Haarlem's Dagblad Hitler's Rijksdagrede Het Raadsel der Benzine. 20 jaar K. L. M. 2tet Duitsche Ceyevêeücht cTCuCde aan de ^Duitsche saCdaten q-ebiadit Dansacademie MARTIN^ 16 October Kalme nacht aan het Westelijk Front Tunnelbouw te Velsen niet afgelast. Ontsnapte Duitschers KEIP, Gr. Houtstr. 137 57e Jaargang No. 17270 Uitgave I.ourens Coster. Maatschappij voor Courant-Uitgavenen Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Croote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarue 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Adtnin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Vrijdag 6 October 1939 «■rek f 0.25 p. maand i-n f 3.25. franco per cent per Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Abonn< f 1.10. post f 3.53 losse nut A d verten li ën 1-5 regel* f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel. RegelahonncnienlsiarieveD op aanvraag. Vraag en aanbod 1-1 regels f 0.60. elke regel meer I 0.15. Groentje» zie rubriek. De tweede benzlne-looze Zondag is op komst. Een week geleden heb ik mij op den eersten verheugd, omdat het vredige ver- keers-beeld van mijn prille jeugd herleven zou. Dat deed het dan ook en mij is het goed bevallen, in tegenstelling met de opvatting van sommigen die er blijkbaar iets benau wends in vonden, omdat zij snelheid en ver- keers-spanning niet meer in hun levenstempo kunnen missen. Wel leek het mij nóg stiller op straat dan in 1900. Er was toen toch meer rumoer, meende ik mij te herinneren. Eerst scheen de verklaring te liggen in het ontbre ken van het geklepper van vele paardenhoe ven. Pas later heb ik begrepen dat ik het lawaai miste, dat ik zelf ln dien tijd maakte. Ja. Hij komt nooit terug, al zie je zijn décor weer even opgesteld. Deze persoonlijke weemoedigheden opzij schuivend vraag ik uw aandacht voor het huidige Raadsel der Benzine. Want ik behoor tot de velen die van het Haagsche beleid in deze zaak niet veel begrijpen. Eerst heeft men, nu al vijf weken geleden, den bezitters van personen-auto's verzocht hun wagens alleen te gebruiken als het noodig was. Werd aan dat verzoek niet voldoende gevolg gegeven, dan zou men tot andere maatregelen over gaan.. Een tijd van geruchten volgde natuur lijk. Ofschoon het luxe-autoverkeer inder daad vrij sterk verminderde voorspelde het Gerucht strenge maatregelen. Er zou benzine distributie komen, met bonnetjes en al de aankleve en soesah van dien. Er zou een algemeene snelheidsgrens worden vastgesteld op 70 K.M. per uur. Neen, op 60 K.M., be weerden anderen. Enzoovoorts. Tenslotte deel de de regeering mede dat aan haar verzoek, om alleen te rijden als het noodig was, niet voldoende gevolg was gegeven. Zij voegde ex- niet bij dat zeer veel automobilisten er wèl voldoende gevolg aan hadden gegeven. Toch is dat zoo. Velen gebruiken siixds 3 September hun wagens niet of nauwelijks meer. Enfin. Den Haag bleek ontevreden en voerde den benzine-loozen Zondag in, overigens het be kende verzoek handhavend voor de weekda gen. Ten overvloede ontstond de propaganda voor de snelheidsgrens op 70 K.M. Nu heb ik verleden week, schrijvende over den benzine-loozen Zondag, gezegd dat ik als automobilist den Fiscus, tweede Ik der regee ring, dankbaar was dat hij mij op benzine hielp bezuinigen. Dat was, zoo gezegd, een persoonlijk grapje. Maar nu komt het ernstige vervolg. Als deze toestand nog wat langer voortduurt zullen m.i. zeer veel autobezitters hun wagens gaan afschaffen. Waarom? Een voudig omdat zij er niets meer aan hebben en het bezit van een auto die men niet ge bruikt toch altijd nog aanmerkelijke kosten meebrengt. Duizenden autobezitters houden er hun auto's alleen en uitsluitend voor hun gemak en genoegen op na. Het bezit is dus pure luxe. Als men dezen menschen vraagt hun auto's alleen te gebruiken als dat noodig is, zullen velen bereid om het nationale be lang ten beste te helpen dienen erkennen dat noodzaak eigenlijk zelden of nooit voor komt. Want men kan vrienden en kennissen ook per fiets gaan bezoeken, of per tram of autobus. Men kan naar een concert of een tooneelvoorstelling op dezelfde manier gaan. Zijn ze in Amsterdam, dan is er de keuze tus- schen trein of tram. Het is evenmin noodza kelijk dat mevrouw per auto gaat winkelen. Enfin, de sociaal en nationaal voelende, tot medewerking bereide automobilist rijdt hee- lemaal niet meer, of hoogstens een enkele maal naar een vergadering die hem uit zijn bureauwerk haalt, zoo weinig mogelijk tijd moet kosten en dus als „noodzakelijk geval" aangemerkt kan worden. Intusschen went hij weer aan fiets, tram en trein en zegt al spoe dig: waarom houd ik die auto eigenlijk nog? Mooie bezuiniging als ik het ding maar radi caal afschaf! Ik zou hierbij willen opmerken dat op som migen die minder nationaal saamhorigheids gevoel hebben en dus geneigd zouden zijn het verzoek te negeeren, een andèx-e factor invloed heeft. Dat is de vanouds bekende overweging: wat zeggen de buren en de kexinissen ervan? Natuurlijk zwijgen die niet als iemand her haaldelijk plezierritten maakt. Derhalve geeft hij ze ook op maar wordt er geprikkeld bij en is in die stemming extra tot afschaffing van zijn auto geneigd. De slotsom is, dat het mij voorkomt dat in dezen toestand van halve maatregelen de re- geering bezig is de kip met de gouden eieren te slachten. Die kip is het automobilisme, dat 70 millioen per jaar (met inbegrip van de benzinebelasting) in de staatskas deed vloeien. Hoeveel zal daarvan op deze manier verdwij nen? Het was een vervaarlijke som, naast de 90 millioen van de inkomstenbelasting en de 75 millioen vaxx de omzetbelasting. En de Millioenen-nota wees al zoo'n groot tekort aan! Waar denkt men het geld te vinden als de raming van de belastingen op het automo bilisme veel te hoog blijkt te zijn? Of er veel kans op benzine-nood in ons land is blijft ook nog een vraag. In een interview van de Tel. met den Rotterdamschen reeder-van-tankbooten Van Ommeren heb ik juist gelezen dat deze deskundige die kans zeer gering acht. Hij komt zelfs tot de con clusie. dat er geen enkele auto op stal gezet behoeft te worden. Ja. hoe zit het nu eigenlijk? Is de Rotter- Verbeeld u, alweer twintig jax-en Heeft onze K.L.M. bestaan, En zij heeft inderdaad ervaren. De tijd is vliegensvlug gegaan. Het is de zevende October, Waarop zij indertijd ontstond, En men herdenkt dien datum sober, Op voor de hand liggenden grond. Want zij, die in den loop der tijden, Steeds sneller, grooter vluchten nam, Moet van d' omstandigheden lijden, Gekortwiekt en half vleugellam. Zeer luchtig maar ook zeer gedegen, Heeft zij nu twintig jaar gewerkt, De reputatie, snel verkregen, Is door de jaren steeds versterkt. Moge het tijdstip spoedig komen, Dat zij de vleugels uitslaan kan En dat haar vlucht weer wordt hernomen, Op een steeds hooger, grooter plan. P. GASUS. damsche reeder er heelemaal naast? Zou het ook dan niet veel beter zijn als Den Haag definitieve maatregelen nam, hetzij door distributie of door een wettelijke algemeene snelheidslimiet of iets anders, en dan afzag van „verzoeken" die een groot deel van de personen-auto's geheel of bijna geheel buiten actie stellen, met alle gevolgen daarvan voor de Staatskas. De niet-autobezitters zullen er toch ook weinig voor voelen, straks nog meer extra te gaan betalen om de gouden eieren te helpen vervangen, die de kip niet meer legt R. P. Laatste overblijfselen van 't Poolsche leger leggen de wapenen neer. BERLIJN, 6 October (D.N.B.) Het op perbevel van de weermacht maakt bekend, dat de Führer, opperste bevelhebber van de weel-macht gistei-en de troepen van het acht ste leger voor Wai-schau heeft bezocht en ge deelten van de bij de inneming der vesting betrokken divisies aan zich heeft, laten voor- bijmarcheeren. Bij Koek, ten oosten van Deblin, hebben vanochtend om tien uur de laatste overblijfse len van het Poolsche leger, ongeveer acht duizend man, onder den Poolschen generaal Kleber, de wapenen neergelegd. Ten oosten van den Weichsel is gisteren de voorwaartsche beweging begonnen tot bezet ting van het gebied tot de grens der Duitsche en Russische belangen. In het Westen zwakke bedi-ijvigheid der ar tillerie. Overigens is de dag rustig verloopen Amerikaansclie oorlogsschepen en vliegtuigen naar Hawaii. SAN DIEGO, 6 October (Reuter-A.N.P.) 29 Oorlogsbodems der Vereenigde Staten met 106 vliegtuigen en de meste jagers van de vloot zijn gisteravond laat naar Hawaii vertrokken onder bevel van vice-admiraal Andrews. Hun aankomst te Pearl Hai-bour zal tot gevolg hebben, dat in Hawaii de grootste concentratie van vlootstrijdkrachten zal zijn met uitzondering van den tijd, dat de jaar lij ksche vlootmanoeuvres wox-den gehouden. Naar officieel wordt medegedeeld, was deze vloot-beweging reeds eenige maanden in studie en dient, zij als training. Het woord is aan Publilius Syrus: Het geneesmiddel voor on recht is het vergeten BERLIJN 6 October (D. N. B./A. N. P.) De Führer heeft in zijn vandaag in den Rijksdag uitgesproken rede voering o.m. verklaard: Ik heb u vandaag opnieuw laten ontbieden om u een blik in het heden en voor zoover dat mogelijk is de toekomst te kunnen geven. Onder klok gelui viert het Duitsche volk een groote, naar zijn aard slechts een keer in de geschiedenis voorgekomen overwinning Een staat van toch nog in ieder geval 36 millioen menschen, een leger van ongeveer vijftig infanterie- en cavale riedivisies, stond tegenover ons aan getreden. Hun bedoelingen waren ver gaand, het vaste vertrouwen op de ver nietiging van ons Duitsche rijk gold als iets natuurlijks. Acht dagen na het uitbreken van dezen strijd evenwel waren de teerlingen van den oorlog gevallen. Waar Poolsche troepen ook met Duitsche eenheden in botsing kwamen, werden zij terug geworpen of verslagen. Het koene gebouw van het strategisch offensieve Polen tegen het Duit sche rijksgebied stortte reeds in de eerste 48 uur van dezen veldtocht ineen. Moedig tot in den dood bij den aanval en met onvergelijke lijke marschprestaties hebben de Duitsche di visies, het lucht- en pantserwapen, zoomede de eenheden van de marine de wet van het handelen naar zich toegetrokken. Deze kon hun geen oogenblik meer ontwrongen worden. Na veertien dagen waren de grootste gedeelten van het Poolsche leger of uiteengeslagen, gevangen genomen of omsingeld. De Duitsche legers evenwel hadden in dezen tijd afstanden afge legd en gebieden bezet, voor de voltooiing waarvan 25 jaar geleden meer dan veei-tien maanden noodig zijn geweest. Wanneer ook een aantal bijzonder geestige strategen van de dag bladen in de andere wereld het tempo van dezen veldtocht als voor Duitschland niettemin te leurstellend wilden voorstellen, dan weten wij toch allen, dat in dekrijgsgeschiedenis totnutoe toch nauwlijk een grootere prestatie van het hoogste soldatendom is voorgekomen. Dat de laatste overblijfselen van de Poolsche legers in Warschau, Modlin en Hela zich tot 1 October vermochten staande te houden, was slechts het gevolg van onze koele kloekheid en aan ons verantwoordelijkheidsbései toe te schrijven. Ik heb verboden meer menschen op te offeren dan strikt noodzakelijk was, d.w.z.: Ik heb de Duitsche oox-logsleiding vrijgemaakt van de nog in den wereldoorlog heerschende meening, dat uit overwegingen van prestige bepaalde taken onder alle omstandigheden binnen een bepaalden tijd moeten worden opgelost. Wat onvoorwaar delijk noodzakelijk is te doen, geschiedt zonder rekening te houden met offers. Wat evenwel kan worden vermeden, wordt achterwege gela ten. Het zou voor ons geen probleem zijn geweest .den tegenstand van Warschau, zooals wij deze van 25 tot 27 September hebben gebroken, van 10 tot 12 September te breken. Ik heb nu in de eerste plaats Duitsche menschenlevens willen sparen en in de tweede plaats mij de zij het ook ijdele hoop overgegeven dat ook aan Poolsche zijde tenminste eenmaal het zich van zijn vex-antwoordelijkheid bewuste verstand zou winnen van onverantwoordelijke waanzin. Hier heeft zich evenwel in een kleiner gebied precies hetzelfde voorgedaan, als wij herhaaldelijk te voren in "i-iofpn omvang hebben moeten De poging, de verantwoordelijke Poolsche tx-oepenleiding voor zoover deze zelfs ook maar bestond van de doelloosheid ja van den onzin van een tegenstand juist in een millioenenstad te overtuigen, mislukte. Een ge neralissimus, die zelf op weinig roemrijke wijze de vlucht nam, heeft aan de hoofdstad van zijn land een tegenstand opgedwongen, welke hoog stens tot haar vernietiging moest leiden. In de erkenning, dat de fortificaties alleen wel niet zouden standhouden tegen den Duitschen aan val, heeft men de stad als zoodanig in een ves ting veranderd en heeft de geheele bevolking opgewekt tot deelneming aan den strijd. Ik heb eenvoudig uit medelijden met vrouwen en kin deren den machthebbers te Warschau aange boden, tenminste de burgerbevolking te laten wegtrekken. Ik liet een wapenschorsing intre den, verzekerde de noodige aftochtswegen en wij allen hebben juist zoo vergeefs op een on derhandelaar gewacht als wij einde Augustus op een Poolschen onderhandelaar hebben ge wacht. De trotsche Poolsche plaatselijke com- N.V. Aanvang Seizoen 1939/40 Uren voor Inschrijving en Besprekingen: dagelijks van 11—12, 2 5 en 7 9 uur. SCHAGCHELSTRAAT 29 - TEL. IOSOÓ HAARLEM - AMSTERDAM - HILVERSUM - BUSSUM (Adv. Ingez. Mea., Activiteit van patrouilles in het Saargebied PARIJS, 6 October (Havas). Het legerbericht van den ochtend van den zesden October luidt: Een kalme nacht. Activiteit van patrouilles, met xxame ten zuidwesten van Saarbrücken. mandant heeft ons niet eens een ant woord waai-dig geacht. Ik heb de ter mijnen voor alle gevallen laten verlen gen, bombardementsvliegtuigen en zware artillerie opgedragen slechts ob jecten, welker militaire waarde op on dubbelzinnige wijze vaststond, aan te vallen en ik heb mijn opwekking her haald. De regeeringspersdienst ipeldfc: Het in eenige bladen verschenen bericht, dat de tunnelbouw in Velsen onder het Noord zeekanaal zou zijn afgelast, is onjuist. Ook een eerste aanbesteding voor het maken van deze nieuwe tunnel ls niet afgelast, doch slechts opgeschort in verband met de gewij zigde omstandigheden. Het bleef weer vergeefsch. Ik heb daarop aangeboden een geheel stadsdeel, in het ge heel niet te beschieten, doch voor de burger bevolking te reserveeren, teneinde deze de mogelijkheid te geven zich derwaarts terug te trekken. Ook dit voorstel werd met Poolsche verachting gestraft. Ik heb tweemaal moeite gedaan, althans de internationale kolonie, uit de stad te verwijderen. Dit is eindelijk met vele moeilijkheden gelukt. Bij de Russische pas op het laatste oogenblik. Ik heb toen voor 25 September het begin van den aanval bevolen. De zelfde verdediging, welke het eerst beneden haar waardigheid vond op de menschelijke voorstellen ook zelfs maar in te gaan, heeft vervolgens zeer zeker uiterst snel haar houding ge wijzigd. Op den 25sten September begon de aanval en op den 27sten heeft de stad gecapituleerd Zij heeft het met 120.000 man niet gewaagd (zooals eexxs onze Duitsche generaal Litz- mann met veel minder strijdkrachten bij Brzesiny) een koene uitval te doen. doch er de voorkeur aan gegeven, de wapens neer te leggen. Daarom moet men hier geen verge lijkingen maken met het Alcazar. Daar heb ben Spaansche helden wekenlans de hevig •ste aanvallen met heldenmoed getrotseerd en zich daarmede met recht vereeuwigd. Hier evenwel heeft men op gewetenlooze wijze een •zroote stad aan vernietiging priiseeaeven en dan na 48 uur aanval gecapituleerd. De Poolsche soldaat heeft individueel op vele plaatsen dapper gevochten, zijn leidina kan van bovenaan te beginnen slechts als onverantwoordelijk, gewetenloos en onbe kwaam wox-den betiteld. Ook voor Hela had ik bevolen, geen enkele man op te offeren, aleer een zeer grondige voorbereiding was geschied. Ook daar is de overgave gebeurd op het oogenblik, dat de Duit sche aanval werd aangekondigd en zijn aan- van nam. Mijne heeren afgevaardigden, ik stel deze dingen vast om voor de geschiedenis de vorming van legenden te voorkomen, want wanneer zich in dezen veldtocht voor iemand een der gelijke legende zou mogen vormen, dan is dat slechts voor de Duitsche musketiers, die aan- valned en marcheerend een nieuwe bladzijd' hebben gevoegd bij hun onvergankelijke, roem rijke geschiedenis. Zij kan zich vormen om de mannen van ons patserwapen, die in drieste vastbeslotenheid, steeds opnieuw weer hebben aangevallen, en tenslotte om de tot den dood toe moedige vliegers, die wetend, dal ieder schot, dat hen niet in de lucht doodde, bij hun daling zou leiden tot een vx-eeselijke afslach ting, met grimmigheid waai-namen en aanvielen, waar dat bevolen werd of een doel zich ver toonde. En hetzelfde geldt voor de helden van ons duikbootwapen. Wij allen staan innig dankbaar tegenover de vele onbekende, naamloos dappere mannen van ons Duitsche volk. De voortreffelijke scholing van den ïndivi dueelen officier en man is de reden voor het zoo geringe aantal der verliezen, die ver beneden het cijfer zijn gebleven, dat wij meenden te moeten vèrwachten. Zeer zeker geeft het totale aantal dezer verliezen geen beeld van de hardnekkig heid der afzonderlijke gevechten, want er waren regimenten en divisies, die door een overmacht van Poolsche troepen aangevallen of in den aan val zelf op deze stooten. zeer zware bloedige of- fers moesten brengen. De rede duurt voort. schrijven bedankbrief aan den directeur van het Huis van Bewaring. Goede verzorging werd zeer gewaardeerd. De vijf Duitschers, dit op zoo'n geraffineerde manier uit het Huis van Bewaring zijn ont vlucht genieten nog steeds met volle teugen van hun vrijheid. Dat deze heeren niet van een flinke dosis brutaliteit gespeend zijn bleek reeds uit het feit dat ze één d^r bewakers een voudig in zijn slaapkamer hebben opgesloten. Zeldzaam brutaal is het echter wel, dat ze na hun ontsnapping aan den directeur van het Huis van Bewaring een brief hebben gestuurd waarin ze hem bedanken voor de goede behan deling, die ze tijdens hun verblijf hebben ge noten. Die brief werd gisteren door den direc teur ontvangen en draagt het poststempel Haarlem. Dit bewijst natuurlijk heelemaal niet, dat de Duitschers inderdaad nog in de Spaarne- stad vertoeven. Dat is zelfs niet waarschijnlijk. Men vermoedt, dat de brief door een der vrien den van de vluchtelingen naar Haarlem is ge bracht en daar is gepost. 't Gedrag van den bewaker Blauwbroek wordt intusschen zeer vreemd geacht. Van half elf tot half zeven heeft hij, losjes met dunne touwen ge boeid in een cel gelegen. Waarom, zoo vraagt men zich af, heeft hij zich niet eerder dan 8 uur na de ontvluchting kunnen bevrijden? Boven dien zou uit het onderzoek zijn gebleken dat hij zich reeds kort na den overval zou hebben be vrijd doch uit angst in zijn cel is gebleven en eerst veel later alarm heeft durven slaan. Bo vendien is het niet uitgesloten, dat in tegenstel ling met hetgeen aanvankelijk werd veronder steld, niet de vier Duitschers, die bij elkaar wa ren opgesloten den bewaker hebben overmees ter doch dat dit gebeurd is door den eenen Duit- scher, die wegens zijn wederspannig gedrag al leen werd opgesloten. Na den bewaker te heb ben neei-geslagen zou deze gedetineerde dan de anderen hebben bevrijd. Verder doet het vreemd aan, dat de bewaker zich dan zonder te verzetten door één man heeft laten overmeesteren. Ook wekt het be vreemding dat een bewaker ongewapend een cel waar een of meer gedetineerden verblevén bin nentrad. Intusschen is uit dit alles wel gebleken dat aan het controle systeem in het Huis van Bewaring het een of ander hapert. Het is te verwachten, dat hierin op korten termijn verandering zal worden gebracht. „Wat pikant staat haar die bril Geen wonder, Het is een KEIP-bril. (Adv ingez Med.) OPLEIDING MIDDENSTANDS-EXAMENS D. W. VAN HOUT, Drs. Handelswetenschappen. Aanvang nieuwen cursus In November. HEERENSINGEL 7 HAARLEM. (Adv. ingez. ueaj HEDEN: 12 PAGINA'S. Britsch—T'urkscli bijstandspact geparafeerd. LONDEN. 6 October. Naar in •oedingelichte kringen worden ver nomen hebben Engeland en Turkije een pact van wederzijdschen bijstand geparafeerd, dat in de naaste toe komst onderteekend zal kunnen worden. (United Press). HAARLEM EN OMGEVING. pag. De tunnelbouw te Velsen is niet afgelast. 1 BINNENLAND. De Raad voor de Luchtvaart verklaart dat de oefeningen voor K. L. M. vliegers de werkelijkheid niet te dicht mogen bena deren. 3 De Tweede Kamer neemt het wetsontwerp tot uitbreiding van het aantal krijgsraden aan. 3 Voor de boter is een gemiddelde prijs vast gesteld. 3 BUITENLAND. Een Amerikaansch mailschip zou met torpe deering worden bedreigd. 4 Rusland en Letland hebben een bijstands- pact onderteekend. 5 De zender van Luxemburg zou in dienst van het Roode Kruis worden gesteld. 5 Fngeland en Frankrijk hebben aan Ciano medegedeeld, dat vredesvoorstellen slechts kans van slagen hebben als aan de Fransch- Britschc wenschen wordt voldaan. 5 ARTIKELEN, enz. K. P.: Het raadsel der benzine. 1 J. B. Schuil over „Schoppenaas". 2 B. K.: Mobilisatie-perikelen. 3 Van een bijzonderen medewerker: Uittocht der jonge generatie. 5 J. B. Schuil over „Kriebeltje's Hoogtepunt". 6 Dr. P. H. Schroder: Alberdingk Thüm. De Nar 6 L. B.: Afghanistan. g Voor de Jeugd. 9 De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 1