat is gekomen. Indien de dagbladen al het oorlogsnieuws door eigen correspondenten-t-er-plaatse kon den doen melden en controleeren, die alles konden seinen wat zij wilden, zou het anders zijn. Maar dat is niet zoo. Wel kunnen wij, op grond van onze ervaring en met behulp van de inlichtingen van correspondenten in het buitenland, zooveel mogelijk onjuistheden voorkomen en door onze commentaar die van neutrale Nederlanders plus de voor lichting van militaire deskundigen de waar heid omtrent den oorlog nastreven. Dat doen wij dan ook. Overigens moet u niet gelooven dat groote feiten, groote ge beurtenissen voor u verborgen zouden kunnen blijven. Want dat is inderdaad, zelfs in oor logstijd, gezien de moderne nïeuwstechndek, onmogelijk. R. P. Rusland geen voorstander van Poolsche deeling? LONDEN 15 September. In Sovjet-Rus sische kringen te Londen ontkent men, dat Rusland van plan is een deeling van Polen te bevorderen. Dat neemt niet weg, dat het ar tikel van de Prawda, waarin wordt geduid op een eventueele Russische toestemming bij de vorming van afzonderlijke staten (tot redding van de minderheden) in vrij grooten kring ongerustheid heeft gewekt. In sommige kringen gelooft men, dat Rus land eventueel welb ereid zou zijn deel te nemen aan een aanval op Polen als dat land maar voldoende verzwakt is. (United Press). Gebieden ten Noord-Oosten van Sierck bezet 0 Duitsch opperbevel zegt aanvallen 0 bij Schweig te hebben afgeslagen ENGELAND WIL IN URUGUAY VOEDSE1 KOOPEN. MONTEVIDEO. 15 September. Een com muniqué van het ministerie van buitenland sche zaken bevestigt, dat Uruguay in onder handeling is met de Britsche Pood defence council over den verkoop van een belangrijke niet nader aangeduide hoeveelheid voedsel. (United Press) PARIJS, 15 September (Havas). Het Fransche legerbericht van hedenoch tend luidt als volgt: De operaties van de afgeloopen dagen hebben ons in staat gesteld, ons het ge bied te verzekeren ten nooord-oosten van Sierck. Het bezit van dit gebied werd betwist sedert het Duitsche offen sief. waarvan melding werd gemaakt in het legerbericht van 10 September des avonds. Wij hebben bovendien nog verderen voortgang gemaakt. Gedurende den nacht hebben wij onze eerste linie plaatselijk verbeterd, niettegenstaande de levendige reactie van den vijand, vooral van zijn artillerie. Uit Berlijn: Het opperbevel van de Duitsche weermacht deelt mede: Aan het Westelijk front ten oosten van Saarbrücken is de artillerie van den vijand actief. De vijand, die op 12 September bij Schweig, een grensplaats ten zuiden van Pirmasens, had aangevallen, is onder den druk van de Duitsche artillerie over de grens teruggeweken. Er zijn geen luchtaanvallen gedaan op Duitsch gebied. Hedenmiddag meldde United Press uit Berlijn: Volgens de laatste berichten liggen de Fran sche voorposten thans eindelijk tussehen d:e voorste verdedigingsposten ten Westen van de Siegfriedlinie. Wel bevinden zij zich nog op eenigen afstand van de forten zelf. doch blijk baar hebben zij zich stevig genesteld in de ge noemde, overigens tamelijk hachelijke positie, waar zij de bezitters zijn van de door de Duit- schers aangelegde versterkingen van het ter rein voor de fortènlinie. Brug bij Schengen opgeblazen. LUXEMBURG, 15 Sept. (Belga). Vanochtend te kwart over negen is de brug over de Moezel bij Schengen, in de lucht gevlogen. In de omgeving van de brug is g^en enkel soldaat gezien. De brokstukken zijn neergekomen op de daken der huizen van Schengen, dat gisteravond werd ontruimd. HET SPECIAAL HUIS VOOR KOUSEN BARTELJORISSTR. 7 ONZE BEKENDE LINKS GEWEVEN EN CHIFFON ZIJ DEN KOUSEN, IN DE NIEUWSTE HERFSTTINTEN THANS NOG WAS C HZ II DEN ONDERDURKEN IN DIVERSE KLEUREN VANAF (Adv. Ingez. Med.) BERLIJN 15 September (D. N. B.) Het opperbevel van het Duitsche leger deelt mede: Op 14 September heeft de zuidelijke groep van het Duitsche Oostelijke leger den straatweg Lemberg (Lwow)Lublin reeds overschreden. De zeer sterke Poolsche afdeelingen, die bij Kuto zijn ingesloten en zich ver twijfeld verdedigen, hebben gisteren nogmaals gepoogd naar 't Zuid-Oosten door te breken. Deze poging is mislukt. Ten Oosten van de Weichsel naderen de Duitsche troepen uit het noorden, oosten en zuidoosten, de voorstad Praga van Warschau. Ook hier zijn pogingen om naar het oosten door te breken af geslagen. De troepen, die oprukken naar de vesting Brest-Litowsk zijn uit het noorden den vesting gordel binnengetrokken. De forten zijn voor een deel opgeblazen. De citadel is nog door den vijand bezet. De stad Gdingen (Gdynia-) is in Duitsche handen. De zeestrijdkrachten hebben bij den strijd om Gdingen en het schiereiland Hela krachtig ingegrepen. Zij wisten zich toegang te verschaffen tot ile zuidelijke haven van Gdingen. Niettegenstaande het slechte weer heeft de luchtmacht de spoorwegen en spoorwegstations met succes aangevallen en ondersteunde den strijd van het leger te velde, tegen het rond Kutno ingesloten vijandelijke leger door bom bardementen en duikvlucht-aanvallen. De Poolsche oorlogsbodems, welke nog in de haven van Heisternest lagen, zijn door bommen tot zinken gebracht. WARSCHAU 14 September (Havas). Het 14e legerbericht van den Poolschen generalen staf, dat hedenavond 11 uur door den zender Warschau is verspreid, zegt: „De vijandelijke luchtmacht blijft zeer actief. Zij heeft o.m. Doebno, Wlozimy en Radziwillow gebombar deerd. In het gebied van Rawaroesca, Debica en Krolewska heeft onze luchtmacht met succes een vijandelijke gepantserde colonne gebombar deerd. Twee vijandelijke vliegtuigen zijn neer gehaald. Bij Soewalki hebben de Duitschers de Poolsch-Duitsche grens overschreden. De vijan delijke afdeelingen. die in de streek van de JMarew en Diebrza waren binnengedrongen, zijn waargenomen bij Bialystok en Bielsk. Onze af deelingen houden de westelijke zóne van het woud bij Balowieza bezet. Op de lijn Kaloeszyn Lowkow duurt de hardnekkige stijd wort. Een gepantserde colonne en een infanterieregimen? werden vernietigd. Nog steeds wordt hardnek kig gevochten op de lijn SkierniewiceLowicz Onze troepen bestrijden den vijand, die bij Opole over den Wiechsel is getrokken. In het zuiden heeft een vijandelijke gepantserde co lonne Zamosc bereikt. Een aanval van een ge pantserde colonne in de richting van Lwow in den middag van 13 September werd afgeslagen" Het commando der verdediging van Warschau deelt mede. dat in de omgeving der stad over het algemeen schermutselingen tussehen pa trouilles hebben plaats gehad. Grootere aanval len op de buitenwijk van Wola zijn op grooten afstand tot staan gebracht door het optreden van infanterie en machinegeweren. Een tank werd in brand gestoken, verscheidene gepant- I serde auto's en een anti-tankkanon werden buit, i gemaakt. De vijand heeft geen groote verliezen i aan dooden en gewonden geleden. In den afge- I loopen nacht is in verscheidene arbeiderswonin gen te Praga brand ontstaan tengevolge van een luchtbombardement. Het ziekenhuis te Praga werd opnieuw gebombardeerd en is ernstig be schadigd. Een bom is terecht gekomen op het paleis van den apostolischen internuntius. Don derdag heeft de Duitsche luchtmacht zich be perkt tot verkenningsvluchten. Starliemberg in het Fransche leger Prins Starhemberg. NICE, 15 September. Prins Ernst Rüdi- ger von Starhemberg, ex-vice-kanselier van Oostenrijk en leider der vroegere Heimwehr, heeft tegenover United Press het volgende verklaard „Ik hoop dat de Fransche regeering mij zal toestaan in het Oostenrijksche regiment, dat Het woord is aan.... Aristoteles: Plato is mij lief, maar de waarheid, liever. op het oogenblik hier gevormd wordt, om later in het Fransche leger te worden opgenomen, dienst te nemen. Ik kan niet werkeloos blij ven toezien en wensch een actieve rol te spe len in het bestrijden van het ..Hitlerisme", waarvan de schaduw thans over de wereld valt. Ik wensch mijn leven aan deze taak te wijden. Mijn vader was generaal-veldmaar schalk van het Oostenrijksche leger. Ik ben een geboren soldaat. Al mijn voorvaders meer dan 60 hadden een leidende positie in het Oostenrijksche leger sinds de Turksche oorlogen. Ik zou graag het voorbeeld van mijn vriend, den hertog van Windsor, volgen en naar mijn vaderland terugkeeren om er voor te vechten". Prins Starhemberg verklaarde verder, dat hij het onmogelijk oordeelde, dat Oostenrijk sche officieren van den ouden stempel spontaan voor Duitschland zouden vechten. „De Oosten rijkers worden ongetwijfeld gedwongen om in Duitsche gelederen te strijden, maar hun moreel moet diep gezonken zijn. De echte Oostenrijkers hebben niets tegen Polen, Frankrijk en Engeland". Starhemberg en zijn gemalin zijn op dit oogenblik de gasten van den Oostenrijkschen munitiefabrikant Fritz Mandl op diens kasteel Chateau des Pins te Antibes. (United Press.) N.V. DANS ACADEMIE HAARLEM - De uren voor Inschrijving en Besprekingen vangen aan en vervolgens dagelijks van 11-12, 2-5 en 7-9 uur SCHACCHELSTRAAT 29 (Adv. IngezMed.) Bemanning weer in ons land terug De regeeringspersdienst meldt nog de volgen de bijzonderheden over het vergaan van een Nederlandsch marinevliegtuig. De bemanning van het marinevliegtuig R. 5, hetwelk door een Duitsch miliair vliegtuig was aangevallen, en na tot daling te zijn gedwongen, was vergaan, is gisterenavond te Delfzijl aan gekomen. Uit het verhoor is komen vast te staan, dat het incident zich buiten onze territoriale wateren, op ongeveer 5 mijl benoorden het licht Hollum, heeft af gespeeld. Het Duitsche vliegtuig bleek het Nederland- sche met mitrailleurvuur te hebben aangeval len. Het instrumentenbord werd versplinterd en de voorkant bakboord-drijver weggeschoten. Als gevolg hiervan ging het toestel bij landing over den kop. De bemanning werd opgepikt door het Duitsche vliegtuig, meegevoerd naar Nordemey en daar in het hospitaal opgenomen. Het bleek, dat luitenant ter zee 3e klasse der marinereser ve Van Rijn een schampschot aan den rechter schouder en 2 schampschoten achter het linker oor had en sergeant-vlieger F. Buynink 2 scho en door den linker grooten teen. De korporaals Goudswaard en Van Wingerden bleven onge deerd. Allen bevinden zich naar omstandigheden in goeden welstand. Het vliegtuig is het laatst gezien met de drij vers boven water. (Voor de Duitsche lezing van dit incident zie men pag 3, 5de kolom). Nu het schuthok voor den nieuwen vleugel van het Stadhuis is weggenomen, kan men goed zien dat de toegang tot de Jacobijne- straat veel ruimer is geworden. Zij, die zich met ingang van 1 October per kwartaal abonneeren, ontvangen 'de in September nog te verschijnen nummers gratis. DE ADMINISTRATIE. De regeeringspersdienst meldt: De Minister van Defensie verzoekt de directies van de onderscheiden tram wegmaatschappijen alsmede de onder nemers van autobus- en bootdiensten militairen, die aanvangende 16 Sep tember a.s. met periodiek verlof ver trekken. voor Rijksrekening te ver voeren zoowel voor de heen- als voor de terugreis. Aan voornoemde mili tairen wordt voorloopig een eenvoudige verlofpas verstrekt, welke geteekend moet zijn door den compagnies-, bat terij-, eskadrons-, detachements- of overeenkomstigen commandant. Ver zocht wordt tegen afgifte van deze verlofpas een plaatsbewijs voor den heen- en terugrit (vaart) met een gel digheidsduur van meer dan één dag te willen verstrekken. Verrekening geschiedt door het departement- van Defensie. De regeeringspersdienst meldt: Wellicht ten overvloede vestigt de Minister van Defensie er de aandacht van compagnies-, batterij-, eskadrons- detachements- en overeenkomstige commandanten op dat aan de met verlof vertrekkende militairen een af zonderlijke verlofpas moet worden verstrekt voor elk te bezigen ver voermiddel geldig zoowel voor de heen- als voer de terugreis (De K.L.M. kan op het oogenhliJc alleen nog maar naar de Scandi navische landen vliegen). De K.L.M., ons aller trots en glorie, Sinds lang symbool van onze luchtvictorle, De hoogste kruin op onzen stam, Een heerscheres tot in de verste luchten, Heeft ook den last van Mars nu al te duchten, De K.L.M. is vleugellam. Er is een oorlogsvliegverbod op Londen En op Parijs, op soortgelijke gronden. Geen vliegtuig kan meer naar Berlijn; Terwijl we zelfs voor onze Indiè route, Een overvliegvergunning vragen moeten. Of Frankrijk zoo beleefd wil zijn. De vogels vliegen nog slechts alle dagen Naar Oslo. Stockholm en naar Kopenhagen, En strijken er plechtstatig neer; Zij nemen groeten uit ons landje mede, Van onverbroken vriendschap en van vrede, De band van 't wijdsche luchtverkeer. Wij weten niet hoe lang het wel zal duren, Voordat de K.L.M. ze weer kan sturen. Zoowel naar Oost. als Zuid en West; Maar met de vogelvrijheid is gebroken. Nu om ons heen de storm is opgestoken, Blijven de vogels op het nest P. GASUS. Wat een gemak 4 GLAZEN IN céN BRIL. Voor afstand en nabij. W. KUIPERS ZN. - Gedipl. Opticiens. Zijlstraat 97 Telcf. 12726 Leveranciers van ALLE Ziekenfondsen. (Adv. ingez. Med.) HEDEN: 12 PAGINA'S BINNENLAND. pag. De R 5 werd buiten onze territoriale wa teren aangevallen. 1 en 3 De vestigingscischen worden voor gemobili- seerden gewijzigd. 3 Hoe is de invloed van den huidigen toestand op industrie en bedrijf te Haarlem? 11 BUITENLAND. Ook in het Engelsche Hoogerhuis is crltiek geleverd op het ministerie van voorlichting 5 Opnieuw heeft een Nederlandsch schip dc bemanning van een getorpedeerd Engelsch vaartuig gered. 5 Engeland en Frankrijk zouden tc Rome een démarche willen ondernemen ten aanzien van de Italiaansche vloot en dc troepen concentraties in Libië. 5 ARTIKELEN, enz. R. P.: Het Nieuws. 1 W. v. d. T.: Een Zuid-Ncdcrlandsche lek kernij in Amsterdam. 3 Melis Stoke: De rollen omgedraaid. 3 Berlijnsche correspondentie: Duitschland organiseert den „totalen oorlog". 5 Van een Londcnschcn correspondent: Spoor verkeer in duister Londen. 6 Van een specialcn verslaggever: Duitsch land bewaakt de Nederlandsche grens zorgvuldig. 6 Voor de Jeugd. 9 De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op 7

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 1