vee fraters slachtoffer
n het ijs.
Dr. N. M. Josephus Jitta
afgetreden.
Balans Opruiming
-WINDJACKEN
HetAmerikaanscheHuis
De wonderen der techniek
OM DEN BALKAN
TERDAG 6 JANUARI 1940
HAARLEM'S DAGBEAD
Op het IJselmeer
verdronken.
Vrijdagmiddag zijn op het IJselmeer bij
[edemblik twee fraters, die zich op de
jhaats van de haven uit ver op het IJsel-
leer hadden gewaagd, door het ijs gezakt
ji verdronken. Het ongeluk geschiedde op
»n eenzame plaats ter hoogte van den vuur-
Iren van Oude Zeug.
De omgekomenen zijn de 27-jarige frater
L. Pijnappels en de 25-jarige frater A. W.
n Arkel, beiden onderwijzer aan het pen-
onaat „Sint Radboud" te Medemblik.
beide slachtoffers waren met verschillende
ere fraters gaan schaatsenrijden. Op onge-
tien kilometer van Medemblik, bij de
e Zeug, zag een der fraters plotseling een
vooruit twee zijner medebroeders door
•ijs zakken en geheel verdwijnen. Aan red-
I viel niet te denken, want toen de andere
Ers nabij de plek des onheils kwamen, be
en zij het ijs daar zeer slecht, zoodat zij
ns het gevaar van zelf te verongelukken,
r Medemblik huiswaarts keerden,
ontsteltenis in huize „St.-Radboud" evenals
iet stadje is zeer groot.
fn reddingsploeg is terstond ter hulpverlee-
j vertrokken, doch 's avonds onverrichterzake
fegekeerd.
edenochtend is opnieuw een reddingsploeg
I vletter naar de plaats des onheils gegaan.
Arbeiderswoningbouw bepleit.
}or wethouder Reinalda in de vergadering
van den Nationalen Woningraad.
rijdagavond is te Amsterdam de vergadering
den Nationalen Woningraad, Algemeenen
d van Wcmingbouwvereenigingienbegon-
tdat de voorzitter van den raad, de heer L.
I. Wal, een openingswoord had gesproken,
ien de aftredende bestuursleden, de heeren
Jruintjes te Coevorden en C. Lambeek te
echt, bij acclamatie herkozen.
Rede van den heer Reinalda.
e heer M. A. Reinalda, wethouder te Haar-
heeft een rede uitgesproken over de wo-
ivoorziening tijdens de oorlogscrisis. De in-
er wilde als motto voor zijn rede kiezen: „Er
in Nederland geen woningnood meer zijn"
moeten thans niet weer vervallen in het
wen van noodwoningen, er mogen geen huur-
imissies komen en geen sleutelgeld mag wor-
vastgesteld.
eze jaarvergadering zij een roepstem voor
i eischen. Een voorname hiervan is de ge
lige aanbouw van woningen, geordend naar
behoeften, welke wij in het land hebben
en kennen. Spr. noemde voorts eenige mar-
;te cijfers uit de statistiek van de woning-
Suctie. Volgens spr. is het thans reeds dud-
ik, dat we de beruchte woningnood met rasse
feden naderen.
e groot© massa der arbeiders kan geen huur
[len gelijk aan bouwkosten plus exiploitatie-
Bt. Voor groote groepen van hen* blijft het
[lig, dat het particulier initiatief der woning-
(vvereenigingen in de gelegenheid wordt ge
il te bouwen, waarbij de huur alleen de kos-
[dekt.
e particuliere huizenbouw moet zich ontwik-
in, het blijft een eerste eisch. Particuliere
jenbouw en huizenexploitatie moeten voor-
Jaan daar, waar het huizenbezit een normaal
Üement kan opleveren.
Er. lichtte een desbetreffenden brief van den
malen woningraad aan de regeering toe.
stelsel van gelijk blijvende annuïteiten ter
i van rentebetaling en aflossing van te ver-
n woningwetvoorschotten moet weer wor-
ingevoerd.
het algemeen is het een volksbelang, dat
woningen self-supporting zullen zijn. Voor
:nen, wier loon of permanente steun blijft
:r het normaal arbeidersinkomen moet steun
Ien verleend in den vorm van bijdragen in
|oitatietekoi*ten. Deze taak rust op de schou-
van woningstichtingen en gemeenten, ter-
de bijdragen door rijk en gemeenten moe-
worden gedragen.
ij de uitvoering van vorenstaande wenschen
t onderscheid gemaakt worden tusschen het
eland en de groote steden. Spr. gaf een
itiek over de woningmarkt in de groote
:n, middel-groote steden en platteland,
volkskracht zal sterk gebaat zijn bij de op-
Ing van krotten, ongeschikte woonwagens
'oonschepen.
>k hierover gaf spr. verschillende cijfers,
winst aan volksgezondheid, geestelijke en
:1e kracht compenseert ten volle de aan
„herbewapening" bestede gelden. Niet
[er mag worden vastgehouden aan den
dat alleen maar gebouwd mag worden
eventueel krotten worden gesloopt,
je regeering moet onverwijld overgaan tot hel
roeren van de vele aanhangige plannen en
It daar financieelen steun verleenen, waar
gevolge van de oorlogsomstandigheden steun
len is.
gemeenten dienen dan volledige vrijheid
•rijgen om de rente en de aflossing van self
irtingw oningen te garandereen. Zulks on-
toezicht van Ged. Staten,
ja de rede van den heer Reinalda stelde het
ur een resolutie voor, welke door de ver
ging werd aangenomen. In deze resolutie
:n de door den heer Reinalda in zijn rede
isomde wenschen verwerkt. Voorts wordt
•in toezicht van rijkswege gevraagd op de
n der bouwmaterialen, en bij dreigende
arschte; aan bouwmaterialen, uitvoering
een stelsel van distributie, waarbij voorrang
It verleend aan den bouw van woningen
lage huren.
ikanna de Nigtere in Den Bosch
gesignaleerd?
De commissaris van politie te 's-Hertogen-
ch heeft aan het publiek het volgende mede-
eeld:
et is niet onwaarschijnlijk dat het verdwe-
Amsterdamsche meisje Johanna de Nigtere
itreeks Kerstmis 1939 te dezer stede heeft ge-
t met prentbriefkaarten.
[et publiek wordt verzocht, het meisje te vol-
wanneer het in den Bosch wordt aangetrof-
en de politie hiervan direct in kennis te stel-
ooie gift voor het Finsche Roode
Kruis.
en Nederlander die onbekend wenscht te blij-
heeft den secretaris van de Finsch-Neder-
dsche vereeniging medegedeeld een gift van
0.000 beschikbaar te stellen ten behoeve van
Finsche Roode Kruis.
Als Voorzitter van den
Gezondheidsraad.
Bij K.B. is aan dr. N. M. Josephus Jitta met
ingang van 1 Januari 1940 op zijn verzoek eervol
ontslag verleend als voorzitter van den gezond
heidsraad, met dankbetuiging voor de vele en
gewichtige diensten door hem aan den lande
bewezen.
Het eervol ontslag aan dr. Josephus Jitta
als voorzitter van den gezondheidsraad maakt
een einde aan een uitzonderlijk lang ambtelijk
leven van een hoogst verdienstelijk Nederlan
der, die niet alleen in ons land maar ook in het
buitenland zeer gewaardeerd wordt wegens zijn
wetenschappelijke verdiensten en zijn aange
boren beminnelijkheid.
Dr. Jitta is 16 Mei 1858 te Amsterdam geboren,
waar hij in 1884 tot doctor in de medicijnen
promoveerde op een proefschrift over haemag-
lobinusie en heamaglobinaemie. Hij vestigde zich
te Amsterdam als oogarts en kreeg al spoedig
naam vooral door zijn werk ter bestrijding
van het zoogenaamde trachoom.
Ook in het openbare leven van de hoofdstad
trad hij zeer op den voorgrond, hij werd lid van
den raad en daarna wethouder. Als zoodanig
trad hij in 1917 af en toen de centrale gezond
heidsraad, later vervangen door den adviseeren-
den gezondheidsraad, werd ingesteld, benoemde
de regeering hem tot voorzitter van dat college
Naast zijn voorzitterschap van den gezond
heidsraad heeft dr. Jitta vele bestuursfuncties
vervuld ten bate van ae wetenschap en de
volksgezondheid. Als Neder landsch vertegen
woordiger in het „comité permanent de l'Office
International d' Hygiëne Publique", nam dr.
Jitta dele aan het Volkenbondswerk. Herhaal
delijk leidde hij vergaderingen van dit comité
te Parijs en te Genève. Zijn groote tact en ken
nis van de Fransche taal maakten hem bij uit
stek geschikt aan dergelijke bijeenkomsten
leiding te geven.
Zeer vele onderscheidingen vielen dr. Jitta
ten deel. Hij is ridder in den Nederlandschen
Leeuw, commandeur en grootofficier van de orde
van Oranje Nassau en heeft ook verscheidene
buitenlandsche orden.
De vorige week heeft minister van den Tempel
met eenige hoofdambtenaren van het departe
ment van sociale zaken ten huize van dr. Jitta
afscheid van hem genomen.
Vreemde vliegtuigen boven ons
land.
De regeeringspersdienst meldt: tegen het'mid
daguur zijn heden op zeer groote hoogte boven
de provincie Utrecht enkele vreemde vliegtuigen
gesignaleerd. Zij zijn van den grond af onder
vuur genomen. Patrouilles zijn opgestegen en
he* ben vastgesteld dat de vreemde vliegtuigen
zich inmiddels hadden verwijderd.
van eenige GOEDE en GOEDKOOPE
CAMERA'S, w.O. Reflex Koralle,
Rolleicord, Ciné 8 mm. wilt U een
betrouwbaar advies? Gaat dan naar
v. VLIET's Ciné Fotohandel
WAGENWEG 86 TELEF. 10851
(Adv. Ingez. Med.)
Het verkeer te Haarlem.
Verbetering van de dienstregeling van de
Brockway.
Er is een nieuwe dienstregeling van de auto
buslijnen der Brockway te Haarlem verschenen.
Daaruit blijkt, dat de frqnuentie van lijn I (Mid
denwegSchouwtjesplein) verhoogd is van 15 in 10
minuten. Lijn II (MuiderslotwegStationGr.
MarktSchalkwijkerweg en lijn III (Muiderslot
wegStationGr. MarktTurfmarkt) rijden op
Zaterdag, Zondag en feestdagen een gecombineerde
6 minutendienst.
De directie der Brockway verzekert daarbij dat
zij de frequentie van haar bussenlijnen zal opvoeren
zoodra de noodzakelijkheid dat gebiedt.
CABARETAVOND NEDERLANDSCHE
REISVEREENIGING.
Hedenavond wordt voor de leden der afd. Haar
lem van de Ned. Reisvereeniging in den Stads
schouwburg een cabaretprogramma opgevoerd.
Medewerking verleenen: Dora Schrama, de Co-
relli's, de Rettichini's en Alex de Haas, conferencier.
Na afloop dansen in de zalen van restaurant Lido,
onder leiding van den heer J. L. van Duin.
DE JAC. VAN KEMPEN-BANK.
Het comité voor de „Jac. van Kempen-bank" ver
zoekt ons mede te deelen, dat er nog steeds gele
genheid bestaat gelden voor dit doel te storten.
Penningmeester is de heer H. Lindt, Herculesstraat
22, Amsterdam (C). (Postgiro 216517).
vanaf f 5.95
voor Dames en Heeren
Tlwische wanten, pausen, =sokken
Barteljorisstraat 20
Jack Morris - Telef. 13439
(Adv. ingez Med.)
Op 18 Januari a.s.
'boonendistributie
Het ligt volgens de Tel. in
het voornemen der regeering
per 18 Januari a.s. de distribu
tie van bruine boonen, witte
boonen en capucijners te doen
ingaan. De hoeveelheid, waar
over men te beschikken zal
krijgen, zal waarschijnlijk niet
groot zijn, namelijk een half
pond per hoofd per maand;
èn dan niet een half pond van
elke soort, maar naar verkie
zing uit één van de drie soor
ten. Tevoren zal een begin ge
maakt worden met de voorbe
reiding eener regeling voor
zieken en zwakken, die meer
dan gezonden op boonen als
voedsel aangewezen zijn. Bij
zonderheden over deze rege
ling en over de algemeene dis
tributie van boonen zullen la
ter volgen.
WIELRIJDER ONDER AUTO
GERAAKT EN OMGEKOMEN
Vrijdag is de 61-jarige ge-
pensionneerde onderwijzer
Weideman uit Ede, die op den
Rijksstraatweg te Voorthuizen
fietste, door de gladheid van
den weg geslipt en onder een
auto geraakt. Hij was vrijwel
onmiddellijk dood.
VOOR TWEE IMILLE PAPIER
GELD VERBRAND.
Vrijdagmiddag is brand uit
gebroken in het houten kan
toorgebouw van de N. E. M. B.
O., groothandel in nieuwe en
gebruikte ijzeren vaten, aan
de Maaskade te Schiedam.
Het vuur greep zoo snel om
zich heen, dat de geheele bo
venverdieping in lichter laaie
stond, toen de brandweer ar
riveerde.
Na twintig minuten was men
den brand meester. De verze
kering dekt slechts gedeelte
lijk de schade. Er is ongeveer
2100 gulden aan papier geld,
dat zich in een bureau op het
privé-kantoor bevond, verlo
ren gegaan.
(door MELIS STOKE)
De mensch heeft met vernuft de Oceaan veroverd,
hij heeft het snelle zeekasteel uit staal getooverd,
dat tusschen alie weield-deelen bruggen slaat.
En toen die wonderen langs alle zeeën togen,
werd - weer door menschenhand - een hefboom omgebogen,
waardoor dit werk rampzalig weer ten onder gaat.
Hoe onuitputtelijk z'jn der menschen geestesbronnen.
Zij hebben in hun drang de hemelen overwonnen
met de triomfen van het wereld-luchtverkeer,
waarmee z' een net van banden om de volken sponnen....
Toen vielen onder 't vuur van machtige kanonnen
de vruchten van het werk in puin en vlammen neer.
Een eeuw van menschenwerk heeft land met land verbonden
en wegen zonder tal voor snelverkeer ontstonden
waaraan met man en macht voortdurend werd gewerkt.
En toen het weg-verkeer geen grens meer kende of perken
sloot men de grenzen dicht met stalen vestingwerken,
en hindernissen, zwaar met prikkeldraad versterkt....
Het radio-verkeer werd in deez' eeuw geboren.
Men kon elkander op een verren afstand hooren
en ieders wel en wee en ieders vreugd en nood
De wereld kende deze kansen nooit tevoren
Toen kwam de eene stem de andere stem verstoren
en sloeg met luid geweld de tegenstemmen dood.
Al wat vernuft verzint, wordt door vernuft verslagen,
in de vernietiging van deze dolle dagen.
En wat de vrucht van jaren arbeid is geweest
en 't grootsche resultaat van toegewijde krachten
wordt in zichzelf versmoord door de verbonden machten
van 't destructieve in den menschelijken geest.
Laat ons in kleinen kring de mogelijkheden kweeken
de gaven der techniek niet technisch af te breken.
Er is een juist gebruik voor elk modern gerief
Men kan o'e telefoon vriendschappelijk bepraten.
En schrijfmachine-schrift gebruiken zonder haten,
En hartelijkheden zetten in een luchtpostbrief.
Zoo kunnen wij wellicht de kleine cellen bouwen
voor 't wereldwonder van de liefde en 't vertrouwen,
met alle middelen die den mensch ten dienste staan.
Het positief gebruik van positieve krachten....
Dan is het heldenwerk der technische gedachte
en 'l menschelijk vernuft niet meer voor niets gedaan1
Schoten op officieren gelost.
Acht jaar geëischt tegen sergeant.
Voor den krijgsraad te den Bosch is Vrijdag be
handeld de strafzaak tegen een 30-jarigen sergeant,
ihans gedetineerd, die op den avond van 9 Septem
ber 1939 onder de gemeente Gendringen vijf scho
ten heeft gelost op twee reserve-eerste luitenants.
In de dagvaarding was hem ten laste gelegd, dat
hij in tijd van oorlog zich met geweld verzet heeft
tegen zijn meerderen, door, toen zij hem in voorloo-
pig arrest wilden stellen, met een geladen geweer
vijf schoten op hen te lossen, en voorts dat hij met
voorbedachten rade tot tweemaal toe een geweer en
patronen uit het wachtlokaal heeft genomen, deze
heeft geladen en zich naar buiten heeft begeven
naar de plaats, waarlangs hij verwachtte, dat de
officieren zouden passeeren.
De beklaagde legde een volledige bekentenis af.
Bij de behandeling der zaak bleek, dat bekl. nogal
eens misbruik van sterken drank had gemaakt, om
dat hij zich eenzaam voelde.
Officieren hadden hem reeds meermalen gewaar
schuwd. Hij zag in hun optreden een poging om
zijn gezin ongelukkig te maken en had, toen hij het
geweer wegnam, gezegd, ze dood te zullen schie
ten. Na deze bedreiging ging hij telefoneeren in een
cel. Tijdens het telefonisch gesprek namen eenige
soldaten het geweer weg, doch nadien heeft hjj
zich een ander geweer verschaft en opnieuw ge
zegd: „laat de officieren nu maar komen, ik schiet
ze kapot."
Toen de officieren kwamen om hem te arrestee
ren, verborg hij zich in de struiken langs den weg
en loste een en daarna nog vier schoten in hun
richting, zonder hen echter te treffen.
Toen eenige soldaten verklaarden, gehoord te
hebben, dat de sergeant sprekende over de offi
cieren in dreigende taal zich jegens hen had uit
gesproken, gaf de president van den krijgsraad hun
een reprimande, omdat zij de officieren niet van de
moordplannen in kennis hadden gesteld.
Hij verzocht den auditeur-militair tegen hen een
vervolging in te stellen, daar zij niets hebben ge
daan om een misdrijf te voorkomen.
De auditeur-militair achtte het misdrijf zeer ern
stig. Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan
een poging tot feitelijke insubordinatie van een zeer
ernstig karakter, waarbij hij den opzet heeft gehad
de luitenants of wel van het leven te berooven of
wel zwaar te treffen. Het mïsdi-ijf is des te ernsti
ger. omdat het gepleegd is in tijd van oorlog en
vlak bij de grens op een zeer voornamen post.
Spr. eischte een gevangenisstraf van acht jaar
met ontslag uit den dienst.
Het vliegtuigongeluk hij G aft.
Vrijdagmiddag is nabij Graft (N. H.) een militair
vliegtuig onklaar geraakt, waardoor het is veron
gelukt. De beide inzittenden hebben zich echter
door met hun parachute uit het toestel te springen,
kunnen redden, zooals wij reeds *n een groot deel
onzer vorige oplage hebben kunnen melden.
Inwoners van Graft zagen op vrij groote hoogte
het vliegtuig, dat slingerde en plotseling over den
kop sloeg. Reeds vreesde men, dat er slachtoffers
zouden vallen. Toen het slingerende vliegtuig tot
naar schatting ongeveer 500 meter was gedaald, za
gen de angstige toeschouwers, dat een der inzitten
den van het vliegtuig met een parachute uit het
toestel sprong. Deze kwam behouden in den Beem-
ster op den grond. Het bleek de waarnemer van het
'oestel te zijn.
Even later, toen het vliegtuig naar schatting reeds
tot ongeveer 100 meter v*> gedaald, sprong ook de
tweede inzittende, de vlieger, met een parachute uit
het vallende vliegtuig. Ook hij kwam in den eilands-
oolder ongedeerd neer.
Ongeveer 300 meter verder sloeg kort daarop het
toestel zelf tegen den grond te pletter en ging in
vlammen op. Het brandende wrak verspreidde zulk
een gloed, dat de eerste uren niet met het bergings
werk kon worden aangevangen. Het geweld, waar
mede de machine is neergekomen, heeft een gat
van ten nunste vier meter teweeggebracht.
Musolini tot Stalin: „Pas op vriend, val niet in het tuintje van onzen buurman".
Grondaankoopen door het Rijk.
Landgoederen op den Haarier- en Holterberg en
in de gemeenten Zeist en Groesbeek.
Dezer dagen zijn naar wij vernemen eeni
ge belangrijke aankoopen van grond door het
Rijk tot s.and gebracht. Het Staatsboschbeheer
is ni. door het departement van Sociale Zaken
m jtaat gesteld, een complex gronden op den
en Holterberg (de landgoederen
„Twilhaar en „Heihuizen") ter gezamenlijke
grootte van ongeveer 540 H.A. in eigendom te
verwerven ten behoeve van de werkverruiming
Voorts is aangekocht het landgoed „Wallen
berg ter grootte van ongeveer 230 H.A., gele
gen onder de gemeente Zeist en grenzende aan
de boschwachterij „Austerlitz" van het Staats
boschbeheer.
Het ligt in de bedoeling deze bosschen, die
behalve voor de houtproductie ook uit hoofd®
van natuurschoon en recreatie van veel betee-
kenis zijn, in werkverruiming te verbeteren.
Ten Zuid-westen van Groesbeek verwierf het
Staatsboschbeheer een terrein van ongeveer 65
H.A.. genaamd „De Bruuk", waarvan een ge
deelte. dat uit natuurwetenschappelijk oogpunt
beschouwd belangrijk is, in zijn tegenwoordigen
staat zal worden bewaard.
