Financieel-Economisch Weekoverzicht.
Toestand aan groote rivieren blijft gespannen,
incasso-bank N.V.
INCASSO'S
STOFZUIGERS
0 Radio Moors
LEDENCONCERT.
ZATERDAG 10 FEBRUARI 1940
HAAREEM'S DAGBUAD
2
De Beursstemming. Het jaarverslag van de
Holland-Amerika Lijn. Tabaksinschrijvingen.
Een senii-gedwongenStaatsleening. Houding
van den gulden. De clearing niet Duitschland.
TERWIJL het economisch leven ons be-'
langrijker nieuws geeft dan de beurs, is
het toch blijkbaar de beurs, die in haar
bijna aanhoudende lusteloosheid het bij
het rechte eind heeft en onbewust vooruitloopt
op hetgeen in economisch en politiek opzicht te
wachten staat. De beurs heeft wel niet altijd ge
lijk: dat bleek bijv. uit de plotselinge oorlogs
hausse aanvang September, die, op zuivere ge-
voelsbasis opgetrokken, geen redelijken grondslag
had. De stroom van aankooporders verzandde dan
ook zeer spoedig en sindsdien heeft een haast on
geëvenaarde matheid, slechts nu en dan door
kortstondige hausse- of baissebewegingen onder
broken, het beursleven en de goederenmarkten
beneerscht. Die matheid is een uitvloeisel van een
reeks elkaar tegenwerkende factoren, meeningen
en voorgevoelens en vormt in zekeren zin een be
vestiging van de beroemde Dow-theorie, die im
mers niet zoozeer uit economische of finaneleele
factoren, doch meer uit het verloop der beurs
koersen -de tendenz in de naaste toekomst meent
te kunnen voorspellen. Beurskoersen, in een vrije
markt althans en in haar totaal genomen, zijn
volgens deze theorie het product niet in hoofd
zaak van plaats gehad hebbende economische of
financieele gebeurtenissen, doch veeleer van we
tenschap, gevoelens, verwachtingen en hoop van
velen, waaronder ook zij, die als insiders in be
paalde bedrijfstakken meer van het conjunctuur
verloop in de naaste toekomst moeten weten dan
anderen. Wanneer men met deze theorie voor
oogen het verloop der New-Yorksche en ook Am-
sterdamsche beurs sinds eind September nagaat,
dan moet men wel tot de gevolgtrekking komen
dat de koersbeweging sindsdien zich niet door de
vele individueele gunstige economische sympto
men van de wijs heeft laten brengen, doch hals
starrig geanticipeerd heeft op de waarschijnlijk
heid van een conjpnctuur-reactie in de Vereenig-
de Staten en den, de conjunctuur hoe dan ook
ondermijnenden, invloed van oorlog en oorlogs
dreiging. De Dow-theorie is verre van volmaakt,
omdat van werkelijke vrije markten haast ner
gens meer kan worden gesproken en omdat ook
hier zooveel afhangt van de kunst van interpre
teeren. Niettemin berust zij op een gezonden
grondslag en juist in tijden als de huidige, waarin
men zich op bepaalde opwekkende dan wel depri-
meerenüe economische factoren zou kunnen blind
staren, geeft zij naar mijn meening een zeer waar
devolle aanwijzing ten aanzien van hetgeen de
naaste toekomst op beursgebied voor ons in
petto heeft.
KRUISWEG 59
HAARLEM
Iop binnen- en buiten
land. - Tarieven ver
krijgbaar.
(Adv. Ingez. Med.)
ÏÏS het bijv. niet typeer end, dat een uitnemend
jaarverslag, zooals door de Holland-Amerika
Lijn gepubliceerd, slechts even een rimpeling in
den koers van dit fonds en van scheepvaart-aanr
deelen heeft te zien gegeven, om direct daarna dé
oude lusteloosheid te zien wederkeeren? Een voor-
deelig saldo der verlies- en winstrekening van
9.367.000— op een kapitaal van 22.500.000
tegenover een van. 5.599.000 op' een kapitaal
van 18.000.000 in het voorafgaande jaar is
werkelijk geen geringe verbetering'. Men overweegt
echter blijkbaar, dat de directie heeft gemeend,
opnieuw ca. 80 pCt. van de winst voor afschrij
vingen en reserveeringen te bestemmen, terwijl
men tevens niet achteloos de passage in het jaar
verslag heeft voorbijgelezen, dat de eerste acht
vredesmaanden naar verhouding meer tot de
winst hebben bijgedragen dan de laatste vier oor
logsmaanden. Het goud. dat de scheepvaart ver
dient, is helaas verre van zuivere uitkeerbare
winst: in dit bedrijf met zijn groote wisselvallig
heden moet een tot het uiterste doorgedreven
conservatief-financieele politiek worden gevoerd.
In normale tijden zouden ook de zeer goede
resultaten der tabaksinschrijvingen van „Ameri-
kaansch" te Medan een aanzienlijk grooteren in
vloed op de koersen van aandeelen onzer Suma-
tramaatschappijen hebben uitgeoefend. De door
de Amerikaansche sigarenfabrikanten betaalde
prijzen zijn immers uitnemend te nemen en leve
ren een zeer behoorlijke compensatie voor het
gebrek aan kooplust van Duitsche zijde, dat, naar
men verwacht, op de komende veilingen te Am
sterdam aan den dag zal treden. Ook hier echter
waren het, om met Dow te spreken, weer de stem
mingen, verwachtingen en voorwetenschap van
insiders en publiek, die een druk op de markt
uitoefenden en koersschommelingen en omzetten
binnen enge grenzen hielden. Wanneer men de
opbrengst van het effecten-notazegel over Ja
nuari bekijkt, die ruim 70.000— bedroeg tegen
379.000.— in Januari 1938, dan zeggen deze cij
fers meer dan genoeg ten aanzien van de huidige
omzetten aan het Damrak.
de deur is van die dikte.dat mag worden aange
nomen, dat zij niet te voorschijn zal behoeven te
komen. De regeering blijkt derhalve vast beslo
ten. zich te vrijwaren voor een tweede mislukte
leening. Hoezeer dit ook begrijpelijk is, men
moet toch betreuren dat de regeering tot deze
methode overgaat, voor en al eer zij een effec
tief gebruik heeft gemaakt van alle geëigende
middelen tot het propageeren eener zuiver vrij
willige leening. Zal het dus wel niet tot een ge
dwongen leening komen, zulks neemt niet weg,
dat het inschrijven op de „vrijwillige" leening
reeds voor velen moeilijkheden kan mede
brengen bij het verkrijgen der benoodigde liqui
de middelen. Met name kan dit worden aange
voerd voor verschillende ondernemingen. Hierin
schuilt het gevaar, dat het nieuw verworven obli-
gatiebezit spoedig weer zal moeten worden ge
spuid met als gevolg koersdruk ter beurse, dan
wel dat het gebruik zal moeten worden ge
maakt van de beleeningsfaciliteiten der Neder-
landsche Bank.
Laat ons hopen dat Nederland voldoende be
sef toont voor de financieele staatsbehoeften in
dit tijdsgewricht, zoodat een ieder naar moge
lijkheid op de nieuwe leening inteekent. Dan
komt het niet bijzonder groote bedrag van
van 300.000.000 zeer vlot bijeen en kunnen
dwangmaatregelen achterwege blijven. Zulks zal
voorkomen dat de gedwongen inschrijving som
migen vermogenden bezitters en ondernemingen
ernstige moeilijkheden berokkent.
De vaste houding van den gulden, die tegenover
den dollar van 1.88 3/8 tot beneden de 1.88 is ver
beterd, heeft men toegeschreven aan Nederland-
sche dollarverkooping. om gelden voor de komen
de leening vrij te maken. Naar analogie van de
vaste houding, die de gulden eenige weken gele
den aan den dag heeft gelegd en die met leenings-
verwachtingen niets uitstaande had, geloof ik,
dat deze interpretatie er meer een is om maar een
verklaring te vinden voor een overigens vrijwel
onverklaarbaar feit.
Ten aanzien van de ontwikkeling van onzen
buitenlandschen handel moet de schijnwerper één
symptoom in het bijzonder belichten: den ach
terstand in de Duitsch-Nederlandsche Clearing,
die eind Juni 1939 met ca. f 45 millioen den Ne-
derlandschen exporteurs den schrik om het hart
deed slaan, doch eind December reeds was inge
zakt tot f 2.091.000, is gedurende Januari omgezet
in een surplus van f 6.831.900. Onze dalende ex
port naar Duitschland en onze toegenomen im
port hebben dit wonder bewerkstelligd. Wij zijn
dus Duitschland's debiteur geworden. Het eenige
voordeel er van is, dat onze exporteurs niet meer
in de queue behoeven te gaan staan om op be
taling te wachten.
P. C.
(Nadruk verboden)
Padvindsters helpen Finland.
Op Woensdag 21 Februari zullen de padvindsters
en Kabouters van Haarlem en Bloemendaal, ge
holpen door vriendinnen, oliebollen verkoopen
door heel Haarlem, ten bate van het Finsche
Roode Kruis.
Hiervoor heeft zich een werk-comité gevormd,
onder eere-voorzitsterschap van mevr. J. baro
nesse de Vos van Steenwijkvan Royen, dat
reeds van vele kanten groote medewerking met
dit plan ontving. De ingrediënten worden door
verschillende groote firma's geschonken, terwijl
vele Haarlemsche bakkers en de Huishoudscholen
de oliebollen zullen bakken. Ook B. en W., de
politie eri de Gemeent. Centrale werkplaats voor
werkloozen helpen mee om het plan te doen
slagen. Er zullen vele duizenden bollen gebakken
worden, die tegen een minimumprijs van 5 cent
per stuk zullen worden verkocht.
Bestellingen kunnen nu reeds schriftelijk
worden opgegeven aan het Nederlandsche Pad
vindsters Gilde, Middenlaan 75, Haarlem, terwijl
giften op postgiro 205349 van het Ned. Padvind
sters Gilde, Haarlem, onder vermelding: Voor
Finland, zeer welkom zijn.
Het werkcomité:
Mevr. H. A. HalbertsmaWaller,.
presidente.
Mevr. C. E. PeereboomKikkert,
secretaresse.
Mevr. A. Del BaereJiskoot.
Mevr. M. S. DuyvendakMoulijn.
Mej. L. C. M. Heerkens Thijssen.
Mej. H. Kersbergen.
Mevr. A KoningsMiddeldorp.
Mevr. W. M. KuykSmit.
Mevr. M. van de VlugtIdman
NOODLOTTIGE AANRIJDING.
Toen Vrijdagmiddag de 27-jarige H. Greven,
wonende te Gieterveen, zich te voet huiswaarts
begaf, had hij het ongeluk ter hoogte van het
kruispunt „De Hilte" uit te glijden. De bestuurder
van een juist passeerende auto, zag dit en remde
uit alle macht om een aanrijding te voorkomen.
Daarbij slipte de wagen. Hij draaide achterste vo
ren, waardoor Greven een hevigen slag kreeg. De
man werd eenige meters over den weg geslingerd
en bleef dood liggen.
45 BEKENDE MERKEN Ook m huurkoop
DE STOFZUIGER CENTRALE HAGEMAN,
GED. OUDE GRACHT 52 - TELEF. 12762
(Adv. ingez. Med.)
Verwachting geldig van hedenavond tot mor
genavond ongeveer 19 uur:
Voor het noorden:
Des nachts helder tot lichtbewolkt met
strengen tot matige vorst, overdag toene
mende bewolking met kans op eenige
sneeuw en matige tot lichte vorst, meest
zwakke veranderlijke wind.
Voor het zuiden:
Helder tot halfbewolkt met strenge tot
matige vorst des nachts en overdag matige
tot lichte vorst, matige tot zwakke oostelijke
tot oordelijke wind.
BAROMETERSTAND
Stand van gisteren 762 m.M.
Stand van hedenmorgen 10 uur 765 m.M.
Neiging: Vooruit.
Opgave van CAREL v. HUIZEN, Opticien.
KI. Houtstraat 13. Tel. 14112.
BELANGRIJKE TELEFOONNUMMERS.
Politie 11850.
Ongevallendienst (Brandweerkazerne) Ged.
Oude Gracht 14141.
Brandweer 15333.
2 millioen noodig
voor bescherming
van Kunstschatten
In de „wet betreffende bescherming tegen lucht
aanvallen" is aan den minister van binnenlandsche
zaken o.a. opgedragen het treffen van maatregelen
voor de bescherming van schatten van geschiede
nis, kunst en wetenschap. De kosten van deze
maatregelen, voor zoover het gemeenten betreft,
gerangschikt in de tweede en de eerste gevaren-
klasse, komen ten laste van het rijk. Ter voorbe
reiding van deze maatregelen hebben de ministers
van onderwijs, K en W., van binnenlandsche zaken
en van defensie een contactcommissie ingesteld
Hierbij is er van uitgegaan, dat de uitgaven, benoo-
digd voor de verwezenlijking van haar voorstellen,
zullen worden gebracht op de begrooting van het
departement van onderwijs.
Dienovereenkomstig is thans een suppletoire
aanvrage tenbedrage van f 2 millioen tot dekking
van deze uitgaven bij de Staten-Generaal aanhangig
gemaakt.
Tram ontving ruim ƒ60.000
meer in één maand.
Dat de koude behalve veel ongemak voor de
tram toch ook nog wel een aangename zijde
heeft blijkt wel uit het feit, dat de N. Z. H. T.
M. in Januari van dit jaar f 63.193 meer ont
ving dan in dezelfde maand van het vorige jaar.
De totaalopbrengst van Januari in 1940 was
f318.779; in 1939: f255.586.
„Ilaarlem's Bloei".
Derde groote loterij.
Door den minister van Justitie is toestemming
verleend tot het houden van een loterij, ter ver
sterking van de geldmiddelen der Stichting
„Haarlem's Bloei".
Deze loterij zal omvatten 11000 loten, waarvan
de prijs 0.60 zal bedragen. Evenals vorige jaren
zal een deel der loten tegen halven prijs be
schikbaar worden gesteld voor de begunstigers
van „Haarlem's Bloei". Duizend loten worden
ditmaal gedrukt ad. 0.30. Zij zullen bij tenminste
twee stuks tegelijk worden afgeleverd, zoolang
de voorraad strekt, tot een maximum van zooveel
maal twee stuks loten als het jaarlijksch contri
butiebedrag der aanvragers in guldens luidt.
Evenals vorig jaar zal een prachtige collectie
prijzen worden beschikbaar gesteld. Reeds mocht
de stichting „Haarlem's Bloei" de toezegging
ontvangen van handeldrijvende middenstanders
uit Haarlem voor een aantal fraaie prijzen.
De trekking is bepaald op Dinsdag 4 Juni 1940.
NEDERLANDSCII BIJBELGENOOTSCHAP.
De afdeeling Haarlem van bovengenoemd
Genootschap hoopt op Maandagmiddag 12 Fe
bruari haar jaarvergadering te houden in een
der kamers van de Groote Kerk.
In bespreking komen de jaarverslagen der
verschillende functionnarissen. benevens een
voorstel van het bestuur tot instelling van een
propaganda-commissie.
VAN HET DAK GEVALLEN.
Vrijdagmorgen viel een 34-jarige loodgieter uit
Beverwijk, die bezig was met werkzaamheden op
het dak van het huis van den heer R. te Spaarn-
dam, van het dak. Met eenige gekneusde ribben
en een lichte hersenschudding werd hij opge
nomen en naar het Ziekenhuis St. Johannes de
Deo vervoerd. Leden van de E.H.B.O. verleenden
hulp.
BEGRAFENIS M. A. VERDEL.
Vrijdagmiddag had op de Algemeene Begraaf
plaats te Heemstede de teraardebestelling plaats
van wijlen den heer M. A. Verdel, vooraanstaande
figuur in den Haarlemschen Melkhandel.
De belangstelling was buitengewoon groot; tal
rijke organisaties waren vertegenwoordigd.
Onder de aanwezigen waren de heeren: H. Kui
pers, voorzitter der Melkhandelarenvereeniging
„Onderling Belang", C. Sievertsen namens de Alg
Vereen, voor de Melkvoorziening te 's Gravenhage:
J. P. A. M. Huivers, directeur der Consumptiemelk-
Centrale; J. J. van Schie, namens de R.K. Veehou
ders, aangesloten bij den L. T. B.; dr. C. J. Mieras,
directeur van den Keuringsdienst te Haarlem en J.
Iioogerduyn, namens het Zuivelbureau te 's Gra
venhage. Ook het geheele personeel van het bedrijf
der firma M. A. Verdel was aanwezig.
In de aula werd het woord gevoerd door den
heer J. Tammes namens den Haarlemschen melk
handel en de commissie van bijstand van de Ne
derlandsche Zuivelcentrale.
Verder sprak de heer Siewerts namens de Al
gemeene vereeniging voor melkvoorziening.
De heer Bomda voerde het woord als vriend en
de heer Greebe namens het personeel.
Allen prezen den overledene om zijn groote vak
bekwaamheid en zijn bereidwilligheid, waar het
betrof anderen te helpen.
Ds. H. E. Beker sprak een stichtelijk slotwoord.
Aan de groeve bad ds. Beker het Onze Vader. Een
zoon van den overledene dankte voor de belang
stelling.
(Is reeds in een deei eener vorige oplage
opgenomen).
DE TOESTAND VAN HET IJS.
Vrijdagmiddag is er korten tijd werking ge
komen in de enorme ijsmassa, die de Rijn bij
Spijk bedekt. Men kan echter niet van kruien
spreken, aangezien er slechts een opschuiving
van ijsschotsen plaats vond.
Het ijsveld, dat zich uitstrekte van Emmerik
tot Spijk, is thans verdwenen en moet onder het
voor Spijk liggende ijs geschoven zijn Hierdoor
is het gedeelte van den Rijn van Spijk tot Dus-
seldorf thans ijsvrij, zoodat er reeds een bootje
van Spijk naar Emmerik kon varen. De op
schuiving deed zich voornamelijk aan de over
zijde van de rivier, op Duitsch gebied, voor. Vol
gens te Spijk ontvangen berichten zijn te Emme
rik een brughoofd van een pioniersbrug en een
klein vaartuig door het ijs meegesleurd en wor
den deze bij Spijk door het ijs bedolven.
Gespannen toestand.
Te Lobith blijft de toestand gespannen.
De woningen, gelegen in de onmiddellijke
nabijheir van de rivier, zijn ontruimd, even
als enkele buiten den dijk liggende wonin
gen, welke behooren bij de zich daar bevin
dende steenfabrieken.
Li verband met de groote was van het water
te Trier en Keulen, verwacht men ook in Lobith
een toenemende stijging van den waterstand.
De Spijksohe overlaat werkt thans reeds met een
diepte van 75 centimeter. De huizen loopen
groot gevaar, als de ijsmassa in beweging komt.
Ook de schippers van de ongeveer twee honderd
vaartuigen, welke in de vlucihthaven liggen, ma
ken zich over den hoogen waterstand bezorgd,
omdat het gevaar groot is, dat het ijs deze haven
zal binnendringen over de slechts lage kade,
welke voor de haven ligt.
Kijfwaard door ijs omringd.
Heden is de buiten den dijk bij Pannerden
gelegen polder, waarin zich het gehucht Kijf-
WEER OP DE SCHAATS
Vele banen geopend.
Nu de vorst zelfs met groote grimmigheid weer
is teruggekeerd, kunnen de liefhebbers van
schaatsenrijden vandaag en morgen de dunne
ijzers weer onder binden, want daarvoor bestaat
te Haarlem voldoende gelegenheid.
De banen van de IJsclub voor Haarlem en om
streken aan de Kleverlaan zijn tot vanavond laat
geopend. Dit Is ook het geval met de banen in de
tennisparken „Eindenhout" aan den Wagenweg
en „Brederode" te Santpoort.
Het ijs van de ijsbaan „De Volharding" te
Heemstede is opgespoten en zeer mooi.
Alleen op enkele plaatsen, waar het water hoog
stond, is het ijs niet geheel aangevroren. Deze
plekken worden vandaag nog afgezet, zoodat de
baan hedenmiddag en hedenavond alleen open is
voor leden. Zondag is de baan ook voor het pu
bliek geopend.
St. Moritz kan haar banen aan de Amster-
damsche vaart vandaag nog niet openstellen,
omdat het ijs daar te slecht was. Er zuilen heden
maatregelen worden getroffen om te probeeren,
de banen Zondag open te stellen.
Voor liefhebbers van tochten.
Het bestuur van de IJsvereeniging voor Haar
lem en Omstreken afdeeling IJsbond Holland's
Noorderkwartier, deelt, ons het volgende mede:
Het ijs in en om Haarlem is nog gevaarlijk,
hoewel Rijnland Vrijdag het malen heeft stopge
zet.
De baan te Broek in Waterland is mooi, maar
het ijs in den omtrek van die gemeente is onbe
rijdbaar.
Het ijs op de Gouwzee naar Marken is berijd
baar. We vestigen er echter de aandacht op, dat
het bestuur deze mededeeling niel op eigen waar
neming heeft kunnen doen, maar op telefonische
informatie te Broek in Waterland.
Het ijs op den Poel le Amstelveen is prachtig.
Men zij echter met nadruk gewaarschuwd le
gen het rijden op ijs in de openbare wateren.
FRANS HALS-MUSEUM.
Wintertentoonstelling oude kunst
uit particulier bezit.
De tentoonstelling van Oude Kunst, welke zich
in een warme belangstelling, zoowel van kunst
vrienden als van kunstgeleerden, mag verheu
gen, zal met een week worden verlengd, zoodat
zij nog tot en met 21 Februari kan worden be
zichtigd (dagelijks van 10 tot 4 uur).
Onder de kunstgeleerden, die een bezoek aan
de expositie brachten, bevond zich o.a. prof. dr.
Max J. Mriedlander die met bijzondere waar
deering kennis nam van het tentoongestelde.
De buslijnen der N. Z. H. T. M.
Belangrijke verbeteringen op til?
In verband met de mededeelingen van wethouder
Reinalda in den Gemeenteraad dat verbeteringen
in de dienstregelingen der buslijnen van de N. Z.
H. T. M. te wachten zijn, vernemen wij dat er plan
nen bestaan voor een combinatie der buslijnen B
en C. Er zou dan om de 7'/2 minuut worden gereden
en wel over de volgende route: Van het tegenwoor
dig eindpunt van lijn B te Overveen (bij den Zee
weg) over den Korten Verspronckweg, Verspronck-
\yeg, Kleverparkstraat, Kleverparkweg, Ostade-
straat, Schotersingel, St. Bolwerk, Kennemerplein,
Jansweg, Stationsplein, Kruisweg, Kruisstraat, Sme-
destraat, Groote Marqt (langs Brinkmann), Koning
straat, Ged. Oude Gracht, Raaks, Raaksbrug.
Zijlsingel, Zijlweg en vervolgens Bloemendaalsch
gebied (Korte Zijlweg) naar de Ramplaan (thans
eindpunt lijn C).
In omgekeerde richting over de Ged. Oude
Gracht, Verwulft, Groote Houtstraat, naar de Groot,'
Markt en vervolgens langs Jansstraat en Jansweg
naar het Stationsplein, waarna dezelfde route als
op de heenrit naar den Zeeweg gevolgd wordt.
Lijn A zou ook eenigszins veranderd worden en
zou gaan rijden van de richting Station komende'
Smedestraat., Koningstraat, Ged. Oude Gracht.
Raaks en verder zooals nu.
Terug van Raaks over Ged. Oude Gracht, Ver
wulft, Groote Houtstraat, Groote Markt, Jansstraat
en verder zooals nu.
Intusschen zij er de aandacht op gevestigd dat
over deze plannen besprekingen worden gevoerd
tusschen B. en W. en de directie der N. Z. H. T. M
zoodat er met zekerheid nog niets over te zeggen
valt. In ieder geval zullen er, als er iets van komt
met de nieuwe routes en dienstregelingen eerst
proeven genobmen worden.
Voor de bewoners van het Ramplaankwartier
zouden de combinatie van de lijnen B en C, en de
7 '2 minutendienst een groote verbetering betee-
kenen. En het vermijden van de bocht Groote Markt
Zijlstraat zou zeer aan te bevelen zijn
waard bevindt, onder water geloopen. De twea
steenfabrieken en de twintig woningen waaruit
deze plaats bestaat, zijn hierdoor van de buiten
wereld afgesloten. De ijsschotsen liggen tegen
de huizen aan. Eenige gezinnen hebben nog
kans gezien met een beetje weg te trekken, doch
thans is het onmogelijk op deze vlakte van ijs
en water te varen. Een boerderij ligt als een eiland
temidden van de ondergeloopen omgeving. In
geval de polder zou volstroomen, zullen de be
woners zich op de steenovens moeten in veilig
heid stellen. Het vee zal echter niet te redden
zijn.
Het Berghoofsche veer is Donderdag stopgezet,
terwijl het Aardsche veer vandaag uit de vaart
wordt genomen.
Het water bij Nijmegen blijft wassen,
De Waal vertoonde om half acht gister
avond een was van ongeveer een centimeter per;
uur. Men verwacht daardoor tegen midder
nacht een stand van 11.75 meter 4- N.AP. Er
was op genoemd tijdstip echter geen beweging
in het ijs. Het gevaar voor kruien blijft echter
onverzwakt bestaan, ondanks de vorst, als ge
volg van den hoogen waterstand. Den bewoners
van de Waalkade is derhalve van officieel© zijd©
medegedeeld, dat zij hun huizen moeten ontrui
men. Bij de oude aanlegplaats van de pont staat
het water thans ongeveer één meter van de
huizen af. Er wordt dan ook dag en' nacht van
wege den Rijkswaterstaat gewaakt. De schepen
van de N.V. Nijmeegsche Stoomvaartmaatschappij,
welke voor de kade in het ijs bekneld zitten, zijn
zoo hoog opgeschoven, dat zij boven de kade uit
steken.
KRUISSTRAAT S8 - TELEF. 1460»
DCTCDE CEPWICP
(Adv. ingez. Med.)
MUZIEK.
Haarlemsche Orkest Vereeniging
Willem Landré, die nu zoo zoetjes aan tot de
oude generatie der Nederlandsche musici is gaan
behooren zijn zoon Guillaume behoort tot de
jonge heeft zijn geboortestad Haarlem nog niet
uit het hart verloren. Hij heeft zijn kort geleden
gecomponeerde „Stemmingsstukken" aan onze H.
O V. opgedragen en zich de in de huidige om
standigheden moeizame en omslachtige reis van,
Doetinchem naar hier te maken getroost om de
eerste uitvoering bij te wonen.
Een zeer werkzaam leven als componist
en vooral als muziekrecensent der N. R. Ct.
heeft Willem Landré reeds achter den rug
en nu het hem toekomt om zijn verdere jaren in
otio cum dignitate te slijten, is voor hem dignitas
sine labore ondenkbaar. Zijn geest en zijn pen zijn
vaardig gebleven.
Toch schijnt over deze „3 Stemmingsstukken"
een waas van vermoeidheid te liggen, een waas dat
slechts een gedempt licht doorlaat. Sterke accen
ten, heftige of uitbundige .stemmingen brengen ze
niet tot uiting. Het eerste der drie, in d kl. t.
schijnt een elegie, waarin, als uit de verte, de
rythmus eener marei a funebre zich mengt en
waarin alleen het middendeel wat sterker bewo
genheid toont. Het tweede, het „Grazioso", is als
de goedige glimlach der grijsheid, die zich nog
vermeien kan, maar die de dingen der wereld meer
bespiegelend beschouwt, dan dat zij zich er door j
laat opwinden of uit haar evenwicht laat brengen.
En uit het derde, m.i. het minst sterke der drie, j
spreekt een onmiskenbare moede stemming. De I
muzikale factuur der stukken doet geen concessies
aan moderne richtingen: zij blijft binnen de richt- 1
lijnen eener rijke chromatiek zooals die in hoofd- I
zaak door César Franck en Max Reger aangege- j
ven zijn. Toon Verhey behandelde deze stukken
met zijn gewone toewijding en liet den componist
in den bijval deelen.
Het Concert vbor Piano en Orkest van Willem
Pijper heeft heel wat moderner makelij dan de
stemmingsstukken van W. Landré. Het in 1927
geschreven stuk is hier voorheen reeds driemaal
ten gehoore gebracht, achtereenvolgens met den
componist, met Henriette Bosnians en met Willem
Andriessen als solist. Voor dit werk zou kunnen
gelden, wat ik enkele dagen geleden naar aanlei
ding van Bruckner's 7de Symphonie waagde op te
merken: hier een te veel aan inspiratie en een te
kort aan construeerende kracht, bij 'Pijper het om
gekeerde. Pijper heeft volgens zijn eigen in het
programma afgedrukte toelichting, ongeveer een
half jaar noodig gehad voor de constructie van
zijn Pianoconcert, dat 16 minuten speeltijd eischt.
Handel schreef zijn oratorium „The Messiah" in
een paar weken tijds, Schubert componeerde in en
kele maanden een half dozijn of meer groote
standaardwerken; Max Reger had voor de compo
sitie der groote dubbelfuga van zijn Mozart-varia-
ties niet meer dan een etmaal noodig: zou men
niet geneigd zijn hierin het verschil tusschen talent
en genie te zien? Een groot talent en groote scherp
zinnigheid bezit Willem Pijper ongetwijfeld. Maar
de vierde auditie van zijn cerebraal geconstrueerd
Pianoconcert verschafte mij al even weinig ver
kwikking als de eerste, hoewel de jonge pianist
Jacques de Monchy de lang niet gemakkelijk
speelbare solopartij met veel verve en naar het
mij voorkwam met algeheele technische beheer-
sching voordroeg en Verhey en het orkest hem uit
stekend ter zijde stonden. En ik breng den pianist
gaarne hulde voor de zekerheid van zijn geheu
gen. want dit heeft in al die gecompliceerde
rythmen en dissonante combinaties wel een zeer
lastige taak. De pianist mocht dan ook een van
groote erkentelijkheid blijk gevend succes ver
werven.
Ik hoorde de opmerking maken dat Pijper'S
Concert al niet meer „modern" klinkt. Een teeken
dus hoe snel tegenwoordig de modes veranderen en
het moderne door sommigen verouderd geacht
wordt. Maar Beethoven's Tweede Symphonie, die
den avond besloot is welhaast 140 jaar oud en toch
nog springlevend We hebben er in den afgeloopen
zomer ach, was 't maar weer zomer, denken
we bij al deze koude! onder Verhey's leiding
een zeer mooie vertolking van gehoord: de herha
ling deed er niet voor onder. Ik zou dus kunnen
volstaan met een herhaling van den toen aan Ver
hey en het orkest toegezwaaiden lof. Maar ik acht
het billijk nu ook eens dank uit te spreken voor
de les in muziek-Nederlandsch, die de programma
toelichting ons gaf. We leerden daaruit, dat een
..nasatz" een onderdeel van een deel van een
..satz" o nazaten van Pieter Corneliszn. Hooft
dat Coda onzijdig is; dat alles in wilde vaart naar
het slot toe kan zetten en zoo meer. Ik heb het
in m'n geheugen geprent en zal beproeven mij ook
deze schoone taalkennis eigen te maken. Zoodra ik
er voldoende in bedreven ben zullen mijn lezers
er van kunnen profiteeren.
K.-DE JONG,
Het koersverloop der locale waarden te Am
sterdam onderging in de afgeloopen week den
invloed van een nieuwe staatsleening. Reeds voor
de aankondiging dier leening deden tal van ge
ruchten de ronde, die een neerdrukkenden in
vloed op de markt uitoefenden. Het ingediende
leeningsontwerp heeft de sombere verwachtin
gen dienaangaande ten volle bevestigd. De re
geering blijkt inderdaad bij de door haar uit te
geven vrijwillige 4 pet. leening van 300 millioen
gulden a pari een zeer zwaren knuppel achter
de deur te hebben gezet. Slaagt namelijk deze
uitgifte (die een looptijd van 40 jaar heeft) niet,
dan volgt een gedwongen leening met een rente
voet van 3 pet. Daarop zullen behalve natuur
lijke personen, die voor het loopende belasting
jaar met een zuiver vermogen van 30.000 gulden
of meer onder de vermogensbelasting vallen, ook
moeten inschrijven naamlooze vennootschap
pen en „maatschappijen, fondsen en instellin
gen. die in de uitoefening van hun bedrijf of
hun werkzaamheden regelmatig gelden rentege-
vend uitzetten op termijnen langer dan 1 jaar".
Laatstgenoemdecategorie voornamelijk, de zoo
genaamde institutioneele beleggers zal. ver
plicht worden in te schrijven voor een bedrag
gelijk aan 2 pet. van de waarde hunner bezittin
gen volgens de laatstelijk vóór 1 Januari 1940
opgemaakte balans. De naamlooze vennoot
schappen zullen worden gedwongen deel te ne
men voor een bedrag gelijk aan de helft der
onder dividend en tantièmebelasting vallende
winstaiitdeelingen over het boekjaar eindigend
ln het tijdvak 1 Mei 1938—30 April 1939. Voor
vele ondernemingen zal dit dus de uitkeering
over het kalenderjaar 1938 zijn. De stok achter
AUTO VERBRAND.
Vrijdagavond ongeveer tien uur was een garage
houder in de Jan de Braystraat te Haarlem bezig
met het repareeren van een auto, waartoe hij voor
de verlichting gebruik maakte van een petroleum-
toestel. Waai'schijnlijk is door de tocht wat benzine
in dit toestel terecht gekomen, waardoor de auto
terstond vlam vatte. De garagehouder duwde zijn
wagen naar buiten, waar die geheel is uitgebrand.
De brandweer heeft het vuur met een straal op de
waterleiding gebluscht. De auto was niet tegen
brandschade verzekerd.
DE AMBACHTSSCHOOL.
Het is aan den directeur van de Ambachtsschool
te Haarlem gebleken, dat verschillende bewoners
van de omliggende gemeenten, die hun zoon als
leerling voor de ambachtsschool hadden willen
doen inschrijven, dit tengevolge van het abnor
maal strenge winterweer nog niet konden doen.
Het is dan ook daarom, dat besloten is den
inschrijvingstijd met één week te verlengen,
zoodat dus ook de volgende week de gelegenheid
tot aangifte nog open staat.
EEN VOORBEELD TER NAVOLGING!
Het bestuur van den Armenraad heeft met
hartelijken dank ontvangen van iemand die over
een centraal verwarmd huis beschikt en ook iets
voor anderen wilde doen, een gift van f 20 voor
het verstrekken van brandstof aan behoeftige ge
zinnen.
De gever sprak daarbij den wensch uit, dat zijn
■.•oorbeeld navolging zal mogen vinden. Wij vesti
gen gaarne de aandacht op dezen wensch!
BEICKC 3CKÏIL.C
door
VAKMENSCHEN.
PHILIPS nieuwste serie v.a. ƒ92.50.
Ook op conditiën.
