Koudegolf over Finland
Gevechtsactie vrijwel stilgelegd
NIEUWS IN 'T KORT
Het Fransche Imperium in den oorlogstijd.
WOENSDAG 3 JANUARI 1940
HAASEEM'S DAGBEAD
5
De gevechten aan het front van Salla en
van Petsamo in Noord Finland zijn prac-
tisch tot stilstand gekomen tengevolge
van de intense koude, zoo meldt het in Hel
sinki verschijnende dagblad „Sanomat". De
operaties in het gebied van Petsamo, zoo
schrijft het blad, zijn beperkt tot activiteit
van patrouilles in een temperatuur van 22
graden onder nul.
Het Finsche front strekt zich hier uit tot aan
de Noonsche grens. De strategische groote weg
van Rovaniemi naar de IJszee wordt zwaar on
dermijnd door de Finnen, terwijl zij de terug
trekkende Russische strijdkrachten achtervol
gen. Vele bekende skiloopers hebben vrijwillig
dienst genomen en bevinden zich thans bij de
strijdende troepen, o.m. Vannimen.
Een speciale correspondent van Reuter bij
het Finsche leger heeft gisteravond uit Wi-
borg geseindEen hevige sneeuwstorm heeft
de gevechtshandelingen in de Landengte
van Karelië bijna tot stilstand gebracht.
Het Zondag door het Roode Leger tegen de
Mannerheim linie ingezette offensief is daar
door verloopen. Het zicht boven het front was
gistermiddag verdwenen. Alle doelen lagen
achter een ondoordringbaar wit gordijn ver
scholen.
Uit de laatste militaire berichten uit Hel
sinki blijkt, dat er nog geen systematisch Rus
sisch offensief tegen de Mannerheimlinie is in
gezet. Russische krijgsgevangenen vertellen dat
een deel der reusachtige reserves, welke onlangs
aangekomen zijn, aan dit front reeds in het vuur
gebracht zijn. Dit schijnt te worden bevestigd
door het feit, dat vele gesneuvelde of gevangen
genomen Russen veel jonger, beter gekleed en
ook beter uitgerust waren. Naar gemeld wordt,
worden op meer dan één punt de Russische
soldaten gedwongen voor de tanks uit te loopen
om den weg te effenen en met het oog op de aan
wezigheid van mijnen.
Een correspondent van Reuter die juist te
ruggekeerd is in Wiborg van een bezoek aan het
front in de nabijheid van de Vuoksi aan de Oost
zijde van de Karelische landengte, meldt, dat
toen hij gisteren de frontloopgraven bereikte er
teekenen waren van een ochtendaanval der
Russen. De aanval werd snel afgeslagen. Men kon
tal van lijken van Russen zien liggen op het
prikkeldraad voor de Finsche loopgraven.
De correspondent van Reuter vertelt verder:
Een voorbeeld van den moed en de bekwaamheid
der Finsche troepen kan gegeven worden door
het verhaal van een patrouille in den sector, dien
ik bezocht. De patrouille bestond uit een officier
en drie manschappen. Zij drong door tot tien
kilometer achter de Russische linies. Toen de
mannen terugkeerden, werden zij ontdekt door
negen Russen. Nauwelijks hadden zij deze vijan
den verslagen of nog zeven Russen, die de scho
ten hadden gehoord, kwamen aan. Ook zij wer
den neer geschoten. De Finnen brachten de lij
ken van drie Russen mede, waaronder het stof
felijk overschot van een groepsleider. Op de lij
ken werden papieren gevonden, die waardevolle
inlichtingen behelsden.
Het Dinsdag uitgegeven Finsche legerbe-
richt meldt: „De eerste dagen van het jaar
was het betrekkelijk rustig op de Landengte,
met uitzondering van schermutselingen tus-
schen patrouilles en afmattingsvuur der ar
tillerie, dat van tijd tot tijd vrij hevig werd.
Aan het Oostelijk front werden gevechten ge
leverd op verschillende punten langs het front
ten noorden van het Ladogameer, tengevolge
waarvan onze troepen wederom hun stellingen
verbeterden. In de richting van het meer La-
vajarvi heeft de vijand Maandag den geheelen
dag aangevallen, geteund door tanks. Hij werd
echter afgeslagen en een tank werd vernield. Te
De brand in de Pauselijke
Kanselarij.
Onvoorzichtigheid of kwaadwilligheid
de oorzaak.
Het onderzoek naar de oorzaak van den brand in
de Pauselijke Kanselarij te Rome heeft uitgewezen
dat het niet mogelijk is dat de brand door kort
sluiting is ontstaan. De oorzaak is te zoeken ofwel
in onvoorzichtigheid, ofwel kwaadwilligheid. Ver
scheidene personen, die hebben deelgenomen aan
herstelwcrkzaaamheden, moeten zich ter beschik
king van de politie houden.
Zweedsch stoomschip op een mijn.
Noorsch schip redt een deel der bemanning.
Enkele dagen geleden is het Zweedsche s.s. „Lars
Magnus Trozelli", groot 1387 ton, gezonken bij de
oostkust van Engeland, na op een mijn te zijn ge-
loopen. De meeste leden der bemanning, die uit 22
koppen bestond, zijn gered door een Noorsch stoom
schip.
Estlandsch vaartuig vermist.
In Estlandsche scheepvaartkringen» heerscht on
gerustheid over het 1173 ton groote Estlandsche
s.s „Mina" waarvan men sedert 11 December niets
gehoord heeft. Het schip voer met een bemanning
van 17 koppen op de Noordzee. Men acht het waar
schijnlijk, dat het schip op een mijn geloopen is.
HERSTEL VAN DE KERK VAN HET HEILIG
GRAF VRIJWEL VOLTOOID.
Uit Jeruzalem:
De herstelwerkzaamheden in de kerk van het
Heilig Graf. welke enkele jaren geleden zijn be
gonnen. zijn voor het oudste deel van de kerk
gereed. De bekende kapel van Sint Helena, waar
van de stijl een mengsel is van Romaansch, By-
zantijnsch en Gothisch, is hersteld. Hierbij zijn
fraaie kapiteelen uit den tijd van keizer Ha-
drianus. oude tegelvloeren en twee altaren uit
den tijd der Kruistochten aan het daglicht ge
komen.
Nieuwjaarsrede van Kallio.
HELSINKI, 1 Januari (Havas). De president,
van Finland, Kiosti Kallio, heeft ter gelegenheid
van het nieuwe jaar een radiotoespraak gehou
den, waarin hij in de eerste plaats een opsomming
gaf van de jongste gebeurtenissen en wees op de
bedoelingen van het Russische imperialisme. Ver
volgens gaf hij uitdrukking aan zijn dankbaarheid
jegens de verdedigers des lands, waarbij hij betoog
de, dat het land voort zal gaan met zijn last te dra
gen. Tenslotte bracht hij dank aan de vrienden
van Finland en wenschte hij Finland en zijn vrien
den in het buitenland een gelukkig jaar toe, waar
bij Gods zegen afsmeekte voor de bescherming
man het Finsche volk
Altoojokki werd een der vijandelijke bases
beurtelings door elk der beide partijen in den
loop van den dag bezet. Toen onze troepen de
basis innamen maakten zij 3 machinegeweren
een veldkeuken, 400 overjassen en ander mate
riaal buit. Te Kuhmo deed de vijand een aanval
in de richting van Rasti, doch hij werd afgesla
gen. Te Suomussalmi werden de zuiverings
operaties voortgezet op 't door onze troepen ge
nomen terrein. De achtervolging van den vijand
in de richting van Juntusranta werd voortge
zet. Eldèrs bedrijvigheid van patrouilles en artil
lerie.
Het vijandelijke slagschip „October Revolutie"'
heeft de forten van Koivisto zonder noemens
waard resultaat gebombardeerd. Afgezien van
levendige bedrijvigheid in de lucht was het elders
aan de kust rustig. De vijandelijke luchtmacht
heeft vooral Turku en Oulu gebombardeerd. Vol
gens de tot dusverre ontvangen berichten zijn in
beide plaatsen enkele burgers omgekomen of ge
wond. Er is ook schade aangericht.
Op andere plaatsen zijn kleinere luchtaan
vallen ondernomen, die voor zoover bekend, geen
menschenlevens gekost hebben of schade ver
oorzaakt.
Ten slotte meldt het communiqué dat de
Finsche luchtmacht en het afweergeschut vol
gens bevestigde berichten Maandag zeven bom
bardementsvliegtuigen hebben neergeschoten.
De Finsche overwinning bij
Suomussalmi.
De overwinning, die de Finnen Zaterdag be
haald hebben bij Suomussalmi, is het resultaat
van een welvoorbereid plan der militaire autori
teiten in deze streek, zoo meldt Havas. Alvorens
aan te vallen, wachtten de Finnen tot dat de
Russen zich in de impasse van Kantajarvï had
den begeven. Tevoren hadden zij de Sovjet-Rus
sische voorhoede tot wanorde gebracht en de
verbinding tusschen de Russische detachementen
onderling verbroken. De Russische troepen
streden drie dagen, den vierden dag overwonnen
de Finnen.
Verscheidene duizenden Russen vonden den
dood en een groot aantal ging teloor in het woud,
waar Finsche skipatrouilles de achtervolging op
zich namen.
Het Russische legerbericht.
Het hoofdkwartier van het militair district
Leningrad deelt mede: „Op 2 Januari heeft zich
aan het front niets van belang voorgedaan.
Wegens het ongunstige weer heeft de Russische
luchtmacht slechts verkenningsvluchten ge
maakt".
De Fransclie legerberichten.
Het Fransche avondlegerbericht van Dinsdag
luidt: „De gewone bedrijvigheid der afdeelingen,
die met den vijand in contact zijn. Gedeeltelijke her
vatting der activiteit in de lucht aan beide zijden".
Het legerbericht van hedenmorgen zegt: „Er valt
niets te vermelden".
De geallieerden en de Finsche zaak.
Twee overwegingen voor steun.
De diplomatieke redacteur van de Manchester
Guardian schrijft:
„De geallieerden zijn ervan overtuigd dat een
nederlaag van Finland ernstig nadeel zou berokke
nen aan hun eigen zaak, niet alleen op moreel ge
bied, doch ook uit strategisch oogpunt. De aan
wezigheid van de Duitsch-Russische bondgenooten
aan de Noord-Atlantische kust, te Petsamo aan de
Varanger-fjord en te Narvik, zou een gevaar be-
teekenen voor de noordelijke maritieme verbin
dingswegen van Engeland. Zij zou om zoo te zeggen
neerkomen op een overvleugelende beweging,
waardoor de Duitsch-Russische coalitie een eind
zou trachten te maken aan de impasse aan het
westelijk front en de maritieme kracht van Enge
land in het noord-oosten te bedreigen. Het zijn ge
varen van dezen aard, die de geallieerden nood
zaken, de Finnen te steunen."
Duitsch schip mag Brazilië niet
verlaten.
„Windhuk" weigert lading wol te lossen.
SANTOS (Brazilië), 3 Januari (Reuter)
Het Duitsche schip ..Windhuk" is op ver
zoek van de Dreyfus Maatschappij te Lon
den verboden de haven te verlaten, op grond
van de weigering 27 balen wol te lossen,
wegende 63 ton, welke het schip voor den
oorlog te Port Elizabeth aan boord had
genomen. Het schip heeft 450 ton olie aan
boord en is gereed voor vertrek.
Verder wordt gemeld, dat de gezagvoerder
van de „Windhuk" aan boord ziek ligt.
De Druyfus Maatschappij heeft haar plaatse
lijke vertegenwoordiger te Santos medegedeeld
dat alle papieren, welke noodig zijn om den
gezagvoerder te dwingen de wol te lossen, per
luchtpost zijn verzonden. Deze worden Donder
dag verwacht
HOUTEN GEBOUW EN ZES BOOTEN BIJ
MIJNONTPLOFFING VERNIELD.
Door de ontploffing van een aan de Noorsche
westelijke kust bij Utsira, voor Haugesund, aange
spoelde mijn, zijn behalve een houten gebouw zes
motorbootcn vernield en tot zinken gebracht. De
schade bedraagt minstens 100.000 kronen. Aange
zien de drijvende mijn ongeveer een half uur voor
zij tot ontploffing kwam werd opgemerkt, zijn geen
slachtoffers gevallen.
De geredden van het Spaansche schip
„Cabo San Antonio", dat in brand geraakt is,
zijn voorloopig aan boord gebracht van een te-
Dakar liggend koopvaardijschip.
In diplomatieke en journalistieke kringen to
Rome is het gerucht in omloop dat Von Papen
binnenkort benoemd zou worden tot ambassa
deur van Duitschland te Rome
De regeering der Sovjet Unie oefent thans
censuur op alle uit het buitenland binnenko
mende brieven.
De zender te New-York meldt, dat de En-
gelsche kruiser „Ajax", een der drie oorlogs
schepen, die het gevecht met de „Graf Spee"
geleverd hebben, vandaag de haven van Monte
video zal binnen loopen. Het schip heeft 48 uur
gekregen om brandstof en mondvoorraad in
te slaan.
De haven van Hongkong is sinds gister
morgen voor de scheepvaart gesloten. De auto
riteiten verklaren dat het een defensie-maat
regel betreft, welke veroorzaakt is door alarm-
berichten van buitenposten op zee.
Protest tegen confiskeering van
Amerikaansche post voor
Duitschland.
Ver. Staten betwisten dit recht aan Engeland.
De regeering der Vereenigde Staten heeft
naar Reuter meldt, formeel bij de Brit-
sche regeering geprotesteerd tegen het in
beslag nemen van voor Duitschland be
stemde post.
In het protest wordt gezegd, dat „de Ameri
kaansche regeering niet kan erkennen, dat de
Britsche autoriteiten het recht zouden hebben
maatregelen te nemen ten aanzien van Ame
rikaansche post aan boord van Amerikaansche
of andere neutrale schepen in volle zee, of cen
suur uit te oefenen op Amerikaansche post aan
boord van schepen, die onvrijwillig Engelsche
havens zijn binnengeloopen".
De protestnota noemt vier speciale gevallen,
waarbij de Britsche autoriteiten ongeveer 1250
zakken pakketpost en briefpost op Amerikaan
sche of andere neutrale schepen in beslag heb
ben genomen.
Havas verneemt uit Londen dat, hoewel nog
geen enkel antwoord is gegeven op de nota der
Amerikaansche regeering men er in Londensche
diplomatieke kringen aan herinnert dat, toen
men overwoog voor Duitschland bestemde con
trabande in beslag te nemen, men in de eerste
plaats heeft gedacht aan inbeslagneming van
deviezen, daar die een der grootste behoeften
van het Duitsche Rijk zijn. Daarom, aldus zegt
men. moet de voor Duitschland of de aan
Duitsehland grenzende neutrale landen be
stemde post worden nagezien en wordt direct be
slag gelegd op alle zendingen büitenlandsche
deviezen, die langs dezen weg zouden kunnen
zijn verzonden met bestemming Duitschland.
De Amerikaansche nota wordt met aandacht
en sympathie bestudeerd en men stelt zich voor
ieder uitstel of noodelooze verwikkeling te voor
komen. Tezelfder tijd is men evenwel vastbeslo
ten het stelsel der contrabandecontröle met ge
strengheid toe te passen in een der gevallen, wel
ke men het belangrijkst acht, nl. de verhinde
ring dat Duitschland in eenigerlei vorm in het
bezit van deviezen zou komen.
Italië ontsticht over Russische
militaire maatregelen.
Desnoods Italiaansche interventie in
Zuid-Oost Europa.
BOEKAREST 3 Januari. In diplomatieke
kringen in Boekarest wordt bijzonder belang
gehecht aan het vertrek van den Russischen
ambassadeur uit Rome. Naar verluidt is den
Duitschen gezant in Boekarest medegedeeld dat,
indien Rusland met haar militaire voorberei
dingen aan de Roemeensche en Hongaarsche
grens doorgaat, Italië officieel zal interveniee-
ren met al, wat in haar vermogen ligt.
Italiaansche kringen in Boekarest verklaren dat
er vroeg of laat een breuk tusschen Duitschland
en Italië zal komen, indien Berlijn Moskou niet
in strenge termen zal laten weten dat Rusland
af moet zien van den Balkan en de Donau-
landen.
Hoewel Roemenië er veel aan gelegen ligt haar
neutraliteit te handhaven, vreest het thans Duitsch
land niet langer. In het bijzonder sedert onlangs
een handelsovereenkomst met Berlijn tot stand is
gekomen, schijnt er meer en meer een geest vaardig
te worden alle manoeuvres, die uit Moskou komen,
te weerstaan. De sympathie voor Finland wordt
dagelijks grooter. In büitenlandsche militaire krin
gen wordt opgemerkt dat het moreel van het Roe
meensche leger door den dapperen tegenstand van
het kleine Finsche leger opmerkelijk beter is ge
worden. (United Press).
De ontvoering van Best en Stevens.
Amerikaansche ambassade te Berlijn vraagt
inlichtingen op verzoek der Britsche regeering.
LONDEN, 3 Januari. Naar verluidt heeft
de ambassade van de Vereenigde Staten in
Berlijn op verzoek van de Britsche regeering
inlichtingen gevraagd over de verblijfplaats
van de twee Britsche officieren Best en
Stevens, die uit Venlo ontvoerd werden. De
kwestie van hun vrijlating te verkrijgen,
wordt aan de Nederiandsche regeering
overgelaten. De resultaten van de onderzoe
kingen van de Amerikaansche ambassade
werden tot dusverre nog niet bekend ge
maakt. (United Press).
Zweedsche arbeiders werken door
op vacantiedag.
Loon wordt aan Finland afgestaan.
STOCKHOLM. 3 Januari. De arbeiders van
de Zweedsche hoofdstad uit verschillende in
dustrieën hebben besloten op „Ephiphany Zater
dag" die een vacantiedag is, aan te bieden te
werken en hun verdiensten van dien dag aan
Finland af te dragen. De directies hebben dit
aanbod gunstig ontvangen en zijn overeengeko
men extra bedragen uit te betalen, in sommige
gevallen zelfs de verdiensten te verdubbelen, ten
einde de werklieden niet den geheelen last te
laten dragen. De Zweedsche bijdragen beloo-
pen thans 6.3 millioen kronen. Tienduizend
Zweedsche huisgezinnen hebben aangeboden
Finsche vluchtelingen tot zich te nemen. Tot
dusverre zijn in Stockholm 400 Finsche kinde
ren aangekomen. (United Press)
Radiotoespraak van den Noorschen
kroonprins.
OSLO, 2 Januari. (Havas) Kroonprins Olaf heeft
zich in een radiorede gericht tot de Noren in het
buitenland. De rede werd door de Amerikaansche
zenders gerelayeerd. De kroonprins heeft hierin ge
zegd, dat Noorwegen zich thans in een moeilijker
toestand dan ooit bevindt. Hij verklaarde verder
te verwachten, dat dc opofferingen, welke de Noor
sche zeelieden hebben getoond, het geheele land
zullen bewegen zich voor te bereiden op ieder of
fer. dat noodig is om de vrijheid en onafhankelijk
heid van het land te verdedigen.
Tenslotte zeide prins Olaf, dat de wereld niet zoo
overbevolkt is, dat niet allen een plaats zouden
kunnen vinden, wanneer de voortbrengselen slechts
op rationeele wijze worden verdeeld en indien slechts
Tiendschap en goede wil tusschen de volken heer-
schen.
VERBINDENDVERKLARING VAN BEPALINGEN
COLLECTIEVE ARBEIDSOVEREENKOMST IN
BOEKDRUKKERSBEDRIJF GEVRAAGD.
De bedrijfsraad voor het boekdrukkers- er»
rasterdiepdrukbedrij f heeft een verzoek inge
diend tot. verbindenverklarlng van bepalingen
van de collectieve arbeidsovereenkomst voor dat
bedrijf.
Onderhoud met minister Mandel.
(Onze Parijsche correspondent schrijft ons:)
Wij gelooven niet dat er onder de Fransche
regeeringspersoonlijkheden een is. wiens uiterlijk
zco weinig aan de klassieke regelen der
aesthetika beantwoordt als dat van den minister
van koloniën, den heer Madel. Laten wij eerlijk
van koloniën, den heer Mandel. Laten wij eerlijk
leelijk. Een rond hoofd met een te grooten neus,
dat door een steilen, zeer hoogen boord van een
lichaam gescheiden wordt, dat niet in evenredig
heid is met de beenen.
Teen we langs een gang. waar Boeddhabeelden
mysterieus glimlachten op hun voetstukken, zijn
ministerieele werkkamer waren binnengetreden,
stond hij achter een schrijfbureau, waarop in
schijnbare wanorde ontelbare bescheiden en
stukken lagen opgestapeld. Op een tafeltje in een
hoek een groote antieke wereldbol, tegen den
muur een geweldige kaart van het Fransche
koloniale imperium. Doch al die bijkomstigheden
vergeet men, wanneer men den heer Mandel in
de oogen heeft gekeken scherpe, doordringende
oogen, die door je heen boren, die je in een oog
wenk opnemen van top tot teen, oogen, waarin
soms een vleugje geamuseerde ironie flikkert,
maar die ook zoo hard en koud kunnen zijn, wan
neer hij vertelt wat hij wil vertellen.
En willen doet de heer Mandel veei, zeer veel
zelfs. Hy staat bekend als een der energiekste
Fransche staatslieden en het was juist die energie
die hem door dien krachtmench, Georges Clé-
menceau, den „Tijger", tot medewerker deed ver
kiezen. Op verschillende posten heeft de tegen
woordige minister van koloniën blijk gegeven
van zijn onbuigzame wilskracht, gepaard aan een
zeer groot begrip van realiteit en toen hij ver
leden jaar April door minister-president Daladier
aan het hoofd van dit uiterst belangrijk mini
sterie geplaatst werd, had hij, ofschoon het
Tsjecho-Slowaaksche alarm nog niet geslagen was
reeds een helder inzicht in het dreigend gevaar
en stond zijn programma vast, de koloniën
Frankrijk's onmeteljk imperium van over zee,
moesten tegen een mogelijken aanval beveiligd
worden en vervolgens zoo mogelijk actief mede
weken aan de verdediging van het moederland.
Meer dan welk ander Fransch staatsman dan
ook wij laten hier de „bouwers" van het
Fransch imperium, zooals bijv. maarschalk
Lyautey, buiten beschouwing heeft minister
Mandel de uiterst belangrijke plaats ingezien, die
de koloniën in Frankrijk's economie, in zijn mili
tair potentieel innemen: een der machtigste
elementen zijn ze van Frankrijk's kracht evenals
de dominions van Engeland, zoo dat de macht
der geallieerde mogendheden op den duur zeer
groot moet worden.
Reeds in den wereldoorlog van 19141918 is
de hulp door de koloniën aan het moederland ge-
bracht-, uiterst belangrijk geweest en wanneer
we eens nagaan, wat de overzeesche gebiedsdeelen
die van het ministerie van koloniën afhangen
Marokko en Algiers blijven dus in het verloop
van dit artikel buiten beschouwing, daar Marokko
als protectoriaat een bijzondere plaats inneemt,
en Algiers beschouwd wordt aLs een deel van het
moederland in die periode gepresteerd hebben,
dan zien we in de eerste plaats dat 354.000 in
boorlingen van wie 275.000 in Frankrijk ontscheept
werden, in het Fransche leger hebben dienst ge
nomen? Van deze 275.000 man werd verreweg het
grootste contingent geleverd door de bewoners
van Frankrijks bezittingen in West-Afrika,
150.000 Senegalnegers. voortreffelijke soldaten,
dapper en trouw, die zich liever tot den laatsten
man laten afmaken dan hun gewonden of ge
sneuvelden officier in den steek te laten. De man
schappen, die niet op het Europeesche oorlogs
terrein meevochten, hebben zich in de oerwouden
van Afrika even verdienstelijk gemaakt, daar zij
meegeholpen hebben aan de lang niet gemak
kelijke verovering der Duitsche bezittingen. Togo
en Kameroen. Verder werden gedurende den
wereldoorlog 56.000 arbeiders, van wie 50.000
alleen uit Indo-China naar het moederland over
gebracht, zoodat de hulp aan menschelijke krach
ten aanzienlijk genoemd mag worden.
Economisch was de hulp der koloniën aan het
moederland niet minder belangrijk. Gedurende
die vier jaren immers werden in Frankrijk inge
voerd 1.285.000 ton levensmiddelen en 640.000 ton
erts. in totaal dus bijna 2 millioen ton, waarbij
nog anderhalf millioen ton andere producten
gevoegd moeten worden. Misschien zal de een of
ander meenen dat dit totaal over een periode
van vier jaar niet buitengewoon groot is, doch
men moet niet vergeten dat in de eerste plaats
de verbindingen tusschen koloniën en moederland
slechts met moeite onderhouden werden terwijl
in de tweede plaats de pacificatie van vele dezer
gebieden van te recenten datum was om 'n mas
saproductie mogelijk te maken.
In de na-oorlogsjaren heeft men uitgebreide
statistieken opgesteld van al hetgeen elke kolonie
afzonderlijk zoowel op militair als op economisch
gebied gepresteerd had en toen anderhalf jaar
geleden de heer Mandel de portefeuille van
koloniën kreeg toegewezen, beschikte hij over
een uitgebreid cijfermateriaal, waaruit hij mét
zijn bekende energie onmiddellijk de noodige
en practische consequenties trok. In dit korte
tijdsverloop heeft hij het militaire apparaat der
koloniën totaal veranderd. Het is een eigen,
zelfstandige organisatie geworden, rechtstreeks
staande onder den minister van koloniën, die
vroeger slechts de bevelen van het permanent
comité der landsverdediging had uit te voeren
Door dezen eersten maatregel kreeg minister
Mandel de handen vrij en hij aarzelde niet er
ruimschoots gebruik van te maken. Dreigend was
in die dagen de houding van Japan bij de grens
van Indo-China, dreigend waren de Italiaansche
en Duitsche koloniale aspiraties. Vooral in Indo-
China en Fransch West-Afrika moest de weer
macht versterkt worden: het gebeurde en in min
der dan één jaar tijcis waren de effectieven der
inlandsche troepen verdubbeld. Enorme reserves
staan achter deze troepenmachten en mocht het
noodzkaelijk blijken dan zouden mililcenen-
legers in de Fransche koloniën gevormd kun
nen worden. Een leger zonder materiaal heeft
echter geen waarde en daarom zijn deze koloniale
troepen niet alleen voorzien van het modernste
oorlogstuig, maar zijn ook versterkingen op
gericht. waarop zi: steunen kunnen
In December 1938 werd begonnen met den aan
leg van verdedigingswerken in Fransch Somali-
land, in Mei van dit jaar onderging de vreedzame
handelshaven van Dakar op Afrika's Westkust
een radicale verandering en werd een aanvang
gemaakt met den bouw van een oorlogshaven, ter
wijl in Indo-China talrijke versterkingen werden
aangelegd en de eerste maatregelen werden ge
troffen voor de vestiging van een eigen oorlogs
industrie in dat veraf gelegen stukje van Frank-
rijk-over-zee. Ook de luchtvaart had zijn aan
dacht en dat was broodnoodig, want voor 1938 was
de totale luchtvloot van het Fransche imperium
kleiner dan die van Siam. terwijl de technische
waarde ervan practisch nihil was. Zeer zeker is
ook nu nog de luchtmacht een zwak punt in het
verdedigingssysteem der Fransche koloniën, doch
zonder het moederland schade toe te brengen
kon in deze korte spanne tijds niet meer gedaan
worden.
In ieder geval is het voornaamste bereikt: de
Fransche koloniën zijn in staat zich ook in de
I lucht te verdedigen. Het is natuurlijk duidelijk
|dat eveneens groote aandacht is besteed aan de
verbindingswegen tusschen de verschillende ko
loniën en met name aan de Trans-Saharische we
gen, die de bezittingen in Noord-Afrika met die
in West- en Oost-Afrika verbinden: de bestaan
de werden verbeterd en een nieuwe aangelegd.
Hoeveel dergelijke maatregelen wel gekost heb
ben? Aan het moederland niets. Alie kosten wer
den gedragen door de koloniën zelf. hetzij door de
belastingen, hetzy door in dc koloniën zelve uit
geschreven leeningen. Om deze ontegenzeggelijk
zware lasten voor de inboorlingen te verlichten
heeft minister Mandel den inlanders talrijke
nieuwe rechten en vrijheden geschonken en met
name voor zoover dat met hun graad van bescha
ving overeenkomt een zekere mate van medezeg
gingschap in het landsbestuur.
In de vredesperiode tusschen dezen en den
voorgaanden oorlog heeft het economisch leven
in de Fransche koloniën zich buitengewoon ont-
jwikkeld en natuurlijk heeft minister Mandel ook
hieraan zijn aandacht gewijd. In vredestijd had
1 ij reeds een volledig economisch hulpplan opge-
jsteld en niet zonder een zekere gerechtvaardigde
zelfvoldoening kon hij ons verklaren dat onmid
dellijk bij het uitbreken van den oorlog den gou
verneurs der verschillende koloniën opdracht ge
geven kon worden, zonder schade voor de bevol
king uit den oogst van dit jaar 1.60D.000 ton ko
len. 1,100.000 ton oliehoudende producten en
l 600.000 ton steenkool, hout, rubber, cacao, bana-
i en, suiker, vleesch, etc. voor de algemeene ravi-
I tailleering te requireeren, meer dus ln een jaar
tijds dan in de vier jaren van den voorgaanden
oorlog bij elkaar. Begin November waren reeds 80
I schepen met in totaal 270.000 ton dezer diverse
jroducten in Frankrijk aangekomen. Intusschen
1 is uiterst belangrijk feit de uitvoer uit de
Fransche koloniën naar andere dan Fransche
havens gedurende deze eerste oorlogsmaanden
normaal gebleven.
En de militaire hulp? Er zijn thans meer in
landsche soldaten gemobiliseerd dan gedurende
den geheelen voorgaanden oorlog na zeven ver
schillende wervingen en over een zestal maanden
zullen een half millioen soldaten uit de Fransche
koloniën hun blanke kameraden uit het moeder
land terzijde staan.
Zoo zijn er 100 infanterlebataillons op de been
gebracht met daarnaast al het artilleriepersoneel
dat bij groote legereenheden hoort.
Tegelijkertijd zijn orders gegeven om 70.000 ar
beiders uit Indo-China te laten overkomen en
naar gelang het noodig zal zijn. zal het niet moei
lijk wezen nieuwe contingenten soldaten of ar
beiders naar het moederland over te brengen. Het
geliefde redenaarsthema: Frankrijk een imperium
met 110 millioen zielen is hiermede een geduchte
werkelijkheid geworden
Bij het afscheid nemen verzekerde minister
Mande: mij: „Ik hoop niet. dat het bij dit eerste
contact zal blijven, maar dat ik nog meermalen
het genoegen zal mogen hebben u te ontvangen.
En dit durf ik u te verzekeren: eiken keer zal ik
u nieuwe feiten en cijfers over de samenwerking
tusschen moederland en koloniën kunnen geven,
want Frankrijk en zijn imperium zijn één en zij
vechten samen voor één doel en voor één over
winning".
(Nadruk verboden)
J. W. KOLKMAN
PROGRAMMA
DONDERDAG 4 JANUARL
HILVERSUM I 1875 en 414.4 M.
AVRO-Uitzending.
Berichten ANP. gramofoonmuziek. 10.00
Morgenwijding. 10.15 Gramofoonmuziek. 10.30
Voor de vrouw. 10.35 Het Omroeporkest
en solist. (11.00—11.15 Weekoverzicht). 12.15
Het Puszta-orkest. 12.45 Berichten ANP, gra
mofoonmuziek. 1.00 Orgelspel. 1.20 Het Renova-
septet. 2.00 Voor de vrouw. 2.30 Pianovoordracht.
3.00 Brei- en borduurcursus. 3 45 Gramofoonmu
ziek. 4.00 Voor zieken en thuiszittenden. 4.30 Gra
mofoonmuziek. 5.00 AVRO-weekkaleidoscoop. 5.30
Het AVRO - a mus eme n ts orkest en solist. 6.30
Sporthalfuur. 7.00 Voor de kinderen. 7.05 Vroolijk
programma voor militairen 7.30 Engelsche les.
8.00 Berichten ANP, mededeellngen. 8.20 Het Con
certgebouworkest en solist (om ca. 9.25 Gramo
foonmuziek). 10.30 Gramofoonmuziek. 11.00-
12.00 Berichten ANP, hierna: het AVRO-dans-
orkest en gramofoonmuziek.
HILVERSUM II 301.5 M.
8.00—9.15 KRO. 10.00 NCRV. 11.00 KRO.
2.00—12.00 NCRV.
8.00 Berichten ANP. 8.05—9.15 en 10.00 Gra
mofoonmuziek. 1015 Morgendienst. 10.45 Gramo
foonmuziek. 11.30 Godsdienstig halfuur. 12.00
Berichten. 12.15 KRO-orkest. 12.45 Berichten
ANP. Gramofoonmuziek 1.10 Vervolg concert.
2.00 Handwerkuurtje. 3.00 Pianovoordracht en
gramofoonmuziek. 5.00 Handenarbeid voor de
jeugd. 5.30 All Round-sextet en gramofoonmu
ziek. 7.00 Berichten. 7.15 boekbespreking. 7.45
Gramofoonmuziek. 8.00 Berichten ANP. herhaling
SOS-berichten. 8.15 NCRV-Harmonic-orkest, en
gramofoonmuziek. 9.00 Lezing: Gebieden en ver
bieden. 9.30 Bel Canto. 10.00 Berichten ANP, ac
tueel halfuur. 10.30 Bel Canto. 11.10 Gramofoon
muziek, ca. 11.5012.00 Schriftlezing.
ENGELAND 391 en 449 M.
11.05—11.20 Orgelspel 11.40 Victoria Hotel-or
kest. 1210 Billy Cotton's Band. 12.50 Declamatie.
1.00 Lichte muziek uit Holland: Orgelspel. 1.20
Berichten. 1.30 Orkestconcert. 2.20—3.00 Literair-
muzikaal programma. 3.20 Pianovoordracht. 4.00
Variété. 4.20 berichten. 4.35 Cello en piano. 5.00
Orgelspel. 5.20 Kinderhalfuur. 5.50 Het BBC-Har-
monie-orkest. 6,20 Berichten 6.35 Voor de boeren.
6.50 Een orkest, de Grosvenor-zangers en solis
ten. 7.20 BBC-orkest en -koor. 8.00 Gevarieerd
programma. 8.30 Radiotooneel. 9.20 Berichten.
".35 Causerie: War Commentary. 9.50 Radiotooneel
met muziek. 10.35 Korte Avondkerkdienst. 10.55
Het BBC-Thea ter-orkest. 11.50 Het Hirscn-strijk-
kwartet. 12.2012.35 Berichten.
RADIO-PARIS 1648 M.
12.05 en 12 35 Solistenvoordracht. 2.00 Gramo
foonmuziek. 2.05 Solistenvoordracht. 3.20 Concert
5.20 Radiotooneel. 9.50 Solisten voordracht 10.20
Kamermuziek. 11.05 Radiotooneel. 11.35 Variété.
12.05—12.20 Lichte muziek.
BRUSSEL 322 M.
12.20 Gramofoonmuziek. 12.50 cn 1.30 Omroep
orkest. 1.50—2.20, 5.20, 6.50 en 7.20 Gramofoon
muziek. 8.20 Voor de soldaten. 8.50 Drie Konin
gen-programma. 9.20 en 10.30 Omroopsymphonic
orkest. 10.5011.20 Gramofoonmuziek.
BRUSSEL 484 M.
Gramofoonmuziek. 12.50 en 1.30 Radio-orkest.
1.502.20 7.05 en 7.35 Gramofoonmuziek. 8.20
Voor de soldaten.. 5.50 Cabaret. 9.35 Radio-orkest.
10.3011.20 Jules Destrée-herdenklng
DF.UTSCHLANDSENDER 1571 M.
7.35 Gevarieerd programma. 9.20 Berichten. 9.50
Reportage. 10.00 Gramofoonmuziek. 10.20 Poli
tiek overzicht, hierna: Avondconcert. 11.20 Be
richten, hierna tot 12.20 Nachtconcert
