)agboek van een busreis door Amerika.
Het Vredesinitiatief van Koningin Wilhelmina
en Koning Leopold
ATERDAG 11 NOVEMBER 1939
HAAREEM'S D A G B E A D
3
Geen kinderschip van Nederland
naar Indië.
BATAVIA 11 November (Aneta-A. N. P.).
Nadat van verschillende zijden demogelijkheid om
een „kinderschip" van Nederland naar Indië te zen
den was gepropageerd, bleek toch uit de bij de
maatschappij ..Nederland" en .Jtotterdamsche
Lloyd" ingekomen aanvragen, dat de aantallen
gegadigden hiervoor gering zijn.
Naar Aneta verneemt is vanmorgen alhier de
beslissing van beide maotschappijen genomen,
welke luidt, dat van verdere organisatie voor de
uitzending van een kinderschip wordt afgezien.
EXAMENS.
Wiskunde L. O.
Geslaagd de heer G. J. Kelder te Haarlem.
FILMVOORSTELLINGEN INSTITUUT VOOR
ARBEIDERSONTWIKKELING.
-Het Instituut voor Arbeiders Ontwikkeling orga
niseert ook dit jaar weer een aantal filmvoorstel
lingen in het Frans Hals Theater.
Zondag 19 November wordt gedraaid de uitste
kend gespeelde film „Oké Mr. Deeds".
Reconstructie van den moord te
Leidschendam.
Geen nieuwe gezichtspunten.
Vrijdagmiddag heeft te Leidschendam de recon
structie van den moord op den veehouder Van der
Horst plaats gehad.
Te ongeveer kwart voor twee arriveerden de
rechter-commissaris uit Den Haag mr. W. F. G.
Borgerhoff Mulder met den Officier van Justitie,
mr. N. S. Hoekstra, terwijl voorts bij deze recon
structie nog aanwezig waren de deskundige, dr.
C. J. van Ledden Hulsebosch. mr. Rob. Kokosky
Jr., de verdediger van verdachte R. A. en de ver
schillende politie-ambtenaren, die met het onder
zoek in deze zaak bezig zijn.
De verdachte zelf was bij de reconstructie niet
tegenwoordig. Met de auto, waarin de moord is
gepleegd, werd precies de weg gevolgd, waar langs
op den noodlottigenVrijdagmiddag, nu juist veer
tien dagen geleden, gereden is
De auto werd bestuurd door een sergeant. Naast
dezen had een man, die ongeveer het postuur van
Van der Horst had plaats genomen.
Er werden tal van fotografische opnamen tij
dens de reconstructie gemaakt. Na afloop had een
bespreking op het gemeentehuis plaats.
Uiteraard zijn, daar de verdachte niet bij dit
onderzoek aanwezig was, geen nieuwe gezichts
punten naar voren gekomen. Het was slechts een
zakelijke reconstructie om de situatie ter plaatse
nog eens na te gaan.
DANKBETUIGING VAN DEN NEDERLAND*
SCHEN SPAARBANKBOND.
Het bestuur van den Nederlandschen Spaarbank-
bond heeft aan H M. de Koningin Wilhelmina en
aan Z.M. Koning Leopold dankbrieven gericht voor
hei vredes-initiatief door deze vorsten genomen.
Vijftig millioen K.G. appelen
bestemd voor veevoeder?
Naar wij vernemen, is enkele weken geleden
door de Nederlandsche Pomologische Vereepiging,
hoofdafdeeling Fruitteelt der Nederlandsche Heide
maatschappij het initiatief genomen om te trach
ten een hoeveelheid van ongeveer 50 millioen K.G.
appelen uit de markt te doen nemen en voor vee
voeder te bestemmen.
Voor de gedachte schijnt veel belangstelling te
bestaan. O.a. blijkt dat de drie centrale landbouw
organisaties het denkbeeld onder de aandacht heb
ben gebracht van het college van regeeringscom-
missarissen, waarbij van die zijde speciaal aan het
drogen van appelen is gedacht. Zoowel het insti
tuut voor onderzoek op het gebied van verwer
king van fruit en groenten te Wageningen als ver
schillende fabrieken schijnen zich reeds geruimen
tijd bezig te houden met het nemen van proeven
op het gebied van nieuwe systemen voor het dro
gen van appelen.
Ministers wederom bijeen.
De Raad van Ministers heeft in den laten mid
dag gedurende korten tijd vergaderd.
Het Algemeen Steuncomité 1939.
Op het voorbeeld van het Koninklijk Nationaal
Steuncomité, dat in "1914 en volgende jaren uitne
mende diensten aan ons volk bewees, heeft de re
geering ingesteld het Algemeen Steuncomité 1939.
Het is geïnstalleerd door zijn eere-presidente Prin
ses Juliana, die het comité met raad en daad bij
staat en geen vergadering pleegt te verzuimen. El-
ken dag blijkt als het ware tastbaar, hoe noodig het
zal zijn, bijstand te verleenen aan de tallooze slacht
offers die de oorlogstoestand ook hier te lande
maakt.
Dat hiervoor geld. veel geld noodig is, kan een
ieder begrijpen. Het comité vertrouwt, dat het nim
mer versagend plichtsbesef van het Nederlandsche
volk ieder die nog iets te missen heeft, naar de
mate van zijn krachten, zal aansporen het zijne by
te dragen.
Een der voornaamste maatregelen die tot het be
oogde doel leiden is uit den aard der zaak een open
bare inzameling aan de huizen en op straat, zoo
veel doenlijk .in de week van 13 tot 19 November
e.k. Door bemiddeling van plaatselijke comité's zal,
dank zij de bekende en befaamde toewijding, bereikt
kunnen worden, dat de opbrengst evenredig wordt
aan de behoeften.
Een tweede maatregel, dien het Steuncomité be
oogt is een beroep op kapitaalkrachtige lichamen.
Reeds gaven de Koninklijke Nederlandsche Mij. tot
exploitatie van Petroleumbronnen in Nederlandseh-
Indië en de Bataafsche Petroleum Maatschappij een
bezielend voorbeeld, elk door een gift van f 25.000.
Het ligt in de bedoeling briefkaarten uit te ge
ven met beeltenissen van de jonge prinses en haar
ouders.
Een woord tot de radio-luisteraars zal door den
voorzitter hedenavond te kwart over acht worden
gesproken.
Het gironummer van het Comité is 25000, ban
kier de Rotterdamsche Bankvereeniging.
MAATSCHAPPIJ DER NEDERLANDSCHE
LETTERKUNDE TE LEIDEN
In het voorzitterschap der maatschappij der Ne
derlandsche letterkunde is wijziging gekomen.
De heer M. Nijhoff, die in Juni j.l. door de jaar
vergadering als zoodanig werd gekozen, is gemobi
liseerd en omdat hij niet alleen in naam voorzitter
wenschte te zijn, trad hij af.
Op verzoek der laatste maandvergadering heeft
prof. dr. Jan de Vries opnieuw het voorzitterschap
aanvaard.
Het bestuur heeft tot lid benoemd den heer J.
A. Rispens te Deventer, den schrijver van Richtin
gen en Figuren in de Nederlandsche Letterkunde
na 1880.
Voorval bij Venlo nog niet
opgehelderd.
Het onderzoek, door de bevoegde autoriteiten
hgesteld inzake het aan de grens bij Venlo voor-
Jevallene, heeft, naar wij vernemen, het gebeurde
vel nader gepreciseerd, echter niet opgehelderd.
Er is komen vast te staan, dat Donderdagmid-
Jag te half vijf op enkele tientallen meters van de
trens een Nederlandsche auto heeft gestopt. Twee
tan de inzittenden stapten uit, waarop een zestal
bersonen in burger toesnelden en hen beschoten,
tengevolge waarvan een inzittende vermoedelijk
Irerd doodgeschoten en een ander zwaar werd ge-
vond. Daarop naderde uit Duitschland een auto,
Sie de Nederlandsche auto met de nog inzittenden
en de beide slachtoffers over de grens voerde.
Een en ander gebeurde in snel tempo onder be
dreiging met geweld en kon niet worden verhin
derd.
j Uiteraard is van de zijde der Nederlandsche re
geer ing van dit ernstig misdrijf mededeeling ge
daan te Berlijn met het verzoek een onderzoek in
te stellen.
De Nederlandsche autoriteiten zijn aanstonds
begonnen aan deze zijde der grens alle beschik
bare gegevens te verzamelen.
Groote steden.
rOT nu toe heb ik vier groote Amerikaan-
sche steden ontdekt. Na lange dag- en
nachtmarschen per bus. Geen busmarsch
was korter dan acht uur. En, behalve
fSihington, heb ik geen stad ontdekt anders
5n in den avond.
Aan Washington heb ik twee dagen besteed,
elfs New Yorkers hebben mij gezegd dat het
m heel mooie stad is. Maar: „natuurlijk niet
30 mooi als New York:Wanneer New Yorkers
iggen dat Washington mooi is, kunt ge er op
jkenen dat Washington héél mooi is en wan
eer zij zeggen dat het natuurlijk niet zoo mooi
jsNew York is, mag ik zeggen dat smaken ver
gillen en dat ik het veel mooier vind.
Washington lijkt soms op Parijs. Wanneer ge
aar het Capitool wandelt en langs de ruischen-
e fonteinen gaat, wanneer ge op de hooge
appen van het Capitool staat de hooge, witte
apel boven u en de symmetrie van groote gras-
elden met standbeelden en vijvers vóór u, en
anneer ge dan vooruit wandelt en langs de
aoge obelisk komt. die ter eere van George
fashington is opgericht en dan langs den vijver
aarin zich de witte zuilentempel spiegelt
aarin een prachtig en indrukwekkend, reus-
jitig standbeeld van Abraham Lincoln staat;
mneer ge dan langs de breede Potomac-rivier
eat tot voor het Witte Huis met zijn lanen en
arken dan denkt ge aan de Tuillerieën, aan
Champs-Elysées en zelfs wel even aan Ver-
illes.
Het is indrukwekkend wanneer 's avonds de
lüitoolkoepel fel verlicht is en de ruischende
nteinen in allerlei kleuren van licht in de bas
is terugvallen. Ge ziet de Amerikaansche vlag
ipperen en u denkt dat hier, nu de Senaat ver-
dert een stuk wereldpolitiek wordt gemaakt.
>t is aardig dan 's avonds naar het dure en
ftige Mayfair-hotel te gaan en u. rustig in een
imakkelijke stoel in de lobby gezeten, door een
nerikaanschen collega de grootste mannen te
ten wijzen: Senator Borah een ernstig,
lorploegd gezicht; Vice-president Garner
n slimme boersche man uit Texas; Jim Farley,
mondaine postmaster-general die zich even
ed thuis voelt in zijn rok als Garner onder
n breedgeranden cowboy-hoed; de slimme,
•ine .pittige senator La Follette; de witharige
nooie man" Paul Mc Nutt; en 's middags, even
jlend voor het Witte Huis, trof ik het, dat juist
„firstlady" Eleanor Roosevelt met kwieken
ap en glimlachend in haar auto stapte.
Op Washington ligt de sfeer van de deftige re-
dentie. Zijn architectuur heeft Europeesche
ivloeden ondergaan: van neo-klassiek tot ro-
ico. Er zijn veel grasperken en boomen en vij-
•rs en bloemen, fonteinen en standbeelden en
moeten meer dan vijftig vreemde gezant
happen zijn.
De Fransche en Britsche zijn de grootste: pa-
zen op zichzelf. En het Nederlandsche mag er
met een prachtig klein park voor zijn breeden
fel zeer goed voor den dag komen. Met den
.„•derlandschen gezant, den jongen en bekwa-
jen dr. Loudon, had ik een interessant gesprek
p zoodoende kreeg ik de gelegenheid te ervaren
oe fraai onze legatie er ook van binnen uitziet,
ie hooge, ruime kamer van den gezant is een
raai werkvertrek; oude familieportretten aan
e wanden, breede en hooge boekenkasten, veel
loemen in breede vazen en de bezoeker had ge-
igenheid een verzameling pijpen te ontdekken,
le een goed-vaderlandschen hartstocht ver
leden.
'Uiteraard is Washington de deftig-mondaine
lad van de Vereenigde Staten. New-York mag
ndeftig-mondaine heeten, New-York is leven-
Bg, koortsachtig en daverend van handelen,
ibriceeren, geld verdienen. Washington is rustig
p kalm en wie er in de groote villa's temidden
an prachtige tuinen wonen, hebben hun ver
logen reeds vergaard.
Het zou u niet verbazen in Washington glan-
mde équipages met vlugge paarden te zien. Ge
pvoelt onmiddellijk dat hier de rok en het
jitte vest de al-avondlijke dracht zijn en dat in
jen schouwburg de excellenties en de ridder-
rden in alle loges schitteren.
De New-Yorker verzekert u dat New-York de
eenige echt-groote stad in Amerika is en dat
Washington het mooiste dorp van de Vereenigde
Staten is.
Broadway is met zijn theaters de groote oefen
plaats van een groote cultuur van een groot land.
Washington experimenteert niet. Het kent geen
wereldpremières. Het heeft geen eigen tooneel-
gezelschap. En geen eigen orkest. Maar wat er,
uit New-York, komt is daar beproefd en goed
bevonden.
Ik heb een heelen dag door Washington ge
wandeld. Ik ben gegaan door breede lanen met
oude boomen, langs vijvers en door plantsoenen
met een uitbundige weelde van herfstbloemen;
kleine watervallen stroomen in marmeren bas
sins; standbeelden voor generaals, dichters en
staatslieden heffen zich op wit-steenen voet
stukken; breede winkelstraten met kleine, kost
bare mode-zaiken; stille dure restaurants en
banketbakkers-étalages waar bonbons en gebak
jes als juweelen geëtaleerd liggen. Ik heb Cor-
dell Huil, een smalle, fijne, grijze man, de minis
ter van buitenlandische zaken, langs de oprijlaan
naar het Witte Huis zien wandelen.
En na New-York was ik in een ander Amerika:
rustig, deftig, sierlijk en ook wel een beetje on
natuurlijk.
Terugkeerend naar mijn hotel kwam ik door
de negerbuurt, die in Washington niet anders en
niet minder verschrikkelijk van armoede, goor
heid, stank en ellende is dan de negerbuurten
van alle groote Amerikaansche steden
MR. E. ELLAS.
Vierjarig meisje te Franeker
vermist.
Sinds Donderdagmiddag half vijf wordt het vier
jarig dochtertje van den heer L. Bouma te Frane
ker vermist. Naar uitlatingen van een vriendinne
tje, waarmee zij op straat had gespeeld, zou het
meisje in het water zijn gevallen. Dadelijk is men
toen gaan dreggen in het dichtst nabij gelegen ka
naal HarlingenLeeuwarden.
Ook de verdere omgeving werd afgezocht, maar
tot nu toe hebben alle pogingen, om een spoor van
het meisje te ontdekken, geen resultaat gehad.
Bij naturalisaties zal geen
ethnologische indeeling worden
gevolgd.
Aanvragen worden nauwkeurig onderzocht.
Blijkens de memorie van antwoord betreffende
een aantal naturalisatie-ontwerpen was het den
Minister van Justitie aangenaam bevestigd te zien,
dat, het door eenige leden der volksvertegenwoordi
ging reeds meerdere malen uitgesproken verlan
gen naar ethnologische indeeling van de ter natu
ralisatie voorgedragenen ook in de Eerste Kamer
der Staten-Generaal geen weerklank vindt. Zooals
reeds in de Tweede Kamer uiteengezet, acht de
regeering het niet dienstig in de naturalisatie-
practijk een begrip binnen te leiden, dat, gelet op
de Nederlandsche nationaliteitsregelingen, wette-
lijken grondslag zou missen.
De aanvragen om naturalisatie worden nauw
keurig onderzocht en met de vereischte terughou
dendheid beoordeeld. Van de regeering kan echtei
niet wel worden gevergd, dat zij onvoorwaardelijk
er voor instaat, dat genaturaliseerden op den duur
zoo zullen worden bevonden als gelet op de uit
komsten van het onderzoek destijds bij het ver
leenen van naturalisatie na gezette overweging
werd verondersteld. De mogelijkheid, dat zich onder
de op vrijwillig gedaan verzoek genaturaliseerden
personen bevinden, die anders dan voor Nederlan
ders voegzaam een vreemde staatsgemeenschap
welgezind zijn, laat zich in theorie stellen, maar
uit de gedragingen van deze categorie is hiervan
vrijwel niet gebleken. Ook voor hen geldt, dat de
Nederlandsche sfeer sterk beinvloedt wie ze omvat.
In de tegenwoordige omstandigheden bestaat er
geen voldoende aanleiding om het tempo, waarin
naturalisatie geschiedt, op te voeren. Inzonderheid
de thans nieuwingekomen verzoeken zullen zorg
vuldig dienen te worden bezien. Echter schijnt het
vooralsnog niet geboden ze buiten behandeling te
laten, tegen onnoodige vertraging in de afdoening
van naturalisatiezaken zal worden gewaakt.
Meisje door vrachtauto overreden.
Het elfjarig dochtertje van den fruithandelaar
Koning te Winschoten is Vrijdagmiddag met haar
fiets gevallen en door een vrachtauto, geladen met
melkbussen, overreden.
In zorgwekkenden toestand is zij naar het R.-K.
Ziekenhuis vervoerd. Kort na aankomst is het
meisje overleden.
Tweede Kamer spreekt zich uit voor
het nieuwe defensie-credit.
Vaste Kamer-commissie voor defensie-
aangelegenheden?
Aan het voorloopig verslag over het wetsontwerp
wijziging en verhooging van het achtste hoofdstuk
der rijksbegrooting voor het dienstjaar 1939 ont-
leenen wij het volgende:
Behoudens enkele leden, die van meening waren,
dat ons land de steeds hoogere defensiekosten niet
kan betalen, of die op principieele gronden tegen
uitgaven voor de versterking van de defensie be
zwaar maakten, verklaarde men zich algemeen be
reid, de regeering dit nieuwe crediet van f 100 mil
lioen ten behoeve van de defensie te verleenen.
Niettemin maakten Verscheidene leden ernstig
bezwaar tegen de wijze, waarop wederom een aan
zienlijk bedrag wordt aangevraagd ter bestrijding
van de uitgaven, voortvloeiend uit de huidige bui
tengewone omstandigheden. De wijze, waarop deze
credieten worden aangevraagd, zoowel als hun
omvang maken ze feitelijk tot blanco-credieten.
Het laat zich uiteraard hooren, dat de regeering
thans niet kan voorzien, welke uitgaven te doen
zijn en voor de eerste dagen van een mobilisatie
valt dat dan ook wel te aanvaarden. Zijn evenwel
de verhoudingen eenigermate geconsolideerd, wat
na eenige weken van mobilisatie het geval wordt,
dan moet het mogelijk zijn om althans in groote
trekken te overzien welke bedragen noodig zijn
en voor welke doeleinden.
De leden, hier aan het woord, drongen er met
kracht op aan, dat de regeering, althans in den
vervolge, de Staten-Generaal in staat zal stellen
hun budgetrecht naar behooren uit te oefenen.
Verschillende leden brachten in herinnering, dat
bij herhaling gepleit is voor de instelling van een
vaste commissie uit de Kamer voor overleg met
de regeering omtrent defensie-aangelegenheden.
De regeering verklaarde desgevraagd telkens, aan
de instelling van zulk een commissie geen behoefte
te hebben mededeelingen van vertrouwelijken
aard, zouden ter vertrouwelijke kennisneming ter
griffie nedergelegd kunnen worden. De leden, hier
aan het woord, meenden, dat er thans meer aan
leiding is dan voorheen om dezen aandrang te her
halen.
Gevraagd werd, of de regeering kan mededee-
len, hoeveel de kosten der mobilisatie per dag on
geveer bedragen.
Extra-bijdrage voor het
Luclitverdedigingsf onds.
Het bestuur van het luchtverdedigingsfonds
heeft onlangs aan zijn 4000 contribuanten een cir
culaire gezonden, waarin om een extra bijdrage
jboven de vaste contributie werd verzocht Het re
sultaat was, dat binnen drie weken f 3600 werd ge
stort op het gironummer 320.000 van de Vereeni-
ging voor Nationale Veiligheid te Den Haag, welke
het patronaat over het fonds heeft. Met behulp van
dit fonds zijn reeds 107 jongelieden in de gelegen
heid gesteld om het vliegbrevet te verwerven.
Twee-en-dertig hiervan zijn als „kort verband
vlieger" naar de militaire luchtmacht in Neder-
landsch-Indië overgegaan en het meerendeel der
overigen is gemobiliseerd en doet thans dienst bij
de luchtvaartbrigade hier te lande. Binnenkort
zullen wederom ongeveer 35 M-vliegers naar Indië
scheep gaan om er in kort verband te dienen. Het
aantal M-vliegers, dat dringend uitbreiding be
hoeft, zal steeds meer kunnen toenemen, indien het
fonds zich in verdriedubbeling van het getal con
tribuanten en extra bijdragen zal mogen ver
heugen.
Geen stopzetting van de weverij van
Blijdenstein Co.
Naar wij vernemen, gaat de voor de volgende
week aangekondigde stopzetting van de weverij
der N.V. Blijdenstein en Co. te Enschedé niet door.
Dit is een gevolg van nadere besprekingen met het
rijksbureau. De werktijd blijft voorloopig onver
anderd,
De klok blijft luiden
