Haarlem's Dagblad
Witgoederen
Mislukte pogingen
Moderne Heerenhuizen
tot ontzetting der Sovjet divisie.
De Brand van Borgaa.
Ingesloten Russen bieden wanhopigen
tegenstand.
vMOORSEL
Se „Jleltm"
in hinkenden toestand
Nederlandsch vaartuig
Wat 'n bedrijf.
De „Tara"
door explosie
getroffen
VAARTUIG ZINKENDE
OLIEBOLLEN-DAG
Duitsche luchtmacht weer
in den aanval.
Het Belangrijkste
57e Jaargang Nö. 17385
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082. Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woens'dag 21 FeErnar! 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regelt
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
0.15. Groentjes zie rubriek.
In dit nummer schrijft onze bijzondere mede
werker in Finland over den brand van Borgaa.
Ik vraag u, zijn stuk vooral te lezen. Niet omdat
ik daarmee haat tegen de Russen poog te kwee
ken. Dat is niet mijn doel. De eenige kans dat wij
ooit vrede in Europa krijgen is gebonden aan het
besef, dat er een eind moet komen aan de eeuwi
ge, domme kweekerij van volkenhaat. Wie voelt
trouwens, als hij rustig nadenkt, geen medelijden
ook met de massaas van die Russische troepen,
die in een strijd gedreven worden waarvan zij het
doel zelfs niet kunnen bevroeden. Geplaatst voor
de keuze, zelf neergeschoten te worden of voor
waarts te gaan en op anderen te schieten kiezen
zij, uit instinct tot lijfsbehoud. Mis
schien schiet de verdediger mis, misschien wor
den zij niet te zwaar gewond en door het Roode
Kruis gered. Of misschien worden zij wel ge
vangen genomen, zooals duizenden vóór hen. Er
zijn kansen op lijfsbehoud in het voorwaarts
gaan. Zoo hebben de huurlegers der historie ook
vaak gevochten.
De Nederlandsche journalist, die ons sinds het
begin dezer maand in reeds meer dan twintig
artikelen van zijn indrukken en ervaringen in
Finland heeft verteld, is diep ontroerd door het
aanschouwen van den brand van Borgaa. Hij
had dat oude stadje, vol historie en kunst, ver
zamelplaats van Finsche schilders, beeldhouwers
en literatoren, een brandpunt van cultuur dat ver
buiten de linies lag en geen enkel „militair doel
wit" opleverde, tien dagen tevoren bezocht. En
toen had hij er met bewondering over geschre
ven, omdat hij daar Finland's hooge beschaving
sterk aangevoeld en er zooveel schoons bewon
derd had.
Hij keerde er terug toen in Helsinki de tijding
hem bereikte dat Russische vliegers het domweg,
wreedweg in brand gestoken hadden. Hij vond
de hel in Borgaa en hij schildert die hel. Hij
spreekt van den onoverwinnelijken weerzin tegen
den oorlog, die hem vervulde, van het afgrijzen
waarmee hij granaten zag, van het hopelooze
gevoel van machteloosheid tegenover dit beest
achtig bedrijf.
Deze getuige van de misdaad bevestigt in zijn
brandend verzet tegen zooveel verschrikking en
onrecht hetgeen jarenlang door zooveel strijders
voor den vrede en ook door mij in dit blad
die eindeloos gewaarschuwd hebben, is gezegd:
men moet den oorlog voorkomen, lapmiddelen
baten niets, reglementeering en „humaniseering"
van den oorlog is onzin, want men „vermensche-
lijkt" niet wat onmenschelijk is. Het blijkt niet
alleen in Borgaa. Ook in andere Finsche steden
en dorpen. En op zee. Men bepaalt zich volstrekt
niet tot „militaire doelen", men houdt zich niet
aan conventies, er wordt zelfs met mitrailleurs
uit vliegtuigen geschoten op mannen, vrouwen
en kinderen die allen als burgers onschendbaar
heeten te zijn.En als de oorlog in West-Europa
te land mocht losbarsten zal hij evenmin „hu
maan" wezen, want humaan beteekent mensche-
lijk. En aan dat begrip hechten wij nog een hooge
beteekenis en met recht, omdat wij ieder voor
ons zelf weten en voelen wat het zeggen wil en
het geëerbiedigd willen zien. Dus is het mensche-
lijk.
Ik heb nog iets meer te zeggen over dien brand
van Borgaa. Onze medewerker schrijft, dat zeven
tien Russische toestellen, boven het stadje ver
schenen, dat twaalf minuten tevoren luchtalarm
was gegeven, dat er dus voor de menschen tijd
was om de schuilkelders te bereiken. Hij geeft te
kennen dat er weinig slachtoffers zijn gevallen,
ofschoon men het niet precies heeft kunnen
vaststellen. De bevolking van het stadje was trou
wens grootendeels geëvacueerd, al lang tevoren.
Maar binnen enkele minuten stichtten tweehon
derd brandbommen drieëntwintig branden, die
gelijktijdig uitbraken, terwijl twintig zware ex
plosieve bommen „heele huizen en straten ver
nielden". De lichte brandbommen sloegen door
alle daken en vloeren heen, ofschoon zij klein
waren.
Dat is belangwekkend, nietwaar? Het is een
inlichting van beteekenis voor onze Nederland
sche luchtbescherming. En de andere genoemde
gegevens hebben ook die waarde. Zij geven een
beeld van hetgeen met een paar honderd projec
tielen in eenige minuten tegen een stad klein
of groot, dat doet er in dit geval niet toe mis
daan kan worden. Wij moeten dat wel weten,
want wij moeten zoo goed mogelijk voorbereid
zijn en blijven, voor het geval dat zulk een ramp
ook ons land zou treffen. Het baat niets, hetgeen
dan gebeuren zou milder voor te stellen dan he^
zou zijn. Integendeel: het schaadt, want het zou
de voorbereiding kunnen verzwakken.
Zoodra onze medewerker terug is uit Finland
zal ik hem dan ook verzoeken in eenige artike
len, op grond van zijn ervaringen, nauwkeurig
uiteen te zetten hoe de Finsche luchtbescherming
werkt en wat naar zijn meening dus voor de Ne
derlandsche vereischt wordt. Dat zal van groot
practisch belang zijn.
Het is niet aangenaam deze dingen naar voren
te brengen, maar als het noodlot ooit ons land
mocht treffen zullen wij even goed georganiseerd,
even vastberaden en moedig als de Finnen moe
ten zijn. En de herhaalde waarschuwingen van
den burgemeester van Haarlem aan de bevolking
hebben bewezen, dat er aan het besef van de
noodzaak van goede voorbereiding bij velen veel
ontbroken heeft.
R. P.
Vreemde vliegtuigen bij Den Helder
beschoten.
Nationaliteit onbekend.
'sGRAVENHAGE 21 Februari. De regee-
ringspersdienst meldt, dat er hedennacht bij
Den Helder door afdeelingen luchtafweerge
schut op vreemde vliegtuigen van onbekende
nationaliteit is geschoten.
Zesmaal luchtalarm op een dag
te Helsinki.
Reuter meldt uit Helsinki: De pogingen
van het Russische opperbevel de 164e di
visie, welker verbindingen zijn afgesneden
en die nabij Kitela wanhopigen tegenstand
biedt, te ontzetten,, zijn tot dusver mis
lukt. De Russen trachten deze divisie te
ravitailleeren door middel van vliegtuigen,
doch het gebrek aan levensmiddelen en
munitie is zoo groot, dat de weerstands
kracht der divisie er aanzienlijk door ge
schaad wordt.
De laatste te Stockholm ontvangen berichten
uit Finland melden dat de Russen hun aanval
len uitgebreid hebben tot dwars over de Ka-
relische Landengte. Ook hebben zij nogmaals
getracht om massa's manschappen te sturen
over het ijs van het meer Suvanto, dat twee
tot vier mijl breed is en nergens ook maar de
geringste dekking biedt. Men kon dan ook gis-
steravond volgens deze berichten waarnemen
hoe het ijs bezaaid ligt met doode Russen.
Sedert geruimen tijd is te Helsinki niet zoo veel
luchtalarm gemaakt als Dinsdag. Zesmaal klon
ken de waarschuwingssirenes. De trein van
Turku naar Helsinki is op 40 K.M. van de hoofd
stad door vijandelijke vliegtuigen gebombar
deerd. Hij moest zes maal wegens luchtalarm
stoppen, waarop de passagiers een goed heen
komen zochten in de langs de spoorlijn gelegen
bosschen. Twee personen werden door splinters
van brekende treinruiten gewond. Ook het
station Karis op de lijn Pilku werd aangevallen.
Verder is ook Viborg verscheidene malen hevig
gebombardeerd
Tijdens het tweede alarm sprongen vol
gens Havas enkele kilometers ten Westen
van de hoofdstad een aantal parachutisten
omlaag. De meesten van hen werden gedood,
drie werden gevangen genomen.
fok voor
NAAR
GROOTE HOUTSTR. 31 BI7 ANEGANG
(Adv. ingez Med.)
Even voor het ter perse gaan van
dit nummer vernemen wij, dat van de
Viking Bank Hm. 183 bericht is ont
vangen, dat deze trawler de beman
ning aan boord heeft van den stoom
trawler Petten Dm. 49, die in zinkenden
toestand verkeert.
Men vermoedt dat de Viking Bank
alsnog zal trachten de Petten naar een
Noorsche haven te sleepen.
De oorzaak van de ramp is niet
bekend.
Het ongeval moet op ongeveer
60 gr. N.B. zijn geschied.
op wrak geloopen en vergaan
Alle opvarenden gerede
Volgens uit Concarneau (ten Zuiden van;
Brest) ontvangen telegram is het Neder
landsche kustvaartuig „Alja", dat op weg
was van Spanje naar Nederland, op een
wrak gestooten en nabij Glénan ver
gaan.
Alle opvarenden zijn gered.
De „Alja" is een motorkustvaartuig van
385 ton en was bemand met zeven per
sonen. Kapitein is de heer W. Nooitge-
dacht te Groningen. Het schip behoorde
aan den reeder J. van Dijk te Groningen.
In de omgeving van Helsinki werden tachtig
vijandelijke vliegtuigen gezien, die op groote
hoogte in formatie vlogen, drie bommenwerpers
telkens vergezeld van twee verkenners.
Hot Finsche legerbericht.
In het Finsche legerbericht van Dinsdag
wordt o.a. het volgende gezegd:
„Te land: De vijand heeft Maandag de aan
vallen tusschen de Finsche golf en Moulajarvi
voortgezet, doch deze werden afgeslagen. In
het oostelijk deel van de landengte trachtte de
vijand over het Suvantomeer op te rukken
naar Voosuula, doch hij werd op het ijs tot
staan gebracht en trok terug met zware verlie
zen. Te Taipale werden sterke aanvallende
Sovjet-troepen met zware verliezen teruggedre
ven. Ten noord-oosten van het Ladogameer
gingen de Finsche troepen door met het ver
nietigen van vijandelijke steunpunten en zij
sloegen alle Russische tegenaanvallen af. Te
Kuhmo namen de Finnen verscheidene Russi
sche stellingen.
Ter zee: De Finsche kustbatterijen verspreid
den een vijandelijke afdeeling, die, gesteund
door tanks en andere gemechaniseerde wapens
over het Ladogameer trachtte op te rukken,
teneinde de Finsche stellingen om Taipale om
te buigen. De vijand verloor tweehonderd man,
een tank en een slede. Ten Noordoosten van het
Lagogameer vernietigden de Finsche kustbatte
rijen munitiebergplaatsen en een batterij zware
Russische artillerie."
In de lucht: De Finsche luchtmacht ging door
met het aanvallen van vijandelijke colonnes en
troepenconcentraties. De vijandelijke activi
teit in de lucht werd op groote schaal voort
gezet. Naar tot dusver werd gemeld, zijn
slechts zeven personen gedood en zes gewond.
Zes Russische vliegtuigen zijn neergehaald,
doch naar verluidt zijn nog zes andere Rus
sische toestellen verloren gegaan".
Van binnenlandsch politiek belang is de
overeenstemming, welke gisteren tot stand is
gekomen tusschen de Finsche socialistische
partij en de Finsche burgerwacht. De socia
listen hadden tot nu toe geweigerd de burger
wacht te erkennen.
Russen zeggen Koivisto te hebben
veroverd.
Het Dinsdag uitgegeven Russische legerbe
richt luidt:
„Op 20 Februari gingen de Sovjet-troepen
voort met succes het offensief op de Karelische
landengte tot ontwikkeling te brengen. Zij
bezetten de stad en het fort Koivisto (Bjorke)
zuiverden het schiereiland Koivisto (Bjorke)
van vijanden en maakten een groot aantal tro
feeën buit.
In de andere sectoren deed zich niets van be
lang voor.
De sovjetluchtmacht deed met succes aan
vallen op vijandelijke troepen en militaire
doelen. 47 vijandelijke vliegtuigen werden tij
dens luchtgevechten omlaaggehaald".
(Van Finsche zijde wordt volgens United Press
de bezetting van Koivosto tegengesproken).
(Er zijn nu elf arrestaties ver
richt in verband met de knoeie
rijen met watten bij de levering
van uniformen voor het leger.)
Wat er in de laatste weken
Uit de watten is gehaald,
Wordt door iedereen bekeken.
Als nou wel heel bar bepaald.
U hebt er wel van gelezen.
Wat de krant er over had,
Ik kan er dus kort mee wezen,
Wat 'n watten, 't is je wat.
Heel en half wat zoo vertoonen,
Is iets dat geen lachlust wekt
En men zal het niet verschoonen.
Nu het eenmaal is ontdekt.
't Meerendeel van de soldaten,
Zit er ook in andren zin.
Om 't daarbij maar te laten,
Toch al niet zoo warmpjes in.
Dien bewakers van ons leven
Gaven deze lieden nou,
In hun kil hebzuchtig streven.
Wat je noemt een watje-kou.
't Zal nu uit zijn met de winsten
Van 't complot, zoo wijd vertakt,
Want ik denk. dat zij tenminste
Niet in watten zijn gepakt.
Aanhoudende dooi
matige Zuidelijke wind, dat zijn de
moedgevende klanken uit het weer
bericht voor morgen. Geen neerslag van
beteekenisdus misschien een
zonnetje bovendien
(Nederlandsch schip)
Van lot der opvarenden
niets bekend
TE KOOP
nog enkele prachtige HEERENHUIZEN, voor
zien van modern comfort, gelegen aan de Lod.
van Deyssellaan, vlak bij station Bloemendaal.
Ook aldaar nog eenige
TE HUUR
met centr. verw., ad 630.— per jaar. Te bevr.:
S. VELDKAMP, Van Dortstraat 90, Telef 16373
(Adv. Ingez. Med.)
Van het 4760 ton metende Nederland
sche s.s. „Tara" is bij de N.V. Maatsch.
„Vrachtvaart" te Rotterdam be
richt ontvangen dat dit schip op 60 mijl
Zuidwest van Kaap Finisterre door een
explosie is getroffen. Het schip is
zinkende. De „Tara" was op weg van
Bahia Blanca naar Rotterdam met een
lading graan, geconsigneerd aan de
Nederlandsche regeering.
Het schip meet 4760 ton. Het werd in 1929 op
de werf van Piet Smit Jr., te Rotterdam, ge
bouwd.
Omtrent de oorzaak van de ontploffing en het
lot van de opvarenden is niets bekend.
Vandaag wordt in Haarlem een „oliebollendag" gehouden, waarvan de opbrengst
aan het Finsche volk ten goede komt. Hedenmorgen werden de oliebollen van
het „hoofdkwartier" in restaurant Brinkmann uit naar de verschillende wijken
getransporteerd. Hier zien we eenige dames, die de distributie organiseerden, één
der „transporten" uitgeleide doen. Hoe ze geconsumeerd werden en wat er alzoo
bij den oliebollenverkoop geschiedde, vindt men uitvoerig op pag. 2, 4de en
ode kolom, vermeld.
Het woord is aan
Tacitus
De grootste oproermakers zijn de
grootste lafaards.
Schepen gebombardeerd.
O.a. Iwee mijnenleggers
lot zinken gebracht?
Cit Londen: 20 Februari. Vijandelijke
vliegtuigen hebben Dinsdagmiddag ter
hoogte van de kust van Northumberland,
Norfolk. Lincolnshire en Suffolk aanvallen
gedaan op schepen.
Radioluisteraars aan de kust van Norfolk
hebben noodseinen gehoord van een aange
vallen schip. De reddingsboot van Norfolk
Is uitgevaren, nadat een nader bericht was
ontvangen, dat op 50 K.M. van de kust
schepen werden gebombardeerd. In Zuid-
Essex werd machinegeweervuur gehoord.
In dit district werd luchtalarm gemaakt,
waarna de bevolking zich naar de schuil
plaatsen begaf. Vijf minuten later volgde
het signaal: alles veilig.
Het Duitsclie legerbericht.
Het opperbevel van de Duitsche weermacht
maakt bekend:
,.In het westen geen gebeurtenissen van be
teekenis. Verkennings- en grenscontrole-
vluchten van het luchtwapen leverden geen
contact met den vijand op.
In het kader van de verkenningsvluchten,
welke ondernomen worden tegen de Oostkust
van Engeland en Schotland tot aan de Shet-
land-eilanden, werden twee Britsche mijnen
leggers door het uitwerpen van bommen tot zin
ken gebracht en werd een bewapend koop
vaardijschip zoo zwaar getroffen, dat te re
kenen valt met verlies van dit vaartuig. Alle
vliegtuigen zijn ongedeerd op hun thuisbases ge
land.
Na middernacht vlogen verscheidene
vijandelijke viegtuigen uit het westen en
noordwesten, onder schending van het Ne
derlandsche territoriale gebied den Duit-
schen bocht binnen.
Een van een langdurigen tocht terugkee-
rende duikboot heeft gerapporteerd 27795
bruto registerton tot zinken te hebben ge
bracht.
In Duitschland gebouwd tankschip
bereikt New-York.
Aan den Amerikaanschen eigenaar
overgedragen.
NEW-YORK, 21 Februari. Het nieuw
10.444 groote tankschip „Scandinavië" dat
pas in Hamburg gereedgekomen ls, heeft
met succes de blokkade doorbroken en is aan
de eigenaars de „Texas Company" te New-
York overgedragen.
Het tankschip, een van de grootste tanksche-
pene die ooit gebouwd werden, was bemand
met Noorsche zeelieden en voerde de Noor
sche vlag.
Het schip heeft Hamburg een maand geleden
verlaten en bereikte weinig dagen later Oslo,
vanwaar het op 20 Januari naar New-York ver
trok. Er werd niets meer van het schip gehoord
tot het een week geleden New-York bereikte. Ook
omtrent de aanwezigheid van hett schip werd
niets gehoord totdat het Port Arthur (Texas)
bereikte, waar het. In de geregelde diensten van
de maatschappij Texas Company, werd opge
nomen. (United Press).
HEDEN: 10 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING
pag.
De IJmuider trawler Petten is zinkende. 1
BINNENLAND
Een Nederlandsch kustvaartuig is ten zuiden van
Brest op een wrak geloopen en vergaan. 1
Het Nederlandsche schip „Tara" is nabij Finis
terre door een ontploffing getroffen. 1
Duitschland meldt zeer sterken was van den Rijn 2
Prijsverhooging moet door kostprüsstijging ge
motiveerd worden. 4
BUITENLAND
De Russen doen vergeefsche pogingen de 164ste
divisie te ontzetten. 1
Chamberlain heeft in het Lagerhuis over het
gebeurde met de „Altmark" gesproken. 5
De verloren scheepstonnage bereikte de afge-
loopen week een recordcijfer. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: De brand van Borgaa. l
Van een spccialen verslaggever: Nederland ver
zorgt zijn verdediging. 3
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daarbuiten. 3
Melis Stoke: Mijn nieuwe leven. 3
Van onzen bijzonderen correspondent: Borgaa.
Een Droeve tocht door een brandende Finsche
stad. 5
Speciale correspondentie: Met de Reiger in Zuid-
Afrika. 5
K. de Jong: Concert Haarlemschc Bachvereeniging 4
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op m
LAATSTE BERICHTEN v j
