Haarlem's Dagblad
Qeea w,ede
maqeüjkf
Fa. VAN BASTEN
met het Hitlerisme
Het Auto-Rijverbod.
Rubberbanden.
BIVAKMUTSEN
JCaait
Dansacademie MARTIN—,
16 October
diet Jxcuische
Cegei&eücfit
„Een nacht
zonder incident".
Engelsche vliegers doen
een aanval op Helgoland.
„Vriendschap met
Rusland definitief
gestabiliseerd".
57e Jaargang No. 17265
Uitgave Loarens Coster. Maatschappij voor
Courant-Litgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Croote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon Directie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dirertie: P. W. PEEREBOOM Ei\ ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 30 September 1939
Abonnementen per week f 0.25 p. mnand
f 1.10. per 3 maanden 3.25. franco per
post f3.53. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5.regel» f 1.75. elke regel
meer f 0.35. Reclame* f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.6O. elke
regel meer f 0.15. Groentjes «e rubriek.
Ons Nederlanders staat een Zondag te wach
ten, zoo vredig als wij er in geen tientallen
jaren een gekend hebben. Want er zullen vrij
wel geen personen-auto's rijden.
Ik moet u bekennen dat ik mij veel van
dezen Zondag voorstel. Niet alleen omdat ons
zoo iets rustigs en vredigs ten deel valt in een
zoo onrustigen tijd vol onvrede pluk den
dag!pluk hem! maar ook omdat de
te verwachten stilte en veiligheid op den weg
een beeld-der-jeugd zullen doen herleven. In
mijn jeugd waren er nog maar heel weinig
auto's. Zoo af en toe zag je er een. Ik kan mij
dat niet meer goed voorstellen, maar voorzie
dat morgen de volledige werkelijkheid herle
ven zal. En dat moet wel een wonderlijke en
een prettige belevenis zijn. Ik weet het zeker,
want toen eenige jaren geleden de tram uit de
Wilhelminastraat verdween heb ik ook zooiets
ondervonden. Die straat was een belangrijke
jeugdherinnering; daar gingen wij immers
dagelijks school bij den onvergetelijk-gebleven
Hubregtse, oneerbiediglijk aangeduid als
„Hupy", en speelden er en ruzieden er en na
men de vlucht door de tuinlaantjes in de
Alexanderstraat en Mauritsstraat als de ster
ke arm ons straat-hockey aanviel! Er kwam
toen de E.N.E.T. naar Zandvoort. Maar uit
mijn allereerste schooljaren was de Wilhel-
minastraat-zonder-tramlijn mij toch het best
bijgebleven. Bovendien leek zij weer breeder
toen die rails er eindelijk weer uit waren;
haast net zoo breed als toen ik zes was. En
dat is leuk! Dat is fijn, als je de dingen weer
eens even groot terug ziet als ze in je prille
jeugd waren! Haast allemaal worden ze klei
ner en minder indrukwekkend: zoowel de
groote menschen en hun daden als de dingen.
Daar zag ik ineens mijn oude Wilhelminastraat
terug! En net herleefden de tandem ook en
reed er een tandem door toen ik ging kijken.
In geestdrift greep ik de vulpen en schreef
een dankbaar woord. Sindsdien is de Wilhel
minastraat mij dierbaar gebleven. Haar ar
chitecturaal schoon moge niet groot zijn:
toch is het prettig dat alle huizen van veertig
jaar geleden er nog ongerept staan, met de
school incluis.
Zoo zullen nu ook de Zondagen een bijzon
dere jeugdbekoring gaan krijgen. Niet alleen
voor mij, maar ook voor al mijn tijdgenooten
en voor nog een heeleboel ouderen en jonge
ren die eveneens prille herinneringen hebben
aan dat spaarzame, vredige, veilige verkeer.
Wij zullen allemaal wandelen, en fietsen net
als vroeger. Dat is veel gezonder dan in zoo'n
auto zitten: voor het lichaam zeker en voor
>n geest misschien ook wel een beetje. Ik
spreek nu als een diergenen, wie het rijverbod
direct treft: als automobilist.
Ja, eigenlijk vind ik het prettig dat ze mij
verboden hebben op Zondag te rijden en dat
Ik nu wandelen of fietsen moet. Het verzoek
van vier weken geleden om alleen in nood
zakelijke gevallen te rijden heeft mij ook al
prettig en goed beïnvloed. Er zaten al allerlei
voordeelen in. Materiëele ook, want het bracht
bezuiniging. Aardig van de regeering, dat zij
ons helpt aan goedkooper auto-rijden. Vooral
de Fiscus, haar tweede Ik als ik zoo zeggen
mag, heeft daarbij een opofferingsgezindheid
getoond die ontroert. Wij autorijders betalen
hem een geweldig deel van de totale belas
tingopbrengst zeventig millioen kost hij ons
en plegen dat te beseffen. Des te meer
waardeeren wij zijn huidige edelmoedigheid
en hopen dat zij beklijven moge, dat wil zeg
gen: niet door een nieuw soort heffing worde
vernietigd. Zoolang die uitblijftpluk den
dag!
Ik hoop dat deze Zondagen tenvolle aan
onze schoone jeugdherinneringen mogen be
antwoorden. Daar hoort dan bij, dat de wei
nige auto's die wèl rijden mogen niet van hun
ongekende „Lebensraum" gebruik zullen gaan
maken om snelheidsrecords te slaan. Dat zou
niet alleen de herinnering bederven want
de weinige exemplaren in dien tijd waren
allesbehalve snel maar ook nieuw gevaar
opleveren. Want men zal er, bij het vreemde
spaarzame verkeer, minder op verdacht zijn.
Ik heb vertrouwen in de dokters, de verpleeg
sters en de dierenartsen maar minder in som
mige jeugdige militairen, wier renpartijen op
weekdagen dikwijls ook al heel gevaarlijk zijn.
Daar hebben inzenders in dit blad terecht
over geklaagd en het ergert temeer omdat het
het tegendeel beteekent van de benzine
besparing, waaraan wij ons moeten houden.
Als u overigens in het bovenstaande iets
sentimenteels ontwaard moge hebben schaam
Ik mij daar niet voor. Dat zit in jeugdherinne
ringen. En laat ons in dezen harden tijd ons
vooral niet voor sentiment gaan schamen en
er liever blij mee wezen. Ik hoop op mijn
jeugd-Zondag.
R. P.
HET VERBRUIK VAN
BENZINE OP ZONDAG.
Strenge controle van de
Haarleinsclie politie.
In verband met het ministerieel besluit,
waarbij op Zondag het verbruik van benzine
en benzol „voor het doen rijden van motor
rijtuigen" verboden is, wordt ons medegedeeld,
dat de Haarlemsche politie in samenwerking
met. de polinie van de omliggende gemeenten
een strenge controle zal uitoefenen. Aan be
langhebbenden wordt dus ernstig aangeraden,
zich aan dit voorschrift te houden, omdat op
overtreding een straf staat van ten hoogste
vier jaar gevangenisstraf of een geldboete van
10.000.
Engelsche pers over de Duitsch—
Russische vredesplannen.
„DE TIJD IS AAN
ONZE ZIJDE".
zegt de
Times.
LONDEN, 29 Sept. (Reuter.) De Ti-
mes noemt de Duitsch-Russische over
eenkomst een „onbeschaamdheid". Het
lang beloofde „vredesoffensief", aldus
het blad, is nooit anders dan als ma
noeuvre bedoeld en als manoeuvre is het
nog niet eens vernuftig. Het antwoord
daarop kan gemakkelijk gegeven worden
doch het is alleen moeilijk, het in de nor
male diplomatieke bewoordingen te
doen. Hitier en zijn regime beoogen
den vrede niet. Een woord beteekent
voor hen niets, behalve als instrument
voor een onbeperkte uitbreiding der
Duitsche overheersching. Er kan met het
Hitlerisme ge. n vrede zijn.
De „Times zegt verder, dat de betrekkingen
met Stalin beslist zullen worden door de gebeur
tenissen, wanneer deze zijn bedoelingen, welke
nog verre van duidelijk zijn, onthullen. Enge
land heeft geen twist met de Sovjet-Unie ge
zocht en het blijft te bezien, of Rusland twist met
Engeland wil.
De Daily Telegraph zegt, dat de Duitsche
hoop om Rusland te gebruiken tot het dicteeren
van een vrede, tot mislukking gedoemd is. In
dien Rusland met vijandelijkheden zou dreigen,
zou het antwoord der geallieerden precies het
zelfde moeten zijn, doch het is hoogst onwaar
schijnlijk, dat Stalin tot dat uiterste zal over
gaan.
De Daily Mail zegt: „Wij verwerpen de vredes
voorwaarden van Hitier. Het aanbod van Hitier
en Stalin is verachtelijk. Twee misdadigers, wier
handen druipen van het bloed, vragen de ge
rechtigheid hun misdaad door de vingers te zien
en hen in vrede te laten gaan. Welk een onbe
schaamdheid, welk een dwaasheid. Engeland en
Frankrijk hebben plechtig verklaard Polen te
zullen herstellen en geen vrede te sluiten met
het Hitlerisme. Aan deze verklaring houden
wij vast."
Het blad besluit met de woorden: „Wij hebben
den tijd, die een der grootste vijanden van
Hitler is, aan onze zijde. Wij hebben slechts vol
te houden om te overwinnen."
De diplomatieke correspondent van
Reuter schrijft:
In drie opzichten is de laatste be
drijvigheid in Moskou zeer belangrijk,
aangezien daaruit blijkt, dat de samen
werking tusschen nazi's en Sovjets
niet zoo van ganscher harte en volledig
is als op het eerste gezicht zou lijken.
Ten eerste voorziet de Russisch-Duitsche
overeenkomst niet in automatischen bijstand
aan Duitschland ingeval van een voortzetting
van den oorlog, doch spreekt alleen van be
raadslaging over de noodige maatregelen. Ten
tweede gaat juist op het oogenblik van de on-
derteekening van de Russisch-Duitsche over
eenkomst de Sovjet Unie een vorm van militair
bondgenootschap met Estland, dat uitstluitend
tegen Duitschland gericht is, aan. En ten derde
heeft de U. S. S. R. afgezien van een groot deel
van den buit, die het door Duitschland was
aangeboden bij de eerste preliminaire deeling
an Polen, naar het schijnt hoofdzakelijk, omdat
dat deel door Polen wordt bewoond. Door deze
daad, zoo vervolgt de diplomatieke correspon
dent van Reuter, geeft de U. S. S. R. een bevol
king van drie millioen Polen op, teneinde de
ethnische grens van Wit Rusland en de Oekraïne
te houden. Het gebaar is veelbeteekenend, om
dat het een belangrijk onderscheid maakt tus
schen de houding der Sovjet Unie en van
Duitschland. Door de bewoordingen van de over
eenkomst stellen de Duitschers zich verant
woordelijk voor de politieke regeling ten Westen
van de grensafbakeningslijn, terwijl de Sovjets
een dergelijke verantwoordelijkheid op zich
nemen voor de gebieden ten Oosten van de
lijn.
De diplomatieke correspondent voegt hieraan
toe: Het feit, dat geen annexatie is geprocla
meerd, in het bijzonder door Duitschland, doet,
naar in welingelichte kringen geloofd wordt,
het denkbeeld aan de hand, dat Duitschland wel
licht zijn vredesaanbod aanlokkelijk zal maken
met een voorstel betreffende een onafhankelij-
ken Poolschen staat onder den een of anderen
vorm van Duitsche hegemonie. Het is onnoodig
er op te wijzen, dat zij de geallieerde psycholo
gie volkomen verkeerd zullen hebben begrepen
wanneer zij zich inbeelden, dat een dergelijk
voorstel eenige kans op succes heeft.
De reactie in de Fransche pers.
PARIJS, 30 Sept. (Havas) Naar aanleiding
van de Duitsch-Russische overeenkomsten
schrijft Elie J. Bois in de Petit Parisien dat deze
in eenige regels alles inhouden wat noodig is
opdat de Engelschen, Franschen en neutralen
weten, begrijpen en oordeelen.
Petit Journal (Pierrat) schrijft: Zeer con
creet en zeer brutaal beteekenen zij een kwes
tie van leven of dood voor alle vrije volken. Het
is een beslissende strijd tusschen beschaving en
barbarij.
d'Ormesson schrijft in de Figaro dat geen en
kele vrede mogelijk is met mannen, die op diplo
matiek zoowel als op ideologisch terrein alles
verraden hebben.
Ordre (Pertinax) gelooft, dat Duitschland
meer belang bij een onmiddellijken vrede heeft
dan Rusland. Wij merken op, aldus Pertinax,
dat het in strijd zou zijn met het Russische be
lang, indien in de naaste toekomst vrede zou ko
men. Duitschland zou dan in staat zijn zich naar
het oosten te keeren.
(Met de instelling van het Rijks
bureau voor Rubber is een in
grijpende reglementeer ing van
den handel in banden ingesteld).
Wanneer je leest, wat er al moet gebeuren,
Voordat men in ons vreedzaam vaderland.
De aankoop van één band zelfs goed wil keuren
Dan zucht je: nou. wij loopen aan den band.
Want van geen handelsgroep in heel den
lande,
Kan er vandaag met zooveel recht gezegd.
Als van den handel juist in gummibanden.
Dat hij geducht aan banden is gelegd.
Het is het oude lied van formulieren.
Dat door de band-band nieuw gezongen
wordt.
De banden loopen ook in de papieren,
Sinds onze handenvrij heid werd bekort.
Wij hebben dat eenvoudig maar te nemen
En wij aanvaarden ook het doel er van.
In dezen tijd is een van de problemen.
Hoe ver men onze rubber rekken kan.
Wij moeten er intusschen maar op hopen.
Dat voor den prijs van al dien nieuwen last.
Het met den gummiband zoo vlot zal loopen.
Als zulken banden eigen is en past.
Het doel is goed, ik hoop dat het zal lukken,
Dat deze band in een heel nieuwe lijn.
Den handel niet benauwend zal gaan drukken
En dat ons land nooit bandeloos zal zijn.
P. GASUS.
CENTRALE RADIO ONTVANGST
Tob niet langer met Uw toestel,
't Kost U geld, 't kost U tijd,
Sluit U aan bij de Centrale.
Nooit meer ergernis en nijd.
HAARLEM - TELEFOON 10010.
(Adv. ingez. Med.)
Niet mopperen, wees stil,
KUIPERS maakt Uw detecten bril.
W. KUIPERS ZN., Gedipl. Opticiens.
ZIJLSTRAAT 97 TELEFOON 12726.
'Adv Ingez Mea.j
De echte veldgrauwe wol voor
Verkoop alleen:
Ge*t. Cxonjéxtiaat 129
'Adv. ingez. Med.)
N.V.
Aanvang Seizoen
1939/40
Uren voor Inschrijving en Besprekingen:
dagelijks van 11—12, 2-5 en 7 9 uur.
SCHAGCHELSTRAAT 29 - TEL. IOSOÓ
HAARLEM - AMSTERDAM - HILVERSUM - BUSSUM
(Adv ingez. Med.)
J,icsidmt £ehcun
aan het (zont.
PARIJS, 30 September. (Havas).
Het communiqué van den ochtend van
den dertigsten September luidt:
Een nacht zonder incident. Activiteit
van patrouilles in het geheede gebied
ten Oosten van de Saar.
President Lebrun heeft zich, naar Havas
meldt, naar een deel van het Noord-Weste
lijk front begeven om een bezoek te brengen
aan de gene ra Ip staven en de le<rercorpcen
Hij bezocht de troepen in hun kantonnement
en in de verdedigingswerken cn decoreerde
een officier en twee onderofficieren, die in
den afgeloopen nacht gewond werden,
De president constateerde, dat overal be
volking en leger moedig en vastbesloten wa
ren en bezield waren met den wil te over
winnen.
VON RIBBENTROP:
Het woord is aan
Victor Cherbuliez:
Er is een tijd. ivaurin het
leven ons draagter is er ook
een, waarin het onze beurt
is het te dragen.
N'*'!tChe Slof/en.
Haarlem
(Adv. ingez. Med.)
Vijf toestellen
neergeschoten
Het opperbevel der Duitsche weer
macht deelt mede:
Vrijdagmorgen hebben zes Britsche
gevechtsvliegtuigen Duitsche zeestrijd
krachten bij Helgoland aangevallen
zonder eenig resultaat. Bij hun ver
trek nar het Westen werden zij door
Duitsche jagers aangevallen. Bjj een
kort luchtgevecht werden vijf Brit
sche vliegtuigen neergeschoten. Zij
zijn boven zee neergestort.
In een mededeeling van het Brit
sche ministerie van voorlichting
wordt gezegd dat eenheden van de
Royal Airforce gisteren aanvallen
ondernomen hebben op schepen van
de Duitsche vloot in de baai var
Helgoland. Ondanks het geweldige
luchtafweervuur werden de aanvallen
van geringe hoogte ten uitvoer gelegd.
Eenige toestellen zijn nog niet terug
gekeerd.
Hedenmorgen is de Brockwavbus „Ooievaar" in het Spaarne aan de Turfmarkt
te water geraakt. Een inzittende dame kwam met den schrik vrij. De wagen
stond op het eindpunt geparkeerd en zette zich zelf, waarschijnlijk omdat de
handrem losliet, in beweging.
Voor zijn vertrek uit Moskou heeft de
Duitsche minister van buitenlandsche zaken.
Von Ribbentrop. aan de vertegenwoordigers
van de pers de volgende verklaring afge
legd:
„Mijn verblijf te Moskou is wederom kort
geweels, heelaas te kort. Den volgenden keer
hoop ik langer hier te blijven. Toch hebben
wij deze twee dagen goed gebruikt. De vol
gende punten werden opgehelderd:
Ten eerste: de' Duitsch-Sovjet Rus
sische vriendschap is thans definitief
gestabiliseerd.
Ten tweede: In de Oost-Europeesche
vraagstukken zullen beide staten
geen inmenging meer toelaten.
Ten derde: Beide staten wenschen
dat de vrede hersteld wordt en dat
Engeland en Frankrijk den volkomen
zinneloozen strijd zonder kans op suc
ces opgeven.
Ten vierde: Zouden de oorlogs
hitsers in deze landen toch dc over
hand houden, dan zullen Duitschland
en Sovjet-Rusland weten hoe ze tege
moet te treden.
De minister sprak vervolgens over de
groote economische plannen, waarover over
eenstemming is bereikt, welke belde landen
voordeel zullen brengen.
Tenslotte zeide Von Ribbentrop dat de on
derhandelingen ln een bijzonder vriendschap-
pelijken geest zijn gevoerd en in het bijzon
der verklaarde hij dankbaar te zijn voor de
hartelijke ontvangst welke hem door Stalin en
Molotof ten deel was gevallen.
Ernstige overstroomingen in
Chineesche provincie.
Tweehonderdduizend dakloozen.
KOENIXG (Joenan) 29 Sept. Naar
schatting zijn meer dan 200.000 men
schen ten gevolge van de ernstiee over
stroomingen in de provincie Joenan.
die door zwaren regenval veroorzaakt
zijn, dakloos. De hoofdstad. Koening en
de omstreken worden bedreigd.
EXTRA ZWAAR GEGALV. EMMER 48 cent.
Alléén op heden Zaterdag voor reclame in
DE KLOMPENCENTRALE
op 't Pleintje, Reitzstraat 1 en Dr. Leyds-
slraat 10.
(Adv. Ingez. Med.)
GR. HOUTSTRAAT
tramhalte Provenie
55 TELEF. 11159
■lis, Haarlem.
COMPLETE WONINGINRICHTING
BINNENHUISKUNST
REPARATIE-INRICHTING
MEUBELMAKERS
STOFFEERDERS
BEHANGERS
BEDDENMAKERS
AMEUBLEMENTEN
(Adv. ingez. Med.)
HEDEN: 16 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
De medische verzorging van Haarlem's bur
gerij bij luchtaanvallen. 4
BINNENLAND.
Het rijverbod op Zondag zou slechts tijde
lijk zijn.
Hoe de distributie geregeld is. 3
BUITENLAND.
De Engelsche pers over de Duitsch-Russi
sche vredesplannen. 1
Engelsch vliegers hebben een aanval op Hel
goland gedaan. 1
De Essener „National Zeitung" constateert
dat de handhaving van de neutraliteit
van België en Nederland noodzakelijk is
voor de Fransch-Duitsche nabuurschap. 5
De nieuwe Roemeensche premier verklaart
dat Roemenië in het Europeesch conflict
strikt neutraal zal blijven. 5
Het Russiseh-Estlandsche verdrag is gerati
ficeerd. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Het Auto-Rij verbod. J
P. v. d. Hem: Westfront. 3
Onder de Seinpalen. 4
Van onzen Brusselschen correspondent: Bel-
gië's binnenlandsche zorgen. 5
C. J. E. Dinaux: Als de stecnen spreken
konden 7
J. H. de Bois: Litteraire kantteekeningen. 7
A. J. D.: Potentilla. 7
Een oplossing 7
Bioscopen g
Financieel Economisch Weekoverzicht: De
beurs aanzienlijk rustiger. 9
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op 2
2
