JiitutScflCHM
De avonturen van „Pinocchio".
De evacuatie
Een tweetal spannende
geschiedenissen.
„Studiogeheimen".
J S poor weg-
geschiede
in Haarlem's omgeving
ZATERDAG 24 FEBRUARI Ï940
H A X R C E M'S D A G B EX D
8
ma—
Walt Disney's nieutve groote teekenfilm..
Na twee jaar intensieven arbeid door hemzelf en zijn uitgebreiden staf, laat
Walt Disney, die met Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen" de eerste geteekende
hoofdfilm <iu het witte doek bracht, thans een tweede groote productie volgen:
„Pinocchio". eveneens in Multiplane Technicolor. Hier ziet U Disney zelf met
de plastieken van de voornaamste figuren, die hij geïnspireerd door Collodi's
beroemde kinderboek creëerde. Hij heeft „Pinocchio" in de hand en op een rij
van links naar rechts staan de vos (J. Worthington Foulfellow), de kat (Gideon),
Gepetto de houtsnijder, Stromboli van het Marionettenspel, Figaro het poesje
en Jiminy Cricket, de krekel, die allen aandeel hebben in Pinocchio's wonder
baarlijke avonturen. De film zal gedistribueerd worden door RKO Radio Pictures.
HOLLYWOOD, Februari.
Toen in 1937 Walt Disney's eerste ge
teekende hoofdfilm „Sneeuwwitje en de 7
Dwergen" haar voltooiing naderde, opperden
verschillende van Disney's medewerkers het
denkbeeld een volgende groote teekenfilm
te baseeren op het kinderverhaal „Pinoc
chio". Het enthousiasme voor deze idee
groeide naarmate men de gedachte ont
wikkelde en in het begin van 1936 reeds gaf
Disney het sein alles voor de productie van
„Pinocchio" in gereedheid te brengen. Niet
lang daarna lag het concept-scenario voor
Disney's tweede teekenfilm van anderhalf
uur gereed.
Te zelfder tijd deed zich het merkwaardige
verschijnsel voor, dat, zonder dat iets van deze
plannen naar buiten was uitgelekt, de corres-
pondentie-afdeeling van de Walt Disney Studio's
talrijke brieven ontving van boekhandelaren,
die het boek „Pinocchio" aanbevolen als onder
werp om te verfilmen.
Vooral verkoopers van konderboeken wezen
op de populariteit van het ledepoppetje, welks
neus eenige centimeters langer werd, iederen
keer, dat het een jokkentje vertelde.
„Pinocchio" is een schepping van Carlo
Lorenzini, die, onder het pseudoniem C. Collodl,
diens wonderlijke avonturen beschreef. Ze ver
schenen eerst als feuilleton in een populair
Italiaansch tijdschrift onder de titel „Le Adven
ture di Pinocchio". In ongeveer 200 talen en
dialecten is het daarna vertaald en in boek
vorm uitgegeven. In de Vereenigde Staten was
het. na publicatie in het voorjaar van 1900 een
direct succes en is het sindsdien acht maal her
uitgegeven.
Lorentzini kreeg reeds als kind den bijnaam
Collodi, naar zijn moeder's geboorteplaats, waar
hij in 1826 op de wereld kwam en zijn gelukkige
kinderjaren doorbracht. Hij stierf in 1890 na een
veelbewogen en rijk leven. In zijn jonge jaren
was hij uitgever van een vooraanstaand Ita
liaansch nieuwsblad. In het leger werd hij
wegens zyn moed gedecoreerd. Toen hij zich uit
het openbare leven had teruggetrokken, begon
Collodi kinderboeken te schrijven.
Ofschoon Disney's versie van .Pinocchio"
eenigszins van het origineel verschilt, is de es
sentie van Collodi's verhaal bewaard gebleven.
Reeds is in een krantenberichtje over de
wereldpremière van „Pinocchio" te New York,
gemeld dat de nieuwe geteekende hoofdfilm van
Walt Disney superieur is aan „Sneeuwwitje en de
7 Dwergen".
In welk opzicht? Indien wij enkele beschikbare
uitspraken dienaangaande vergelijken, dan
schijnt steeds weer de technische volmaaktheid
van Disney's nieuwe groote teekenfilm wel een
bijzonder diepen indruk nagelaten te hebben.
De critische geest is daar echter niet mee te
vreden.
„Er is iets anders met „Pinocchio", zegt de
intuïtie.. ..en dan, opeens, is het daar in dat
simpele regeltje van den criticus, die daardoor
bekent argeloos toeschouwer te zijn geworden:
„Van de eerste beelden af is de illusie geboren,
dat dit wezens van vleesch en bloed zijn".
Dat beteekent. dat de film met het grootste
gemak van onwerkelijke dingen verhaalt, zonder
de pretentie van een teekenfilm te hebben! Weik
een reusachtige schrede voorwaarts heeft. Walt
Disney hierdoor gedaan!
De evolutie van een gansche geteekende hoofd
film was noodig voor Disney om de materie
meester te worden en nu benut hij deze meester
schap niet in een uitstalling van technisch kun
nen, doch appelleert aan de eenvoudige mensche-
lijke gevoelens. Imponeerde .Sneeuwwitje" door
de beeldenPinocchio" ontroert om het ge
beuren. om het wezen der vertelilng.
Disney, de Disney van Mickey Mouse. Donald
Duck en Dopev, heeft het bestaan om zijn be
kwaamheid middel te doen zijn en niet het.
doel.
.Pinocchio" is geen ster.
.Pinocchio" is de film van de marionet, die
door tooverkracht het leven ontvangt en eerst
bewijzen moet de liefde van den vader, die haar
gestalte gaf. waard te zijn eer zij een wezen van
vleesch en bloed wordt.
.Pinocchio" isde teekenfilm.
ÏTLMA.
N.B. Deze kopij komt uit Hollywood en 't is
dus mogelijk dat ze niet van eigen lof gespeend
is. Met een eigen waardeering moeten nu wach
ten tot de film ons land bereikt. Intusschen
is. Met een eigen waardeering moeten we wach-
evenement te vernemen, al zal dat „iets" wel
een beetje „Amerikaansch" getint zijn. Want
een filmevenement is zoo'n geteekende hoofd
film nog steeds! Red.
BETTE DAVIS
tezamen
met
MIRIAM
HOPKINS.
In verscheidene films heoft de begaafde Ameri-
kaansche actrice reeds bewezen dat zij in staat is
types van verschillend karakter voortreffelijk uit
te beelden. Het bewijs levert zij ook in „De laatste
kus", waarin zij in het begin de verpersoonlijking
van charme en levenslust is ert later als een vinnige
oude vrijster uiterlijk althans haar tweede
levensperiode doorgaat. Twee creaties, die zij op
imponeerende wijze weet te vertolken
Het verhaal beschrijft ons het bewogen leven van
een vrouw, die om de toekomst van haar onwette
lijk kind niet in den weg te staan, haar eigen per
soonlijkheid volkomen wegcijfert en haar kind laat
.opgroeien in het gezin van haar nicht, die een
maal voorbestemd scheen met den vader van dit
kind te trouwen.
De verhoudingen, die
aldus tusschen de vrou
wen onderling en het
meisje tegenover haar
beide „moeders" ont
staan, geven aanleiding tot hevige conflicten. En
vooral de verstandhouding tusschen de moeder, die.
omdat zij alle herinneringen aan vroeger jaren wil
uitbannen een geheel andere gedaante aanneemt,
en de knappe, van levensvreugde tintelende Cle
mentina, neemt steeds feller vormen aan. Ander
zijds verwijt de moeder haar nicht dat zij opzette
lijk het kind verwent om aldus het gebeurde in het
verleden te wreken. Heel dit complex van conflicten
en spanningen bereikt zijn climax met het huwelijk
van Clementina, dat welhaast op een débacle lijkt
ut te loopen. Doch juist dan geschiedt het, dat,
doordat het meisje nu van alles op de hoogte
gebracht zelf een actieve rol kan spelen, de op
lossing van het geheele probleem gevonden wordt.
Een film, die door haar psychologisch karakter,
de volledige aandacht van den bezoeker opeischt en
vooral door het spel van Bette Davis en Miriam
Hopkins tot een opmerkelijk'product geworden is.
Op het tooneel kan men eenige uitnemende staal
tjes van acrobatiek bewonderen. Vooral de presta
ties van de vrouwelijke helft van dit duo „The
Cybas" genaamd dwingen bewondering af.
In het voorprogramma is een aardig teekenfilmpje
in kleuren opgenomen.
Rembrandt
POLYGOON'S DUIZENDSTE JOURNAAL.
De Haarlemsche journaalfilmindustrie „Polygoon"
bestaat 20 jaar en deze week draait in het Frans
Halstheater het 1000ste Polygoonjournaal, een twee
voudig jubileum dus.
Ter gelegenheid van dit duizendste journaal
houdt de heer D. van Staveren een inleiding, waar
in hij een en ander vertelt uit de geschiedenis van
dit bedrijf. Polygoon's Hollandsch Nieuws voldoet
technisch en artistiek steeds aan de hoogste eischen
en geeft getrouw en eerlijk een overzicht van de
dagelijksche gebeurtenissen. Het nieuws is steeds
actueel en geeft altijd volkomen objectief het volks
leven en de belangen des lands weer in beeld en
geluid.
Vervolgens krijgt u een beeld van den groei van
deze Maatschappij sedert 1920. In die 20 jaar wer
den 8000 onderwerpen uitgebracht en 1.350.000
meter film wordt nu al in een brandvrij archief
bewaard.
ZONDAGOCHTENDVOORSTELLINGEN.
In Haarlem worden Zondagochtend de volgende
films vertoond:
In Rembrandt: ..Op reis door Zuid-Afrika", in
Palace- „Sneeuwwitie" en in Luxor: „De tuin van
Allah".
Cinema
Het programma van deze week in Cinema is ge
laden met emotie en sensatie door de vertooning
van de avontuurlijke spannende film „Vijf kwamen
terug" en de niet minder spannende sportfilm
„Demonen der Renbaan".
De passagiers voor de „Silver Queen" komen zo
langzamerhand op het vliegveld aan. We make
kennis met den ouden professor en zijn vrouw, ee
jong verloofd paar, een meisje, dat wat al te vroc
lijk leefde, een gangster, diehet zoontje van zij
chef naar Panama zal brengen, een ter dood ver
oordeelde, die door een detective Crimp naar Pana
ma geleid wordt en de beide piloten en de steward.
Bij zoo'n oppervlakkige kennismaking mogen
ons natuurlijk nog geen oordeel aanmatigen, maar
de twee, die al direct onze sympathie hebben, zijn
de oudste en de jongste van het gezelschap, de oude
prof. en de kleine Tommy. Straks in de jungle zal
ieder tooncn, wat hij waard is. Het vliegtuig, dat
eerst een normale vaart heeft, komt in een storm en
verdwaalt. De benzine raakt op en er moet
noodlanding gemaakt worden. Deze lukt weliswaar
maar het gezelschap is midden in de jungle terecht
ge-komen en zooals de professor weet te vertellen
bij de koppensnellers.
Deze kleine gemeen
schap werkt onder lei
ding van den eersten
.piloot ten eerste om het
leven zoo goed mogelijk
te doen verloopen gedurende hun ballingschap, ten
tweede om de machine weer in orde te krijgen.
Ieder heeft zijn taak, die hij met meer of minder
plichtsgevoel verricht. Hier in de wildernis komt
ook de ware aard van ieder naar buiten en blijkt
het bijv., dat de twee, die in de „beschaafde we
reld" als zwarte schapen werden aangemerkt, hier
heel bruikbare geschikte lui zijn, die zich voor
anderen weten op te offeren, en oneindig veel meer
waard zijn dan Crimp, de detective of de jonge
verloofde man, die voornamelijk een groote egoist
is. Wanneer de machine na ruim drie weken ein
delijk zoo ver gerepareerd is, dat ze weer kunnen
vertrekken, blijkt het, dat het hoogste tijd is, want
de koppensnellers hebben al twee slachtoffers ge
maakt. Maar bij het starten is de olieleiding van
een' der motoren lek geslagen. Met één motor kan
nu maar gevlogen worden, en kunnen maar vijf per
sonen mee terug. Vier moeten achterblijven, het
geen voor die vier een zekeren dood beteekent.
Vasquez, de moordenaar, dwingt met het pistool in
de hand, dat men hém de beslissing zal laten. Naar
zyn allerbeste weten zal hij uitmaken, wie hier
moeten blijven. Op hun eigen verzoek blijven de pro
fessor en zijn vrouw achter, omdat zij al hun lev
gehad hebben. De jonge man, die Vasquez trachtte
om te koopen, hem te laten vertrekken, veroordeelt
zichzelf, als hij tracht Vasquez de revolver te ont
nemen om zelf de macht te krijgen. En Vasquez
blijft ook. Het vliegtuig vertrekt, terwijl het tam
tam der inboorlingen al nader komt. Op verzoek
van den prof. schiet Vasquez het oude echtpaar dood
om aan den folterdood te ontkomen. Een film, die
ons veel te zeggen heeft van de menschelijke na
tuur. In „Demonen der Renbaan" zien we Pat
O' Brien en James Stervart als de gebroeders Joe
en Eddie Greer. Joe is wereldkampioen, maar zou
't racen er al aan gegeven hebben als Eddie, dien
hij laat studeeren, al afgestudeerd was. Tot zoolan._
zal hij zijn leven blijven wagen. Als hij na lange
afwezigheid thuis komt, ziet hij tot z'n woede, dat
Eddie in plaats dat hij studeert, zich ook op het
autoracen toelegt. Hij tracht het uit alle macht
tegen te gaan, maar het mag niet baten, het zit den
jongen in het bloed, zooals het ook met hem was
en is. Hij zwicht ten slotte en Eddie wordt minstens
zoo'n rijder als hij. Het liefdesgeschiedenisje, dat
er doorheen gevlochten is geeft er de noodige fleur
aan. Prachtige spannende races en uitstekend spel.
Charley Mc. Carthy onthult:
Welk een kostelijk kereltje is toch die
Charley Mc. Carthy met zijn sympathieken vader
Edgar Bergen, die hem zijn pedante stemmetje
levert. We herinneren hem nog levendig uit
de film „Zwijgende lippen", waarin hij een vol
ledige rol speelde. In „Filmstudiogeheimen" steekt
hij zoo nu en dan zijn hoofd om de hoek van
dé studio en vermaakt ons met zijn opmerkin
gen. Een meesterlijke creatie dit kereltje! Ove
rigens is deze film een mengelmoes van bal
letten en shows, zangnummers en komische in
termezzi o.m. van de luidruchtige Ritz brothers,
die we ditmaal zelfs als zeemeerminnen te zien
krijgen'.
Adolphe Men jou
speelt, de rol van
een producer, die een
film .JDe vergeten
dans" maakt. En we
zien allerlei scènes uit de film die opgenomen
wordt.
Er is een nieuwe zanger, die zoowel wat
zicht als stem betreft Dick Powell evenaart en
zijn fraaie dansnummers, waaraan vooral „De
strijd tusschen jazz en klassiek" het kader van
dezen filmopzet ontgroeit. Voortreffelijk ook
het dansnummer bij den vijver!
Luxor
De Ritz Brothers ontketenen een kattempaniek
er is een lief meisje en er is een geraffineerde
filmster en allen krijgen zij een happy-end.
Zelfs begeeft Charley Mc. Carthy zich tot slot
op den dansloer. In weerwil van 'n gebrek aan
homogeniteit in deze film geven de verschillende
scènes op zichzelf aanleiding teover om zich
t,e amuseeren.
VOOR WERKLOOZEN EN ARMLASTIGEN.
Door den minister van Sociale Zaken is de
verstrekking van extra onvermengde margarine
en bak- en braadvet, ten behoeve van werkloozen
en armlastigen, welke eindigt op Zaterdag 24
Februari 1940. met twee weken verlengd.
In verband hiermede zal aan belanghebbenden
te Haarlem een tweede extra distributiekaart
genummerd 45 A, geldig voor een tijdvak van
twee weken, in den loop van de volgende week
worden toegezonden
Deze extra verstrekking bestaat uit:
a. aan alleen-wonenden één pakje bak- en
braadvet van 1 4 K.G. per week:
b. aan de overige gezinnen één pakje mar
garine van 1 4 K.G. en 1 pakje bak- en braadvet
van 14 K.G. per week.
Van Donderdag 29 Februari a.s. af zal op bon
No. 79A en de daaropvolgende week op bon No
A bij de kruideniers de extra toegewezen hoe
veelheid margarine en vet verkrijgbaar zijn tegen
betaling van het verschuldigde bedrag.
nis.
Frans Hals
JOEL MC CREA.
De Pacificspoorwegen noemt men de spoorlijnen
van Noord-Amerika, welke van de kust van den
Atlantischen Oceaan tot die van -den Grooten
Oceaan loopen en dus Oost en West met elkaar ver
binden.
Washington na den Amerikaanschen burgeroorlog.
Het Congres verleent aan twee maatschappijen
concessie voor den aanleg van een spoorweg, n.l.
aan de „Union Pacific" en aan den „Central Paci
fic". De Union Pacific begint bij Omaha en de
Central Pacific werkt
haar van San Francisco
uit tegemoet. Deze film
behandelt nu den groo
ten strijd tusschen deze
beide maatschappijen, wie het eerst Ogden zal be
reiken, met alle intriges, tegenwerking van India
nenstammen enz. Fotografisch is er in deze filrrr
enorm veel bereikt en de regie van Cecil B. de Mille
is een waarborg, dat er aan spanning in deze rol
prent geen gebrek is. Treinontsporingen, gevechten
met de bende van Campeau, die door captain
Butler onschadelijk moet worden gemaakt, het is
alles zeer suggestief. Mollie Monahan (knappe
creatie van Barbara Stanwick) trouwt met Dick
Allen, hoewel zij Jeff Butler liefheeft. Dick wordt
echter door Campeau gedood en zoo krijgt Jeft
Butler tenslotte toch de vrouw, die hij liefheeft.
Een avonturenfilm dus, maar van de goede soort
en zeer goed gespeeld, vooral door de hoofdrol
vertolkers Barbara Stanwick en Joel McCrea;
daarnaast moeteo ook Akim Tamaroff, Lynne
Overman e. a. genoemd worden.
Padvinclsters helpen Finland.
Een dankwoord.
Men schrijft ons:
Het Comité, dat den oliebollenverkoop ten be
hoeve van het Finsche kind op Woensdag jl. te
Haarlem heeft georganiseerd, doet nog eenmaal
een beroep op de gastvrijheid van de pers om in
het kort, maar daarom niet minder gemeend, al
len, die tot het welslagen van dezen opzet hebben
bijgedragen, hartelijk dank te zeggen. Het ontving
gratis de onontbeerlijke grondstoffen van meel
fabriek Oostsaenen, van Calvé Delft, Ned. Gist- en
Spiritusfabriek Delft, van den gezamenlijken Haar-
lemschen Melkhandel, van de firma Vroom en
Dreesmann. Simon de Wit, Albert Heijn, Catz
(Amsterdam). Kremer's koffie en theehandel.
Centrale Suikermaatschappij (Amsterdam), firma
Enthoven, de Coöperatie Vooruitgang. Van al deze
grondstoffen werden de bollen - gratis gebakken
door de Haarlemsche bakkerijen Franken, Carels,
Smit, Duysterhof en Terpoorten, de Rek, Bruin,
Coöperatie de Eendracht, Eigen Hulp. Patrimo
nium. de Dinervereeniging, de R.-K., Christelijke
en Neutrale Huishoudscholen, de banketbakkers
Faber, Kuipers, in Bloemendaal door de bakke
rijen Snippe, van der Ham, Slot en de Pen.
Tal van bakkersgezellen gaven er hun vrijen
midaag voor.
Er was nog meer hulp noodig en deze kwam ook
belangeloos van de firma Nestelroy te Amsterdam,
die alle zakjes schonk, van de drukkerijen Jacob-
son en Haarlem's Dagblad, de firma In der Maur
(stencilwerk), de firma's Gerzon, Kort en Van
Moorsel. Jeugdige werkloozen verrichtten schilder
werk in de Gemeentelijke Centrale Werkplaats,
waarvoor de órma Beerkens, het. hout gaf, de
Haarlemsche marktmeester stelde de tentjes ter
beschikking, de Ford Autocentrale gaf twee auto's
in bruikleen. Rest. Brinkmann op de Groote Markt
stelde belangeloos ruimte beschikbaar voor de dis-
tributiecentrale, wijkbureau* werden beschikbaar
gesteld door Funckler, Lido, de Sierkan, Hotel den
Hout. Rest. Brinkmann. de Oosterkerk, den Pro
testantenbond, St. Joseph's Bouwvereeniging, de
politie te Haarlem-Noord, wijkgebouw Molenaar
straat.
Vele dames stelden auto's ter beschikking en
traden in de meeste gevallen zelf als chauffeuse
op voor het rondbrengen der schriftelijk bestelde
bollen.
De hulp die het Comité ontving was dus wel
groot. Zij was ook bijzonder hartelijk en de oorzaak
van het groote succes. Het Comité is allen zeer
dankbaar en verheugt er zich in. dat het de gele
genheid krijgt dezen dank in het openbaar te uiten,
waarvoor zijn erkentelijkheid tenslotte betuigd zij
aan de pers voor deze publicatie en vorige, die aan
de'actie de onontbeerlijke bekendheid hebben ge
geven samen met de ook al gratis reclame in de
Haarlemsche bioscoop-theaters.
Dank tenslotte aan alle koopsters en koopers van
de bollen.
Theo van Revn over Donatello.
Lezing voor de huisvrouwen.
Vrijdagmiddag hield de bekende beeldhouwer
de heer Theo van Reyn in de aula van TeylerN
Stichting voor de Nederlandsche Vereeniging
van Huisvrouwen, afdeeling Haarlem, een lezing
over de figuur van den beeldhouwer Donatello.
De kunst in den tijd van Donatello was luxe,
aldus spr. Tegenwoordig wordt de kunst eigenlijk
ook als luxe beschouwd. Daarom zullen wij mo
derne menschen dien tijd van Donatello goed
kunnen aanvoelen. In de middeleeuwen was
sprake van geslotenheid van den geest en van
werkmanschap van den kunstenaar, in de
renaissance spreekt men van ontsluiting van
den geest en van kunstaarsschap. Donatello
leefde op de grens van de middeleeuwen en de
renaissance.
Donatello werd 80 jaar en heeft tot het laatst
van zijn leven gewerkt. Op 20-jarigen leeftijd
kwam hij als steenhouwer bij den Florentijn-
schen Dom.
In Rome bestudeerde hij Romeinsche Kunsit.
Hij bestudeerde het bekende Forum Romanum
het Colosseum en restaureerde klassieke beelden.
Donatello's aandacht ging uit naar den an
tieken vorm.
Op 70 jarigen leeftijd kwam hij voor 'Sen laat-
sten keer in Florence terug. In 1466 stierf hij.
Het werk van Donatello geeft blijk van bui
tengewonen ernst. Zijn menschen leven en
spreken. Door zijn werk weeft zich een lieflijk
accent: de Kindergroepen.
Hij heeft voor de vrouw als schoonheid geen
belangstelling, wel als godsdienstig motief: een
Maria. Magdalena of een Judith.
De strijd bij hem is die tusschen de ruigheid
en de schoonheid. Gemoed en natuur heeft hy
vereenigd. Hij was een man uit het volk, die de
waarheid liefhad, en hij luidde een nieuw tijd
perk in.
Hij wist in zijn plastiek een buitengewoon
perspectief te scheppen.
Eerst schiep hij in marmer, later in brons.
Door vertooning van een serie fraaie licht
beelden gaf de heer Van Reyn zijn aandachtig
publiek een overzicht van den arbeid van Dona
tello. Zeer duidelijk bleek uit de volgorde der
beelden den ontwikkelingsgang van den beeld
houwer. van gesloten middeleeuwer tot een
renaissancefiguur, die zich openstelde voor nieuwe
Belangen waarop gelet
moet worden.
In vorige mededeelingen hebben wij er op ge
wezen dat er voor de gemeenten moeilijkheden
zijn omdat de financiering van de evacuatie niet
wettelijk geregeld is. De gemeentebesturen moe
ten tot heden immers genoegen nemen met een be
lofte van den minister van Binnenlandsche Zaken,
dat het in de bedoeling ligt dat het rijk aan de ge
meenten de uitgaven voor de evacuatie zal vergoe
den.
Thans kunnen wij evenwel mededeelen, dat het
in het voornemen van de regecring ligt de evacua
tie-aangelegenheden in een wet vast te leggen,
waarbij dan natuurlijk ook de financieele quaestie
geregeld zal worden.
Als men tot een wettelijke regeling overgaat
zullen er ongetwijfeld tallooze moeilijkheden on
der oogen gezien moeten worden. Op eenige willen
wij hier de aandacht vestigen.
In een tijd van evacuatie zal het aantal inwo
ners van de gemeenten die vluchtelingen moeten
opnemen belangrijk stijgen. Aan welke gemeente
moeten die geëvacueerden belasting betalen?
Heemstede, Bloemendaal. ZandvQort en Berine
broek krijgen, zooals men weet, als oorlogsgevaar
ons land mocht bedreigen, tezamen ongeveer 30.000
vluchtelingen. Als nu het rijk aan de gemeentebe
sturen de extra-uitgaven vergoedt die met die
huisvesting in verband staan, is het niet aan te ne
men, dat die gemeenten de belasting zullen mo
gen innen die de menschen voorheen in hun eigen
gemeente betaalden. Die zal wel, althans voor een
groot deel, aan de oorspronkelijke woongemeenten
ten goede moeten komen, want al is die tijdelijk
ook geheel ontvolkt de gemeente moet toch door
gaan met het betalen van salarissen en wat van
nog meer beteekenis is, op de aangegane geldlee-
ningen moet als gewoon rente en aflossing betaald
worden. Om zoo'n regeling evenwel mogelijk te
maken moeten wettelijke bepalingen ingevoerd wor
den, want anders vinden vluchtoordgemeenten in
ne bestaande wetten het recht, en misschien zelfs
den plicht om die belasting te innen.
Voorts moeten regelingen gemaakt worden om
het bestuursapparaat van ontruimde gemeenten
intact te houden voor het afwikkelen van ver
schillende zaken. Als het kleine gemeenten be
treft. waarvan de bevolking in haar geheel in één
vluchtoordgemeente gehuisvest wordt, zal dit ge
makkelijker zijn dan in het geval van een groote
gemeente, waarvan de bevolking over verscheidene
vluchtgemeenten verdeeld wordt.
Maar er is nog veel meer te regelen. De evacua
tie zal in ons land green gedwongen karakter krij
gen. Op raad van de overheid zal de bevolking in
de bedreigde gebieden natuurlijk voor een zeer
groot deel vrijwillig de gegeven aanwijzingen op
volgen. Maar dan bestaat er ook geen plicht voor
de geëvacueerden om. als de vrede gekomen is,
terug te keeren tot de oorspronkelijke woonge-
meente.
Dit is een omstandigheid waarmee ernstig reke
ning gehouden moet worden. Het lijkt ons niet
onmogelijk, dat welgestelde geëvacueerden zich zoo
goed mogelijk huisvesten in de vluchtoordgemeen
ten en het dan op den duur daar zoo aangenaam
vinden, dat zij besluiten hier in de toekomst ook
te blijven. Er zijn nu eenmaal verschillende wel-
gestelden die geheel vrij zijn in de keuze van him
woonplaats. Die menschen kunnen de overweging
laten gelden dat er in de naaste toekomst wel eens
weer oorlogsgevaar kan dreigen, waardoor ze op
nieuw de kans zouden loopen, dat zij moeten eva-
cueeren.
Na den wereldoorlog 19141918 is het in oorlog
voerende landen gebleken, dat er inderdaad ge-
evacueerden waren die in de vluchtgemeenten
bleven wonen.
Nu zal natuurlijk het b'estuur van een vlucht
oordgemeente er geen bezwaar tegen hebben, dat
na den oorlog het aantal welgestelde Inwoners op
die manier blijvend vergroot wordt, maar de ge
meente die zulke inwoners verliest kan in moei
lijkheden komen als het vele goed-betalende in
gezetenen verliest.
Reeds nu is gebleken dat welgestelden die aan
zegging gekregen hebben dat zij met de mogelijk
heid van een evacuatie rekening moeten houden,
geneigdheid toonen zich op eigen houtje in vlucht
oordgemeenten te vestigen Op dit oogenblik is
voor hen evenwel het bezwaar, dat zij niet weten,
welke vluchtoordgemeente voor hen bestemd is in
het algemeene evacuatie-plan.
Als zich nu in onze omgeving gezinnen willen
vestigen uit het evacuatiegebied, kan men dit niet
beletten, maar er wordt gezegd, dat zij niet moe
ten denken, dat zij zich in evacuatie-tijd niet zullen
kunnen verheugen over het gebruik van het ge
heele door hen gehuurde en gemeubelde huis, want
zij zullen, evenals alle andere ingezetenen, dan den
plicht hebben andere geëvacueerden te huisvesten.
Veel voordeel hebben zij er dus tijdens de eva
cuatie niet van. In het eene geval zijn zij zelf gas
ten, in het andere gastheeren.
Als arbeiders naar een vluchtoordgemeente ge
ëvacueerd worden dreigen er nog grootere moei
lijkheden. Zullen die zich tijdens de evacuatie als
arbeidskrachten mogen aanbieden? Daardoor zou
de werkgelegenheid voor de arbeiders die nu in
zoo'n vluchtoordgemeente wonen belangrijk ver
minderd worden.
Al krijgt Haarlem zelf geen geëvacueerden te
herbergen, toch heeft de gemeente veel belang bij
de regeling van deze aangelegenheid in verband
met de bestrijding van de werkloosheid.
Hetzelfde geldt voor winkeliers. Onder de ge-
evacueerden zullen natuurlijk ook verschillende
winkeliers zijn. Als die menschen het in hun hoofd
'ouden halen om in de vluehtgemeente een zaak
te openen, zou het in den tijd van de evacuatie
misschien niet erg zijn. want dan is de behoefte
der bevolking immers ook sterk gestegen. Maar
die handeldrijvende middenstanders zullen als zij
den vrede in die vluchtoordgemeenten zouden
blijven .groote moeilijkheden bezorgen aan de col
lega's die daar reeds nu hun zaken hebben.
Moet daarom verboden worden dat geëvacueer
den in de vluchtoordgemeenten een winkel ope-
Het feit, dat enkele winkelbedrijven „gesloten"
zijn. zal natuurlijk wel remmend werken op de mo
gelijkheid om nieuwe, winkels te openen, maar af
doende is dat toch niet.
De besturen der vluchtoordgemeenten zullen
er in het bijzonder op gesteld zijn dat na den
vrede de arbeiders uit het evacuatiegebied weer
naar huis gaan. In veel gevallen zal dit ook wel
geschieden, want dan ontvangen zij immers niet
langer de inkwartieringsvergoeding. Bovendien
hebben de gastheeren dan geen verplichting meer
>m hen langer onderdak te verleenen. Toch is ook
•en regeling van deze auaestie bij de wet noodig,
want als die arbeiders niet willen vertrekken zouden
de armbesturen der vluchtoordgemeenten toch voor
levensonderhoud moeten zorgen als niet onmid
dellijk werk gevonden werd.
vorming. De gedrappeerde beelden maakten. naar
mate het leven vorderde, plaats voor naaktbeel-
den.
In de geheele vormgeving was duidelijk de
ontsluiting van den middeleeuwschen geest te
zien.
Een goed gevulde zaal volgde deze interessante
lezing met aandacht.
