Jiunst
Minister de Man hier
te lande.
NIEUWS IN 'T KORT.
p
lui
Winterhanden
P.T.T. 25 jaar Staatsbedrijf
Ik ontdek Amerika.
W'
WOENSDAG 3 JANUARI 1940
HAARLEM'S D'AGEE'AD
Otn zich van het O. en O.-werk op
de hoogte te stellen.
Dinsdagavond is te 's-Gravenhage gearriveerd
Je Belgische minister De Man, die zich in ons
fend op de hoogte komt stellen van O. en O.-
rerk. Minister De Man heeft namelijk in België
net zijn ambtgenoot van de landsverdediging de
Biding van het overeenkomstige werk daar te
ande, hetwelk er werk-Elisabeth heet, dus ge-
loemd naar de Koningin-Moeder.
Wij mochten in hotel Centraal, waar de minis
ter zijn intrek heeft genomen, een ouderhoud
hebben met dezen bewindsman. Zeer bereidwillig
{af minister De Man een overzicht van de orga
nisatie, de werking en de resultaten van het werk
Jcr stichting-Elisabeth. Eendgen tijd geleden, bij
Je legeruitbreiding in 1936, is een dienst ingesteld
enaamd de dienst voor den vrijen tijd van den
oldaat, waarop thans het nieuwe werk is ge-
laseerd. Natuurlijk zijn er verschillen met het
ivereenkomstige werk in ons land en om die te
icstudeeren en daaruit gevolgtrekkingen te ma
len vertoeft minister De Man een enkelen dag
jn ons land.
De „Vereeniging zonder Winstbejag" is opge
licht krachtens regeeringsbesluit, met particuliere
inedewerking. Uit particuliere bronnen zijn drie
(nillioen francs binnengekomen, terwijl de nor
male uitgaven bestreden worden uit het regee-
flngscrediet van 750.000 francs per maand. Een
"lijzondere staf onder leiding van de genoemde
ewindslieden verricht het uitvoerende werk. Van
le vele afdeelingen van het werk heeft dde voor
e sport het grootste succes. Er woirden vertoo-
.lingen georganiseerd, die een opvoedend of op
leidend karakter dragen. Gemobiliseerde wieier-
laonpioenen en boksers reizen rond en geven ver
jarende voorstellingen. Een nadeel hiervan is,
lat hiervoor groote zalen nood'ig zijn, zoodat de
jldaten „in de rimboe" zooals de minister dit
.oemde hieraan niets hebben. Er bestaat voorts
n afdeeling muziek, zang, tooneel enz., waarbij
jebruik wordt gemaakt van gemobiliseerde kun-
itenaars; ook worden met behulp van acht wa-
[gens bioscoopvoorstellingen gegeven.
Een zeer belangrijke afdeeling is die van bi-
iliotheek en onderwijs.
De afdeeling onderwijs zal van 15 Januari af
jeginnen met het geven van onderricht in de
E.g. tweede taal, d.w.z. Fransch voor de Vlamin
gen en Vlaamsch voor de Walen. Dit onderwijs
kal zeer elementair zijn en een bijzondere wijze
kal worden gevolgd: de nationale zenders zullen
telken middag een half uur radiofonisch taal
onderricht geven. Dit zal de grondslag van het
taalonderwijs zijn. Naar de minister verklaarde,
bestaat er in het leger een groote behoefte aan
de tweede taal, daar de tegenstelling tusschen
Walen en Vlamingen kunstmatig blijkt te zijn
geweest: er bestaat een zeer goede verstand
houding onderling.
Een ander belangrijke afdeeling is die van de
jSoldatentehuizen, waarvan men twee soorten
kent, n.l. die door particuliere inrichtingen wor-
opgericht en door het werk geïnspecteerd en ge
subsidieerd, en die door het werk zelf warden
ingericht.
Eenigen tijd nadat onze soldatenkrant „De
Wacht" is verschenen, heeft België eveneens een
een soldatenblad, dit verschijnt in de twee talen
en wordt geredigeerd door gemobiliseerden. Het
bevat oneer illustraties dan „De Wacht", aldus
deelde ons min. De Man mede en is ook minder
officieel. Het blad, dat gratis wordt uitgereikt (één
krant voor tien man) heeft een groot succes.
Naast het Elisabeth-werk wordt ook veel ge
daan door de plaatselijke vereenigingen en op
eigen initiatief van de leger-eenheden. De be
doeling van het werk is dan ook, daar ontwik
keling en ontspanning te brengen, waar dit an
ders niet mogelijk is en overigens het particuliere
initiatief aan te wakkeren en het peil te fixeeren.
Door de gladheid van den weg
verongelukt.
Dinsdag is onder Ressen (nabij Eist) een on
geluk gebeurd, dat den bejaarden gehuwden ar
beider J. Jansen het leven heeft gekost. De man
trachtte, op zijn rijwiel gezeten, een stilstaande
vrachtauto te passeeren, doch kwam door de
gladheid van den weg ten val. Hij sloeg eerst
met het hoofd tegen den wagen en vervolgens
tegen den grond. Met een ernstige schedelbasis-
fractuur werd de man een woning in de nabij
heid binnengedragen. Enkele oogenblikken later
overleed hij aan de ongeloopen verwondingen.
Wijziging van de wet op de
Personeele Belasting.
Wetsontwerp ingediend.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijziging en
aanvulling van de artikelen 10 paragraaf 1, en 11,
paragraaf 1, der wet op de personeele belasting.
In art. 94, letters d en e, van het ingetrokken
ontwerp van wet, houdende heffing van een natio
nale inkomsten- en winstbelasting en wijziging van
enkele belastingwetten zoo lezen wij in de me
mories van toelichting kwamen twee bepalingen
voor, welke technische verbeteringen van de wet op
de personeele belasting 1896 beoogden. In het voor-
loopig verslag van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal in zake het genoemde wetsontwerp wer
den ten aanzien van deze bepalingen geen opmer
kingen gemaakt.
De ministers achten het wenschelijk, in het on
derhavige wetsontwerp opnieuw een voorstel tot
het aanbrengen van de genoemde verbeteringen te
doen.
De eerste verbetering Deoogt de huurwaardeschat
tingen te vergemakkelijken en de uitkomst van die
schattingen juister te maken. Indien ook de huur
prijs van een gedeeltelijk vrijgesteld gebouw (waar
in bijv. een bergplaats voor bedrijf aanwezig is)
kan worden gebezigd als leidraad bij de schatting
van de huurwaarde van het belaste gedeelte, zal
de uitkomst van de schatting voor den belasting
schuldige ook begrijpelijker zijn dan thans nogal
eens het geval is.
Ten aanzien van de tweede voorgestelde bepaling
merken de ministers op, dat de reductie, welke ge
noten wordt door vele bewoners van ambtswonin
gen, in een aantal gevallen veel te ver gaat, name
lijk indien de belastingplichtige meer dan een ambt
bekleedt doch slechts in een hoedanigheid een
ambtswoning aangewezen heeft gekregen, en voorts
ingeval de woning door een aantal ambtsbekleeders
die een gezin vormen, gezamenlijk wordt bewoond.
Onder meer bij onder wij zere en bij onderwijzeressen
komt dit laatste voor.
Militairen wenschteii Amsterdam's
burgerij geluk.
Dinsdag heeft de burgemeester van Amster
dam, dr. W. de Vlugt, op het stadhuis de geluk-
wenschen in ontvangst genomen van de Amster-
damsche militairen, die gelegerd zijn in het 7e
regiment, te Amersfoort. Op origineele wijze zijn
deze felicitaties overgebracht. Met toestemming
der militaire autoriteiten was de bekende wiel
renner Piet van Nek 's morgens om 9 uur uit
Amersfoort gestart. Hij had een eikenhouten
koker bij zich, waarin een fraaie oorkonde was
gestoken.
Op deze oorkonde, welke dr. de Vlugt om 12
uur van Piet van Nek in ontvangst nam, stonden
de gelukwenschen aan den 'burgemeester en de
burgerij van Amsterdam vermeld. Bovendien
spraken de militairen de hoop uit, dat zij spoe
dig naar hun stad zouden kunnen terugkeeren.
Voorts was men erkentelijk voor de bijzondere
zorgen, welke de hoofdstad aan zijn gemobili
seerde inwoners besteedt.
De burgemeester dankte voor dit bewijs van
saamhorigheidsgevoel. Vervolgens keerde van Nek
per fiets naar Amersfoort terug.
Felle brand te Escbaren.
Dinsdagmiddag omstreeks twee uur is brand
ontstaan in het café annex bakkerij van den heer
van Raay, hetwelk gelegen is in de nabijheid
van de kerk midden in het dorp Escharen. In
een ommezien stond zoowel het café als de bak
kerij in lichter laaie. Het vuur sloeg na korten
tijd over op de groote boerderij van den land
bouwer Peters. Men slaagde er in den inboedel
en het vee tijdig in veiligheid te brengen. De
brandweer kon niet verhinderen, dat de boer
derij tot den grond toe afbrandde. Ook het
café en de bakkerij gingen geheel verloren, even
als de inboedel.
DE KRIJGSRAAD TE DEN BOSCH.
Bij K.B. is
le. aan mr. W. M. van Lanschot op grond
van het bereiken van de wettelijke leeftijdsgrens
met ingang van 1 Januari 1940 eervol ontslag
verleend als president van den krijgsraad voor de
landmacht te 's-Hertogenbosch.
2e benoemd voor den tijd, dat de tegenwoordige
algemeene mobilisatie voortduurt en Nederland
niet in een oorlog wordt getrokken tot president
van den Krijgsraad voor de landmacht te 's-Her
togenbosch mr. W. H. van Lanschot, met ingang
van 1 Januari 1940 eervol ontslagen als president
van vermelden krijgsraad.
MILITAIRE AUTO GESLIPT
Een zwaar- en een licht gewonde.
Op den Zutfenschen straatweg te Brummen is
een militaire auto met drie inzittenden geslipt
en in volle vaart tegen een boom terecht ge
komen.
Een luitenant kreeg verwondingen in het ge
zicht. De dienstplichtige B. uit Doetinchem is
ernstig gewond naar het militaire hospitaal te
Zutfen overgebracht. De bestuurder van de auto
kwam met den schrik vrij. De auto werd zwaar
beschadigd.
G|f O-- Snel en goed
riep, iVou, fijn. helpen hierbij
altijd een poeder of cachet van Mijnhardt.
Mijnhardt's Poeders per stuk 8 ct. Doos 45 ct.
Cachets, genaamd „Mijnhardt jes"2 st. lOct. Doos 50ct
(Adv. ingez. MedJ
Bij Zwolle's burgemeester werd
ingebroken.
Te Zwolle is ingebroken bij den burgemeester,
den heer Van Walsum, meldt de „Zwolsche Crt."
Door het indrukken van een ruitje in de bijkeu
ken, dat gezet was in lood, kon iemand de sluiting
bereiken van het raam, die van buiten zichtbaar is.
Toen het raam geopend was, is men binnenge
klommen en door de bijkeuken gekomen in de keu
ken. Nadat hij zich hier aan eenige eetwaren had
te goed gedaan, is de inbreker zijn tocht door de
benedenwoning begonnen en daarna naar de 1ste
étage gegaan, waar hij binnenging in de slaapka
mer van den heer en mevr. v. Walsum. Op een
kaptafel lag een portemonnaie en portefeuille en
een gouden horloge met ketting van den burge
meester evenals een beursje van mevrouw. De in
breker heeft deze weggenomen, is naar beneden
gegaan, heeft de portefeuille en portemonnaies
leeg gemaakt en het huis door de gewone keuken
deur aan de achterzijde verlaten.
Weer bandjirs op Sumatra's
Oostkust.
Drie inlanders verdronken.
MEDAN, 2 Jan. (Aneta-AJ7.P.) De regens, wel
ke opnieuw inzetten, hebben bandjirs veroorzaakt
en verschillende rivieren nabij Tebing-Tinggi (een
vrij belangrijk centrum van de rubber-cultuur)
welke plaats gedeeltelijk onder water staat. Het
verkeer op den weg is gestremd. In een kampong
bij Tebing-Tinggi zijn drie inlanders door den
bandjir verrast en verdronken.
Momenteel is het water iets dalende.
Afmetingen der zes nieuwe
onderzeebootjagers.
De afmetingen van de zes onderzeebootjagers,
die Zaterdag jl. vanwege het Departement van
Defensie zijn aanbesteed zijn de volgende: lengte
65 meter, breedte 6.8 meter en diepgang 2 me
ter. Het standaard deplacement is 395 ton en de
maximum snelheid 24 mijl. De booten worden
bewapend met mitrailleurs van 40 millimeter en
dieptebommen.
Distributiekaarten voor militairen
die achterblijven van verlof.
Blijkens een mededeeling van den minister van
Economische Zaken kunnen militairen, die niet in
eigen voeding voorzien, zich, indien zij wegens
ziekte en dergelijke gevallen achterblijven van ver
lof na afloop van iedere week, dat zulks voort
duurt na het beëindigen van het tijdsbestek ge
durende hetwelk verlof is verleend wenden tot
den commandant van hun legeronderdeel met het
verzoek hun een verlofdistributiekaart, geldig
voor zeven dagen, te doen toekomen. Tegen inle
vering van deze kaart wordt op een distributie
kantoor rantsoenboekje 1 verstrekt, hetgeen bon
nen bevta ter verkrijging van in distributie ge
brachte goederen, in een hoeveelheid benoodigd
voor een week.
Te Utrecht is Dinsdag de nieuwe vleugel van het
stadhuis, grenzend aan de Ganzenmarkt, in gebruik
genomen.
De tentoonstelling Honderd jaar Fransche
beeldhouwkunst „Rondom Rodin" in het Stedelijk
Museum te Amsterdam is Dinsdagavond gesloten.
Er zijn meer dan 53.000 bezoekers geweest.
Te Apeldoorn is een collecte voor het Finsche
Roode Kruis gehouden, welke collecte ongeveer
f 4300 heeft opgebracht.
Commissarissen van de N. V. Eerste Ned.
Rijwiel- en Machinefabriek v.h. H. Burgers stellen
voor het dividend op 6 pet. (v. j. 5 pet.) te bepalen,
Uit een benedenhuis in de Albrecht Dürer-
straat te Amsterdam zijn sieraden, ter waarde van
f 1500, gestolen.
Op 77-jarigen leeftijd is te 's Gravenhage
overleden de heer' D. A. P. Koning, oud-directeur
van het marine-etablissement te Soerabaja.
- Een 24-jarige vrouw uit Vlaardingen, die haar
pasgeboren kindje had gedood, is tot een jaar ge
vangenisstraf veroordeeld, waarvan zes maanden
voorwaardelijk.
Amsterdamsche Gemeentetram
jubileert.
Veertigjarig bestaan.
Dinsdagmiddag is in het administratiegebouw der
Amsterdamsche gemeentetram een receptie gehou
den ter herdenking van het veertigjarig bestaan der
gemeentetram.
De receptie werd bijgewoond door het volledige
college van burgemeester en wethouders van Am
sterdam. Namens het personeel bood de voorziter
van de feestcommissie, ir. W. Wijt. een gedenk
plaat aan voor het gebouw, die onthuld werd door
den burgemeester van Amsterdam, dr. W. de Vlugt.
D-! burgemeester wenschte in een toespraak den
directeur en het bedrijf geluk en deelde mede, dat
het H. M. de Koningin had behaagd te benoemen tot
ridder in de orde van Oranje Nassau, den heer J. J.
C. Groothof, administrateur der gemeentetram, ter
wijl was toegekend de eeremedaille verbonden aan
de orde van Oranje Nassau in zilver aan den heer
H Krol, chef van de wagenmakerij, en de eere-
medaiile verbonden aan de orde van Oranje Nassau
in brons aan den heer Beudeker, conducteur bij de
gemeentetram.
J. P. Wyers maakt hooger winst.
De bruto-bedrijfswinst van J. P. Wijers Indus
trie- en Handelsonderneming over het boekjaar
1939 bedraagt volgens het verslag f 935.168, tegen
f 461.115 over het vorige jaar. Na extra-afschrij
vingen wordt een onveranderd dividend van 8 pet.
uitgekeerd, terwijl de dividend-reserve met
f 180.000 tot f 360.000 wordt verhoogd.
De gang van zaken was gunstig, de verkoopen
hooger, terwijl de winstmarge door de vaste prij
zen gunstig werd beinvloed. De exploitatiekosten
zijn in verhouding minder gestegen dan de ver
koop.
Wat de gang van zaken betreft in het op 1 Oc
tober 1939 ingetreden nieuwe boekjaar wijst de
directeur op een groote toename in het bedrag
van den verkoop, ten deele veroorzaakt door
kwantitatieve vermeerdering, ten deele door prijs
stijging.
De vraag naar goederen blijft groot en de prij
zen blijven zich in stijgende richting bewegen.
De grondstoffenpositie van de industrie hier te
lande en de bestaande importmogelijkheid ge
ven de directie vertrouwen, dat zij aan die vraag
zal kunnen blijven voldoen.
Wintervoeten. Winteroorea
UROL tegen jeuk en zwelling
Doos 30 en 60 ct. Bij Apothekers en Drogisten.
(Adv. Ingez. MedJ
De jaarlijksche bijeenkomst van Ambtenaren bij de P.T.T. werd te Den Haag ook
bijgewoond door de ministers van Justitie en Binnenlandsche Zaken, prof. mr.
P. S. Gerbrandy en H. van Boeyen
Bijeenkomst in de Kon. Schouwburg
te 's Gravenhage.
Evenals andere jaren werd op 2 Januari een
bijeenkomst van P.T.T.-ambtenaren gehouden,
ditmaal in den Kon. Schouwburg te 's-Graven
hage.
De bijeenkomst had ditmaal een zeer bijzonder
karakter, doordat het feit werd herdacht, dat 25
jaar geleden door toepassing van de bedrijven-
wet de P. T. T.-diensten den vorm van staats
bedrijf kregen.
Als belangrijke punten in de geschiedenis van
't P.T.T.-bedrijf noemde ir. Damme in 'n rede o.a.:
Instelling van het postcheque en giroverkeer
(1918); radio-telegraafverbinding met Indië
(1923); luchtverbinding met Indië 11924 eerste
kruisgesprek met Indië 1927)instelling van
den postraad (1928 radiotelefonische verbin
ding met Indië; beeldteiegrafie (19311indienst-
stelling van den verreschrijver (Telex), dat o.m.
gebruikt wordt door het Algemeen Nederlandsch
Persbureau bij de nieuwsvoorziening aan de Ne-
derla,ndsche dagbladen, een nieuwsvoorziening,
welke vele, zoo niet alle. buitenlandsche bureaux
tot voorbeeld kan strekken.
Na het verleden besprak ir. Damme het he
den. Ook het P. T. T.- bedrijf is niet ontkomen
aan den invloed der tijdsomstandigheden, doch
dank zij het personeel, dat ondanks overuren en
andere moeilijkheden zijn taak met opgewekt
heid bleef vervullen, bleef het bedrijf zonder ha
peren loopen.
De toekomst is verontrustend. Maar ondanks
het feit, dat we allemaal een stuk achteruit gaan.
veel moeten verliezen, behouden wij ook veel.
waarvoor wij dankbaar kunnen zijn, en waaraan
wij onze beste krachten kunnen geven. Spr.
wenschte ten slotte allen het beste in 1940 toe.
De minister van Binnenlandsche Zaken, de
heer H. van Boeyen. betrad vervolgens het po
dium en zeide, dat het eigenlijk niet gebruike
lijk was, dat de minister deze bijeenkomst bij
woont. Dat spr. er thans wel was. had een bij
zondere reden en dat was die van het jubileum
van P.T.T. De minister wenschte den directeur-
generaal het beste voor 1940 toe, en hoopte
voorts, dat de bestaande harmonie tusschen
P.T.T. en binnenlandsche zaken altijd gehand
haafd zal blijven.
Hierna overhandigde de minister met enkele
toepasselijke woorden de uitgereikte onder
scheidingen aan de begiftigden en spelde de on
derscheidingen eigenhandig op hun borst.
Wist U dat in
San Francisco
Een spertijd voor liet centrale
verwTarmingsbedrijf.
In de Nederlandsche Staatscourant is een be
schikking van den minister van economische za
ken gepubliceerd waarbij wordt overgegaan tot
het instellen van een zoogenaamden spertijd op
grond van de vestigingswet kleinbedrijf 1937
voor het centrale-verwarmingsbedrijf.
Met ingang van heden is het verboden een in
richting, bestemd of mede bestemd voor de uit
oefening van dezen bedrijfstak te vestigen zon
der vergunning van den minister van economi
sche zaken.
Deze vergunning is evenzeer vereischt ten
aanzien van de uitbreiding van het in een in
richting uitgeoefende bedrijf met de uitoefening
van dezen bedrijfstak, zoomede ten aanzien van
de voortzetting van het in een inrichting uit
geoefende centrale-verwarmingsbedrijf, in geval
van wijziging in de personen van de ondernemers.
in Haarlem
en daarbuiten.
De beeldende kunstenaar in 1940
Het geval wordt er niet beter op als we telkens
herhalen en hooren herhalen dat deze tijden voor
de beeldende kunstenaars al buitengewoon on
gunstig zijn. Wij weten dat nu langzamerhand
wel en als, op den Oudejaarsavond, wij ons achter
de nog blanke blocnote zetten om het wekeiijksch
artikel voor de krant te schrijven, gaan ondanks
dat, onze gedachten toch dien kant uit en vragen
we ons af: wat kan 1940 voor de vaderlandsche
schilders en beeldhouwers aan beloften of teleur
stellingen in petto houden?
We hebben het in de laatste weken, naar aan
leiding van de tentoonstelling in het Rijks Mu
seum, zoo vaak gehoord: „waar blijven die drie
duizend en zooveel kunstwerken, en waar leven
die meer dan negenhonderd autisten van, dde ze
ln het aanschijn geroepen hebben?"
Ik wacht me er voor die vraag, zelfs met een
schijn van zekerheid, te beantwoorden. Er is im
mers niemand die dat weet en ieder antwoord zou
noodzakelijk moeten berusten op vage en in de
lucht zwevende vermoedens. De statistiek heeft
zich met de existenties in de vrije beroepen dei-
kunstenaars nog niet bezig gehouden voor zoover
het schilders, grafici en beeldhouwers betreft, en
het lijkt mij erg verstandig van die statistiek dat
ze dat heeft nagelaten. Het is een terrein vol hin
dernissen en staketsels, vol greppels en molshoo-
pen, waar ze zich op zou begeven, en als wij er
dan toch een oogenblik onze gedachten over wil
len laten gaan, dienen wij een paar dingen van
te voren vast te stellen. In de eerste plaats dat
wij ons uitsluitend houden bij het materieele be
staan van hen, die kunst produceeren, en ons niet
op dit oogenblik door aesthetische voorkeuren of
min of meer gefundeerde artistieke inzichten la
ten afleiden. Doch in de tweede plaats dat wij ons
ook niet stellen naast den al te nuchteren meneer
die, toen een jong artist, teleurgesteld over de
ontvangst van zijn werk, hem zei: „ik moet toch
leven" ten antwoord gaf: „daar zie ik de nood
zakelijkheid niet van in". Dat antwoord was grof
en arrogant
Wij willen dan de kwestie zuiver stellen als een
van productie en consumptie, en dan constatee-
ren, dat de laatste afnam naarmate de eerste is
toegenomen. Als wij den verminderden afzet uit
sluitend op rekening stellen van de verminderde
kooplust en koopkracht van het vaderlandsch
publiek, dan raken wij de zaak slechts ten deele
en veronachtzamen den export, die zoowel in de
zeventiende eeuw als in den bloeitijd der Haag-
sche school van groote beteekenis was en, mate
rialistisch gezien, de zaak der kunst feitelijk op
pooten hield en tot een loonend bedrijf maakte,
ook voor den kunstenaar. Indien een lezer in het
hart gegriefd wordt door deze burgerlijk nuchte
re terminologie, moet hij voor ditmaal de rest van
ons artikel maar ongelezen laten. Wij spraken im
mers af, dit keer alle aesthetische en gevoels
kwesties buiten bespreking te houden.
Die export van onze kunst van hedenbe
staat niet meer. Een uitzonderingsgeval daarge
laten misschien. En dat dateert niet van gisteren
of van de laatste reeks crisisjaren, doch ze is
langzamerhand, en aanvankelijk onopgemerkt,
verdwenen en verdrongen uit de buitenlandsche
belangstelling. Een aanvaardbare verklaring daar
van is wel te geven, doch zou buiten ons onder
werp vallen. Het feit is er nu eenmaal.
De toegenomen productie is voor een deel aan
dien bloeitijd van den export te verbinden, doch
nog meer aan de gewijzigde inzichten hier te lan
de (en elders) inzake schilderkunst; inzichten, die
steeds meer en meer welwillend werden t. a. v. de
eischen, die aan het positieve kunnen der kunste
naar gesteld werden. Een tot op zekere hoogte
maar dan ook niet verder waardeerbaar dilet
tantisme en een, met schilderen in verwijderd
verband staande frasenkunst, vroegen en verkre
gen een plaats in de openbare belangstelling. Te
gelijkertijd verloor een deel der solide en kundig
gebleven Hollandsche productie het eigenaardig
vaderlandsch cachet, ging onderduiken in den
Europeeschen geest zonder in dien geest briljan
te figuren op te leveren. Wat ook niets zou heb
ben uitgericht: een enkele Van Dongen redt de
Hollandsche schilderkunst niet.
Zoo ligt, meen ik, de zaak voor de Hollandsche
schilders van vandaag. De tentoonstelling in het
Rijksmuseum geeft van den toestand een vrij
juist beeld. Wij hebben nog knappe schilders ge
noeg, aardige en alleraardigste dilettanten
overvloed, wij zijn van alle markten thuis en heb
ben geen enkele strooming in de kunstproductie
aan ons laten voorbijgaan. Doch het totaalbeeld
is even verward als de toestand der wereld op de
zen dag. Individueel redt de ééne kunstenaar zich
een beetje beter dan de andere, heeft een beetje
meer geluk of wat betere relatiesmaar om
niemands arbeid wordt gevochten.
Integendeel, waar de grootste belangstelling
voor schilderkunst nog aan den dag treedt, is die
thans op oude schilderijen gericht. Officieele en
half-officieele instanties spannen zich in om
daarvoor het publiek te winnen en de handel in
die objecten maakt zich breed. Dat is niet leuk
voor de levende schilders. Wie hun een goed hart
toedraagt kan hun dan ook voor 1940 niets beters
wenschen dan een strengere, onderlinge, eerlijke
selectie; den moed het eigen eerlijk gemeende
werk rustig voort te zetten, ondanks alles, en het
geluk dat de liefhebbers zich weer de regelen van
den dichter gaan herinneren (ze zijn niet van
Boutens, maar dat doet er niet toe)
De Kunst van d'eigen tijd
Laat beter met zich praten
Dan oud. haif-nieuw, geflikt.
Doch vol certificaten.
J. H. DE BOIS
1ST u dat in San Francisco één van de
populairste vijf Amerikaansche burgers
woont? Hij verdient tachtigduizend dol
lar per jaar Hij werkt drie maanden en
de overige negen maanden mag hij doen waar hij
zin in heeft. Hij was vroeger havenarbeider. Hij
heeft een restaurant dat beheerd wordt door zijn
broer en dat alleen daarom zoo goed gaat, omdat
zijn naam op den gevel prijkt. Ze adverteeren
kauwgom, sigaretten en haarwater met zijn naam
en alleen omdat hij zegt dat dit kauwgom zoo goed
voor zijn tanden is, dat die sigaretten zoo goed voor
zijn keel zijn en dat dit haarwater zoo best voor zijn
haar is, werden er honderd millioen pakjes kauw
gom, vijftig millioen pakjes sigaretten en drie mil
lioen flesschen haarwater van die merken méér ver
kocht. Daarmee verdient hy nog dertigduizend dol
lar extra. Hij is vorige maend getrouwd met een
fi-mactrice, waarvan nog nooit iemand had gehoord.
Maar omdat zij nu met hèm getrouwd is, heeft zij
salaris-opslag gekregen: 25.000 dollar méér. Toen
het huwelijk tusschen hem en haar werd voltrokken
stonden er 30.000 menschen voor de kerk en in de
kerk zelf waren er 2000. Na afloop van de huwe
lijksinzegening was er receptie in zijn restaurant.
Er kwamen 10.000 menschen feliciteeren. Waaronder
de burgemeester van San Francisco en de gouver
neur van Californië. Er werden op die receptie
sandwiches gepresenteerd en champagne geschon
ken. En zijn broer, de restaurateur, heeft bekend
gemaakt, dat dien middag het volgende is gegeten
en gedronken: 4000 brooden, 300 kalkoenen, 170
kippen, 50 kilo boter, 98 hammen, 2200 flesschen
champagne. Hij is met zijn bruid door een achter
deur verdwenen. De huwelijksreis ging naar
Mexico. Het paar zal daarna een villa in de bergen
bij San Francisco betrekken. Een nieuwe villa, die
hy pas heeft laten bouwen: 12 kamers, 6 badkamers
en een garage voor zijn 4 auto's. Het huwelijksge
schenk dat hij haar heeft gegeven bestond uit
juweelen ter waarde van 30.000 dollar. De villa
heeft 110.000 dollar gekost. De inrichting: 80.000
dollar. Al deze cijfers zijn ontleend aan de kranten,
die al dit belangrijke nieuws op de eerste pagina
hebben afgedrukt met iets grootere letters dan den
oorlog in Europa. Hij is nog geen dertig jaar. En op
zijn 20ste jaar was hij nog havenarbeider. Zijn
naam? Joe Dimaggio. Zyn beroep? Baseball-speler.
Wist u dat San Francisco een stad is met evenveel
inwoners als Amsterdam en wanneer u de voorstad
Oakland er bij rekent: met meer dan een millioen
inwoners, ongeveer vijftien tooneelstukken per jaar
worden gegeven? Dat San Francisco geen enkel
eigen tooneelgezelschap bezit? En dat er vele avon
den zijn dat er heelemaal niets op tooneelgebied
te doen is, terwijl San Francisco de rijkste stad van
de Vereenigde Staten heet te zijn met vele rente
niers en vele millionaire. Maar San Francisco heeft
n eigen orkest, dat op 't oogenblik geleid wordt door
den ook in Nederland welbekenden Pierre Mon-
teux. En drie maanden per jaar is er opera.
Wist u dat in San Francisco vele straten zóó steil
op en af gaan zeven heuvels op en af dat ge
in die straten bijna nooit een wandelaar tegenkomt,
dat de meeste bewoners van die straten een auto
hebben en dat ieder ander gebruik maakt van
kabeltrammetjes, die op 't eindpunt op een draai
schijf rijden en dan omgedraaid worden door de
conducteurs en wanneer die het niet klaar spe
len kunnen: met behulp van de mannelijke
passagiers?
Wist u dat in San Fransico de grootste Chineezen-
wijk buiten Azië is? Er wonen daar 25.000 zonen,
dochters, opa's en kleinkinderen van het Hemelsche
Rijk. Het ziet er in dat Oostersche stadje in de
Amerikaansche stad gezellig, helder en welvarend
uit. Maar die 25.000 Chineezen, die één-vijf-en-dertig
ste deel van de bevolking vormen, leveren één-vierde
deel van de tuberculose-gevallen van San Francisco
op. Oorzaak: de weinig-hemelsche woningtoestan
den. Dikwyls wonen acht volwassen menschen in
één kamer waar geslapen, gekookt en geleefd wordt
en waar geen ventilatie is.
Wist u dat in San Francisco één schilderijenmu-
sfcum is, waar Nederland vertegenwoordigd is met
Bteughel's Toren van Babel, met enkele middel
matige Mauve's en Marissen, met een Neuhuys en
enkele minderbekende 17de eeuwers? Maar eind-
December komt in dat museum een groote tentoon
stelling, waarvan Vermeer's Melkmeisje een der
hoogtepunten zal zyn.
Wist u dat in San Francisco dat een van do
mooiste steden van de wereld is, langs een van de
schitterendste kustlandschappen ter wereld tus
schen de rotsen, waar de Stille Oceaan tegen aan
spoelt een open plekje was dat men nu heeft aan
gevuld met„rotsen" van papier maché? En dat
er aan die kust twee „Hollandsche" windmolens
staan, die men hier „de grootste van de wereld"
noemt, terwijl bijna iedere echte Hollandsche
windmolen anderhalf a twee maal zoo groot is?
Wist u dit allemaal niet?
Wel, dan weet u het nü....
Mr. E ELIAS,
Stervend naast zijn rijwiel gevonden
Jongen door de koude bevangen.
Dinsdagmorgen werd op het Toepad te Rot
terdam de 17-jarige fabrieksarbeider W. Wiul-
fraat in stervenden toestand naast zijn rijwiel
gevonden. De jonge man werd per auto van den
G. G. D. naar het ziekenhuis Coolsingel gebracht,
waar bij aankomst bleek, dat hij reeds was over
leden. Aangezien het lijk geen teekenen. welke op
een gewelddadigen dood wijzen, vertoonde, wordt
aangenomen dat de Jongen door de koude li
bevangen.
