economischen oorlog.
De aanvallen
beginnen pas
Chamberlain over den
„Het Engelsche
voorbeeld gevolgd"
Churchil
op de Duitsche duikbooten
WOENSDAG 27 SEPTEMBER 1939
HAARDE M'S DA
GBEAD
5
Door het desorganiseeren
van de Duitsche economi
sche structuur, denkt de
Engelsche regeering
Duitschland het oorlogvoe
ren onmogelijk te maken.
In het Lagerhuis heeft de Engelsche
minister-president Chamberlain, doe
lende op de tweede vergadering van den
Oppersten Oorlogsraad gisteren gezegd:
Wij hebben geconstateerd dat wij vol
komen overeenstemmen met de Fran-
sche vertegenwoordigers over den koers,
welke gevolgd moet worden, teneinde
het hoofd te bieden aan de gebeurte
nissen sedert de vorige bijeenkomst.
Ook is overeenstemming bereikt over
de procedure tot de coördinatie en per
fectioneering van de maatregelen der
beide regeeringen inzake de munitie
voorziening.
Chamberlain vervolgde:
Sedert mijn laatste verklaring van 20 Septem
ber zijn de gevolgen van het optreden van de
Sovjet regeering ten aanzien van de positie in
Polen duidelijker geworden.
De Sovjet troepen zijn overal snel opgerukt en
op 23 September is een Duïtsch-Sovjet-Russisch
communiqué in Moskou uitgegeven, volgens het
welk de Duitsche en Sovjet regeeringen een
grensafbakeningslijn hebben vastgesteld tus-
schen en Duitsche en Sovjetlegers, welke ruw
aangegeven loopt van Noord naar Zuid van Oost
Pruisen via Warschau naar het ontmoetingspunt
der Hongaarsche en Slowaaksche grenzen. Op
gemerkt zal worden, dat deze lijn de Sovjet
troepen tot aan de voorsteden van Warschau
voert en 't grootste deel der Galicische en Pool-
sche oliebronnen onder controle van de Sovjet
brengt. De communiqués, die kort geleden door
het Roode Leger zijn uitgegeven, geven echter
niet aan, dat de Sovjettroepen reeds al het ge
bied, dat hun toegewezen is volgens deze over
eenkomst, en dat neerkomt op meer dan de helft
van de totale oppervlakte van de Poolsche
republiek, hebben bezet. Onder deze omstandig
heden zijn de Poolsche troepen, die zoowel in
den rug als in hun front werden .aangevallen,
niet in staat geweest hun terrein te behouden.
Het Poolsche volk heeft echter de worsteling
niet opgegeven en de geheele wereld is diep
ontroerd door den schitterenden heldenmoed
van de verdedigers van Warschau en het
schiereiland Hela,, die nog stand houden tegen,
de omringende Duitsche troepen, ondanks het
meedoogenlooze en voortdurende bombarde
ment.
Over den strijd in het Westen zeide
de premier: Aan het Westelijke front
Zijn de Franschen voortgegaan vorderin
gen te maken in bepaalde plaatsen en
zij zijn er in geslaagd weerstand te bieden
aan de toenemend krachtige Duitsche
reactie en alle gewonnen terrein geheel
te behouden.
ïn de lucht is het normale verkenningswerk
en het patrouilleeren tegen de duikbooten
voortgezet in samenwerking met de vloot.
Vele aanvallen zijn gedaan op vijandelijke duik
booten.
De groote ontwikkeling in volhardingsvermo
gen, snelheid en betrouwbaarheid der vliegtui
gen sedert den vorigen oorlog, hebben hen in
staat gesteld een hoogst belangrijke rol te
spelen bij het verslaan van de duikbooten. De
waarde van het gebruik van vliegtuigen voor dit
doel is niet beperkt tot verkenningen en aan
vallen, maar bestaat ook hierin, dat de voort
durende luchtpatrouilles het veel gevaarlijker
maken voor een vijandelijke duikboot om naar
de oppervlakte te komen.
Het werk der patrouilles van de kustcomman-
do's is dan ook een groote bijstand gebleken
voor de vloot bij het bestrijden van de duikboot
bedreiging.
In de Dominions gaan de voorbereidingen der
regeeringen voort met toenemende snelheid.
Marineschepen der Dominions werken samen
met de Engelsche, legereenheden der Dominions
werden geoefend om dienst te doen al naar de
eischen van de omstandigheden. De luchtmacht
der Dominions wordt in gereedheid gebracht
voor gebruik over zee. Ook mag ik- niet ver
geten melding te maken van een andere, hoogst
belangrijke bijdrage, die geleverd wordt.
Als gevolg van de nauwe samenwerking wor
den leveranties van geheel afgewerkte munitie,
grondstoffen en levensmiddelen in de Dominions
in steeds toenemenden omvang beschikbaar ge
maakt voor de gemeenschappelijke zaak.
De premier legde er verder nogmaals den na
druk op, dat ten aanzien van de civiele defen
siediensten geenerlei verslapping mag intreden,
noch vermindering van den omvang der voor
bereidingen.
Het ministerie van economischen
oorlog.
Over het ministerie voor economischen oorlog,
zeide Chamberlain: Dit departement zal in al-
gemeene bewoordingen uitgedr.ukt de functies
vervullen, die in den vorigen oorlog vervuld'
zijn door het ministerie voor de blokkade. Ter-
wiil echter dit laatste ministerie eerst in 1916
werd ingesteld, is men met de organisatie van
het ministerie voor economischen oorlog reeds
twee jaar bezig. Vele maanden geleden reeds
werd het volledige personeel, dat noodig is om
bet ministerie te voeren, gekozen.
Het algemccne doel van het ministe
rie is de Duitsche economische struc
tuur te desorganiseeren tot zoodanigen
omvang, dat het voor Duitschland on
mogelijk wordt den oorlog voort te zet
ten.
Voor iederen man aan het front moeten er
verscheidene achter het front zijn, die werken
aan de productie en leverantie van oorlogswa
pens en wanneer Engeland Duitschland kan ver
hinderen grondstoffen in te voeren, die van
essentieel belang zijn voor de functioneering
van ziin oorlogsindustrieën, zal het resultaat in
feite zijn een verminken van het Duitsche ver
mogen om de vijandelijkheden langer te doen
duren.
Het is noodig een woord tot waarschuwing
tegen te groot optimisme uit te spreken. Duitsch
land bezit reeds voorraden van uiteenloopenden
omvang van grondstoffen, die het moet invoe
ren en snelle resultaten kunnen derhalve niet
worden verwacht van het ministerie voor econo
mischen oorlog.
Maar onze heerschappij ter zee beteekent, dat
van den dag af dat de oorlog uitgebroken is,
Duitschland was afgesneden van vele zijner
bronnen van levering en de cijfers over de eer
ste drie weken van den oorlog toonen, dat wij
ongeveer 256.000 ton goederen in beslag hebben
genomen ten aanzien waarvan er bewijzen be
stonden, dat zij contrabande waren welke voor
Duitschland was bestemd Onder deze goederen
vallen ongeveer 62.000 ton petroleumproduc-
ten, 65.000 ton ijzererts en 37.000 ton mangaan-
erts.
Intusschen is de Duitsche propaganda druk
bezig geweest met beweringen, volgens welke
onze contrabandecontrole geen invloed zal heb
ben op Duitschland, aangezien dit zichzelf be
druipt, maar aan den anderen kant den neutra
len handel volkomen zal wurgen. Ik weet niet,
welke van deze twee beweringen verder af is
van de waarheid. Een feit is, dat wij het van
den aanvang van den oorlog duidelijk hebben
gemaakt, dat wij er ernstig naar streefden reke
ning te houden met de bona fide handelsbe
hoeften der neutrale landen en dat de Engelsche
•egeering gaarne alle voorstellen in overweging
zou nemen, die neutrale regeeringen voor dit
doel naar voren zouden kunnen brengen.
Vriendschappelijke besprekingen wor
den thans gevoerd met een aantal re
geeringen en de Britschc regeering
hoopt, in zekere gevallen tot regelingen
te komen met deze regecrïngen, welke
nog verder de procedure zullen vereen
voudigen van de contrabandecontrdle.
De feiten spreken voor zichzelve en ik ben
er zeker van, dat de neutrale opinie zelve haar
eigen vergelijkingen zal trekken tusschen onze
duidelijk uitgesproken politiek aan den eenen
kant en aan den anderen de dun versluierde
bedreigingen van Duitschland jegens de neu
tralen. Bedreigingen, die in de jaar laatste dagen
in daden zijn omgezet door het tot zinken bren
gen van drie neutrale schepen onder omstandig
heden, die een duidelijke schending van het in
ternationale recht vormen. In de Duitsche pro
paganda wordt verder veel werk gemaakt van
het feit. dat levensmiddelen zijn opgenomen on
der de categorie van voorwaardelijke contra
bande en man stelt het zoo voor. dat wij daar
mede een illegale en onmenschelijke blokkade
voeren. In dit opzicht echter is een vlootblok-
kade op geenerlei wijze verschillend van een
belegering te land en niemand heeft .ooit het
denkbeeld geopperd, dat de belegerende bevel
voerder vrije rantsoenen behoorde toe te staan
voor de belegerde stad. In ieder geval behoort
de Duitsche regeering de laatste te zijn om
zoo'n beschuldiging uit te spreken op 'n oogen-
blik, waarop haar duikbooten aanvallen doen
op alle schepen, die naar deze eilanden komen,
met volkomen minachting voor de menschelijk-
heid en de regels van den duikbootoorlog, welke
zij plechtig had onderscnreven.
In haar gevolgen voor het leven der natie is
de groote verandering, die thans intreedt, in
omvang en doelstelling der industrie van het
hoogste belang. Practisch de geheele kracht van
onze industrie moet thans rechtstreeks of mid
dellijk worden geconcentreerd op de oorlogsbe
hoeften en den omvang en moeilijkheid van
sommige problemen, die bij deze omschake
ling betrokken zijn. zijn bij de debatten van de
vorige week over het ministerie voor de voor
raden duidelijk gemaakt.
Wanneer deze groote taak met succes ten uit
voer gelegd wil worden, is de samenwerking
van de arbeiders een eerste essentieele eisch en
ik maak van deze gelegenheid gebruik om te
verklaren, dat de regeering bereid en verlan
gend is om alle stappen te nemen, welke noodig
zouden kunnen zijn om hun goeden wil te ver-
wex-ven. Gelijk de minister voor de voorraden
in den loop der recente debatten zeide „bestaat
er geen enkele factor van grooter belang dan
dat de vertegenwoordigers van den georgani-
seerden arbeid goedkeuring hechten aan het al-
gemeene kader van het expansieplan".
Overleg met de vakvereenigingen.
Later bij die debatten gaf de parlementaire
secretaris van het ministerie voor de voorraden
te kennen, dat het in het voornemen ligt om ge-
biedscommissies van advies in te stellen „welke
niet alleen bestaan uit in die gebieden geves
tigde zakenlieden, maar ook uit vertegenwoor
digers van de daar werkende arbeiders", en hij
verklaarde verder, dat „wanneer de vertegen
woordiger van de arbeiders in deze commissies
zitting wil nemen en ons helpen, die geschieden
zal op voet van volkomen gelijkheid".
Er worden besprekingen gevoerd zoo ver
volgde Chamberlain, die. naar ik hoop. binnen
enkele dagen zullen leiden tot een conferentie
tusschen den minister van Arbeid en vertegen
woordigers van de Britsche werkgeversfederatie
en het vakvereenigingscongres, welke hoogst
belangrijke resultaten kan hebben. Ik hoop, dat
deze conferentie een begin zal maken met den
opbouw van een machinerie voor geregelde be
spreking van gemeenschappelijke problemen.
Tenslotte wil ik een woord richten tot het La
gerhuis en via het Lagerhuis tot het land over
onze algemeene houding ten aanzien van den
oorlog. Niemand kan er aan twijfelen, dat in
den modernen oorlog uiteindelijk de overwin
ning afhankelijk is van de vastberadenheid, den
moed en het uithoudingsvermogen van de ge
wone mannen en vrouwen. Niemand, die be
kend is met de omstandigheden van dit land kan
eenigen twijfel voeden ten aanzien van ons
standpunt in dit opzicht. Nooit is ons volk meer
eensgezind of meer vastberaden geweest. Het is
vastbesloten, en er kan niet te vaak nadruk ge
legd worden op het eenvoudige feit, zich eens
en voor altijd te bevrijden van de voortduren
de bedreiging der Duitsche agresies, waarvan
Polen slechts het jongste voorbeeld is.
Wij en Frankrijk zijn den oorlog in
gegaan om ons en de wereld te bevrij
den van die bedreiging en ons volk is
eensgezind als het nooit tevoren is ge
weest in zijn vastbeslotenheid om dat
doel tot stand te brengen.
Duitschland beschouwt cellulose
als onvoorwaardelijke
contrabande.
Het Duitsche oordeel over
detorpedeering der Finsche
en Zweedsche schepen.
Naar gemeld is aldus het Duit
sche Nieuwsbureau moesten en
kele Finsche en Zweedsche schepen,
die met hout en cellulose geladen op
weg waren naar Engeland, tot zin
ken worden gebracht. De „Deutsche
dienst" stelt ten aanzien hiervan
vast:
Ten eerste: Nadat Engeland, over
eenkomstig zijn zeerooverstraditie,
met miskenning van het volken
recht, onmiddellijk na het begin
van den oorlog een lijst van contra
bande heeft gepubliceerd welke veel
verder ging dan de Duitsche maat
regelen, welke streng overeenkom
stig het Volkenrecht waren, heeft
Duitschland zich genoodzaakt gezien
uit zelfverdediging de genomen
maatregelen te wijzigen bij de wet
van 12 September.
Ten tweede: De in de wet van 12 Sep
tember vervatte lijst van contrabande is aan
alle neutrale mogendheden door de Duitsche
diplomatieke vertegenwoordigers bekend
gemaakt.
Ten derde: Overeenkomstig artikel
1 van deze wet zijn stoffen, welke
kunnen dienen tot het vervaardigen
van kruit en springstof onvoorwaar
delijke contrabande.
Ten vierde: Cellulose is een stof,
die wordt gebruikt voor het vervaar
digen van springstoffen.
Ten vijfde: De bewering in enkele buiten-
landsche organen, dat men niet heeft gewe
ten, dat cellulose contrabande was, is alleen
te begrijpen wanneer men aanneemt, dat
men geen chemisch-technisch begrip heeft.
Iedere vakman weet. dat cellulose wordt ge
bruikt bij het vervaardigen van springstof
fen. Bovendien volgt Duitschland hierbij het
voorbeeld van Engeland, dat 15 September
officieel heeft medegedeeld, dat een neu
traal schip, geladen met papier voor Duitsch
land, was opgebracht.
Ten zesde: De commandanten van de
Duitsche onderzeeërs hebben derhalve over
eenkomstig hun plicht gehandeld, toen zij
het overbrengen van ladingen cellulose naar
Engeland verhinderden, want van daar zou
de cellulose in den vorm van springstof voor
het gebx-uik tegen de Duitsche soldaten aan
het front, zijn teruggekeerd.
Overeenkomstig de bepalingen van het
zeekrijgsrecht en de ridderlijke traditie van
de Duitsche marine, is de bemanning van
deze schepen gered en met de meeste voor
komendheid behandeld.
Ten zevende: Ook hout is contrabande, wan
neer men het beschouwt als een stof, welke
dient tot het vervaardigen van onvoorwaar
delijke contrabande.
Ten achtste: Ieder, die door het
optreden van Duitsche zeestrijdkrach
ten overeenkomstig het prijsrecht,
schade heeft geleden, kan zich wenden
tot liet Duitsche prijsgerechtshof in
Hamburg, dat is samengesteld uit on
afhankelijke rechters, die alles wat
hen wordt voorgelegd objectief bc-
studeeren.
Ten negende: Wanneer de door Engeland
op gewetenlooze en lichtizinnige wijze ont
ketende, onzinnige oorlog den handel van de
neutrale mogendheden ernstig schade doet,
dan betreurt Duitschland dit zeer. doch dan
moeten deze neutrale machten in ieder geval
weten waar de onverbeterlijke oorlogshitsers
zitten, die uit hun gemakkelijke bureaustoelen
hun vastberadenheid betuigen de waarachtig
constructieve vredeskrachten in Europa een
jarenlangen oorlog op te dringen. Wannear
dus Duitschland. dat in het Westen geen enkel
oorlogsdoel bezit en zich slechts verdedigt
tegen den Engelschen aanval, de voor de
Engelschen tot het voortzetten van den oorlog
benoodigde goederen belet te vervoeren, dan
bewijst het hiermede een dienst aan het
hei-stel van een wereldvrede en aan alle neu
trale landen, die verlangen naar het einde
van den oorlog.
Springlading onder de Pont de la
Posterie ontplofte.
Daardoor vloog de spoorbrug in de lucht.
BRUSSEL, 26 September.Gemeld wordt
dat het ontploffingsongeluk, waarbij de Pont
de la Posterie in de lucht vloog, is veroorzaakt
door de springlading, welke de Belgische
militaire autoriteiten zelf in de brug hebben
gelegd (Reuter).
Eind October zijn de
jachtstrijdk rachten
Geruchten over Russisclien inval
in Bessarabië.
Militaire maatregelen aan de Russische en de
Roemeensche zijde van de grens.
Reuter meldt uit Boekarest, 26 September:
Men verneemt, dat de Russische verzekering,
volgens welke de Roemeensche neutraliteit
ontzien zou worden, in de laatste 24 uren
herhaald is. Zoowel in officieele als in andere
kringen gaf men uiting aan zijn verwondering
over het bericht betreffende een mogelijken
Russischen „aanslag" op Bessarabië. Het is
overigens een feit, dat de Russen langs de
Dnjestr versterkte liniën had aangelegd in
de troepen in deze streek onlangs hadden
versterkt. Roemenië heeft eenige weken ge
leden bij wijze van voorzorgsmaati-egeten
meer troepen naar Bessarabië gezonden en
inderhaast een verdedigingslinië langs de
Dnjestr opgeworpen. Nadat deze week in veie
kringen een zeker pessimisme ten aanzien van
de Russische bedoelingen viel waar te nemen
uitte men zich vandaag in meer hoopvolle
bewoordingen.
De correspondent van Havas te Bernauti.
heeft geconstateerd, dat in Bessarabië. bij de
grens tusschen Rusland en Roemenië, vol
komen rust heerscht. Er scheen geen enkel
verkeer tusschen beide landen plaats te heb
ben.
verdrievoudigd
De Britsche minister van marine, Winston
Churchill, heeft Dinsdag in het Lagerhuis een
beschrijving gegeven van den strijd van Enge
land tegen de duikbootbedreiging. Hij zeide:
In de eerste oorlogsweek bedroegen de En
gelsche verliezen in tonnage de helft van de
wekelijksche verliezen in April 1917, dat het
topjaar van de duikbootaanvallén in den vori
gen oorlog vormde. Engeland antwoordde hier
op op drie manieren:
Het stelde een convooisysteemm in, dat thans
volledig functioneert; koopvaardijschepen en
snelle mailschepen werden voorzien van een de
fensieve bewapening zoowel tegen vliegtuigen
als tegen duikbooten. Dit was een omvangrijke
taak, aangezien Engeland gewoonlijk tweedui
zend schepen dagelijks op zee heeft. Maar alle
kanonnen en uitrustingsstukken zijn thans ge
reed in de bewapeningsstations, tezamen met
een aantal geoefende kanonniers om het geschut
te bemannen. Ten derde werd de Britsche aan-
al op de duikbooten ingezet met de uiterste
kracht en intensiteit.
Winston S. Churchill.
Churchill herinnerde er aan, dat in den vo
rigen oorlóg vaak vijftien tot twintig torpedo-
bootjagers noodig waren om een duikboot te
vangen. Thans echter kunnen twee destroyers,
of zelfs één een langdurige en meedoogenlooze
achtervolging volhouden. Aanvallen op Duit
sche duikbooten zijn vijf of zes maal zoo talrijk
geweest als in eenige overeenkomstige periode
van den vorigen oorlog „toen zij ons tenslotte
toch niet versloegen".
De Britsche aanvallen op de duikboo
ten beginnen nog maar pas. Onze jacht-
strüdkracliten, aldus Churchill, worden
dagelijks sterker en tegen eind October
verwachten wij te beschikken over drie
maal de jachtstrijdkrachtcn die optra
den aan het begin van den oorlog.
Sprekende over het verlies van het vlieg
kampschip „Courageous", zeide Churchill, dat
dit schip begeleid werd door vier destroyei-s,
waarvan twee echter jacht moesten gaan maken
op een duikboot, die een koopvaardijschip, dat
Engeland naderde, aanviel. Toen de „Coura
geous" in de schemering met den kop in den
wind ging liggen om de vliegtuigen in staat te
stellen te landen, werd toevallig een duikboot
ontmoet op den niet te voorspellen koers.
„Deze harde slag echter vermindert geenszins
ons vertrouwen in de thans te onzer beschikking
staande methoden".
In de eerste week werden Britsche
schepen tot zinken gebracht met een
tonnage van 65.000 ton. In de tweede
week schepen met een tonnage van
46.000 ton. In de derde weck 21.000 ton
en in de afgeloopen zes dagen slechts
9000 ton.
Inmiddels worden groote troepenconvooien
geëscorteerd naar hun verschillende bestemmin
gen worden koopvaardijschepen van den vijand
i de zeeën verdreven en zijn ruim twee mil-
lioen ton duitsche schepen geweken naar of ge
ïnterneerd in neutrale havens.
Engeland heeft beslag gelegd op en voor
eigen gebruik bestemd 67.000 ton Duitsche goe
deren meer dan met Britsche schepen tot zin
ken is gebracht. Zelfs wat olie betreft, ten aan
zien waarvan wij zoo ongelukkig waren eenige
tankbooten te vex-liezen, verloren wij in de eer
ste twee weken 60.000 ton, terwijl wij 50.000 ton
op den vijand buit maakten, afgescheiden van
de enorme aanvullende voorraden, die wij op
de gewone wijze in veiligheid brachten.
Churchill herhaalde zijn waarschuwing tegen
overmatig optimisme doch voegde hieraan toe,
dat Engeland thans meer voorraden in het land
heeft dan het gehad zou hebben wanneer geen
oorlog was uitgebroken en geen duikbooten wa
ren opgetreden. In dat tempo zal het lang duren
om ons uit te hongeren, zeide hij.
Spreker herinnerde verder aan de gelegenhe
den, waarbij Duitsche duikbootkapiteins hun
best hadden gedaan om zich menschelijk te ge
dragen. Wij hebben ze een goede waarschuwing
zien geven en ook bemanningen zien helpen om
een haven te bereiken.
Een Duitsche duikbootkapitein seinde
mij persoonlijk de positie van het Brit
sche schip, dat hij juist tot zinken had
gebracht. Hij onderteekende zijn tele
gram met „Duitsche duikboot" en bij
ontvangst twijfelde ik er over naar
welk adres ik mijn antwoord zou zen
den. De kapitein is thans echter in onze
handen (gelach) en hij wordt behan
deld met alle consideratie (geroep:
bravo!)
Er zijn echter, zoo vervolgde Churchill, vele
wreede, meedoogenlooze daden gepleegd. Daar
was de „Athenia", later de Royal Sceptre",
welks bemanning van 32 man werd achtergela
ten in open booten op honderden mijlen afstand
van land. Daar was de „Hazelside", van welk
schip twaalf opvarenden gedood werden door
plotseling kanonvuur. Wij kunnen deze wijze
van oorlogvoeren niet anders zien dan als in
strijd met alle, van oudsher aanvaarde tradities
der zee en als een schending van de wetten, die
de Duitschers zelve in de laatste jaren zoo kloek
hebben onderteekend. De mate van het succes
onzer aanvallen op de duikbooten wordt in de
laatste paar dagen echter, zooals Chamberlain
reeds zeide, aangegeven door het feit, dat zij
neutrale schepen verkiezen boven onze geregel
de koopvaardijschepen. Finsche, Nederlandsche,
Zweedsche, Noorsche en Belgische schepen zijn
zonder onderscheid in volle zee tot zinken ge
bracht met verlies van mensehenlevcns.
Bij alle ver strekkende controle, die Engeland
uitoefent over de bewegingen van contrabande,
is nooit een neutraal schip in gevaar gebracht
en zijn nooit wetten, die onder beschaafde naties
erkend worden, overtreden.
Voortgaande merkte Churchill nog op, dat het
voor de Duitschers gemakkelijker zal zijn meer
duikbooten te bouwen dan de beperkte klasse
van hoog bekwame beroepsofficieren en beman
ningen van duikbooten. die gevangen zijn ge
nomen of verongelukt zijn, te vervangen.
Engeland neemt maatregelen om de verloren
tonnage te vervangen. Een ontzaglijk bouwpro
gramma voor nieuwe schepen van eenvoudigen
aard, die vlug gebouwd kunnen worden, is reeds
in volle uitvoering
Churchill besloot met te zeggen, dat wanneer
zijn vermoedens ten opzichte van het succes van
den oorlog tegen de duikbooten juist bleken,
„dit beteekent, dat een primair gevaar binnen
zijn eigen grenzen terugvalt en dat wij temid
den van al onze zorgen een gestadige mate van
zekerheid kunnen gevoelen, dat voor zoover de
duikboot betreft het Britsche rijk en al zijn
vrienden overal op den aardbol in staat zullen
zijn hun onmetelijke latente krachten tot ont
wikkeling te brengen en dat de geheele kracht,
de rijkdom, de hulpbronnen en het menschen-
materiaal van die vele gemeenschappen gecon
centreerd kan worden in steeds toenemende
intensiteit voor de taak, die wij aangevat hebben
en waarin wij slechts behoeven te volharden om
te overwinnen."
Vrijdag spreekt Daladier.
Uiteenzetting voor de commissie van
buitenlandsche zaken.
Naar Havas uit Parijs meldt zal Vrijdagmid
dag om half vier de commissie voor buiten
landsche zaken bijeenkomen om kennis te
nemen van de uiteenzetting van den minis
ter-president Daladier.
RAMO^
PDDERAMMA
DONDERDAG 28 SEPTEMBER.
HILVERSUM I 1875 cn 414.4 M.
AVRO-uitzending.
8.00 Eventueele Berichten ANP, Gramofoon-
muziek. 10.00 Morgenwijding. 10.15 Gewijde
muziek (gr. pl.) 10.30 Voor de vrouw. 10.35
Omroeporkest en soliste: In de pauze: Decla
matie. 12.30 Gramofoonmuziek. Ca. 12.45 Even
tueel berichten ANP). 1.00 Zang en orgelspel.
I.30 Het Sylvestre-trio. 2.15 Boekbespreking en
declamatie. 2.40 Cabaret-programma (opn.)
3.40 Orgelspel en zang (opn.). 4.00 Voor zie
ken en thuiszittenden. 4.30 Gramofoonmuziek
(met toelichting). 5.00 Jeugdhalfuur. 5 30
AVRO-Amusementsorkest. 6.30 Sportpraatje.
7.00 Cabaret-orogramma. 7.40 Causerie „Over
macht. de gevolgen van buitengewone om
standigheden voor de nakoming van verbin
tenissen". 8.00 Berichten ANP. mededeelingen,
eventueel Vraag en antwoord. 8.20 Omroep
orkest en solist. 9.15 Radiotooneel. 9.35 De
Twilight Serenaders. 10.20 Gramofoonmuziek
met toelichting. 11.00 Berichten ANP. Hierna:
AVRO-dansorkest. 11.40—12.00 Gramofoon
muziek.
HILVERSUM 0, 301.5 M.
8.00—9.15 KRO. 10.00 NCRV. 11.00
KRO. 2.00—12.00 NCRV.
8.009.15 en 10.00 Gramofoonmuziek. 10.15
Morgendienst 10.45 Gramofoonmuziek. 11.30
Godsdienstig halfuur. 12.00 Berichten. 12.15
KRO-orkest (1.00—1.20 Gramofoonmuziek. 2.00
Handwerkuur. 3.00 Zang cn piano 3.45 Gra
mofoonmuziek. 5.00 Handenarbeid voor de
jeugd. 5.305.55 Gramofoonmuziek. 6.00 Cau
serie „Grepen uit het verleden en heden der
Salatiga-zending". 6.30 Viool en piano. 7.00
Berichten. 7.15 Boekbespreking. 7.45 Causerie
„Metaalbewerking" 8.00 Berichten ANP. Hcrh.
SOS -berichten. 8.15 Chr. gemengde zangver-
eeniging „Harmonie" en gramofoonmuziek.
9.00 Causerie „Pascal, de apologeet der open
baring". 9.30 Arnhemsche orkestvereeniging.
10.00 Berichten ANP, actueel halfuur. 10.30
Vervolg concert. 11.15 Gramofoonmuziek. Ca.
II.50—12.00 Schriftlezing.
DROITWICH 1500 M.
Geen opgave ontvangen.
RADIO-PARIS 1648 M.
Geen opgave ontvangen.
KEULEN 456 M.
Geen opgave ontvangen.
BRUSSEL 322 M.
12.20 Gramofoonmuziek. 12.50 en 1.30 Om
roeporkest. 1.502.20 5.20 6.50 en 7.20 Gra
mofoonmuziek. 8.20 Ontspanningsprogramma
voor soldaten. 8.50 Gramofoonmuziek. 9.20
Omroepsymphonie orkest en soliste. 10.10 en
10.3011.20 Gramofoonmuziek.
BRUSSEL 484 M.
12.20 Gramofoonmuziek. 12.50 en 1.30 Ra
dio-orkest. 1.50—2.20 520: 6.35 en 7.35
Gramofoon muziek. 8.20 Uitzending voor
soldaten. 8.50 en 9.35 Radio orkest. 10.3011.20
Gramofoonmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M.
8.40 Gramofoonmuziek. 9.05 Omroeporkest.
10.20 Berichten. 10.40 Het Blaasensemble van
het Berlijnsch Philharmonisch orkest 11.00
Berichten. 11.20 Otto Dobrindt's orkest. 12.20—
3.20 Nachtconcert.
