Haarlem's Dagblad Duitschland beschouwt als „afgedaan" De Oude Heilige. Poolexpeditie. Engelsch tankbootje Goede Diensten-aanbod Van het front. Het Belangrijkste 57e Jaargang No. 17305 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant- Uitgaven en Algem Drukkerij N V Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37 Postgiro- dienst 38810 Drukkerij: Zuidei Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082 Hoofdred 15054, Redactie 106CO, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825 Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Donderdag 16 NovemKer 1939 Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, pei 3 maanden 3 25. franco per post 3.55, losse nummers 6 cent per ex Advertentlën 1-5 regels ƒ1.75. elke regel meer ƒ0.35 Reclames f 0.60 per regel Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15 Groentjes zie rubriek. Binnen drie weken zal het feest van St. Nico- laas weer aan de orde zijn. Nederland heeft zich daar meestal op voorbereid in een vroolijker sfeer dan nu in de wereld heerscht. Maar niet altijd. Wij hebben al eerder Sinterklazen in Europee- schen oorlogstijd meegemaakt, vier achtereen zelfs in de jaren 1914 tot en met 1917. En zij zijn toch in verreweg de meeste gezinnen gevierd. De kindervreugde was ook niet minder omdat er, vooral in '16 en '17, voedselbeperkingen waren die hun invloed deden gelden. Zulke beperkingen zijn nu niet of nauwelijks te verwachten. Minister Steenberghe heeft al voor extra-suiker voor de banketbakkers gezorgd. Bovendien kunnen de ouderen thans aan de voorbereiding van het feest beginnen zonder zich, zooals een kwarteeuw ge leden, gedrukt te voelen door een menschen- slachting op groote schaal. De oorlog, die ditmaal geen wereldoorlog is en zich nog steeds beperkt tot drie Europeesche staten, is nog steeds niet in volle kracht losgebarsten en de hoop blijft zelfs bestaan dat hij het nimmer doen zal. dat er vóórdien een oplossing zal worden gevonden. Schijnt het al te blijmoedig, die uitkomst te opperen op den dag zelf, waarop Hitier het aan bod van goede diensten van onze Koningin en den Koning der Belgen beantwoord heeft met de mededeeling, dat hij na de Engelsche en Fran- sche antwoorden de zaak als „afgedaan" be schouwt? Terwijl het geen behagelijken indruk kan maken dat het Duitsche staatshoofd deze mededeeling niet gericht heeft tot Hunne Majes teiten, die zich persoonlijk tot hem gewend haa- den, maar tot hun gezanten te Berlijn? Ik ben toch maar liever blijmoedig in het voor uitzicht van een vriendelijk jaarlijksch feest, dat onzen kinderen en onszelf zoo dierbaar is. Dat geen onmiddellijk succes van het aanbod van goe de diensten te wachten was wisten wij immers allemaal wel. Minister-president de Geer heeft er Maandag in zijn radio-rede nog op voorbereid toen hij zei: „als het nu faalt zal het later op nieuw gedaan worden". Het heeft zijn zaad uit gestrooid in de heele wereld, het heeft zijn onbe twistbaar nut gehad, het zal zijn goede gevolgen hebben al kunnen die nog een poos op zich laten wachten. En de kortheid van het Duitsche ant woord behoeft ons niet te alarmeeren als wij den ken aan zoovele onderhandelingen ovqt minder belangrijke zaken tusschen minder belangrijke menschen, waarbij een aer partijen, en soms bei de, afmarcheeren met de verzekering dat de zaak is afgedaan en later toch toestemmen in een ver gelijk, dat eigenlijk steeds beoogd is. Het ver maarde voorbeeld van de twee boeren en den verkoop van de koe doet altijd weer zijn nuttigen dienst als het „prototype" van alle menschelijke onderhandelingen. In elk geval heeft ons feest van den Ouden Heilige niet afgedaan. En als wij den weldoener in Spanje met jonge kinderen bepraten behoe ven we ditmaal niet te tobben over verklaringen, hoe hij het nu in zijn eigen land heeft. Want daar is inmiddels vrede gekomen en de tanks zij'n er tot tractors voor den landbouw „omge smeed", om het beeldrijk schoon ontechnisch uit te drukken. Getemd is de leeuw die als schrik der woestijnen zoo lang om zijn prooi heeft gebruld. (Dat is niet van mij, het is uit een oud poeëm ge naamd Abd-el-Kader). In Spanje althans is hij getemd en het moet onder het welgevallig oog van Sint geschied zijn. Mochten uw kinderen zich bezorgd maken over de reis die de stoomboot uit Spanje door mijnen velden en temidden van duikbooten zal moeten maken, dan is daar ook wel wat op te vinden. Heeft uw kleine zoon technischen aanleg, vertel hem dan van de „paravanen", die koopvaardij schepen beschermen door de ankerkabels der mij nen af te snijden. Of laat hem per vliegtuig ko men: per K.L.M., met Zwarte Piet en paard en al. Dat kon ook in 1914-1918 nog niet. Maar voor het moderne vliegtuig is paardenvervoer een klei nigheid. Vier het feest van den Ouden Heiligen Man. Met afstel is niets of niemand gebaat en de kin deren zouden het niet begrijpen want zij zouden denken: er is hier toch geen oorlog? Ook leven wij maar kort en het aantal ware feestdagen waartoe St. Nicolaas onloochenbaar behoort vormt dan nog maar een heel klein percentage van die levensdagen. Daar moeten we dus niets van weggooien. Het bedenken van surprises is voorts een bij zonder opwekkend deel van de voorbereiding. Het is niet alleen dankbaar en werkt veredelend, maar bovendien moedigt het in dezen tijd vol onaangename verrassingen het zelfvertrouwen aan. Hoevele groote staatslieden, elk wereldver maard op hun wijze, kunnen u niet benijden als gij uw tijd wijdt aan prettige verrassingen, aan feestelijke surprises die kleine en groote men schen gelukkig zullen maken! Ik wil niet te hoog opgeven van de rijmkunst, die omtrent begin December haar hoogtij viert en woorden als „dra" en „ras" hun zeldzame bruik baarheid verschaft. Bij mijn weten worden ze verder nooit gebezigd. Het Sinterklaasrijm speelt in de Nederlandsche dichtkunst geen rol en leeft maar één avond per jaar. Maar het baart ook alweer vreugdevreugde in een kleinen kring. Alleen in kleinen kring is het den mensch nog geoorloofd, onbezorgd te genieten. Kan een zoek geraakte versvoet, een dolend metrum hem daar in belemmeren? Neen. Dat hij dus geniete en vooral: zijn kinderen late genieten. Zij rekenen erop. St. Nicolaas biedt zijn goede diensten weer aan. Moge niemand ze afwijzen. R P. Ministerraad bijeen. 's-GRAVENHAGE, 16 November. De Raad van Ministers is hedenmorgen op het Departe moot van Algemeene Zaken bijeen geweest. (De vermaarde Amerikaansche ■poolreiziger Byrd is opnieuw voor een langdurige expeditie naar het Zuidpoolgebied ver trokken.) 't Is koud natuurlijk, bitter koud, Daar ginds aan de Zuidpool, Een enkeling die ervan houdt, Maar het maakt nergens school. Geen enkele boom, geen struik of plant, Slechts witte ijs en sneeuw, Geen and're menschen in dat land, Slechts zeehond en zeeleeuw. Geen uurtje uit je pels vandaan, Of zonder sneeuwbril op, Geen uurtje zonder handschoen aan, Of bontmuts op je kop. Geen enkel huis, geen boerderij, Geen hutje in het groen, Eén wijde koude woestenij, Zelfs in het mildst seizoen Maar ook geen zorgen over geld, Geen burennijd en haat, Geen angstaanjagend krijgsgeweld En geen nerveus gepraat. Een eenzaamheid met niets te zien, Een maandenlange nacht En toch het is van Byrd misschien Nog niet zoo gek bedacht. P. GASUS. na ontploffing gezonken. Negen van de dertien opvarenden verdronken Blijkens een Reuterbericht uit Londen is het 794 ton metende kustvaartuig „Woodtown" na een ontploffing gezonken. Van de uit dertien personen bestaande bemanning zijn er negen verdronken. De „Woodtown", een kleine tank boot, werd opgeblazen en zonk binnen een minuut, slechts een rookwolk achterlatende. Ook een Grieksch schip gezonken. Naar Reuter verder meldt is het Grieksche stoomschip „Georgios" gisteren aan de Noord-Oost kust van Engeland gezonken. De uit 22 koppen bestaande bemanning is gered. Geen hunner werd gewond. Het schip is in de duisternis in aanva ring gekomen met een gedeeltelijk onder water zittend wrak. De „Georgios" had een inhoud van 2.216 ton en was geregistreerd in den Piraeus, de haven van Athene. De bemanning werd opgepikt door een reddingboot van de Engelsche kustboot, welke twaalf uur lang in zee is geweest om de mannen te redden. Toen de boot bij de „Georgios" kwam, was de bemanning al van het schip af. Een aan zienlijken tijd heeft de reddingboot het water af gezocht, alvorens zij een sloep van de „Georgios" vond, waarin de bemanning had plaats genomen. Volgens United Press bestaat over het lot van het Britsche s.s. „Newtonbeach", 4651 ton meten de, ongerustheid, daar in drie weken niets meer van het schip vernomen is. De bemanning van de Newtonbeach bestaat uit 40 personen. Britten maken Duitsch schip buit. Een Duitsch stoomschip van 909 ton, dat naar men meent „Leanöer" heet, is als „prijs" een haven van West-Engeland binnengebracht. Men denkt, dat het schip de haven van Vigo binnengeloopen was, toen de oorlog uitbrak en dat de bemanning besloten heeft te trachten Duitschland te bereiken, toen zij geen levensmiddelen meer kon krijgen. Twee Finsche schepen aangehouden Twee Finsche schepen de .Verna" van 1.450 ton en de „Flora" van 2.025 ton, zijn door de Duit- schers in de Oostzee aangehouden en naar Swine- münde opgebracht. De „Verna" was met een lading cellulose op weg naar Engeland. De „Flora" had een lading hout aan boord, be stemd voor Nederland. Litausch schip tot zinken gebracht. Het 1900 ton groote Litausche s.s. „Nida" is bij de Estïandsche kust tot zinken gebracht. Duitsch vliegtuig op zee gedaald. Drie leden der bemanning gered, de bestuurders verdronken. RIJSSEL, 16 November (Havas). Een Duitsch vliegtuig, dat op 11 November boven Duinkerken heeft gevlogen, heeft daarbij ernstige beschadi gingen opgeloopen als gevolg van de actie van de luchtdoelartillerie. Volgens de „Grand Echo du Nord" is dit vliegtuig op zee neergekomen. De eerste bestuurder is verdronken, terwijl de andere inzittenden van het toestel door een vrachtboot zouden zijn opgepikt. Van (RMentiop doet mededeeting aan de gezanten- De Regeerlngspersdienst meldt Woensdagavond omstreeks half zeven hebben de gezanten van Nederland en België zich op uitnoodiging van minister Von Ribbentrop naar de Wilhelm- strasse begeven, waar de minister hun namens den Rijkskanselier mededeelde, dat, na de bruuske weigering van het aanbod van goede diensten van H.H.M.M. de Koningin en den Koning der Belgen door de Britsche en Fransche regeeringen, ook de Duitsche regeering het aanbod daarmede als afgedaan beschouwt. Naar aanleiding van dit antwoord van den Duitschen Rijkskanselier ver nemen wij, dat onze regeering thans de situatie overweegt en zich daar over met de Belgische regeering in verbinding zal stellen. Volgens een United Press-telegram uit Berlijn, heeft Duitschlands afwijzing van het aanbod van koningin Wilhelmina en koning Leopold, in Berlijnsche diplomatieke kringen geen verba zing gewekt. Zij hadden een dergelijke reactie na de Engelsche en Fransche antwoorden voorzien. Niettemin had men verwacht, dat de weige ring in minder positieve termen zou zijn vervat. Wilhelmstrasse bevestigt, dat von Ribben- trop's mededeeling, welke op het departement van buitenlandsche zaken plaats vond. monde ling geschiedde en niet gevolgd zal worden door directe schriftelijke mededeelingen naar Den Haag en Brussel, zooals oorspronkelijk werd aangenomen. Dat deze mededeeling als Duitschlands laatste woord in deze aangelegenheid wordt beschouwd, neemt men aan. omdat von Ribbentrop de ver klaring aflegde „in naam van den Führer". Nu deze laatste vredespoging is mislukt, ver wacht men in Berlijnsche diplomatieke kringen, dat de waarschijnlijkheid van een Duitsch of fensief in de lucht zoowel als met onderzeeërs grooter is geworden. In officieele kringen te Brussel heeft het Duit sche antwoord, volgens United Press ook geen verbazing gewekt Nadat de antwoorden van Engeland en Frankrijk waren ontvangen, was men te Brussel algemeen van meening dat Duitschland vredesonderhandelingen onmogelijk zou achten omdat deze van te voren waren ge torpedeerd door de geallieerden. Hoewel in bepaalde officieuse kringen er de nadruk op wordt gelegd, dat von Ribbentrop's verklaring categorisch was, is men in diezelfde kringen geneigd, te meenen, dat de oorlogvoe rende partijen haar tegenstanders geen houding willen toonen, die als zwakheid zou kunnen worden uitgelegd. Er wordt, naar United Press meldt, op gewezen, dat het aanbod in elk geval de vorige week de toenemende spanning heeft verbroken en dat het. zoo het al niet onmiddellijk is geslaagd, toch wellicht nog diplomatieke onderhandelingen in de toekomst met zich zal brengen. Havas meldt, dat men te Parijs er de aandacht De „Times" over den oorlog. Geruchten over verplaatsing van het strijdtooneel. LONDEN 16 November (Reuter). De diploma tieke correspondent van de Times schrijft: Sedert de bezorgdheid over de lage landen is gaan luwen, zijn berichten in omloop gekomen over de bedoe ling der Duitsche regeering den oorlog te ver plaatsen naar Zuid-Oost Europa. Noch het doel, noch het voorwendsel is duidelijk en volgens den correspondent bestaat er op het oogenblik geen enkel bewijs inzake een Öelangrijke militaire con centratie in het zuiden of oosten van het rijk. Intusschen zijn er aanwijzingen dat een ver hoogde actie tegen de Britsche en Fransche koop vaardijschepen door mijnlegging verwacht kan wordeh. Den laatsten tijd vooral is de Fransche marine bijzonder succesrijk geweest bij het op sporen van contrabande waarvan zij deze maand 40.000 ton heeft in beslag genomen. Het is de tijd van het jaar. - Geen vastgevroren scheppen, maar de omgeving van een in vol bedrijf zijnde aardappelmeelfabriek in Groningen op vestigt, dat de Nederlandsche en Belgische Souvereinen persoonlijk telegrammen aan de Fransche, Engelsche en Duitsche staatshoofden hadden gericht en dat de Fransche en Engelsche staatshoofden persoonlijk antwoordden. Wat rijkskanselier Hitier echter betreft, deze liet mondeling antwoorden door zijn minister van buitenlandsche zaken. Havas merkt verder nog op: Het Duitsche ant woord is een nieuw voorbeeld van de gewone manoeuvre, welke hierin bestaat, dat de verant woordelijkheid voor dén Duitschen oorlog gelegd wordt op Frankrijk en Groot-Brittannië. Men heeft niet vergeten, dat reeds de eerste ontvangst, te Berlijn bereid aan het edelmoedig aanbod van Den Haag, rechtaf ongunstig was. Men liet het verwijt hooren, dat het te laat kwam. Vannacht viel niets te melden. Het Fransche legerbericht van hedenmorgen meldt dat in den loop van den afgeloopen nacht niets van het front te melden viel. Het legerbe richt van Woensdagavond maakte melding van contact tusschen patrouilles en plaatselijke actie van de artillerie. De president der Fransche republiek heeft Woensdag, vergezeld van generaal Hering, den militairen gouverneur van Parijs een commando post der luchtdoelformaties aan het front bezocht. Luchtalarm in Noord- Frankrijk. RIJSSEL, 15 November. Havas-A.N.P.) Van ochtend om 11 uur 50 werd in het gebied van Rijs- sel luchtalarm gemaakt. Een half uur later was alles weer veilig. Er heeft zich geen enkel incident voorgedaan. Het Duitsche legerbericht. BERLIJN, 16 November. (D.N.B.) Het opperbe vel der weermacht maakt bekend: „Gisteren geen bijzondere gebeurtenissen". Het woord is aan Willem de Zwijger: Het is niet noodig te hopen om te ondernemen en evenmin noodig te slagen om te volharden. (Oorspronkelijke tekstN'est besoin d'espérer pour entreprendre, ni de rèussir pour persévérer.) „Territoriale ambities" van Engeland en Frankrijk. Een artikel van de Berliner Börsenzeitung. BERLIJN. 16 November D.N.B.) Onder het opschrift ..Restauratiepolitiek tegen Europa" schrijft de diplomatieke medewerker van de ..Berliner Borsen Zeitung''. dat Engeland wel is waar nog dezer dagen verklaard heeft in dezen oorlog geen territoriale ambities te hebben, doch dat deze bewering even onwaar is als die dat Engeland in opdracht van Europa voor een be tere ordening vecht. De afscheiding van Oos tenrijk. de restauratie ten gunste van Tsjecho- Slowakije en Polen dienen, zooals duidelijk is de territoriale ambities van Engeland en Frankrijk. Zij beteekenen slechts een anderen vorm van bevrediging dezer ambities. Aangezien er geen Duitsche koloniën' zijn, waaraan men zich kan verrijken, bevredigt men zijn territoriale wen- schen. doordat men uitgaat op de vernietiging der Duitsche eenheid en de eigen vrienden als vijanden van Duitschland met Duitschen bodem begiftigt. Wanneer Duitschland nog geen oor logsdoel zou hebben gehad, waarvoor het zich met goed en bloed en 't geheele fanatisme van het Duitsche wezen heeft ingezet, dan zou alleen reeds het woord Oostenrijk voldoende zijn ge weest om het te doen opschrikken op iedere goed- geloovigheid en naar de wapenen te doen grij pen. Wij zullen deze „Metternichs van de 20ste eeuw" die in een 20-jarig knoeiwerk den vrede van Europa hebben geruïneerd en die nu geloo- ven zich met geestloos geweld te kunnen ver zetten tegen het vernieuwingsproces van Europa niet toestaan zich voor den tweeden keer te bezondigen aan het jonge leven van Duitsch land en Europa. Steun aan trawlervloot verlengd. Tot 1 Januari 1940. Naar wij van officieele zijde vernemen, heeft de minister van Economische Zaken aan de or ganisaties in het Visscherijbedrijf medege deeld, dat de regeling betreffende het uitvaren van de visschersvloot. behoudens enkele wijzigin gen, tot 1 Januari 1940 is verlengd. Gelijk be kend, hield deze regeling o.m. in. dat tegemoetko mingen zouden worden verleend in de hoogere bedrijfslasten, zooals bijv. de premie van de casco-molestverzekering en de aanvullende uit- keeringen bij zee-ongevallen. De beperking van het aantal uit te varen schepen is in de nieuwe regeling vervallen. Lagunillas geheel verwoest. Aantal slachtoffers wordt op duizend geschat. MARACAIBO 16 November. Het Identl- ficeeren van de talrijke slachtoffers te Lagu nillas is uiterst moeilijk, evenals het vaststellen van het aantal dooden, omdat de verkoolde lichamen vermengd zijn met het puin van de verbrande woningen. Het nieuwsblad „Pano rama" noemt deze ramp de grootste tragedie, die sinds de aardbeving van tien jaar geleden heeft plaats gevonden. Het is mogelijk dat zich nog verdere ongelukken voordoen. Men schat het aantal slachtoffers, om gekomen bij den brand en het verdrinken, op ongeveer duizend. Nog steeds zoekt men het meer van Maracaibo af naar slachtoffers. Van de stad is alleen maar een enorme hoeveelheid houtskool overgebleven. Tweeduizend inwoners wisten te ontsnappen, voordat het vlammende meer de brug, die de oeververbinding vormt, had aangetast. Tot nu toe is niet bekend dat buitenlanders onder de slachtoffers zijn. De schade is zeer aanzienlijk. Door 't geheele land twee-en-half millioen. Door het geheele land heeft men inschrijvingen geopend om de over levenden, die al hun bezittingen hebben verloren, te ondersteunen. (United Press). Geen Nederlanders onder de slachtoffers. •s-GRAVENHAGE, 16 November. Naar ons medegedeeld wordt zijn bij den brand op het pe- troleumterrein Lagunillas aan het Maracaibomeer in Venezuela geen Nederlanders gedood of ge wond. Engelsche slagschepen in het Westelijk deel van den Atlantischcn 'Oceaan. NEW YORK. Van onofficieele zijde wordt medegedeeld dat Engelsche slagschepen zooals de „Hood", de„Repulse" en de „Renown" nu en dan in het westelijk deel van den Atlantischen Oceaan, tot aan de Canadeesche kust opereeien. Men gelooft dat zij mogelijk de Duitsche vestzak- slagschepen „Deutschland" en „Admiraal Scheer" zoeken of mogelijk dienst doen bij het convoyeeren. (United Press). Burgemeester en zijn lijfwacht vermoord. Wraak van een politie-agent. De burgemeester van Long Beach, Edwards, en zijn officieele lijfwacht, zijn Woensdag, naar het D.N.B. verneemt, in zijn particuliere woning door een politie-agent in den rug doodgeschoten. Het zou een daad van wraak betreffen. Een groote menigte trachtte den moordenaar, die zich vrijwillig bij de politie aanmeldde, te lyn chen HEDEN: 12 PAGINA'S. BINNENLAND In October zijn de omzetten van de tabaks- artikelen sterk gestegen. 3 Een lange rij sprekers behandelt in de Tweede Kamer de economische politiek. 3 BUITENLAND Duitschland beschouwt het „Goede Diensten aanbod als afgedaan. 1 Aan het front was het in den afgeloopen nacht rustig. 1 Lagunilas is geheel verwoest. 1 De Finnen zeggen aan een langdurige crisis het hoofd te kunnen bieden. 5 De Japanners hebben een Chineesch eiland bezet. 5 Met Engeland is weer een beperkt telefoon verkeer mogelijk. 5 ARTIKELEN, enz. t R. P.: De oude Heilige. f L. B.: AI Capone vrij. 5 Voor de Vrouw, 9 .1. B. Schuil rtver: „Toen wij trouwden". 2 De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 1