Haarlem's Dagblad Russische luchtmacht doet aanvallen Herleving der Opera? Ijsvermaak. Duikboot torpedeert Zweedsch schip. IJsslachtoffers. Twee Russische divisies met omsingeling bedreigd Na een maand oorlog in Finland. Het Belangrijkste 57e Jaargang No. 17344 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant. Uitgaven en Atg«m. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro- Wenst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Donderdag 4 Januari 1940 Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post ƒ3.55, losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Groentjes zie rubriek. Enkele dagen geleden h§eft het Nederlandsch Opera Ensemble hier een uitvoering gegeven van Beethovens eenige opera, Fidelio, die eigenlijk een heel bijzondere muzikale gebeurtenis was, Want Haarlem had alweer in jaren geen opera gehad. Het weerzien was blij bovendien. De diri gent Karei Mengelberg, een familielid van den grooten Willem, bleek uitstekende solisten en een goed koor meegebracht te hebben, de H.O.V. ver vulde de orkestrale taak op waardige wijze en dus kon de critiek zich in lofspraak uiten. Daarbij werden Nederlandsche zangers en zangeressen geprezen die met uitzondering alleen van Liesbeth PoolmanMeissner onzen criticus tevoren totaal onbekend waren. En dit met in begrip van den naam van die zangeres, herinnert levendig aan den vorigen oorlog in Europa. Toen herleefde immers de Nederlandsche Opera ook. Vele artisten die, door hun Nederlanderschap, in het buitenland hun emplooi waren kwijtgeraakt, keerden naar het vaderland terug en met ver bazing ontdekte dit hoeveel uitstekende opera krachten het had voortgebracht. Er had toen al wel eens een verhaal de ronde gedaan over de uitvoering van een opera te Bordeaux, waarbij men „velerlei" sterren met velerlei uitheemsche namen had geëngageerd, en toen zij bijeen kwa men ontdekten zij dat zij allemaal Hollanders waren. Maar nou jadat maakte alleen den snel-vervliegenden indruk van een goed ver haaltje. De oorlogstijd 19141918, waarin Koop- man's Nederlandsche Opera triomfen vierde, be wees pas de werkelijkheid. En tot de zangeres sen die Nederland toen ontdekte behoorde ook Liesbeth PoolmanMeissner. Maar in dien vorigen oorlogstijd stond de Opera er overigens heel wat minder slecht voor in ons land als nu het geval is. Velen zullen zich nog „de Italianen" uit dien tijd herinneren, met hun schilderachtigen, be-bakkebaarden Hollandschen directeur, Cavalier© de Hondt. En die groote vertolkster van het Italiaansche bel canto, de sopraan Cesaretti, die helaas was het niet in 1915? rampzalig omkwam toen het Engelsche stoomschip Sussex in het Kanaal getorpedeerd werd. Velen zullen zich ook de Fransche Opera in Den Haag herinneren, onder directie van Leo pold Roosen die zelf haar eerste bariton was en de sopraan Emma Luart en anderen. De muzi- kaal-dramatische kunst leefde toen nog sterk in ons land. Het is er nu al sinds vele jaren droevig mee gesteld. Weer schijnt een oorlog haar de kans op herleving te zullen geven. Het is een kwade wind die niemand iets goeds toeblaast, zegt een Engelsch kernwoord en hier vindt het een van zijn bewijzen. Ons vaderlandsche muziekleven zal er zeer mee gebaat zijn als de opera herleeft. Onlangs heeft de Wagner Vereeniging aan haar leden laten weten dat zij, door den oorlog in de onmogelijkheid verkeerend om haar gebruikelijke verzameling buitenlanders voor haar twee of drie opvoeringen bijeen te brengen, het met het Ne derlandsche Opera Ensemble zou gaan wagen. Natuurlijk beteekenen die paar Amsterdamsche uitvoeringen geen herstel van de Nederlandsche muzikaal-dramatische kunst, maar zij geven haar een soort van opperste sanctie in het eerste va derlandsche bedevaartoord van de Muze. Als de Wagner Vereeniging en de met haar samenwer kende groote organisaties deze drieste daad door staan, deze waaghalzerij om het met landgenoo- ten aan te durven, krijgt de opera een nieuwe kans in Nederland en zal zij ook een groot publiek kunnen bereiken. Hetgeen van des te grooter be lang is omdat deze kunstvorm altijd sterk tot de massa heeft gesproken en zich allerminst moet bepalen tot eenige „selecte" opvoeringen voor een uitverkoren publiekdat overigens als regel heel wat snobistischer is ten aanzien van de nationaliteit der kunstenaars dan de een voudige muziekliefhebber. Die vraagt meer be paaldelijk of het mooi is en hem ontroert en als de zanger dan Van den Berg inplaats van Del Monte, DUmont of Berger heet, verheugt hem dat omdat het een landgenoot is, inplaats van dat hij hem er minder om vindt. Ik geloof dat de opera een belangrijke kunst vorm is en dat wordt dan ook door haar meer dan drie eeuwen oude geschiedenis en door het feit, dat de meeste groote componisten zich ook aan haar gewijd hebben, wel bewezen. Mozart, Wagner, Verdi, Gounod, Bizet, Richard Strauss, Moussorgsky, Tschaikowskyik zal ze niet alle gaan opnoemen. Ik geloof dus dat ons muziek leven leelijk verarmd is door het vrijwel verdwij nen van de opera uit Nederland het korte drie- maandsche seizoen van de Italianen is nu ook al opgeheven en dat zoowel onze jonge musici als alle werkelijke muziekliefhebbers daar veel mee missen. De sprookjessfeer als ik haar zoo algemeen aanduiden mag, is niet de sterkste scheppings vorm van onzen volksaard, maar wij kuhnen haar slecht missen, vooral in een tijd van groote zor gen en ontwrichting. Misschien ligt hierin ook wel een verklaring van de herleving van de opera in oorlogstijd. En laten degenen, die minachting voelen voor een kunstvorm die sterk tot de een voudige maar diepe roerselen van het menschen- hart spreekt, dat dan maar blijven doen. Zij alleen hebben ongelijk, want zij alleen zijn er armer door. En zoowel een Carmen als een Boris Godou- nov, niet minder een Aïda zouden hun de waar heid kunnen doen ontdekken van een ander Engelsch kernwoord: „Er is weinig dat de rede met zooveel zekerheid en gemak kan ontdekken als haar eigen ontoereikendheid". Waarbij Jeremy Collier, die dit opschreef, nog niet eens aan snobisme dacht, dat troüwens niet onder het hoofdstuk Rede gerekend mag worden. 't Is voor de Bilt weer lastig In dezen wintertijd, Het weer is weer standvastig Van onstandvastigheid. 't Kan dooien en 't kan vriezen, Als je voorspellen moet, Moet je den moed verliezen, Je hebt het zelden goed. Ze heeft nu niet te klagen, De ijsbeluste jeugd, Het zijn vacantiedagen Vol schaatsenrijdersvreugd. En moeder laat ze schieten. Het is een fijne sport, Waarvan ze zoo genieten En waar je flink van wordt. Maar dat kan niet verhindren. Dat j' op ze letten moet, Past. ouders, op uw kindren Niet alle ijs is goed. Twintig opvarenden vermist Het Zweedsche stoomschip ,J3varton", metende 2475 ton, is Woensdag door een Duitsche duikboot getorpedeerd buiten de Noordkust van Schotland. Het schip zonk in anderhalve minuut. Twintig leden der be manning worden vermist, elf overlevenden begaven zich op een vlot en werden gered door een reddingboot. Voorts wcrdt uit New York gemeld dat Mackay Radio een S.O.S.-bericht opgevangen heeft van het Zweedsche schip „Kiruna" (5.400 ton), dat mededeelde, langzaam te zinken, tengevolge van een aanval door een Duitsche duikboot op 500 mijl ten Noorden van de Azoren. De reeders te Stockholm hebben bericht ent- vangen, dat de „Kiruna" niet het stoomschip kan zijn, dat bij de Azoren noodseinen heeft uitge zonden. De „Kiruna" bevindt zich elders. Twee jongens te Sint Jacobi- parochie verdronken. Woensdagmiddag zijn twee jongens, de 18-jarige H. Bouma en de 16-jarige W. de Jong, beiden uit Sint Jacobiparochie, bij het schaatsenrijden op de Blikvaart aldaar door het ijs gezakt en verdron ken. Er waren nog meer schaatsenrijders op de Blikvaart toen het ongeluk gebeurde, doch deze bevonden zich op verren afstand van de plaats waar de jongens door het ijs zakten. Hun aandacht werd plotseling getrokken door de drenkelingen, die luidkeels schreeuwden. De plek van het onge luk was evenwel moeilijk te bereiken en zoo duur de het eenigen tijd alvorens men daadwerkelijke hulp kon verleenen. Nadat men de jongens op het droge had gebracht, paste een inmiddels ontboden geneesheer kunstmatige ademhaling toe, doch deze mocht geen baat meer vinden. „Camouflage van Duitsche goederen." Reuter verneemt in welingelichte kringen te Londen dat steeds mer bewijzen voorhanden zijn ..dat sommige firma's in neutrale landen zich leen en tot pogingen om goederen van Duitsche herkomst als neutrale goederen te camoufleeren" De noodige stappen worden genomen om vervoer van dergelijke goederen te stuiten. Havensteden aan de Bothnische Golf gebombardeerd. Havas meldt uit Helsinki: De Russische luchtmacht heeft vandaag aanvallen op Abo en Kemi aan de Bothni sche Golf gedaan. Bijzonderheden zijn niet bekend. Perso nen die van deze steden kwamen, hebben verteld, dat de bevolking als gewoonlijk blijk gaf van de grootste kalmte en dat de Russische luchtmacht, onder het voorwendsel de havens te bombardeeren, voortdurend de burgerbevolking onder vuur neemt. Volgens inlichtingen uit bevoegde krin gen is het door de Finnen op de Russen buitgemaakte oorlogsmateriaal vrijwel on bruikbaar. De tanks verkeeren in slechten staat en zijn voor het grootste deel niet te herstellen. De vliegtuigen zijn onbruikbaar, doch soms heeft men iets aan de onderdeelen. Het Finsche legerbericht van Woensdag luidt: „Te land: de gewone bedrijvigheid der Rus sische artillerie op de Karelische landengte. Bij de rivier de Paipale is het Russische geschut vuur in den loop van den ochtend heviger ge worden, als voorbereiding van een aanval duurde het tot 13 uur voort. De aanval der infanterie was zeer heftig en werd met zware verliezen voor de aanvallers afgeslagen, onder het vuur van Finsche artillerie en infanterie. In den avond is ook een aanval ondernomen ten noorden van Hatjalathenjarvi: deze werd eveneens afgeslagen. Ten noorden van het La- dogameer werd den geheelen dag gevochten om- een militair steunpunt. Bovendien werd groote acaviteii van geschut en patrouilles gemeld. Bij Aittojoki hebben de Finsche troepen een met machinegeweren versterkte Russische compag nie vernietigd. De Russische tegenaanvallen werden afgeslagen. Bij Raate in de buurt van Suomussalmi hebben de Finsche troepen vijf tanks en twee gevechtswagens vernield. In den sector Juntasrata hebben zij den linkeroever van het Kokojarvi-meer bereikt. Overigens geen nieuws van het front. Ter zee: aan de kust van het Ladogameer heb ben zich kleine gevechten voorgedaan. Wegens den storm en den sneeuwval waren de militaire operaties van vrijwel geen beteekenis. ij In de lucht: Ten aanzien van de algemeene activiteit niets van belang te melden. Op 2 Ja nuari zijn volgens vaststaande berichten drie Russische vliegtuigen neergeschoten". Volgens het Italiaansche persbureau Ste- fani is het Finsche'leger in den noordelijken sector er in geslaagd opnieuw een front te vormen van jeniskoski aan de Noorsche grens tot de Tondras en moeraswouden aan de oostgrens. Andere, zeer belangrijke Finsche eenheden hebben geheel den grooten weg van Rovaniemi naar Petsamo bezet. In het laatste legefbericht van het hoofd kwartier van het militaire district Leningrad wordt medegedeeld, „dat zich op 3 Januari aan het front niets belangrijks heeft voorgedaan". Russische troepentrein verongelukt? De Finsche kranten publiceeren een bericht uit Riga, volgens hetwelk op den spoorweg naar Moermansk een Russische troepentrein ver ongelukt is. Een groot aantal soldaten zou daar bij om het leven gekomen zijn. In Leningrad gelooft men, aldus het bericht, dat het ongeluk is veroorzaakt door sabotage of door het opbre ken van de rails door Finsche skipatrouilles. Te weinig rust en slaap. De militaire correspondent van de „Times" in Finland schrijft, dat de Finnen op acht fronten tegenstand bieden aan de invallers. De Finnen zijn evenwel meer bevreesd voor de gevolgen van gebrek aan rust en slaap voor hun troepen, dan voor de aanvallers. Een moeilijk vraagstuk voor de Finnen is ook de munitievoorziening. In sommige sectoren is bevel gegeven de munitie te sparen en eerst te schieten, wanneer de Russen zoo dicht genaderd zijn, dat het bijna niet meer mogelijk is mis te schieten. De Finnen zeggen verder, dat hun legerberich- ten steeds aan den voorzichtigen kant worden gehouden en niet overdrijven. Afgesneden van hun ravitailleeringsbases Finsch bombardement op Oesel? STOCKHOLM, 4 Januari (Havas). De cor respondent van de „Social Deinokraten" in Finland bericht dat twee Sovjet Russische divisies bij Aglajarvi op het punt staan om singeld te worden De toestand van de Rus sen in dit moerassige gebied is zeer ernstig, aangezien zij van hun ravitailleeringsbases zijn afgesneden. De Russische verliezen aan het geheele front zijn enorm groot in verge lijking met de Finsche verliezen. Bij Suomos- salmi zijn slechts 100 Finnen gesneuveld te gen duizenden Russen. Ook de Finsche luchtmacht is actief. Het is zeker dat de luchtmacht heeft geholpen bij het vernie len van den spoorweg naar Moermansk. Op een brug, welke door de Finnen werd vernield, is een geheele trein met tanks in een rivier gevallen. Bovendien hebben Finsche vliegtuigen millioenen pamfletten uitgeworpen. Volgens niet bevestigde geruchten zouden de Finnen de Russische bases op het Estland- sche eiland Oesel hebben gebombardeerd. Dit laatste wordt ook gemeld door het Zweedsche blad „Svenska Dagbladet". De bases zouden ge heel verwoest zijn. Webb Miller, de correspondent van United Press bij de Finsche troepen, zegt dat indien deze be richten juist zijn, de bombardementen voor Woensdag moeten hebben plaats gehad, aange zien elke luchtactie bij Oesel de beide laatste da gen onmogelijk is geweest tengevolge van de sneeuwstormen. Voedseltekort te Leningrad en Moskou? De zender te Rome verspreidde een bericht uit Tallin waarin melding wordt gemaakt van ern stige ongeregeldheden te Leningrad, die veroor zaakt zijn door een voedseltekort, na de ver zending van voorraden naar de Russische troe pen bij de Finsche grens. De omroeper deelde verder mede dat ook uit Moskou berichten zijn ontvangen over soortge lijke ongeregeldheden. Fransclie jachtvliegtuigen schieten twee Duitsche toestellen neer. Woensdagavond deelde het Fansche leger bericht mede: „In den loop van den dag hebben onze pa trouille- en verkennings-afdeelingen op ver schillende punten van het front haar taak met succes volbracht. Laat in den ochtend hebben onze jagers twee vijandelijke vlieg tuigen neergeschoten". Vanmorgen werd medegedeeld dat ge durende den nacht niets te melden viel. Het woord is aan Paul Brulaf: Men moet volharden. Dezelfde weg, trouw gevolgd, leidt altijd tot iets. „Alle Russische offensieven mislukt". Na een maand van verwoede gevechten kan men zeggen, dat de Finsche troepen op de Landengte van Karellë zich overal ge handhaafd hebben op de linies, die van de rivier Vuoksi uitgaan en door verscheidene meren in het midden en westen van de Land engte van Karelië loopen. zoo meldt Havas uit Helsinki. Men schat, dat alleen in dezen sector van de Karelische Landengte de Rus sen ongeveer duizend tanks in het veld heb ben gebracht. Het Sovjet opperbevel heeft verscheidene malen versche troepen in den strijd geworpen, doch de aanvallers werden steeds met groote verliezen teruggeworpen. In het bijzonder in den strijd tegen de gemoto riseerde en gepantserde strijdkrachten is de Finsche taktiek uitstekend gebleken. Tot dusver zijn op de verschillende fronten meer dan 400 tanks door de Finnen vernield of buitgemaakt, het meerendeel hiervan op de Landengte van Karelië. De Finnen achten het dan ook hoogst waarschijnlijk, dat zij in de toekomst met succes tegenstand zullen kunnen blijven bieden, zelfs als de vijand zonder ophouden aanvalt en zelfs als de Russen door een hevig artillerievuur wor den gesteund. Op de Landengte van Karelië zoekt de vijand vooral zijn heil in een stellingsoorlog. Aan de andere fronten daarentegen was het een bewe gingsoorlog. In het begin beperkten de Finnen er zich toe, den Russischen troepen moeilijkheden en verliezen te berokkenen om hun opmarsch te vertragen. De Finnen trokken terug en ver schansten zich in tevoren gereed gemaakte stel lingen. Van deze stellingen uit hebben zij met succes tegenaanvallen ondernomen en zijn zij erin geslaagd, een groot gedeelte van het ver loren terrein te herwinnen. Alle Russische offen sieven in de eerste maand van den oorlog zijn volkomen mislukt. Ter zee heeft de kustartillerie, die naar men weet voor Finland van groote beteekenis is, de Sovjet-marine op eerbiedigen afstand van de kusten gehouden. In de Finsche Golf begint het ijs zich thans vast te zetten en de Sovjet-marine ziet zich derhalve in haar vrijheid van optreden beperkt. Wat de Finsche artillerie op de landengte van Karelië betreft, deze heeft belangrijke voordeelen boven de Sovjet-artillerie in verband met de kennis van het terrein. Zij kan de punten op sporen. waarvan verwacht kan worden, dat zij zullen worden benut om het zware Russische ge schut in stelling te brengen. Dit verklaart waar om het Russische lange-afstandgeschut sedert eenigen tijd heeft gezwegen. Opzet der luchtaanvallen mislukt. De Russische luchtstrijdkrachten hebben blijk baar door het bombardeeren van steden en dor pen in het achterland de Finsche bevolking wil len demoraliseeren. Het is thans duidelijk dat dit doel niet is bereikt. Telkens wanneer de Sovjet-luchtmacht militaire objecten bombar deerde, kon zij dit slechts van zeer groote hoogte doen en richtte zij geen noemenswaardige schade aan. De door het Finsche luchtafweergeschut be haalde resultaten overtreffen alle verwachtingen. Van haar kant heeft de Finsche luchtmacht, hoewel het aantal en de snelheid der toestellen bescheiden zijn, den Russen groote verliezen toe gebracht. Men schat, dat 150 Russische vliegtuigen, hetzij door het luchtafweergeschut of door de Finsche jagers zijn neergehaald, ongere kend nog de toestellen, die in de wouden terecht zijn gekomen en pas veel later ge vonden zullen worden. INSTALLATIE OUDERRAAD. Donderdagavond 11 Januari a.s. heeft ten Stadhuize te Haarlem de eerste vergadering, ter installatie, van den Ouderraad plaats. HEDEN: 12 PAGINA'S. In de Poolkoude, welke over Finland ligt, wordt, ondanks de lage temperatuur, de strijd tegen de Russische agressie onverminderd voortgezet. Het Finsche leger maakt voor het transport ran materiaal veelvuldig gebruik van sleden, welke door paarden getrokken worden. HAARLEM EN OMGEVING Pag. Deken Sondaal treedt af, pastoor Melchers volgt hem op. 6 Ijsvermaak in Haarlem en omstreken 6 BINNENLAND Miltvuur bedreigt onzen veestapel. 3 Ook de kleine grondgebruikers krijgen een duurtctoeslag. 3 Minister de Man is van oordeel, dat in ons land iets meer aan O. en O.-werk wordt ge daan dan in België. 4 BUITENLAND Twee Russische divisies zouden in Finland met omsingeling worden bedreigd. 1 De Russische luchtmacht doet aanvallen op Finsche havensteden. i Roosevelt sprak in zijn rede voor het Con gres over de vredestaak der Ver. Staten. 5 j De Iersche regeering krijgt volmachten ter handhaving van de orde. 5 ARTIKELEN, enz. R. P.: Herleving der Opera? 1 Mr. E. Elias: Ik ontdekt Amerika. 3 Mr. J. M. Fuchs: Lofliederen op Haarlem. 4 II. D. Vertelling: Peter Dame verliefd. 4 Van een bijzonderen correspondent te Parijs: Europa in de toekomst. 5 Voor de Vrouw. 9 De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op 7 LAATSTE BERICHTEN Qf

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 1