Na drie jaar weer
naar Canada
De grijze Uil
DANSSCHOOL SCHRÖDER """J,"™"
Aamanq dec Danslessen
mCoemett-
DEVI DJA.
WOENSDAG 27 SEPTEMBER 1939
HAARLEM'S DAGBLAD
8
Door
Dr. W. C. N. VAN DER SLEEN
De Grijze Uil met een van zijn beschermelingen.
Het moet zoowat 35 jaar geleden zijn, dat een
lange bleeke Engelsehe jongen, een donker type,
maar met blauwe oogen den Oceaan overstak
om in Canada zijn ideaal te zoeken. Hij had vrij
wel alles gelezen wat over Indianen geschreven
was, bezat eenïge kennis van Indiaansche talen,
maar voor alles het vaste voornemen zooveel als
maar eenigszins mogelijk was, van de Indianen
te gaan zien, van hen te leeren en als het kon,
als Indiaan te gaan leven. De eerste maanden
van het ruwe leven in de bosschen onder ruwe,
maar goedhartige menschen moeten den tenge-
ren knaap wel zeer zwaar gevallen zijn. maar
zijn taaie volharding en ijzeren wilskracht trok
ken de aandacht, niet alleen van zijn blanke ka
meraden. maar ook van de Indiaansche gidsen,
die de blanken voorgingen en leidden op hun
tochten in de bosschen op zoek naar mineralen,
pelsdieren. goed vischwater of avontuur. Weldra
verwierf Archie Mc.Neill zich een goeden naam
als gids, drager en vooral als bootsman, hier
eigenlijk canovaarder. In een minimum van tijd
evenaarde hij de Indianen in kennis van het
leven in de bosschen, maakte door zijn zachten
aard vele vrienden en wist het zelfs zoover te
brengen, dat hij door de Ojibwa Indianen als
kind van hun stam werd opgenomen en een
eigen naam waardig gekeurd. Bij den zonnedans
om 't flikkerende houtvuur midden in het zwij
gende bosch ontving.hij den naam Wacho-kwon-
asin, hij, die in het donker kan zien, wat in het
Hollaridsch vertaald het gemakkelijkst klinkt als
de Grijze Uil. Archie werd trapper, vallenzetter
tot de wereldoorlog hem naar Europa riep. Toen
hij in Canada terugkeerde, vond hij in de lut
tele jaren de grens der wildernis veel verder
naar het Noorden verschoven; de wildstand was
geweldig achteruitgegaan, maar hij maakte zich
toch weer op om zijn oude beroep te hervatten,
ditmaal vergezeld van een levensgezelin, Ana-
haereo, een Indiaansche. Het geluk was hun niet
gunstig, de vallen bleven leeg. maar wel von
den zij in den rietzoom van een meertje ach
tereenvolgens twee jonge bevertjes, op sterven
na dood. omdat vallenzetters de ouden hadden
gevangen of geschoten. Zij namen de beide
diertjes mee naar hun hut en hadden spoedig
beiden zooveel aardigheid :n de buitengewoon
verstandige en vernuftige diertjes, dat de Grijze
Uil de gelofte aflegde nooit meer zonder nood
zaak een dier te zullen dooden. Met deze goede
voornemens deed de honger zijn intrede in het
huisgezin, maar elk beetje voedsel werd met
de beide bevertjes gedeeld. Anahaereo kwam op
de gedachte wat over de diertjes te schrijven en
enkele artikeltjes in een Canadeesch weekblad
vormden het begin van een litteraire loopbaan,
die binnen tien jaar een hoogtepunt zou berei
ken. De beide bevertjes raakten zoek, maar zon
der veel moeite werden andere pleegkinderen
gevonden en, wat van veel meer belang was, de
Directie der Nationale Parken in Canada, wij
zouden zeggen Natuurmonumenten, bood den
Grijzen Uil en zijn bevers een veilig toevluchts
oord aan, eerst in Riding Mountain Park, later
in Prince Albert National Park, waar ik drie
jaar geleden dezen merkwaardigen man bezocht
en leerde kennen. Al dien tijd leefde de Grijze
Uil als een Indiaan, werkte als een Indiaan en
schreef als Indiaan. Zijn tijdschriftartikelen en
boeken werden graag gelezen en behoorden tot
de best-sellers. Niemand vroeg naar de afkomst
van den schrijvër, weinigen kenden zijn waren
naam. Hij kleedde zich in herteleer en droeg het
lange zwarte haar in twee vlechten over de
schouders. Hij schreef niet alleen over zijn be
vers, maar brak ook menige lans voor het be
houd der Canadeesche bosschen en voor een be
tere behandeling der Indianen zijn stamgenoo-
ten! De Ojibwa Indianen kozen hem in 1934 te
Carlton tot eere-opperhoofd van hun stam,
schonken hem den tomahawk en de tamboerijn
en den dos van arendsveeren.
De Grijze Uil en zijn bevers speelden voor de
film. Hij maakte een tournee door Engeland en
hield lezingen in zijn Indiaansch costuum. Hij
werd ontvangen door den koning op Buckingham
Palace met al de eer, die een groot opperhoofd
toekomt en hij klopte den koning vertrouwelijk
op den schouder en noemde hem ..blanke broe
der". Archie had zijn ideaal bereikt. Tot door
den hoogste in den lande was hij als Indiaan
geaccepteerd.
Tweemaal maakte de Grijze Uil een triomf
tocht door Engeland, waar duizenden aan zijn
lippen hingen en keerde dan weer terug naar
zijn eenzame wildernissen. Hij spaarde zichzelf
I nooit, wanneer hij wist, dat er werk voor hem
1 te doen was. Hij overwerkte zich op zijn laat
ste tournee en stierf aan een lichte longontste
king verleden voorjaar. Toen barstte de bom.
I De wereldpers trachtte een wereldreputatie aan
I Harden te scheuren. Van alle kanten doken be
wijzen op, dat Wacha-kwon-asin heelemaal geen
Indiaan was geweest, maar een gewone En-
gelschman. Dat was hij echter zeer zeker niet.
Een buitengewoon mensch was hij in alle op
zichten en het is jammer, dat men getracht
heeft zijn naam door het slijk te sleuren. Hij
heeft zeer velen de oogen geopend voor het
mooie in de natuur en hun er op gewezen, dat
de mensch maar al te graag heer en meester
speelt in die natuur en er waarden vernietigt,
die op geen enkele wijze weer terug te krijgen
zijn. 1-Iij heeft de idee der Natuurbescherming
bij vele honderdduizenden ingang doen vinden.
Als Indiaan heeft hij dingen durven zeggen te
gen zijn blanke broeders en zusters, die dezen
van een ander niet zouden hebben willen aan-
hooren. Hij heeft menigeen er toe gebracht zijn
eigen zwarte ziel eens met andersmansoogen te
bekijken en daarom is het maar goed. dat die
perscampagne als zoovele andere in wat rook
en stank vervlogen is en dat de nagedachtenis
van de Grijze Uil en zijn werken nog door velen
wordt geëerd.
Het graf van den
Grijzen Uil.
In Waskesiu, het centrum van Prince Albert
Nationaal Park, was niet veel veranderd. Ons
tentje stond weer aan den oever van het meer
bij een kraan van de waterleiding tusschen de
vuilnisvaten, die nog geregeld door de beeren
worden nagekeken. Een van de bosch wachters
bracht ons met zijn motorboot over het groote
meer. met smalspoor over de portage en weer
verder over Kingsmere Lake tot de aardige
boschwachterswoning. Daar vandaan ging het
te voet verder naar Ajawaan meer. dat stil ver
scholen lag tusschen donkere sparren en licht
groene populieren. Als om een landtong heen
de hut zichtbaar wordt, waarin ik drie jaar ge
leden zoo gezellig door den Grijzen Uil ontvan
gen werd, staat de deur wijd open net als toen,
maar er liggen geen versche populierentakken
in het water als voedsel voor de bevers. Als we
bij de hut komen is de rijstpan leeg, er liggen
geen broodkorsten op den afgezaagden boom
stronk voor de gaaiep. De hut is leeg; pijnlijk
leeg. En er is een nieuw paadje, dat achter de
hut den heuvel opvoert. Op den heuvel ligt een
klein heuveltje met een krans van steenen er
omheen en er boven op een heel eenvoudig wit
houten kruis, dat een Indiaanschen en een En-
gelsChen naUm vermeldt. Rondom bloeien de
rozen. De boschgrond is beplekt met de prach
tige witte sterren van de Zweedsche kornoelje.
Populierenbladeren ritselen. Eenden roepen in
het meer en als we terugkomen aan den wa
terkant breekt daar de oppervlakte; een bruine
snuit, een kop, een lichaam komt te voorschijn.
Jelly Roll heeft onze voetstappen gehoord en
komt eens kijken. Ze waggelt aan land, gaat de
verlaten hut binnen, gaat er op de achterpooten
zitten en kijkt rond. Als ze weer buiten komt
neemt ze uit onze handen een paar populieren
takjes aan en knabbelt die rustig op om daarna
je zou zeggen hoofdschuddend, weer in het wa
ter te verdwijnen. Twaalf jaar lang heeft zij
met haar grooten vriend éénzelfde huis be-
VERZEKERINGSVOORWAARDEN
GRATIS ONGEVALLENVERZEKERING
Zie vetgedrukte aanvulling onderaan
Elite betalende abonné van dit blad i». zooien* zijn abonnement duurt, dit blad
verschijnt en de Directie van dit blad de verzekering doet duren, verzekerd
tegen de geldelijke gevolgen van ongevallen, op de volgende voorwaarden:
Artikel I. Als verzekerden worden beschouwd alle per week. per maand
en of per kwartaal betalende geibonneerden. die aan de volgende vereiichten
a. gedurende minstens twee weken (in het geval van maand- en Icwartaal-
abonnés gedurende een volle maand) als geabonneerde in de registers
van dit blad zijn ingeschreven;
b. den I8en verjaardag gepasseerd rijn en den 60s ten verjaardag nog niet
bereikt hebben;
e. niet lijden aan ziekten ol gebreken, welke voor hen het gevaar voor onge
vallen vergrooten. en volkomen liet gebruik hebben vnn hunne ledematen
Artikel 2. Onder ongeluk, als in deze voorwaarden bedoeld, wordt ver
staan de uitsluitende en rechtstrcekschc oorzaak van een lichamelijk letsel
(waaronder ook te water geraken verstaan wordt), den verzekerde, onafhankelijk
van zijn eigen wil overkomen, en waarvan het bewijs geleverd worde dat zulks
door van buiten af toegebracht geweld werd veroorzaakt met het gevolg hierna
in Artikel 3 aangeduid.
Artikel 3. Do uïtkeeringen bedragen-
2000 GULDEN, indien hel ongeluk (vallonde binnen de grenzen van de
voorwaarden) de eenige en rechtstreeksche oorzaak is van de levens
lange ongeschiktheid van den verzekerde, waaronder te verstaan
de amputatie van twee ledematen, hetzij beide voeten of bede handen,
dan wel één voet en één hand. boven den enkel ol den pols, ol onher
stelbaar gezichtsverlies uit beide oogen (totale blindheid), een en ander
binnen tien dagen na den datum san het ongeval en mits de vereekerdé
drie mianden na den datum waarop de levenslange ongeschiktheid
is ontslaan, nog in leven is;
400 GULDEN, indien het ongeluk (vallende binnen de grenzen van de
voorwaarden) de eenige en rechtstreeksche oorzaak is van den dood
van den verzekerden geabonneerde, hetzij onmiddellijk ef uiterlijk
binnen driemaal 24 uren na het ongeval:
200 GULDEN, indien het ongeluk (vallende binnen de grenzen van de
voorwaarden) de eenige en rechtstreeksche oorzaak is van de amputatie
van één hand ol één voet boven den pols o! enkel, of van het onherstel
baar gezichtsverlies uit één oog (totale blindheid van dat oog), een en
ander binnen 10 dogen na den datum van het ongeval
Indien hel ongeluk tvallende binnen de grenzen van de voorwaarden) de
eenige en rechtstreeksche ooraak is van de emputatie binnen tien dagen na
den datum van het ongeval.
van beide leden van een duim 100 GULDEN
van alle leden van een wijsvinger 60 GULDEN
van alle leden van een anderen vinger 15 GULDEN
van één lid van een duim 50 GULDEN
van één ol twee leden van een wijsvinger25 GULDEN
van één of twee leden von een anderen vinger 5 GULDEN
vaneen pols.,15 GULDEN
van een enkel 15 GULDEN
terwijl onverminderd de bepaling dor voorlaatste alinea van artikel 6,
krachtens deze verzekering alle uitkecringen op het hoofd van één
persoon verzekerd en om welke redenen ook te doen, tezamen nooit
meer dan f 2000.— kunnen bedragen, onder bepaling, dat ingeval reeds bij
het Plaats gnjpen van oen ongeluk de bovengenoemde ledematen van het lichaam
mochten worden gescheiden, door snijding, wringing, scheuring, knelling,
als anderszins, dat verlies met amputatie zal worden gelijkgesteld.
Het verlies ol de breuk vsn vóór het ongeluk reeds onbruikbare, gebrekkige
of verminkte lichaamsdcelen geeft geen aanspraak op uitkeering. terwijl vóór
het ongeval reeds niet aanwezige licbsamsdeelen evenmin in aanmerking kunnen
komen bij de berekening van de totale uitkoering
Heeft een ongeval hel verlies van meerdere vingers vsn een hand tengevolge,
dan gaat de volle te verleenen uitkeering in geen geval het bedrag te boven dat
voor het verlies van de geheele hand is vastgesteld.
Een ongeval geeft nimmer recht op meer dan één uitkeering. met dien ver
stande. dat indien hetzelfde ongeval zoowel breuk als verlies van een boven-
of onderarm of -been tengevolge heeft de uitkeering voor verlies zal worden
.Andere uitkecringen geschieden ain den abonné zeiven.
In gevsl recht op schadeloosstelling ontstaat, zal de uitkeering geschieden,
binnen tien dagen nadat de noodige inlichtingen verkregen zijn en het
persoonlijk letsel, en de oorzaak en het gevolg daarvan bewezen zijn
ten zenoezc der Directie van dit blad
Artikel 5. Een uitkeenng zal niet verschuldigd zijn. indien de gevolgen bij
art. 3 omschreven, direct of indirect veroorzaakt zijn;
a. door eenige ziekte, xwaal of voorbeschiktheid van den verzekerde;
b. door eenige heelkundige operatie of door uitputting els gevolg daarvan
(tenzij die operatie noodzakelijk was wegens letseL waartegen verzekerd
e. door ev.ie bevalling ol zwangerschap, ook al mocht de dood verhaast zijn
door een ongeluk;
A A»r zonnevleek, ol tervnj! de verzekerde ooder den invloed van over-
frikktling of somnambulisme was of door bedwelmende dranken of
krankzinnigheid minder in staat dan gewoonlijk om zorg voor rich zeiven
t« dragen
a. door zelfverminking, zeil moord ot poging daartoe, hetzu willekeurig ot
niet. onverschillig ol de geabonneerde al dan niet goed bij zinnen was;
L in duel, of gedurende de voorbereiding tot of deelneming aan wedstrijden
of bij vlieg- ol luchtvnarttocllten, don wel bij pletzierreizcn buitenslands
of bij bsden. zwemmen, automobielrijden of motorwielrijden. of aan
boord van een schip, hetzij op binnenwateren, hetzij buitengaats;
g. door grovo nalatigheid ol grove onvoorzichtigheid of door vechten, of
aanvallen tegen den persoon van verzekerde nl in huitenlandschen oor
log f binncnlandtche onlusten
voor alle betalende abonnés van
HAARLEM'S DAGBLAD
Het verdwijnen, s-erdrinken ol door gas ot gassen verstikken van den ver
zekerde. wordt, onverminderd het hiervoor in dit artikel bepaalde, ten opzichte
van deze verzekering aangemerkt als te zijn veroorzaakt door grove nalatigheid,
of grove onvoorzichtigheid, tenzij ten genoege van de Directie van dit blad
het bewijs van het tegendeel wordt bijgebracht.
De verzekering geldt echter wel voor gevallen waarbij het ongeluk veroor
zaakt werd tengevolge van rechtmatige zelfverdediging, of wel bij poging tot
redding van personen of tot afwendinR van dreigende gevaren.
Onder bepaling, dat indien een abonné in staat van krankzinnigheid of ver
standsverbijstering zal raken of zich buiten Europa mocht begeven (beholve
indien hij van cene Eurojieesche haven naar een andere Europeesche haven
reist in een schip met vast dek in tijd van vrede) of Indien hij zich in krijgsdienst
te land of te water begeeft en evenzeer van den dag af waarop hij ophoudt zijn
abonnementsprijs van dit blad te betolen of deze courant ophoudt te verschil-
zekering voor hom geheel zal vervallen en krachteloos worden.
Van de verzekering zijn uitdrukkelijk uitgesloten: allen die zich met de be
reiding, hel verwerken of proefnemingen met buskruit, schietkatoen, nitro
glycerine, dynamiet, naphta, acetylcengas of andere licht-ontplofbare of licht
ontvlambare stoffen bezig houden of daorbij desbewust tegenwoordig zijn.
Evenmin geldt deze verzekering voor mijnwerkers, acrobaten, circusrijden
i dergclijken.
Zeevisschers, zeevarenden vnn beroep en personen van den Loodsdienst
jn, in afwijking vnn het hiervoor sub f. te dien aanzien bepaalde, ook nan
boord verzekerd, tenzij het ongeval den dood tengevolge beeft. Op uitkeering
bij overlijden Icon voor hen uitsluitend aanspraak gemaakt worden, indien het
ongeval, dat het overlijden tengevolge heeft, aan den wal plaats had.
Indien de gevolgen vsn een ongeluk door ziekelijke omstandigheden, waarin
de verzekerde verkeerde op het oogenblik dat het ongeval plaats bad er groot
worden, wordt eventueel geen hoogere schadeloosstelling betaald, dan die,
welke volgens hel oordeel van den geneeskundigen adviseur van dit blad zou
hebben moeten zijn uitgekeerd tan een normaal persoon, door het/elfde on
geluk getroffen
Ingeval bij cenzellde ongeval meerdere personen mochten worden getroffen
aanspraak maken op uitkeering. zal in het geheel voor alle getroffenen teza-
m nimmer meer dan maximaal ƒ2000.worden uitgekeerd, te verdeden
ar evenredigheid van het aantal getroffenen en den aard van het door hen
geleden letsel
Gedurende den termijn, waarin de verzekerde lijdende is aan de gevolgen
in een ongeluk, zal de verzekering tijdelijk buiten kracht zijn met betrekking
t elk nieuw ongeluk, dat den verzekerde mocht treffen.
ongeluk overkomt, moeten in
gevallen alle bijzonderheden daaromtrent en omtrent het bekomen letsel
ipoedig mogelijk schriftelijk gemeld worden aan de Directie van dit blad,
en indien goodanige kennisgeving niet binnen driemaal 24 uur na bet
ongeluk is geschied, zal geenerlei uitkeering verschuldigd zijn
Indien de getroffene zeevarende, in den zin van het vonge artikel is. moet
de kennisgeving geschieden binnen drie dagen na de aankomst van den ge-
offene aan den wal.
Zoo spoedig mogelijk na het ongeluk, moet de hulp van een bevoegd genees
kundige worden ingeroepen en de verzekerde is gehoudeo onder geneeskundige
behandeling te blijven en de voorschriften van den geneesheer onafgebroken
volgen totdat hij volkomen hersteld is.
ieder geval moet den geneesheer van dit blad toegestaan worden den
(ene Ie onderzoeken, wanneer en zoo dikwijls zulks billijkerwijs geéiscbt
kan worden en dit blad heeft eveneens vrijheid om zoodanige genees- en heel
kundige hulp te verstrekken als liet noodig acht.
Elk bewiii hetwelk de Directie van dit blad van tijd tot Dju zou kunnen eischen
betreffende ccnig ongeluk ol verwonding op grond waarvan een eitch werd
ingesteld, zal haar zoo spoedig mogelijk, nadat hiertoe het schriftelijk verzoek
gedaan werd, gegeven moeten worden.
vnn eenig onjteluk met doodelijken afloop moet hiervan aan de Di-
dit blad schriftelijk worden kennis gegeven, onmiddellijk nadat
het ongeluk aan belanghebbenden bekend zal zijn geworden.
Het niet nukomen van een o( meer der in dit artikel genoemde verplichtingen.
I elke aanspraak op uitkeering voor belanghebbenden verloren doen gaan.
Alleen na overlegging von het nauwkeurig door hem en den behondelenden
geneesheer ingevulde aanvroge-lormulier tot uitkeering. en ingeval van over
lijden. van de doodsacte, kan de belanghebbende aanspraak maken op de be
handeling zijner vordering. De overgelegde stukken blijven het eigendom van
dit blad. De kosten der geéischte verklaringen komen ten laste van dengene
die de uitkeering aanvraagt.
Alle bedragen, die krachtens deze verzekering verschuldigd zijn. zullen be-
albaar zijn ten kantore van dit blad. slechts na ontvangst van een door de(n)
rechtliebbendefn) geteekende quitantje. terwijl de verzekering bij uitbetaling
bedrag van meer dan tweehonderd gulden zal vervallen.
.een som. die verschuldigd is. zal interest betaald worden, ook niet m
gevallen, waarin dit inden volgens de wet verschuldigd zou zijn. terwijl de
verplichting tot uitbetaling van eenig bedrag ophoudt, wanneer het niet binnen
Artikel Alle geschillen uit
beslist worden dooi drie scheidslieden. Nederlanders, bij onverdeelde keuza
door partijen t« benoemen. Bij weigering of bij gebreke van overeenstemming
geschiedt da benoeming der drie scheidslieden door den Kantonrechter te
Partijen zijn aan de uitspraak der scheidslieden onderworpen als aan eon
vonnis in het hoogste ressort en zullen elk haar eigen kosten dragen, benevens
de helft van het honorarium der scheidslieden
Artikel O bezwaring en vervreemding van de rechten, voor een ga-
abonneerde uit deze verzekering voorts-loeiende, heeft geen rechtsgevolg. Alzoo
zal het ontvangbewijs van den verzekerde of, bij overlijden, van de echtgenoote
of erfgenamen van den verzekerde in ieder geval volledige kwijting ten gevolge
Met het oog op vaststelling der identiteit van den verzekerde moet deze
bij elke verandering van woonplaats, beroep of naam. hetzij door huwtbjk of
anderszins daarvan ten «pocdiga'e opgave doen aan de Directie van dit blad.
Artikel Als abonne in Jen na dezei verzekering wordt beschouwd
het hoofd van het gezin o! de samenwoning (als omschreven in art. I van het
Besluit Bevolkingsboekhouding. Stbl. 1936 No. 342, behoorende bij de Wet op
do Bevolkingsregisters), tenzij voordat het ongeval plaaM greep, een ander lid
van het gezin of de samenwoning, mits aan hetzelfde adres woonachtig, is
aengowerrn bii schriftelijk verzoek nan de administratie van dit blad.
Artikel 10. De Directie van dit blad zal te allen tijde het recht hebben,
deze verzekering te doen eindigen of wijzigingen in de voorwaarden daarvan
aan te brengen, welke beiindiging of wijziging door het enkele feit der aan
kondiging in dit blad van kracht zal worden-
Dinsdag 3 Oct. van 911 uur n.m. Cursuspr. f 15.(20 lessen). Woensdag 4 Oct. van
8.30 tot 10.30 uur. Cursusprijs ƒ12.50 (22 lessen). Gemakkelijke betalingscondities.
Prospectus wordt op aanvraag gratis toegezonden.
(Adv. Ingez. Med.)
woond. Haar mannetje, Rawhide, heeft een paar
maanden na den dood van den Grijzen Uil de
echtelijke woning verlaten om niet meer terug
te keeren, waarschijnlijk om op een stil plekje
te sterven. Jelly Roll heeft zich een nieuw huis I
gebouwd, een paard honderd meter verder en I
te oordeelen naar de hoeveelheid versche tak- I
ken. die zij bij den ingang klaar heeft liggen,
zal zij over een paar weken weer een paar don
zige jongen mee naar buiten brengen om ze het
moeilijke vak van de bevers, het bouwen van
nesten en dammen te leeren. Haar kinderen en
kindskinderen bewonen in steeds groeiend aan
tal de meren en kreken in Prince Albert Park
en zij zullen die blijven bewonen ten eeuwigen
dage dank zij en ter nagedachtenis van Wacha-
kwon-asin, den Grijzen Uil, den grooten vriend
van mensch en dier en bosch en wildernis.
iti Atnstecdam
Jellyrol), de bever die 12 jaar met den
Grijzen Uil samenwoonde.
De abonnés van het Geïllustreerd Zondagsblad van dit blad zijn eveneens nog afzonderlijk gratis tegen
ongevallen verzekerd. Voor deze aparte verzekering (waarvan de uitkeeringen worden gegarandeerd door de
Nieuwe HAV Bank te Schiedam) zijn de voorwaarden gratis ten kantore van dit blad verkrijgbaar. De uit
keeringen voor de verzekering van het Geïllustreerd Zondagsblad zijn als volgt:
Levenslangt ongeschiktheid f 2000.Overlijden f 600.Verlies van hand, voet of oog f 400.Duim of
Wijsvinger f 75.Elke andere vinger f 30.
Bij spoor- of tramongeval »tc. worden de uitkeeringen: b i overlijden f 1001bij invaliditeit t 3000.
Door deze publicatie zijv dle vroeger gepubliceerde
verzekeringsvoor waarden vervallen,
9 Maart 1937.
Javaansche en Balineesche Dansen.
De dansgroep van Devi Dja is na een zeer
moeilijke en enerveerende reis van drie weken
door Frankrijk uit Genève in Holland aangeko
men en het was werkelijk niet te verwonderen,
dat velen van het gezelschap vooral de dan
seressen nog onder den indruk waren van
deze voor hén zoo zware dagen, nu zij gisteren
hun tournee door ons land in Haarlem aan
vingen. Het was in het bijzonder Devi Dja zelf,
die den invloed hiervan onderging en haar toe
stand was zelfs zoo, dat zij haar eerste solo-
dans het tweede nummer van het program
ma moest onderbreken en zich onder dokter's
handen moest stellen. Ondanks dat, heeft zij
toch nog aan eenige dansen o.a. aan de Se-
rimpi en den slotdans deelgenomen, maar en
kele andere dansen zooals De Droom, waarvan
wij na haar optreden te Amsterdam in Novem-
ver verleden jaar een zoo mooie herinnering
hadden bewaard moesten vervallen. En ook
aan haar dansen was het duidelijk te zien, dat
Devi Dja gisteren gehandicapt werd door haar
minder goeden gezondheidstoestand en niet al
les vermocht te geven.
Dit heeft echter niet belet, dat het publiek
van deze voor Westerlingen wel heel bijzondere
Javaansche en Balineesche danskunst zeer ge
noten heeft, al heeft het programma dan ook
een groote verandering ondergaan.
Er is een groote verwantschap, maar ook een
groot verschil tusschen de Balineesche en Ja
vaansche dansen. De Balineesche dansen zijn
zooals wij gisteren vooral in den laatsten dans,
die zuiver Balineesch was en dan ook in een
vierkant met de solodanseres in het midden
werd gedanst dooi' hun grootere bewegelijk
heid en hartstochtelijkheid voor een Europeeseh
publiek eigenlijk interessanter dan de Javaan
sche dansen. Ze zijn ook dikwijls grotesker en
nu en dan zelfs opwindend. Maar ze missen de
voornaamheid, den adel van den Javaanschen
dans. Dit zien wij wel het duidelijkst gedemon
streerd in de oud-Javaansche Serimpi, die als
een tot innerlijke extase stijgende religieuse
eeredienst wordt en ver boven de Balineesche
dansen uitstijgt.
Maar zoowel bij de Balineesche als de Javaan
sche dansen voelen wij heel sterk, dat deze
Oostersche danskunt stamt uit een eeuwen-oude
cultuur. Het is niet zooals de Westersche
danskunst een individueele uiting, het is de
kunst van heel een volk, die langzaam gegroeid
is en zich tot een graad van werkelijke volmaakt
heid heeft ontwikkeld. Zij is niet het bezit van
enkelen maar van allen. Het is zuiver volks
kunst, al is er dan ook verschil in de uitvoering.
De dansgroep van Devi Dja heeft vooral voor
treffelijke dansers. Dit bleek o.a. uit de Kris-
dans van Pandji M' loekka, die prachtig van
plastiek was. En ook in de strijddansen zooals
in Mintorogo en De Val van Ratoe Dana trof
ons deze gestileerde Javaansche danskunst door
de kracht van haar bewegingen en haar mooie
standen. Maar op het publiek maakten de krijgs
dans der Papoea's gedanst door Daing Vala- en
de Pentjak misschien nog meer indruk. De
krijgsdans der Papoea's was zeldzaam suggestief
en in zijn wilde bewegingen toch aldoor sterk
rhytmisch. De Pentjak naderde meer de acroba
tiek, maar ze was verbluffend door de bliksem
snelle bewegingen en de zekerheid, waarmee
deze werden uitgevoerd.
Het was aan allen te zien, dat de danseressen
nog wat onder den indruk waren van de ver
moeiende en zenuw-sloopende reis. lp hun dan
sen misten wij de gelijkheid, de gedisciplineerd
heid, dat ons bij het vorig optreden van deze
dansgroep zoo sterk trof. Hoe was het ook anders
te verwachten. Maar dit dansen was ondanks
dat toch van een raffinement, dat bewondering
afdwingt. Deze dansen trillen door tot de sid
derende vingertoppen, tot in het op den teeren
hals schokkende hoofd. En hoe prachtig waren
bijvoorbeeld de armbewegingen in de Serimpi
van Devia Dja. Een zoo vrouwelijke teerheid en
fijne elegance weet geen enkele Westersche
danseres in haar armbewegingen te bereiken.
Het was wel jammer, dat de voor deze dansen
zoo suggestieve décors in Frankrijk achter ge
bleven waren. Maar de zeer fraaie en kleurrijke
costumes had men gelukkig kunnen redden en
die gaven ons een beeld van de Oostersche cul
tuur in onze eigen Archipel.
De Krontjongliederen brachten een voor het
publiek niet onwelkome afleiding in het pro
gramma. Of zij zuiver Javaansch waren, zou ik
niet durven zeggen. Ze leken mij meer geïnspi
reerd op de krontjongs der Indo-Europeanen en
wekten dezelfde sentimenteele en melancholi
sche stemming.
Er was voor dezen dansavond een voor dezen
tijd opmerkelijk groote belangstelling. Devi Dja
zou te oordeelen naar het succes gerust nog
eens in Haarlem terug kunnen komen. Het pu
bliek zou dan tevens zien, hoe veel meer deze
danseres nog kan presteeren, wanneer niet
tegenwerkende factoren in het spel zijn.
J. B. SCHUIL.
SYNAGOGEDIENSTEN NED. ISR. GEMEENTE
Loofhuttenfeest:
Woensdag: Avonddienst te 7.10 uur.
Ochtenddienst op beide dagen te 8 uur.
Donderdag: Middagdienst te 2 uur
Avonddienst te 7.29 uur.
Sabbath:
Avonddienst bij den Ingang te 6.30 uur.
Ochtenddienst te 8 uur.
Middagdienst te 1.30 uur.
Avonddienst te 7.24 uur.
Middendagen:
Ochtenddienst te 7 uur (Zondag half 8).
Middag- en avonddienst te 6.15 uur.
Hoscha 'Nah Rabbah:
Godsdienstige bijeenkomst vanwege Gemeloet
Cfciisidiem in het Gemeentegebouw Lange Wijn
gaardstraat 14.
Woensdag:
Ochtenddienst te 6.30 uur
De Bloemenmarkt aan het Singel.
HET bloemenmarkt] e aan
het Singel is één van de meest
typische punten van Amster
dam. Het ligt vlak achter de Munt en
strekt zich uit van de Vijzelstraat tot
den Heiligeweg. Schuin ertegenover
verheft zich het ijle torentje van de
nu helaas verbouwde en er niet erg
op verbeterde Munt. En daarachter
ligt het bloemenmarkt]e van Am
sterdam, dat heelemaal een bloemen
en plantenbuurtje is, want alles, de
huizen, de wallekant en zelfs de schui
ten, die er liggen, spreken er van
bloemen en planten.
Want de huizen bergen vaak bloemenwin
kels en nog vaker bloemenkeldertjes, van die
genoegelijke keldertjes, waarin je tastend
naar beneden daalt en dan verrast wordt door
een kleurige bloemenmassa, die in het sche
merdonker warmer en romantischer van
kleur lijkt, nog dan de bloemen buiten in
de schaduw der boomen. Het aantal bloemen
winkels, winkeltjes en keldertjes aan het Sin
gel is voor zoo'n klein stukje straat heel
groot. Ik telde er op een keer minstens een
stuk of drie, vier en dat is veel, zelfs in een
land dat een speciale beroemdheid geniet van
wege zijn vele bloemenwinkels.
En dan is er natuurlijk de wallekant. De
wallekant, die zoo af en toe wel op den walle
kant uit een sprookje lijkt, aangenomen dan
altijd dat er wallekanten voorkomen in
sprookjes. Van de Vijzelstraat tot- aan de
brug over het Singel die van den Heiligeweg
naar het Koningsplein leidt, is het trottoir vol-
gestapeld met bloemen en planten en in het
water liggen de booten, waarmee alles aan
gevoerd is, dikwijls ook nog bijna half vol.
Het heele bloemenmarktje hoe lang het
daar al is weet ik niet. maar het zal vermoe
delijk wel gedurende een heelen tijd zijn
bevindt zich, natuurlijk met het oog op de
levensduur der planten en snijbloemen, in de
schaduw van de boomen aan de Zuidzijde, zoo
dat er zich langs het water en onder de boo
men een lange breede strook van bloemen
en planten in een grooten boog langs het wa
ter uitstrekt. Staat men op éen der beide brug
gen, die dat stuk Singel begrenzen, dan is
het gezicht werkelijk bijzonder mooi, al die
kleuren, al dat rood en blauw en geel en
oranje, dat als een tapijt zoo lijkt het ten
minste uit de verte zoo maar langs één van
Amsterdam's straten ligt uitgespreid. Als men
dichterbij komt, ziet men dat er ook kraamp
jes met bloemen zijn, en er zijn zeilen ge
spannen om de bloemen te beschermen tegen
mogelijk toch nog doordringend al te fel zon
licht ze zullen op warme zomerdagen toch
nog het noodige te lijden hebben! Van alles
kan men er krijgen er is vooral op het
oogenblik een overvloed van bloemen, gladio
len en zinnia's, rozen en godetia's, goudsbloe
men en reeds de het najaar voorspellende
lischdodden, die nog kersversch uit het wild
worden gehaald door jongens, wier ouders in
de vacanties geen raad met hen weten, en die
zoo heerlijk herinneringen aan die echte
ouderwetsehe ..droge" boeketten, bestaande
uit Judaspenningen, lischdodden, en hoe
verzonnen ze het! pauweveeren. En dan
kan men er van alles krijgen „voor den tuin"
heele bloemen, sierdennefcjes, reusachtige
seringen staan er tegen elkaar geleund en kij
ken naar hun confraters, die zich nog op de
groote, logge booten bevinden.
Met Kerstmis bevindt zich hier ook het
kerstboomenmarktje van Amsterdam, waar
tallooze Amsterdammers hun kleineren of
grooteren kerstboom vandaan halen.
Trouwens het spreekt vanzelf dat ook in an
dere jaargetijden veel Amsterdammers en
natuurlijk veel Amsterdamschen hun of haar
bloemen aan het Singel komen koopen. Het is
zoo'n beetje traditie, en het marktje ligt
bovendien buitengewoon gemakkelijk voor
dames, die in de binnenstad „gewinkeld" heb
ben en nu toch niet thuis willen komen zon
der een versch bloemetje, of voor heeren, die
na kantoortijd hun vrouw willen verrassen
met een plantje of een tuiltje bloemen. Zoo
heeft bijna elke groote stad haar min of meer
bekende bloemenmarkt]es, het één al aardiger
dan het andere, want veel bloemen bij el
kaar is altijd een aardig gezicht; maar Am
sterdam heeft er ook één dat er best wezen mag
Het is weer typisch Amsterdamsch, zoo on
der de boomen aan het Singel, met de booten
ervoor en de stalletjes er achter en als het
ergens aan doet denken, dan doet het dat
aan één van de bekendste Parysche bloe-
menmarktjes op het He de la Cité. aan de
Seine. Maar de booten en de stalletjes ontbre
ken daar. en dus wint eigenlijk Amsterdam
het verreweg.
W. v. d. T. 5
