Haarlems Dagblad Moderne Heerenhuizen Een Concert. Ontspoorde goederenwagen raakt sneltrein. Britsche en Fransche vrijwilligers naarfinland? Noorsche zeelieden zwalkten vijf dagen op zee rond. Winterrecords. De strenge winter De matige vorst Het Belangrijkste 57e Jaargang No. 17364 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant- Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groota Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro- dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082. Hoofdred. 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825. Soendaplein 1223a Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Zaterdag 27 Januari 1940 Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nummers 6 cent per ex. Advertebtlën: 1-5 regelt ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Regeiabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Groentjes zie rubriek. Gisteravond heb ik de H.O.V. in eerste uitvoe ring Paul Hindemith's Trauermusik, pas vier jaar geleden gecomponeerd, hooren uitvoeren. En daarna begeleidde het orkest Mozart's derde vioolconcert. Jaap Emner was de solist. Het werk is anderhalve eeuw oud. Na de pauze kwam de vijfde symphonie van Dvorak, „Aus der Neuen Welt" (1894) en toen ik genoten had,van dit ge- heele programma, dat weer eens deed beseffen hoe alle tijden hun groote toondichters kennen, beving mij de neiging weer eens te pleiten voor het symphonie-orkest. Want het kan toch zoove- len van ons zooveel geven, juist en vooral in deze benarde tijden. En het doet het zoo graag en met zooveel toewijding. Dit concert, een gewoon ledènconcert, was goed bezocht door het gestegen ledental waarop de H. O. V. kan bogen. De H. O, V. blijft zich in haar artistieke prestaties uitstekend handhaven, nu onder de leiding van twee dirigenten, Verhey en Adam, die verschillend van aard zijn maar beiden echte, enthousiaste muzikanten. Van hetgeen zij beiden tot stand weten te brengen getuigen tel kens de beoordeelingen van onze muziekcritici. En niet alleen die beoordeelingen van vakmen- schen. Daar is echte warmte en dankbaarheid in de hulde die het publiek aan dirigenten en or kest brengt. En dat was ook gisterenavond weer zoo toen Verhey met een nobele vertolking van de symphonie Uit de Nieuwe Wereld, dat merk waardig frissche, levende werk van den Tsjechi- schen componist, zijn concert besloten had. Et hadden toch nog meer menschen kunnen zijn. Ook menschen. die naar zulke orkestwerken soms bij de radio luisteren min of meer ge stoord en afgeleid door huiselijk verkeer en con versatie maar die niet of zelden meer in de concertzaal komen. Zij hebben ongelijk. Zij mis sen veel in den orkestklank, dien de radio toch nog maar zeer onvolkomen kan weergeven, in dat geheimzinnige contact met de uitvoerenden, da/t alleen kan bestaan als men hen ziet, in hun tegenwoordigheid is, en ook in het ontbreken van de concertsfeer. Die laatste is ook heel be langrijk. Alle menschen die trouwe concertbezoe kers zijn en die verschillen dus bij ervaring ken nen, weten het. Men kan zulke verschillen niet precies aanduiden in nuchtere verstandelijke ar gumenten, maar zij bestaan er niet minder om. Er zijn zooveel dingen die de menschelijke rede niet kan verklaren en zelfs de grootste dingen des levens behooren daartoe. Het is niet juist te meenen dat die versdhillen !n muzikale beleving alleen voor de bijzonder- muzilcaal--begaafden bestaan. Daar behoor ik ook niet toe. Maar niettemin voel ik ze. En ik zou vooral in dezen tijd niet graag de concerten mis sen, Het zou een leelijk gemis zijn. Dat het trouwe publiek van de H.O.V. in den loop der jaren wel degelijk steeds grooter is ge worden bewijst, dat het verkeerd is te meenen dat maar een kleine groep menschen tot deze muziek - genietingen is voorbestemd. De jeugdconcerten en de volksconcerten hebben het tegendeel nog zooveel meer bevestigd. Er moeten nog veel meer menschen zijn, die geregeld van het symphonie- orkest zouden kunnen genieten, als zij maar eens begonnen met deze vervulling in hun leven te zoeken. En zich dan 'niet bepaalden tot een enkel concert, maar er verscheidene achtereen bezoch ten. Het zou voor velen een openbaring zijn, zoo als ik al zoo vaak van anderen voor hen gehoord heb, dat het een openbaring voor hen geworden was. En dat gold ook wel menschen die niet eens „de ernstige muziek" van de radio hadden aan gehoord en die maar gemeend hadden, „dat dit siet voor hen was weggelegd". Er is voor velen onzer blijkbaar meer goeds weggelegd dan zij zelf jarenlang gedacht hebben. En het is schoon, in dagen als wij beleven, alles te vergeten over bommen en granaten, macht bo ven recht, bedreigingen en rare geruchten, ach terdocht en militaire voorzorgsmaatregelen door de schoonheid van klanken die de gedachten naar andere regionen voert en doet beseffen dat het leven, ondanks alles, toch schoon is R. P. Engelsclie matrozen kunnen officier worden. LONDEN, 27 Januari. (Havas.) De Admiraliteit heeft bepaald, dat jongelieden, die als matroos onder de wapenen geroepen zijn, na drie maanden dienst op zee te hebben gedaan voor den duur van den oorlog tot officier kunnen worden bevorderd, in dien zij een goede opleiding hebben genoten. Deze buitengewone maatregel is noodig in verband met de uitbreiding van de vlootoperaties en de steeds dringender wordende behoefte aan officieren. Sedert het uitbreken van den oorlog zijn bijna 1000 man tij delijk tot officier bevorderd. Japansche regeering besluit tot deflatiepolitiek. TOKIO, 27 Januari (Domei) In zijn bijeenkomst van gisteren heeft het Japan sche kabinet besloten tot een politiek van lage prijzen en deflatie. De koudegolf over de Ver. Staten. Reeds 380 slachtoffers. WASHINGTON, 27 Januari (Havas) De koude in de Vereenigde Staten heeft tot dusverre 380 menschen het leven gekost. De president van de Worker's Alliance, David Lasser, heeft telegrafisch aan Roosevelt verzocht de werkverschaffingsbepalingen gedurende de koudegolf te verzachten, zoo meldt United Press Hij verklaarde dat in Alabama in twintigduizend tot vijftigduizend gevallen van het aantal steun- verleeningen uitbreiding van deze hulp noodig is. Een zware brand woedde Vrijdagmorgen in het bekende kasteel „Hooge Vuursche", waardoor groote schade werd aangericht. Ongeluk loopt goed af. Op den spoorweg tusschen Meppel en Hooge- veen, is Vrijdagavond een ongeval gebeurd, dat hoogst ernstige gevolgen had kunnen hebben, doch op het nippertje goed is afgeloopen. Van den goederentrein van Groningen naar Meppel, welke om om 22.08 van het rangeerter rein Onnen nabij de Groningsche hoofdstad vertrekt, ontspoorde omstreeks kwart voor twaalf, ten ge\olge van het breken van een wielas tusschen Koekange en Meppel een goe derenwagen. Deze kwam links buiten de rails te staan. Op hetzelfde oo-genblik passeerde trein 135, die de laatste verbinding tusschen Amsterdam en Groningen onderhoudt en uit Zwolle 27 minuten over tijd was vertrokken, dit punt. De ontspoorde goederenwagen stond juist bin nen het profiel van het opgaand spoor, zoodat hij den sneltrein licht raakte. De rijtuigen van den sneltrein een stoomtrein werden door deze aanraking beschadigd en verscheidene ruiten moesten het ontgelden. Reizigers werden evenwel niet gewond. Met groote vertraging kwam de trein te Groningen aan. Beide sporen waren door dit ongeval versperd. Langs den overhangenden wagen heeft men geen treinen meer geleid. Om kwart voor twee vertrok uit Zwille een ongevallenwagen naar de plaats van de ont sporing teneinde de baan zoo spoedig mogelijk vrij te maken. Verkeer hervat. Vanmorgen vroeg waren de werkzaamheden zoover gevorderd dat het verkeer langs het op gaande spoor, van Zwolle naar Groningen, kon worden hervat. Het is duidelijk, dat de treinen van en naar Groningen vertraging hebben, doch van groote beteekenïs mocht dit niet worden ge noemd. De goederenwagen, die ontspoord was en binnen het profiel van de baan naar Gro ningen was gekomen, kon op de rails worden gezet, zoodat het verkeer langs één lijn kon worden geleid. „Prachtige redevoering van minister Van Klef fens". Zweedsch commentaar. STOCKHOLM 26 Januari. (Zweedsch Tel. Ag.) In een hoofdartikel schrijft Aftonbladet o.m.: De redevoering van minister van Kleffens was prachtig. Zij had een Europeesche waarde en vorm de een positieve, onbevreesde verklaring uit naam van de neutrale staten, waarbij zij tegelijkertijd de grondslagen schetste van een rechtvaardigen, gemeenschappelijken vrede. Het was een gerust stellende rede, die de Europeesche staatslieden aan het nadenken moet brengen. In een tijdperk, dat het stempel draagt van bitterheid en chaos, heeft de Nederlandsche minister van buitenlandsche za ken een opvatting uiteengezet, die gekenmerkt wordt door kalmte en redelijkheid. Zijn houding vormt een voorbeeld voor de ministers van buiten landsche zaken van alle kleine, neutralè landen. Tegen het voorjaar zouden zij de Finsche gelederen versterken. LONDEN, 26 Januari. Ofschoon Britsche autoriteiten weigeren zich hieromtrent uit te laten, wordt verondersteld dat Britsche vrijwilligers waarschijnlijk tegen de lente aan de zijde der Finsche troepen zuilen vechten. Bovendien veronderstelt men dat in de ko mende weken ook Fransche vrijwilligers voor Finland onder de wapenen zullen komen. Het feit dat het klimaat in het hooge Noorden voor de uitrusting van de Engelsche en Fransche soldaten andere eischen stelt dan zulks in Frank rijk het geval is. is van invloed op het vertrek van genoemde vrijwilligers Ondertusschen ontkennen de Britsche autori teiten de berichten dat Engelsche of Fransche militaire missies naar Finland zijn vertrokken om zich op de hoogte te stellen van de eischen, die een oorlog in Finland stelt. Het is bekend dat de Finsche gezant Gripenberg kort na den Russi- schen inval in Finland aan het ministerie van buitenlandsche zaken alhier een lijst heeft over handigd met de Finsche behoeften en natuurlijk is deze kwestie nog steeds actueel. Buitenlandsche diplomaten zeggen dat het uit zenden van Engelsche en Fransche vrijwilligers naar Fmland waarschijnlijk met zich zou brengen dat er voor het doorreizen met Noorwegen en Zweden regelingen getroffen zouden moeten wor den. (United Press). Weer een groote brand in Japan. Meer dan 150 slachtoffers. TOKIO, 27 Januari. (Domei). Meei dan 150 menschen hebben het leven verlo ren bij een brand, die te Ninomija bij Oiso in de prefectuur Kanawaga heeft ge woed. Geheele wijken zijn door het vuur rerwoest. Het station, de openbare gebou wen en de scholen zijn bespaard gebleven De volledige omvang van de schade is nog niet bekend. Hun schip door duikboot getorpedeerd. Kapitein weigerde verklaring te onderteekenen. Reuter meldt uit Londen: Het Noorsche schip „Songa" is op den Atlantischen Oceaan getorpedeerd, omdat de gezagvoerder wei gerde in te gaan op den eisch van een duik- bootcomimandant dat hij papieren zou onder teekenen, waarin gezegd werd, dat zijn schiip contrabande naar Engeland vervoer de. De bemanning moest maar zien hoe zij het beste land zcu bereiken. Vijf dagen en nachten dreven de manner, rond in twee reddingbooten Zij leden zware ont beringen. Een der booten, waarin de kapitein en 11 leden der bemanning zich bevonden is Vrijdag op de Iersche kust aan land gedreven De dertien andere opvarenden van de „Songa'' zijn opgepikt door een trawler uit Swansea en eveneens aan de Iersche kust aan land gezet. De ,Bonga" was op weg van New York naar Rotterdam met een algemeene lading. De eerste officier, Ericksen, een der dertien man. die door den trawler aan land gebracht zijn, ver klaarde. dat zij in de booten waren gegaan, toer. de duikbootcommandant hen had gewaar schuwd. Zij moesten al hun bezittingen achter laten en spoedig vuurde de duikboot een torpedo af, waardoor de „Songa" in tweeën brak. Johann Sohansen. de tweede machinist vertel de: „Twee granaten werden over het voorschi} gevuurd en twee over het achterschip. In enkele minuten zaten wij allen in de reddingbooten' We tellen tegenwoordig druk in graden En gaan bij de geschiedenis te rade. Omtrent den stand der winterstatistiek; Wij hebben de herinnering niet verloren Hoe het in vroeger winters heeft gevroren, Vermeld: als streng in menige kroniek. En daarbij kon het tot een mode raken, Om nu een vergelijking te gaan maken, Met al dat lang weer weggedooide ijs: Zal d'oude vorst nu nog zijn kroon behouden, Of krijgt dit jaar op 't strenge punt der koude, Recht voor de toekomst op den hoogsten prijs? Wij schijnen er voorshands nog niet te wezen, Wanneer ik het althans goedi heb gelezen, De winter komt nog altijd wat te kort; Maar als hij doorzet, dan hij het wel winnen En velen zetten daarop nu hun zinnen, Als soort van bij-den-haardsche wintersport. Hier komt een koude record dus ter sprake, Een ding, waarvoor ik me niet warm kan maken Mijn standpunt is voor mij niet meer een vraag; Ik acht dit tijdperk eerst voorwaar gezegend. Wanneer het nu met spoed warm water regent, Zoo'n ouden winter gun 'k zijn glorie graag P. GASUS. TE KOOP nog enkele prachtige HEERENHUIZEN, voor zien van modern comfort, gelegen aan de Lod. van Deyssellaan, vlak bij station Bloemendaal. Ook aldaar nog eenige TE HUUR met centr. verw., ad 630.per jaar. Te bevr.: S. VELDKAMP, Van Dortstraat 90. Telef 16373 (Adv. ingez Med.) Na het incident met de Maroe". .Asama Leden der weermacht van oorlogvoerende landen mogen niet meer met Japansche schepen vervoerd worden. Het Japansche persbureau Domei meldt: Teneinde incidenten als met de „Asama Maroe" te voorkomen heeft het ministerie voor het ver keerswezen, na overleg met de ministeries van Buitenlandsche Zaken en Marine besloten dat de scheepvaartmaatschappijen in de toekomst aan onderdanen van oorlogvoerende landen slechte on der de volgende voorwaarden mogen vervoeren: Ten eerste: Aan onderdanen van oorlogvoe rende landen mogen slechts plaatsbewijzen worden verkocht, wanneer zij het bewijs over leggen dat zij geen deel uitmaken van de weer macht. Ten tweede: Onderdanen van oorlogvoeren de landen, die deel uitmaken van de actieve weermacht, mogen niet met Japansche sche pen worden vervoerd. Ten derde: In geval van verdenking inzake de bovengenoemde punten moeten nadere in structies worden gevraagd. De Noorsche koopvaardijvloot. In het afgeloopen jaar 24 schepen door den oorlog verloren. Volgens een publicatie van 'het Noorsche scheepvaartbureau is de Noorsche koopvaardij vloot in 1939 met 83 schepen met een gezamen- lijken inhoud van 89.275 bruto registerton ver groot. Hierbij zijn niet inbegrepen de stoom- en motorschepen tot en met 25 bruto ton en zeil schepen tot en met 50 bruto ton. Deze stijging was minder dan in 1938. toen de koopvaardij vloot werd uitgebreid met 127 schepen met een gezamenlijken inhoud van 212.387 bruto register ton. De vloot verloor 161 schepen met een inhoud van 275.576 bruto registerton. waaronder 24 schepen met een inhoud van 62.068 bruto regis terton als gevolg van den oorlog. 19 schepen met een inhoud van 9744 brutoton door afbraak en 49 schepen met een inhoud van 169.49! bruto registerton door verkoop aan het buiten land.- Daartegenover stond een toeneming van 244 schepen met een inhoud van 364.851 bruto ton. De Noorsche koopvaardijvloot bestond einde 1939 uit 4391 schepen met een inhoud van 4.845.655 bruo registerton tegen 4308 schepen met een inhoud van 4.756.380 bruto registerton einde 1938 Passagiersschip zinkende. Opvarenden in veiligheid. Het passagiersschip „President Quezon", vroe ger „President Madison" geheeten, groot 14.187 ton, dat zijn eerste reis maakte onder Philippijn- sche vlag. heeft gistertavond draadloos assisten tie gevraagd .aangezien het bij het eiland Bonin aan den grond was geloopen en de machinekamer snel volliep. Het gaf als positie op 30 graden 1 minuut Noorderbreedte en 130 graden 16 minu ten Oosterlengte. Het Japansche schip ..Oekisjima Maroe" begeeft zich derwaarts om bijstand te bieden. Een bericht uit San Pedro, (Californië) meldt dat de „President Quezon", zinkende is. Alle op varenden zijn in veiligheid. 128 opvarenden TOKIO, 27 Januari (Domei) De 14 passagiers en de 114 koppen tellende bemanning van de „President. Quezon" zijn gered door de Japansche schepen „Tosei Maroe" en „Tokiwa Maroe" en twee andere schepen, die op de noodseinen te hulp waren gesneld. De „President Quezon" meet 14.187 ton. De opvarenden van het Noorsche schip „Foeyuang". dat gisteren schipbreuk heeft gele den, zijn door twee Japansche schepen aan boord genomen. Het verlaten schip drijft thans in Oost- Zuidoostelijke richting af. Het woord is aan Vosmaer: Er behoort veel beschaving toe om het eenvoudige te begrijpen. De derde in de rij! Over ons land bleef de Oostelijke lucht- strooming aanhouden en de dooi (die De Bilt een storing noemt ofschoon menigeen van een op luchting zal gesproken hebben) neemt haar weg Zuid-Oostwaarts, op de Adriatische Zee aan. Dat beteekent dat de voorwaarden voor het aanhouden van de vorst gunstig zijn en dat we ons dus in de naaste toekomst nog niet met de hoop mogen vleien, dat het winterweer zal wijken. Volgens de classificatie van Professor van Everdingen moet thans aan dezen winter de derde plaats worden toegekend in de rij van strenge winters sinds 1849. Alleen de winters van 1854—'55 en 1890—'91 zijn nog strenger ge weest. Het Fransche Iegerbericht. Het Fransche Iegerbericht luidde Vrijdagavond en Zaterdagmorgen: „Niets te melden". Mannerlieim decoreerde een „Lotta". Na bombardement op zijn hoofdkwartier. ULEABORG, 27 Januari. Gedurende de paar laatste dagen is het voorgekomen dat de Russen een klein Finsch stadje in het binnenland bom- Oardeerden zoo heeft de United Press-correspcmdent vernomen. In dit stadje had maarschalk Manner- heim tijdelijk zijn hoofdkwartier opgeslagen. Gedurende de lunch werd luchtalarm gegeven en slechts weinige oogenblikken daarna explodeer den de eerste bommen. Iedereen begaf zich snel naar de schuilplaatsen of naar den kelder behalve de maarschalk. Toen zijn officieren er bij hem op aandrongen zeide hii: „Indien Finland mij noodig heeft zal, ik leven, indien niet, waarom naar de schuilkelders gaan?" en hij zette zijn maaltijd voort. Nieuwe explosies deden het gebouw op zijn grondvesten trillen en sommige ruiten vielen aan stukken. Alle „Lotta's", die als diensters werkzaam wa ren. waren eveneens naar de schuilkelders gegaan met één uitzondering. Dit meisje stond er op den veldmaarschalk te blijven bedienen. Toen de maal tijd en ook het bombardement voorbij was riep de maarschalk het meisje en spelde haar persoon lijk de medaille voor moed op haar uniform. Zij is het eerste Finsche meisje, dat in dezen oorlog voor moed gedecoreerd wordt. (United Press). der laatste dagen zal ook morgen aan houden. Onaangenamer is de krachtige Oostelijke tot Noord-Oostelijken wind, dien de Bilt verwacht en die met eenige sneeuw uit de halfbewolkte lucht ge paard zal gaan. HEDEN: 14 PAGINA'S. HAARLEM EN OMGÉVING pag. Voorloopig geen Jeugdbibliotheek te Haarlem van gemeentewege t De daling van het aantal jeugdige werkloozen te Haarlem. Het kostelooze gebruik van boeken en leermid delen op de H. B. S-'en en het Gymnasium te Haarlem. 9 Haarlem krijgt voor 1940 geen rijkssubsidie voor M. O. 9 BINNENLAND BÜ Koekange heeft hedennacht een ontspoorde goederenwagen een sneltrein geraakt. t Vrijdagmiddag zijn door mist en gladheid een reeks ernstige verkeersongelukken gebeurd. 3 BUITENLAND Britsche en Fransche vrijwilligers naar Finland 1 De Finnen behouden hun stellingen ten noorden van het Ladogameer. 5 De Tsjechische minister van landbouw afgezet. 5 Een Fransch schip werd door een duikboot ge torpedeerd. S SPORT. De schaatsenrijders kunnen weer tochten maken. ARTIKELEN, enz. R. P.: Een concert. I R. P.: Journaal van de week. 5 C. Sipkes: Een duinexcursie op ski's. 2 B. K.: Lichtpunten in het zakenleven. 3 A. J. D.: Jasminum Nudiflorum 4 Van onzen correspondent te Boedapest: Buiten landsche journalisten te Boedapest. 5 C. J. E. Dinaux: Als de steencn spreken konden. 7 Mr. E. Elias: Cactus Jack gooit zijn hoed in de arena. 7 J. H. de Bols: Litteraire Kantteekeningen. 7 Financieel Economisch Weekoverzicht: Dc her waardeering van den goudvoorraad. g H. D. Vertelling: Vertraagde voorstelling. 13 Filmschonw g K. dc Jong: Ledenconcert der H. O. V. g J. B. Schuil: Acrdenhout's Tooneel-Ensemble. De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op jfl LAATSTE F"P"-"TSN IQ

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 1