Haarlems Dagblad
Luchtschepen voor het Duitsch-
Russisch handelsverkeer?
BON No. 7
SUIKERBON
Eerste geredden van „Simon Bolivar"
terug in ons land.
Geef 'n VULPEN van DANTUMA
Duitsche vliegtuig
Vermiste auto
gevonden.
Heldenmoed.
Hoog water aan het front.
Engelsche mijnenlegger
vergaan
K E IP
Chaos of Christus?
Zuster Arietta doet haar relaas
57e Jaargang No. 17309
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N V Bureaux: Groots
Houtstraat 93. bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuidei Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082 Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 21 November 19391
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand 1.1 CV
per 3 maanden 3.25, franco pet post ƒ3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regelf
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 pev
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag-
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
0.15. Groentjes zie rubriek.
De zeppelin als
luchtvrachtschip
Aankoop door Rusland?
BERLIJN, 21 November. Uit betrouwbare
bronnen wordt vernomen dat er groote kans
bestaat dat de Duitsche Zeppelins gebruikt
zullen worden „als luchtvrachtschepen" in
den handel tusschen Duitschland en Rusland.
In deskundige kringen is men van meening
dat het luchttransport voor lichtere technische
artikelen, zooals optische en chemische producten
volkomen uitvoerbaar is. Verklaard wordt dat de
„Graf Zeppelin", gevuld met waterstof en dus
mei. een groot laadvermogen, een dergelijke la
ding naar Rusland zou kunnen bengen en terug
zou kunnen keeren met ertsen van uitmuntende
kwaliteit, zooals koper- en mangaanerts of der
gelijke producten, die Rusland kan exporteeren.
Men wijst erop dat de spoed, die het gebruik
van luchtschepen zou opleveren, het nadeel van
het duurdere transport niet alleen zou compen-
seeren, doch bovendien nog voordeel zou blijken
te geven. Zoo heeft Rusland dringend gebrek aan
machine-onderdeelen, dat nog dringender is ge
worden nu Duitschland een rol speelt in de ex
ploitatie van de Russische bodemschatten. Aan
gezien spoed hier noodzakelijk is, kan het lucht
schip een ideaal transportmiddel worden. Men is
zelfs de meening toegedaan dat nieuwe zeppelins
voor dat doel gebouwd zullen worden.
Behalve in de producten, die tusschen beide
landen geruild zullen worden, is Rusland zoo
wordt uit betrouwbare bronnen alhier vernomen
zeer geïnteresseerd in de techniek van de
constructie van luchtschepen, waarin de Duit-
schers gedurende de vele jaren van ondervinding
zeer ervaren zijn. Er wordt daar zelfs aan toege
voegd dat reeds in Januari 1940 Russische inge
nieurs naar Duitschland zullen komen om alle
daarbij komende problemen te bestudeeren. Men
Gedurende het tijdvak van heden,
21 November, tot en met Zondag
10 December a.s. geeft de met „7"
genummerde bon der Rijksdistributie
kaart recht op het koopen van een
Kilogram suiker.
Geen Haarlemsch gas aan
Heemstede
Raad van Heemstede verwierp opnieuw
het besluit.
De Raad van Heemstede verwierp Maandag
avond mei 8 tegen 7 stemmen het voorstel van B.
en W. om te voldoen aan het verzoek van Ged.
Staten tot intrekking van het raadsbesluit van 19
October j.l., om geen gas van Haarlem te betrekken,
maar het aanbod van Haarlem tot levering van gas
aan Heemstede alsnog te aanvaarden.
Het besluit van Maandagavond werd met dezelf
de stemmen-verhouding genomen als dat van 19
October.
Er moet nu afgewacht worden of Gedeputeerde
Staten thans aanleiding zullen vinden om het
raadsbesluit van Heemstede te vernietigen. In dit
geval is aan te nemen dat de meerderheid van den
Raad zal besluiten in beroep te gaan bij de Kroon.
Berooving in verduisterd Londen.
Postzak buitgemaakt.
LONDEN 21 November. Een brutale beroo
ving is Maandagavond gedurende de duisternis
door onbekende bandieten gepleegd. Een postbe
ambte, die uit een brievenbus de post haalde, werd
door twee mannen aangevallen en bewusteloos ge
slagen. De roovers bekommerden zich verder niet
om den postbode en namen met de postauto de
vlucht. Dit voertuig werd later verlaten terug
gevonden. De postzakken, in totaal acht, waren
gestolen. Scotland Yard heeft een onderzoek in
gesteld en de postauto op vingerafdrukken onder
zocht. De neergeslagen postbeambte is naar het zie
kenhuis vervoerd, vanwaar hij later weer naar
huis kon vertrekken.
(United Press)
van den grond af beschoten.
In een zeer groot deel onzer vorige oplage heb
ben wij nog kunnen melden, dat Maandagmorgen
een Duitsch vliegtuig bij Roermond door een pa
trouille Nederlandsche vliegtuigen was gesigna
leerd, dat, na beschoten te zijn, was neergestort,
waarbij de bestuurder werd gedood.
De regeeringspersdier.st meldt thans: Volgens
het bericht over het bij Roermond gesignaleerde
en neergestorte Duitsche vliegtuig zou het daarop
onzerzijds geopende vuur door vliegtuigen zijn
gegeven. Dit berust op een misverstand. In wer
kelijkheid is het Duitsche vliegtuig van den grond
al beschoten.
spreekt er hier zelfs over dat Rusland eenige be
langstelling toont voor den aankoop van een
van Duitschland's Zeppelins, iUnited Press).
(Nadruk verboden)
In de Rotte bij Terbregge.
Beide inzittenden om het leven
gekomen.
Maandagavond omstreeks half zeven heeft de
politie uit de Rotte onder Terbregge (gem. Hi-
legersberg) de auto opgehaald, warmede de heer
B. H. Wormgoor, graanhandelaar te Zutfen en
mevrouw van Ommeren uit Hillegersberg in den
nacht van Zaterdag op Zondag j.l. van Waddinx-
veen naar Hillegersberg waren vertrokken. Het
lichaam van den bestuurder is op eenigen af
stand van de auto teruggevonden. Het stoffe
lijk overschot van mevrouw van Ommen bevond
zich nog in den wagen.
De beide ontzielde lichamen zijn naar het lijken
huisje te Hillegersberg overgebracht.
Met behulp van een kraanwagen is de auto
uit het water gelicht.
(De korporaal Bart van Dijk, die
vorige week voor een in brand
geraakten munitiewagen op hol
geslagen paarden met groot le
vensgevaar tot staan bracht, is
voor het front van de troep ge
huldigd en tot wachtmeester be
vorderd.)
Hebt ge ooit, vraag ik u even,
Voor een hollend paard gestaan,
Sterker, hebt ge van uw leven,
Ooit een paard op hol zien slaan?
En bekent ge niet tenvolle,
Dat ge, net precies als ik,
Als 't gebeurde, zelf zoudt hollen,
Heel ver weg, van angst en schrik?
Denk u dan eens in. een wagen,
Een met projectielen vol,
Die aan 't ploffen zijn geslagen,
Met zijn paarden aan den hol.
Niemand zou ooit van u vergen,
Dat ge dat tot stilstand bracht,
Dat ge 't veege lijf zou bergen,
Werd van u en mij verwacht.
Het geval is voorgekomen,
Maar de korporaal van Dijk,
Heeft de beenen niet genomen,
Al nam iedereen de wijk.
Hij is er op afgesprongen.
Met spontanen heldenmoed,
Heeft het wilde span bedwongen
En daarmee een ramp verhoed.
Dit is, daadlijk toen 'k het hoorde,
Dacht ik aan den term die past,
In den waren zin der woorden
Nu een „kerel van stavast"
Met de eer aan hem verschuldigd,
Heeft men ook zijn moed erkend,
Hij 's bevorderd en gehuldigd,
Voor het front van 't regiment.
Korporaal van Dijk gaf kranig
Van zijn doodsverachting blijk,
'k Salueer hem onderdanig:
Hulde, wachtmeester van Dijk!
P. GASUS.
Daardoor weinig
militaire verrichtingen.
De soldaten aan het front, zoo schrijft Havas
in het overzicht van de militaire situatie, moe
ten sinds twee dagen het hoofd bieden aan een
nieuwen vijand: het water.
Na eenige weken van rust, zijn de rivieren en
stroomen opnieuw gaan wassen. De Rijn vertoonde
Zondag een stijging van bijna vijftig centimeter en
de was hield aan. De gevolgen van het hooge wa
ter zijn minder hinderlijk aan de Fransche zijde,
welke hooger gelegen is, dan op den rechter-, den
Duitschen oever. De Duitschers hebben hier snel
maatregelen moeten treffen. Zij pompen het water
weg en leggen op sommige punten dijken aan. Doch
reeds thans hebben zij de meest bedreigde punten
moeten verlaten. In die omstandigheden is het ge
makkelijk te begrijpen dat van de militaire ver
richtingen niet veel terecht komt. Zelfs de ver
kenningen zijn beperkt gebleven. Geen enkele ge
beurtenis, zelfs niet van plaatselijke beteekenis,
heeft zich voorgedaan.
De Fransche legerberichten
Maandagavond:
„Verminderde activiteit aan het front. Eenige
bedrijvigheid van patrouilles en artillerie."
Dinsdagmorgen: „In den loop van den nacht viel
niets belangrijks te vermelden".
Hore Belisha terug in Engeland.
Maandagmiddag te kwart over vier is de Brit-
sche minister van oorlog, Hore Belisha, met een
tweemotorig militair vliegtuig naar Londen terug
gekeerd.
Voor zijn vertrek verklaarde de minister aan de
vertegenwoordigers van de Britsche en Fransche
pers dat de samenwerking tusschen de geal
lieerde legers steeds beter wordt. Beide landen wer
ken in denzelfden geest en het onderhoud, dat hij
heeft gehad met Daladier en de Fransche ministers
van oorlog en marine hebben deze algeheele eens
gezindheid bevestigd.
LONDEN, 21 November. (Reuter-A.N.P.)
De Admiraliteit maakt bekend, dat de als
mijnlegger dienst doende trawler „Mastiff" als
gevolg van de ontploffing van een Duitsche
mijn is verloren gegaan.
Een man is om het leven gekomen. Vüf
man worden vermist.
Een bril
behoeft niet duur le ziin om goed le ziin.
Komi U eens bij ons kijken, het loonL
GR. HOUTSTRAAT naast Luxor
(Adv. ingez. Med.)
Ds. M. Hinlopen spreekt Vrijdag 8.15 uur, over
bovenst, onderw. i. d. Protestantenb. (Jacobsstr.)-
Toegang 5 ct. Gelegenheid tot gedachtenwisseling
(Adv. Ingez. Med.)
Een uur op zee
rondgedreven.
SCHIPHOL. 21 November. De eerste pas
sagiers, die de ramp van de „Simon Bolivar"
op Zaterdagmiddag overleefden, zijn heden
morgen met de eerste K.L.M.-machine, welke
om 9.16 van Shoreham naar Schiphol ver
trok, op het Amsterdamsche vliegveld aan
gekomen. Het waren de vier Zusters Domi
nicanessen, genaamd Zuster Emilia. Aletta,
Colombana en Waltruda, die zich tijdens den
ramp zoo buitengewoon moedig hebben ge
dragen.
Ter begroeting waren op Schiphol aanwezig, de
algemeen overste van de Dominicanessen in Ne
derland, Zuster Hortensia uit Huize Bij Dorp te
Voorschoten, Zuster Amanda, priorin van het St.
Rosa-klooster aan den overkant van het IJ.
voorts de Paters Dominicanen de Barbanson, pa
ter van Wee relt en pater Bruens uit Amsterdam.
De Koninklijke Nederlandsche Stoomboot Maat
schappij was vertegenwoordigd door den heer W.
II. Kruyff, adj. directeur, door den B. W. J. Leyen
chef van de afdeeling passage en den heer J. C.
van der Laag.
Deze beide laatste heeren waren op weg naar
Londen, om zich daar ter plaatse op de hoogte te
stellen van de bijzonderheden van de ramp met
de „Simon Bolivar".
Natuurlijk waren eveneens zeer vele familie
leden op het vliegveld aanwezig, alsmede een
groot aantal fotografen en journalisten.
Toen om ongeveer kwart over elf de „Zilverrei
ger" in zicht kwam, stelden allen zich op het per
ron voor het douanekantoor op, om de vier dap
pere Nederlandsche Zusters een hartelijk welkom
te bereiden.
Het wias niet mogelijk haar nog in het vliegtuig
te begroeten, daar zooals bekend, de ramen van
de verkeersmachines. in verband met de tijds
omstandigheden geblindeerd zijn. Onmiddellijk
nadat de machine op het perron stilstond, kwam
als eerste de jonge Zuster Aletta naar buiten,
spoedig gevolgd door haar medezusters Emilia,
Colombana en Waltruda.
Het was een geweldig gedrang op het perron.
De Zusters werden hartelijk begroet, door haar
medezusters en door de op Schiphol aanwezige
Paters-Dominicanen. Van alle kanten kregen
zij gelukwenschen in ontvangst te nemen en
het is duidelijk dat de heeren van de K.N.S.M.
ontroerd dankten voor alles wat zij tijdens de
verschrikkelijke scheepsramp hadden gedaan.
Het Gymnasium aan het Prinsenhof zooals het er thans uitziet. Duidelijk is het verschil
tusschen het nieuwe en het oude gebouw te zien.
Het was de Zusters aan te zien, dat zij getrof
fen waren door deze blijken van belangstelling.
Brokstukken van gesprekken konden wij op
vangen en wij moesten constateeren dat deze
Zusters niet in de eerste plaats dachten aan
haar eigen behoud tijdens de ramp, doch voor
namelijk haar aandacht hadden besteed aan de
redding van zoo vele andere passagiers. Zij lieten
zich gewillig door familieleden en journalisten
ondervragen. Zij poseerden zelfs eenigen tijd op
het trapje van de K.L.M.-machine voor film
operateurs en fotografen en toen deze eerste
drukte wat geluwd was begaven zij zich naar
het douanekantoor.
In het restaurant werden de zusters door de
algemeen-overste onthaald op een kopje koffie
en toen kwamen ook de tongen los, omdat zij in
derdaad veel ervaringen uit de bange uren had
den te vertellen. Zoo beschreef zuster Aletta het
oogenblik, waarop het schip op de mijn liep. De
vier zusters waren op dat moment op het dek, in
tegenstelling met de meeste passagiers, die bin
nen bleven, omdat het vrij koud was. Zij beke
ken de oorlogsschepen die in de nabijheid van
het schip rondvoeren en wandelden verder rustig
heen en weer. Het eerst voelden zij een schok,
de ruiten rinkelden en na enkele seconden helde
het schip over. Onmiddellijk ontstond er een
groote chaos aan boord.
Van binnen het schip uit renden alle passa
giers naar de sloepen. Men wist evenwel niet bij
welke sloep men zich moest vervoegen, want er
was nog geen „sloepenrol" gehouden en men had
evenmin de gelegenheid gekregen onder deskun
dige leiding met de reddinggordels te oefenen.
Zuster Aletta, die dit verhaal deed, begaf zich
met haar drie collega's naar een der sloepen. Op
een gegeven oogenblik kon zij niet verder omdat
haar de weg werd versperd door een man, die
uit de machinekamer naar boven stormde.
Zij zag hoe haar drie mede-zusters een plaats
in een sloep wisten te bemachtigen. Deze sloep
kon op de normale wijze in zee worden neergela
ten. Zuster Aletta trachtte een tweede sloep te
bereiken. Deze was eveneens vol met menschen
en toen het moment gekomen was dat de sloep
zou worden gestreken bleek het dat de davits ver
wrongen waren. Van een derde sloep konden de
touwen niet gevierd worden.Zuster Aletta wist in
deze derde sloep een plaats te bemachtigen. Te
voren had zij haar schoenen uitgetrokken, even
als haar mantel, om tijdens de redding niet door
overtollige kleeren gehinderd te worden. Zij had
wel haar reddingsgordel aan, doch zij begreep dat
deze verkeerd zat.
De stampvolle sloep kwam toch in het
water terecht, nadat iemand de touwen had
doorgesneden, doch vrijwel onmiddellijk
zonk dit vaartuig, zoodat de passagiers in
het water terecht kwamen. Zuster Aletta ver
telde voorts hoe zij enkele keeren onder wa
ter kwam. Tenslotte kwam zij opnieuw
boven, waarbii ee" dame met haar kind
aan haar hals hingen.
De dappere zuster trachtte een plank te
grijpen, doch deze gleed uit haar handen,
omdat alles met olie besmeurd was. Het
was buitengewoon moeilijk een plank of een
ander ronddrijvend wrakstuk te grijpen. Ein
delijk slaagde zij er in een stuk hout. waar
aan een ijzeren staaf zat, vast te houden.
Zij probeerde nog de vrouw en het kind te
grijpen, doch deze schenen aan het einde
van hun krachten te zijn
Een uur lang dreef zuster Aletta in het
water rond, waarop een dikke vuile olielaag
lag. Tenslotte werd zij opgemerkt door een
Engelsch oorlogsschip dat hulp bood. Het
was zelfs buitengewoon lastig vanwege de
laag olie, om aan boord van dit oorlogsschip
te komen, doch eindelijk werden de pogin
gen van de redders met- succes bekroond.
Zuster Aletta was volkomen versuft. Aan boord
van het oorlogsschip heeft zij alle mogelijke
zaken te drinken gekregen. Zij wist niet wat.
Om half vijf meerde het schip aan de kade
van Harwich. De geredde zuster werd op een
draagbaar van boord gedragen.
Over eenigen tijd zullen deze vier zusters op
nieuw naar West-Indië vertrekken.
Het woord is aan
Napoleon
In al wat men onderneemt moet men
twee derden door de rede laten be-
heerschen en één derde door het toeval.
Wie de eerste breuk vergroot is klein
geestig, wie de ticeede vergroot roe
keloos.
Uw geschenk wordt dan gewaardeerd omdaf
men er steeds plezier van heeft.
Haarlem's grootste Vulpenspecialist.
ZIJLSTRAAT 90 TELEF. 11161
(Adv. Ingez. Med.)
„Veendam" is niet bewapend.
Onjuiste Duitsche publicatie.
Blijkens publicatie in de Duitsche pers zouden
de Duitsche autoriteiten het ss. „Veendam" der
Holland—Amerika Lijn, wegens vermeende be
wapening op de lijst van Engelsche en Fransche
passagiersschepen hebben geplaatst, welke door
hun bewapening het karakter van passagiers
schip verloren hebben.
Ofschoon uit de omstandigheid, dat het Ne
derlandsche passagiersschip ..Veendam" abusie
velijk op deze lijst van Engelsche en Fransche
schepen geplaatst is, reeds genoegzaam blijkt,
dat hier een misverstand in het spel moet zijn,
kan ten overvloede met de grootste stelligheid
verklaard worden, dat het ss. „Veendam" in
geen enkel opzicht bewapend is
Naar wij vernemen, zijn de Duitsche autori
teiten er door H.M.'s gezant te Berlijn onmiddel
lijk van in kennis gesteld, dat de mededeeling
over bewapening van het genoemd schip alge
heel met de feiten in strijd is.
Vliegtuig versus oorlogsbodem.
Aanval zonder succes, zegt de Britsche
Admiraliteit.
LONDEN, 20 November (Reuter). De ad
miraliteit deelt mede: „Hedenmiddag heeft een
Duitsch vliegtuig in het zuiden van de Noordzee
zonder succes een bomaanval gedaan op een van
onze torpedojagers".
De tekst van de jonyste rede van Adolf
Hitler is door Duitsche vliegtuigen op
verschillende plaatsen boven de Fransche
linies aan kleine ballonnetjes neer
gelaten. Een der exemplaren na
de .landing"
HEDEN: 12 PAGINA'S.
haarleM en omgeving
pag.
Het Haarlemschc Gymnasium beslaat 550 jaar. 2
Het blijft goed gaan op de Haarlemschc arbeids
markt. 4
Minder misdrijven te Haarlem. 4
De raad van Heemstede handhaafde zijn besluit
om geen gas van Haarlem te koopen. maar de
eigen fabriek gedeeltelijk te vernieuwen. 6
BINNENLAND
Bon no. 7 is suikerbon. 1
Veel passagiers van de Simon Bolivar keeren
naar ons land terug. 3
De paravanen voor de Bolivar waren besteld. 3
Twee nieuwe directeuren voor de Amsterdam
sche Bank zijn ter benoeming voorgedragen 3
BUITENLAND
Von Neurath is wegens de ongeregeldheden in
het Protectoraat naar Berlijn ontboden. 5
Weer zijn een aantal schepen vergaan. 5
Duitsche vliegtuigen hebben Maandag boven
Engeland en Frankrijk gevlogen. 5
Luchtschepen voor 't Duïtsch-Russische han
delsverkeer? 7
ARTIKELEN, enz.
H. D. Vertelling: Het Antwoord. 4
Van onzen Londensehen correspondent: De
Britsche Admiraliteit, een dienst, die zwijgt. 5
Van onzen Brusselschcn correspondent: België
richt de oogen naar Nederland. g
J. B. Schuil over „Gaslicht" n
De Burgerlijke Stand van Haarlem Is opge
nomen op
