Haarlem's Dagblad
Saafet-twepen-
in Jiinta
In het hooge Noorden.
fiag-en een wiy te dufven
Kerstinzameling voor
de Stille Armen.
Lilliputters.
Ir kec&tetcdaqe!
Vorstelijke gift
Het Belangrijkste
57e Jaargang No. 17328
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N V Bureaux: Groots
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woensdag 13 December 1939
Abonnementen per week 0.25, per maand 1.10,
per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losss
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regel»
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarleven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
Te Genève heeft men uit Moskou bericht ont
vangen, dat de Sovjet-regeering de aangeboden
bemiddeling in den oorlog met Finland afwijst.
Het is een hoffelijk gesteld antwoord hetgeen de
geadresseerden verwonderd heeft omdat zij op
hun vroeger tot de Russen gerichte uitnoodiging,
zich te Genève te laten vertegenwoordigen, een
nijdig „nee" hadden ontvangen. Overigens schij
nen zulke verschillen alleen van belang voor de
statistiek. Zelfs de vormelijkste diplomaten der
Westersche traditie moeten tegenwoordig wel het
gevoel krijgen dat het er niet meer toe doet of
een regeering als de Russische op nijdige of be
leefde wijze nee zegt. En er zijn al zooveel diplo
matieke tradities bezweken.
In het hooge Noorden zelf viel de nijdigheid
van het eerste Russische antwoord overigens sa
men met een zwak offensief en de hoffelijkheid
van het tweede met een sterk. Want vandaag
blijkt dat de Russen veel meer troepen hebben
aangevoerd en een doorbraak naar de Bothni-
sche Golf beproeven in het midden des lands.
Als die lukte zou Finland „in tweeën worden ge
sneden", zoodat de Zuidelijke en Noordelijke dee-
len van het Finsche leger van elkaar gescheiden
zouden zijn. Men behoeft geen strateeg te zijn om
te begrijpen dat dit den aanvaller in een gewel
dig sterke stelling zou brengen. Immers, met zijn
overmacht aan onuitputtelijke troepen-reserves
zou hij dan achtereenvolgens de beide deelen van
het Finsche leger in het nauw kunnen drijven,
terwijl bovendien toevoerwegen der Finsche troe
pen zouden worden afgesneden. Een groot deel
van het land is zoo moeilijk toegankelijk dat
dan nog wellicht geruimen tijd een guerilla-strijd
gevoerd zou kunnen worden, maar de hoofdbe
slissing zou gevallen zijn als een belangrijk deel
van het Finsche leger vernietigd of gevangen
genomen werd. Het spreekt dus vanzelf dat de
Finnen hun uiterste krachten zullen inspannen
om de beoogde doorbraak te voorkomen.
Onze militaire medewerker schrijft in dit num
mer over de beide oorlogen die thans gevoerd
worden. Dus ook over den oorlog in het hooge
Noorden. En ofschoon hij den Finschen soldaat
superieur acht aan den Russischen komt hij tot
een voor de Finsche zaak sombere slotsom, om
dat de overmacht der tegenpartij zoo geweldig
groot is. Diezelfde meening was al eerder op deze
plaats geuit en onze militaire medewerker vestigt
nog eens extra de aandacht op het enorme Rus
sische overwicht in vliegtuigen, artillerie, ge
vechtswagens en andere oorlogsmachines. Na
tuurlijk is dat van nog gx-ooter belang dan de
meerderheid in soldaten. Terwijl de Finnen zich
piet groot beleid en vernuft verdedigen en telkens
mededeelingen doen over groote aantallen Rus
sische tanks en vliegtuigen die zij vernietigd zou
den hebben laat ons aannemen dat zij daarbij
niet te sterk overdrijven, maar ieder oorlogvoe
rend leger overdrijft in zijn communiqués moet
bij de Finsche legerleiding het ontmoedigende
besef heerschen dat voor dat vernietigde mate
riaal enorme reserves bestaan, die zij zelf mist.
En dat de Russische industrie van een dusdani-
gen omvang is, dat het vervangen van een hon
derdtal tanks en een paar dozijn vliegtuigen zeer
snel kan geschieden. De grootste hoop der Finnen
zal liggen in een mogelijk tekort aan geschoolde
bedienings-manschappen bij de Russen. De eerste
weken van dezen oorlog hebben blijkbaar m mi
litaire kringen in andere landen de meening
omtrent de gevechtskracht van het roode leger
sterk doen dalen, vooral wat de opleiding betreft.
Maar het zou al een soort wereldwonder zijn als
tegen zulk een overmacht het kleine Finsche volk
nog eenige maanden stand hield. En als dat ge
beurde en de Russen tot een belegeringstactiek
overgingen en wachtten tot de lente die daar
in het hooge Noorden laat komt zou hun lot
toch bezegeld zijn.
Blijkbaar willen de Russen nu doorzetten en
hebben hun regeering en legerleiding er heel wat
van hun 170.000.000 landgenooten voor over om
tot een snelle beslissing te komen.
Intusschen zal de commissie van dertien in
Genève met haar aanbevelingen komen. Maar
hoe die ook mogen uitpakken, men hoeft niet te
verwachten dat machtige legers en vloten van
andere mogendheden de Finnen te hulp zullen
snellen. En dat is op den duur toch het eenige,
dat hen zou kunnen redden. Met steun geld, in
levensmiddelen en in wapenleveranties, wie dien
steun dan ook mogen verleenen, kan de groote
handicap waaronder zij strijden toch nooit wor
den weggenomen. Hun redding schijnt'eigenlijk
alleen denkbaar indien de Westersche groote
mogendheden met elkaarvrede zouden sluiten.
Dan zou het veelbesproken „beschermen van een
kleine natie" inderdaad tot werkelijkheid kunnen
worden: een enkele scherp-gestelde nota aan
Moskou zou dan wel voldoende blijken om den
oorlog in Finland te beëindigen. Helaas ontbreken
op dit oogenblik nog alle verschijnselen van toe
nadering in het Westen.
Dat van den Volkenbond in zijn eersten vorm
niet voldoende kracht meer uitgaat weten wij nu
allang. Maar daarom is de idéé, eenmaal gewekt
en in een eerste poging beproefd, niet dood! Dat
heb ik al zoo vaak betoogd en het deed mij goed
dezer dagen een dergelijk betoog te vinden in het
Haagsche dagblad De Avondpost. Hier citeer ik
mijn Haagschen collega:
„Moet geconcludeerd worden, dat de idee van
den Volkenbond schipbreuk heeft geleden?
Geenszins.
Nooit is in de wereld, in de samenleving der
menschen en der volkeren, iets groots en iets
goeds zonder barens-weeën tot stand gekomen.
Onze groote (te weinig gekende) professor van
Vollenhoven heeft in zijn nobele en zuivere geest
drift voor een staten-gemeenschap gepleit en
aan de mogelijkheid er van vurig geloofd. Velen,
in alle landen, doen dat nog. Er moet en er zal
üit den baayerd van het oogenblik iets opgroeien
en opbloeien, dat het ideaal (ook door President
Strijdtooneel naar het
centrum van het land
verplaatst
Reuter meldt uit Helsinki 12 December:
Finsche waarnemers komen langzamerhand
tot de conclusie dat de Russen op het oogenblik
slechts hun meest derde rangssoldaten in het veld
hebben. Men denkt, dat de Russische bevelheb
bers, die geconstateerd hebben, dat zij de
kracht van den Finschen weerstand ernstig
onderschat hebben, thans besloten hebben hun
eerste klas reserves in het veld te brengen.
Intusschen is het centrum van den ernst
der gevechten plotseling verplaatst van de
Karelische landengte naar het midden van
Finland, waar de Russen met twee even
wijdige aanvallen probeeren een wig in het
land te drijven en dit in tweeën te splijten.
Zeer zware gevechten worden geleverd rondom
Suomussalmi en verder in het Noorden nabij
Kuolajarvi. De laatste berichten melden dat
de Russen daar een zeer groote troepen
macht hebben en de Finnen versterkingen
derwaarts zenden, om de Russen te stuiten.
Op de Karelische landengte komt de Rus
sische oorlogsmachine langzamerhand tot
staan. Schermutselingen en guerrilla gaan
nog voort, maar er is niets te zien van felle
gevechten aangezien de Roode troepen niet
langer oprukken.
De Finsche legatie in Londen deelt mede, dat
drie Sovjet-Russische compagnieën „in de pan
gehakt zijn" door troepen, die oprukten in de
nabijheid van Ilomansti. Een andere compagnie
is vernietigd in den sector van Suomussalmi. Hier
door is volgens de legatie tijdelijk de bedreiging
afgewend, dat de Russen de Finsche strijdkrach
ten in tweeën zouden drukken.
De legatie zegt, dat een Russische compagnie
op oorlogssterkte, omstreeks 200 man omvat, zoo
dat in deze twee gevechten alleen reeds de
Sovjet 800 man heeft verloren.
De legatie deelt verder mede, dat krachtige
Sovjet-Russische detachementen aanvallen doen
op vele punten langs de oostelijke grens van
Finland. Zij zijn echter teruggeslagen. De po-
;ingen van de Russen om door het meeren-
systeem heen te breken, dat een natuurlijke
,Maginotline" vormt hebben geen succes gehad
en zijn duur te staan gekomen, want nergens
hebben de aanvallers het water kunnen over
steken.
Op de Karelische landengte, zoo deelt de lega
tie mede, waar de positie ongewijzigd is. zijn de
zware kanonnen - de Finsche Ttustbatterijen op
den oostelijken oever landinwaarts gesleept en
gericht op de opmarcheerende Russische deta
chementen dien zij zware verliezen toebrengen.
Finsche vliegtuigen hebben waardevolle ver
kenningsvluchten ten uitvoer gelegd en opruk
kende Russische colonnes met bommen en ma
chinegeweervuur bestookt .Voorts heeft de legatie
berichten ontvangen over vex*woede gevechten
in de sneeuw, vei'der ten noorden van de rivier
Taipale. Zware vijandelijke aanvallen zijn af
geslagen bij Kievniemi. De beweringen van Rus
sische zijde, volgens welke de spoorweg van Nur-
mes is afgesneden, worden van Finsche offici-
eele zijde tegengesproken Het gezantschap ver
klaart dat een Russische aanval in den sector
van Tolvajarvi afgeslagen is, maar dat in het
gebied van Salla de aanvallers opgerukt zijn in
het dichtbeboschte land. In Petsamo is het rustig
geweest ofschoon zich vele Russische troepen
bewegingen hebben voorgedaan.
Wilson nagestreefd) practisch benadert en de
idee van collectieve veiligheid verwerkelijken zal.
Stel u voor, dat zij, die streefden naar afschaf
fing der slavernij, hun pogingen hadden gestaakt
toen er zoo menige mislukking kwam. Stel u voor,
dat Willem van Oranje den strijd voor onze vrij
heid had opgegeven, toen hij zoo menigen tegen
slag te verduren had en alles, letterlijk alles
hopeloos scheen.
Zoo gaat het ook met de idee van de samen
werking der volkeren en de uitbanning van den
OOX'lOg.
Idealisten worden gewoonlijk bespot, maar men
vergeet altijd, dat elke idee, die verwezenlijkt
wordt, steeds het eerst door idealisten is ver
dedigd: zij waren altijd in dé wereldhistorie hun
tijd vooruit, maar toen zij al lang gestorven wa
ren, namen de kinderen en kindskindex-en der
spotters de oude idee der idealisten over, en men
vergat, dat in de hamerslagen, waarmee het ge
bouw werd opgetrokken, het lied klonk van het
oude ideaal.
Men zegt, dat het een ontroerend en verheffend
oogenblik was, toen zij, die (van weerszijden)
bezig waren een van 's werelds hoogste bergen
voor een tunnel te doorboren, elkanders hamer
slagen hoorden: zij naderden elkander, weldra
zou de berg zijn doorboox-d.
Zóó gaat het ook met den oxitzaglijken arbeid
voor een volkerengemeenschap, op den grondslag
van waarachtigen vrede.
Van verschillende kanten wordt er aan gearbeid
en zelfs in dezen boozen tijd.
Het oogenblik komt, waarop wij elkanders ha
merslagen zullen hoox-en. En dan zal de berg van
geweld en onrecht en misverstand, die thans nog
tusschen de volkeren staat, zijn doorboord.
Wij zeggen niet, dat de generatie van thans dit
nog zal beleven, althans niet de voltooiing ervan.
,Wij zijn de bouwex-s van den Tempel niet
wij zijn alleen de sjouwers van de steenen" (Henr.
Roland Holst).
Laat ons meesjouwen!"
Dit is een staal van die moedgevende taal, die
juist nu en juist in de neutrale landen den boven
toon behoorde te voeren. Want hier moet men
sterk en overtuigd zijn voor de toekomst, waar
aan wij mee zullen moeten bouwen en waarin
onze hulp en overtuiging gevraagd zullen worden.
Ideeën en overtuiging 1
R. g-
Bevroren schildwachten.
Berichten uit Wiborg melden dat de
Russen klaarblijkelijk verschrikkelijk te
lijden hebben van de felle koude, welke
thans begonnen is. Tenten zijn een weelde,
zelfs voor officieren en de manschappen
moeten in de open lucht slapen.
Zij durven zelfs geen vuren aan te leggen
uit vrees de aandacht te trekken van de
Finsche vliegtuigen of van rondtrekkende
patrouilles.
Krijgsgevangenen vertellen vreeselijke ver
halen over schildwachts, die stijfbevroren ston
den op hixn posten, toen zij 's morgens afgelost
zouden worden, en over schrikwekkende ge
vallen van bevriezing. De nieuwe sneeuwval
heeft de toestand van het Roode leger nog min
der benijdenswaard gemaakt tex-wijl de Finnen
goed beschut zijn in aangename tenten, die door
kacheltjes worden verwarmd. De Finsche offi
cieren geven voortdurend uitdrukking aan hun
verbazing over het gemak, waaxmede de op
rukkende Russen „weggemaaid" kunnen wor
den met de machinegeweren en waarmede hun
tanks vernield kunnen worden.
Russische soldaten, die ten noorden van het
Ladogameer gevangen genomen zijn deelen
mede, dat zich politieke commissarissen aan 't
Russische front bevinden. Deze commissarissen
houden veelvuldig redevoeringen tot de troepen.
In deze streek waar de transporten moeilijk
zijn, schijnt 't voedsel der Russische soldaten af
schuwelijk te zijn, hun kleeding laat veel te wen-
schen over en de krijgsgevangenen vertellen,
dat bij de Russische verliezen tegenover een ge
wonde drie bevroren manschappen staan. De
Gepeoe is achter het front zeer actief. Hij be
waakt alle transporten en in sommige gevallen
belast hij zichzelve daarmede. Onder de krijgs
gevangenen heeft men talrijke leden van de
ethnische minderheden gevonden, sommigen
waren zelfs uit de verst afgelegen provincies ge
komen. De meesten waren in begin September
onder de wapenen geroepen,
Overigens is bekend, dat de troepen ixit Sibe
rië, die aan dit gedeelte van het front, tusschen
het Ladogameer en de IJszee, staan, reeds in
October in de aanvalspositie zijn gebracht.
De hinderlagenoorlog, die toegepast wordt ten
noorden van het Ladogameer, vindt eveneens
toepassing in de operaties in het uiterste noor
den. Verborgen achter rotsen, aardhoopen en
sneeuw mitrailleeren de Finnen de Russen
voortdurend bij verrassing.
Volgens een niet officieel bericht dat van
middag in Helsinki is ontvangen, hebben Fin
sche vliegtuigen een vlucht gemaakt op ge
ringe hoogte langs de spoorlijn nabij Moer-
mansk en hebben zij op den permanenten
weg bommen geworpen waardoor deze over
een afstaxxd van ongeveer 20 K.M. volkomen
vernield is.
(Men zie ook pag. 2).
Zevende verantwoording
van giften.
De zevende verantwoording van bij ons
blad binnengekomen giften voor de Stille
Armen luidt
v. g. /i.—; N. N. ƒ1.—; v. s. k. ƒ2.50;
C. A. M. H. 2.50; E. P. 10.—; N. V.—v. d.
V. 5.—; Mevr. N. N. 1.—; N .E, Aerden-
hout ƒ2.de Jonge Club ƒ10.Wed.
M. L. 1.50; M. D. 1.—; D. R. f 1.—; E. en
J. ƒ1.—; Mej. W. k. ƒ2.50; fam. v. H.
4.05; Mevr. C. S. ƒ2.50; H. J. V. ƒ3.—;
fam. G. te O. 5 4.—; Z. 1.—; J. M. 1.—;
Mej. M. v. d. W. .fl.—; Mej. L. P. ƒ4.50;
L. 1.—; N. N. 1.— N. N. 1—; uit Her-
tha z'n spaarpot ƒ0.50; Mevr. E.F. ƒ5.
J. W. N. ƒ2.50; N. N. ƒ0.50; Dames v. d. V.
1.50; Mevr. C. k. 1.—; Ir. J. J. B. 50.—;
A. C. O—V. ƒ20.—';
J. L. B. Sr. f.10.—; Dr. A. A. S. S. f 10,—; J.
L. f 10.A. de V. f 10,—F. A. v. d. B.
f 10,—; Mevr. A. H. L.—B. f7,50; J. R. d. R.
f5,—; Dames L. f5,—; J. v. d. G. f 5,—;
Damesleeskring A. L. P. f 5,A. H.
f 5,—; Mej. P. S. W. Z. f 5,—; W. A. H. f 5,—;
H. B. f5,—; W. A. f4,50; Mevr. de Wed. B.
P.—E. f3,—; Mevr. v. H. f2,50; Mej. H. W.
f 2,50; J. C. v. G. f 2,50; J. W. R. f 2,50; P. J.
W. B. f2,50; H. N. H. te Overveen f2,50; B.
J. C. f 2,50; A. k. f 2,50; G. v. S.—v. E. f 2,—;
J. v. d. N. f 2,—; C. A. N. f 2,— W. B. f 1,50;
Mevr. A. H.—H. f 1,—; G. en R. f 5,—; Mr.
W. flO,—D. J. W. fl,—Dames G. R.
f2,50; fam. k. f 15,—: A. J. M. f5,—; Mej.
H. I. G. P. f 2,—; Dames k. f 2,50; Mr. H. V.
f 2,50; D. S. f 1,—; N. V. k. V.—R. f 2,50; k.
de G. f 10,—; E. G. M- f 2,—.
Th, de B. D. f 10.H. J. D. Overveen
f 1.—; L. en H. f 1.—; Mevr. B. f 1.50; J. V.
f 0.50; Fam. B. en C. f 2.—; N. N. f 0.50;
S. N. f 0.50; G. f 1.—; A.—Q. f 2.—; fam.
Sch. f 4,C. B. f 25,—; Uit Ankle's spaar
pot f 1,— W. IJ. S. f 200,—; Jackie f 10,—;
J. R. f 2,50; A. B. f 2.—; W. E. W. f 1,—;
H. P.—M. f 1,—; J. v. G. f 1,—; fam. H.
f 1,—; Mej. O. W. v. 't S. f 1,—; Mej. J. T.
f 1,—; Mej. C. H. G. f 1,—; S. A. f 5,—.
Thans zijn in het geheel bij ons blad
binnengekomen 559 giften tot een totaal
bedrag van f 4923.62. Giften kunnen wor
den afgegeven aan onze bureaux Groote
Houtstraat 93 en Soendaplein 37 of wor
den overgeschreven op onze postgiroreke
ning no. 38810 onder vermelding „Voor de
stille armen" en onder opgave, hoe men
zijn gift verantwoord wenscht.
Een bijzonder goed geslaagde foto van onze Koninklijke Familie,
gemaakt tijdens het bezoek van Koning Leopold der Belgen.
(De Franschen hebben elf leden
va/n een troep Duitsche lilliput
ters, die van de New Yorksche
tentoonstelling terugkeerden van
een Duitsch schip gehaald ter
interneering
Uit New York teruggekomen
Zijn ze op den Oceaan,
Kortweg „in beslag" genomen,
Toen zij huiswaarts wilden gaan.
Een soort grutten contrabande
En daar zit nu al dit grut
Dat het land heeft om te landen
Danig in de (lilli) put.
Want ook in die kleine menschen
Leeft een groote levensluot,
Leven even groote wenschen.
Als in ons, naar vreê en rust.
En nu gaan zij met z'n allen
Naar een onbekend adres,
Dat moet bitter tegenvallen
Na hun reuze dwergsucces.
't Lijkt u wellicht overbodig,
Maar daax'bij vergeet u vast,
Ook in oorlogstijd is noodig.
Dat men op de kleintjes past.
Oorlogszaken zijn ook zaken.
En dan blijft het tevens waar,
Naar u weet, veel kleintjes maken
Toch één groote met elkaar.
Frankrijk zal hen interneeren,
Stellig zonder haat en nijd,
't Zal het kleine nog wel eex-en,
Ook in dezen oorlogstijd.
SNEEUWWATTEN PAPIER
FLITTER
ETALAGEVERSIERING
HapieifiandeC Jtuys
GED. OUDE GRACHT 103, Telef. 11723
(Adv. Ingez. Med.)
Buitengewone dienstplichtigen
van 3 lichtingen
worden opgeroepen.
DE minister van defensie heeft Dinsdag in
de Tweede Kamer medegedeeld, dat in April
en Juni 1940 buitengewone dienstplichtigen van
de lichtingen 1938, 1939 en 1940, in den leeftijd
van 19 tot 22 jaar, zullen worden opgeroepen
Gewone en buitengewone dienstplichtigen zul
len elkaar aflossen.
Het woord is aan
Auerbach:
De onmisbare levenskunst is: al het
kleine als klein en het groote als groot
te beschouwen.
voor de Finsche regeering.
Eon ingezetene van Rottei-dam heeft, volgens
de N.R.Ct. een bedrag van hondei'dduizend gul
den ter beschikking gesteld van de Finsche
regeering uit sympathie en bewondering voor
het Finsche volk.
DIEFSTAL VAN EEN MOTOR.
HEEMSTEDE Woensdag
In de afgeloopen week is bij de politie aangifte
gedaan van diefstal van een buitenboordmotor uit
een schuitenhuisje aan den Breitrierweg alhier.
HEDEN: 10 PAGINA'S.
BINNENLAND
pag.
De „Tajandoen" wordt door een ander schip
vervangen. 2
Er is een staatsleening van f 300 millioen uitge
schreven, 2
De Spoorwegen rekenen op groote drukte met
de Feestdagen; raad om op bepaalde tijden
niet te reizen. 2
BUITENLAND
De Russen pogen een wig te drijven in Finland. 1
Engeland en Frankrijk hebben lot nauwe finan-
cieele samenwerking besloten. 5
Rusland neemt niet deel aan de besprekingen te
Genève. 5
Weer twee Engelsche schepen op mijnen ge-
loopen. 5
De „Bremen" is in Duitschland teruggekeerd. 5
Een Sovjet duikboot heeft een Duitsch schip tot
zinken gebracht. 5
Zeventien dooden bij een treinbotsing in
Duitschland. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: In het hooge Noorden. l
Mr. E. Elias: Van zeven heuvels. 3
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daarbuiten 3
De Tweede Kamer heeft de defensiebegrooting
z. h. st. aangenomen. 3
Van onzen militairen medewerker: Rust aan het
Westelijk front. 4
H.: Fairbank's beteekenis voor de film. 9
K. de Jong: Derde concert der Haarlemsche
Bachvereeniging. g
De Burgerlijke Stand van Haarlem Is opge
nomen on tf
