Wat ktakeut
De Kleeding Verkoop Centrale
FEBRUARI 1940
ZATERDAG 24 FEBRUARI 1940
HA ARE EM'S D 'AG BEAD
m.. 3
Financiering der overheidsuitgaven
in dezen tijd.
Prof. Koopmans pleit voor de methode van de
grootste opbrengst met de geringste middelen.
Prof. mr. J. G. Koopmans, hoogleeraar aan de
Nederlandsche Economische Hoogeschool te Rot
terdam, heeft aan de Vrijdagmiddag te Amster
dam in Krasnapolsky gehouden lunch van het
departement Amsterdam der Nederlandsche
Maatschappij voor Nijverheid en Handel een-voor
dracht gehouden over het onderwerp ,,De finan
ciering der overheidsuitgaven in dezen tijd".
Spr. wees erop, dat 't bedrag der extra lasten nu
per dag niet minder dan ca. 3 maal zoo hoog is
als het overeenkomstige bedrag gedurende de mo
bilisatie van 19141918
De vraag kan gesteld worden in hoeverre al deze
uitgaven werkelijke lasten voor de volkshuishou
ding in haar geheel beteekenen. De overheid be
taalt de voeding van de gemobiliseerden, maar dit
op zichzelf is geen extra last voor de volkshuis
houding, daar deze "personen evenzeer gevoed zou
den moeten worden, wanneer zij in de burger maat
schappij waren gebleven. Ook de kostwinnersver
goedingen beteekenen, uit de .goederensfeer" be
zien, geen rechtstreeksch verlies voor de gemeen
schap. wairt ook de gezinnen die hiervan moeten
leven, zouden anders evenzeer gevoed en gekleed
moeten worden.
Toch mag men hieruit niet concludeeren. dat
het voor deze doeleinden bestede gedeelte van de
overheidsuitgaven geen werkelijk verlies voor de
gemeenschap representeert, want dit verlies be
staat in het wegvallen van de productieve presta
ties, die de thans gemobiliseerden anders in de
burgermaatschappij zouden hebben kunnen ver
richten.
Slechts voor zoover de gemobiliseerden anders
werkloos zouden zijn gebleven of geworden zou
men kunnen zeggen, dat het uitgaven cijfer der
overheid een te somber beeld van de werkelijk
heid geeft, maar helaas is tot dusverre van een
aanmerkelijken teruggang der werkloosheid als ge
volg van de mobilisatie nog weinig te bespeuren.
Een soortgelijke vraag van „schijn of werkelijk
heid" in de begrootingscijfers, doet zich voor ten
aanzien van de vraag, welk deel van de lasten op
het heden en welk deel op de toekomst drukt.
Bij de vraag of de lasten op het heden of op de
toekomst drukken, gaat het er om. of deze ont
trekking plaats vind bij dat deel van het productie
apparaat, dat dient voor de bevrediging van on
middellijke of in' de naaste toekomst liggende
behoeften, dan wel voor de voorziening in verder
af liggende behoeften: dat wil dus zeggen aan de
Instandhouding en uitbreiding van het productie
apparaat zelf.
Welke van deze beide mogelijkheden zich zal
voordoen, is afhankelijk van de besteding, die de
particuliere huishoudingen geven aan het niet
aan de overheid, overgedragen deel van hun inko
men, en deze besteding wordt, hoewel niet uitslui
tend, voor een belangrijk deel mede bepaald dooi
de vraag of deze overdracht in den vorm van be
lasting of van leening geschiedt.
De heffing, die het geringste gedeelte van de
lasten naar de toekomst verschuift, is die, welke
het meest tot inkrimping der consumptie in het
heden bijdraagt.
In dit verband waarschuwde spr. met nadruk
tegen het gevaar, dat gelegen is in den verlam-
menden angst voor consumptie beperking, die
haar voedsel vindt in de gedachte, dat deze vla
„koopkrachtsvernietiging" tot welvaartvemieti-
ging moet leiden. Wat hiervan, ook waar moge zijn
geweest in het thans achter ons liggende tijdvak
van depressie en deflatie, thans moeten wij ons
instellen op het besef, dat wij opnieuw in
schaarschte tijd leven, en dat het normale eco
nomische motief: het verkrijgen van de grootste
opbrengst met de geringste middelen, zijn rech
ten herneemt.
Het conflict tusschen doelmatigheid en recht
vaardigheid dat er in gelegen is, dat de heffin
gen die het zekerst tot consumptie beperking lei
dien, juist die ten laste van de minst-gegoeden
zijn, kan naar spr.'s meening worden overbrugd
door een stelsel van spaarcertificaten, zooals dit
thans in Duitschland is ingevoerd en in Engeland
onder meer door Keynes is bepleit. Dit stelsel heeft
het dubbele voordeel, dat het bij de demobilisatie
tevens dienstbaar kan worden gemaakt aan het
op peil houden der „koopkracht" voor zoover
daaraan dan behoefte blijkt te bestaan.
„Bijenkorf" maakte in 1939 meer
winst dan in 1938.
De netto-winst is gunstig beïnvloed door een
vermeerdering der gekweekte intrest in verband
met belegging der in omvang toegenomen liquide
middelen. Met inbegrip van het onverdeeld saldo
A. P. ad f 26.262 is een bedrag van f 1.982.791
(vorig jaar f 1.733.428) ter verdeeling beschik
baar.
De gang van zaken in het loopende boekjaar
is niet onbevredigend. Aangezien tegen mogelij
ken verderen teruggang door het kweeken van
reserves behoorlijke voorzieningen zijn getrof
fen, meenen wij, dat ook bij voortgezet conser
vatief beheer een matige dividendverhooging
verantwoord is.
In tegenstelling met vorig jaar wordt het
dividend geheel in contanten uitgekeerd. Het
dividend wordt als volgt bepaald: 6 pet. (onv.)
voor de pref. aand.: 5 pet. (onv.) op de prior,
aand.; 11 pet, (9 pet.) op de gew. aand. en
f 24 (16) op de winstbewijzen.
Evenals vorig jaar wordt f 500.000 aan de re
serve voor amortisatie van winstbewijzen toege
voegd.
Ontploffing op motorschip.
Schippersdochter ernstig gewond.
Vrijdagmiddag om vijf uur heeft zich op het
motorschip ..Avontuur" uit Zwartsluis, liggende
aan de Ertskade bij den Verbindingsdam te Am
sterdam een ernstige ontploffing voorgedaan,
waarbij twee personen werden gewond.
Bij het aanslaan van den motor is de luchtkete!
met een enormen knal uit elkaar gesprongen. De
25-jarige dochter v-aar den schipper S. werd door
wegspringende stukken ijzer getroffen en tegen
den grond geslagen. Zij werd opgenomen met
ernstige verwondingen aan hoofd en beenen en
een gebroken arm. De geneeskundige dienst ver
voerde haar na het verleenen van de eerste hulp
naar het Binnengasthuis. De 23-jarige schippers
knecht liep bij het ongeluk een verwonding aan
een arm op, doch kon ter plaatse behandeld
worden.
LEZING GOUDSCHE KERKRAMEN.
De lezing over de beroemde Goudsche Kerk
ramen, die om het ongunstige weer werd uit
gesteld. zal thans worden gehouden Maandag
avond 26 Februari in het Remonstrantsche Kerk
gebouw.
Deze bijeenkomst wordt belegd door de Onafh.
Religieuze Gemeenschap.
Als een bijzonderheid kan nog worden mee
gedeeld, dat het mogelijk is geweest, daar de
glazen met het oog op de tijdsomstandigheden
uit de kerk zijn verwijderd, enkele fragmenten,
waarvan men indertijd onmogelijk opnamen had
kunnen nemen, thans te fotografeeren. Ook
deze opnamen zullen worden geprojecteerd.
Overlast van siieeuwophoopingen.
Vragen van den heer Van der Wcyden
beantwoord.
Op vragen van het lid der Tweede Kamer, de
heer Van der Weijden betreffende den overlast,
welken het verkeer ten plattelande ondervindt
van sneeuwophoopingen, heeft de minister van
Binnenlandsche Zaken als volgt geantwoord:
Het is den minister bekend, dat de sterke
sneeuwval de communicatie op tal van plaatsen
ten plattelande heeft bemoeilijkt.
De vraag, of bepaalde wegen en, zoo ja, welke
het meest, in aanmerking komen om te worden
ontdaan van overlast veroorzakende sneeuwop
hoopingen staat ter beoordeeling van de instanties,
welke belast zijn met het beheer en onderhoud der
wegen en niet van den minister.
Dat zeer vele plaatselijke besturen een afzijdige
houding zouden hebben ingenomen ten aanzien
van het sneeuwruimen, eenerzijds omdat niet alle
binnen het territoir der gemeente gelegen wegen
bij haar in onderhoud zijn, anderzijds omdat voor
de e.v. daaraan te werk te stellen arbeiders geen
bijdrage meer verleend zou worden als werkloo-
zensteun en de gemeenten dit dus geheel zouden
moeten betalen, is den minister niet bekend. Voor
zooveel betreft de financieel van het rijk afhan
kelijke gemeenten kan hieraan worden toegevoegd,
dat in alle gevallen, waarin een gemeentebestuur
zich tot het departement van Binnenlandsche Za
ken heeft gewend, is medegedeeld, dat de finan-
cieele afhankelijkheid der gemeente geen beletsel
behoefte te zijn tegen het doen van onvermijde
lijke uitgaven voor het opheffen van verkeersbe-
lemmeringen.
Ten aanzien van de inschakeling van de werk
verschaffing bij sneeuwruimïng moge de minister
verwijzen naar hetgeen zijn ambtgenoot van Sociale
Zaken ter zake heeft medegedeeld in de Eerste
Kamer der Sta ten-Gen er aal bij de behandeling der
begrooting van zijn departement voor 't jaar 1940.
De spionnage-affaire.
Men meldt ons, dat ten huize van J. K. te
Slnt-Pancras, één der verdachten in de spion-
nagezaak in Noord-Holland en Groningen, een
schrijfmachine met allerlei papieren met ver
dachten inhoud in beslag is genomen. Bij den
timmerman P. B. eveneens te St. Pancras, heeft
de recherche een boekje met aanteekeningen
over aankomst en vertrek van Nederlandsche
schepen in beslag genomen. Dergelijke stukken
zijn ook nog bij K. gevonden.
Vrijdag is te Graft, een dorpje in de buurt
van Uitgeest, in verband met de spionnagezaak
nog gearresteerd de handelaar in autobanden J.
J. B. aldaar. Alle verdachten zijn overgebracht
naar Groningen, waar de hoofdverdachte woont,
die ook is gearresteerd.
X
VORSTELIJKE FAMILIE WOONT
GALAVOORSTELLING BIJ.
De Koningin, Prinses Juliana en Prins
Bernhard hebben Donderdagavond in den Kon.
Schouwburg te 's Gravenhage, de gala-opvoering
van het tooneelstuk „Artisten in angst", door de
Vereeniging van Vrouwelijke Studenten bijge
woond.
M. e. t. O. zijn de vier eerste letters
van een slagzin, verband houdende
met het costuum. Voor de goede
oplossing geven wij één MetO-
Costuum naar keuze. Oplossingen
in te zenden voor 15 Maart onder
Motto Meto aan het bur. v. d. blad.
15 Maart worden deze brieven door
de administratie van dit blad ge
opend. De eerste goede oplossing
welke hieruit te voorschijn komt,
krijgt het costuum.
naast Slager's Verfhandel Tel. 17273
SCHAGCHELSTRAAT 19C
(Adv. Ingez. Med.)
Maand gevangenisstraf tegen
oud-burgemeester geëischt.
Voor het gerechtshof te Arnhem heeft van
daag terecht gestaan mr. H. J. V.. oud-burge
meester van Dinxperlo. die er van v/rdacht werd
een gift in ontvangst te hebben genomen, wetende
dat deze hem werd gedaan, om hem te bewegen,
in strijd met zijn plicht en bediening, aan
Duitsche vluchtelingen voorloopige verblijfsver
gunningen te verleenen.
De Arnhemsche rechtbank had hem vrijge
sproken.
De procureur generaal eischte in zijn requisi
toir vernietiging van het vrijspreken vonnis
van de rechtbank en veroordeeling van ver
dachte tot een maand gevangenisstraf.
EEN GOEDE TIP
geven wij u, wanneer U direct de noodige
zaden bestelt die U denkt te gebruiken.
Straks moet U misschien lang wachten bij
den Zaadhandel, terwijl het dan de hoog
ste tijd wordt dat de zaden in den grond
komen.
Vraag eerst even onze prijscourant aan
ZAADHANDEL JAN ROOZEN,
SPEKSTRAAT 5 - HAARLEM.
(Adv. Ingez. Med.)
Geen ondergrondsche hangars.
Regeering acht ze niet noodzakelijk.
In de memorie van antwoord ana de Eerste
Kamer betreffende de defensiebegrooting 1940,
zegt de minister ten aanzien van de aanschaf
fingen ten behoeve van de landmacht, dat hij
al het mogelijke doet om zoo spoedig mogelijk
in het bezit van het benoodigde te komen.
Daarbij bewijst het centraal orgaan aanschaf
fingen weermachtsbehoeften (C. O. W.) hem
goede diensten.
Van de aangeschafte batterijen luchtdoel-
artillerie, waarover aan de Tweede Kamer in de
vergadering van 12 December j.l. mededeeling
is gedaan, zijn thans twee batterijen hier te
lande aanwezig, terwijl acht batterijen aan de
fabriek zijn gekeurd en naar wordt gehoopt
spoedig in Nederland zullen aankomen.
De munitievoorraad wordt nog geregeld opge
voerd. Het houden van schietoefeningen heeft de
aandacht van de desbetreffende legerautoritei-
ten.
Omtrent de.bij den veldtocht in Polen ver
kregen ervaringen zijn nog slechts weinige en
onvolledige gegevens beschikbaar. De minister
meent echter, dat, zelfs bezien aan de hand
dier gegevens welke ontegenzeggelijk de
voordeelen van een motoriseering op ruimen
schaal in een uitgestrekt operatiegebied duide
lijk in het licht stellen ten aanzien van de
motoriseering van ons leger voorshands verder
behoeft noch moet worden aegaan, dan aan
vankelijk in het voornemen lag.
Van den bouw van ondergrondsche hangars
op onze militaire vliegvelden is afgezien in
hoofdzaak om drieërlei redenen:
1. de kosten zijn zeer hoog:
2. een vijandelijke luchtaanval richt zich mede
tot het vliegveld zelve; is dit vliegveld voor op
stijgen en landen onbruikbaar geworden, dan
is het nut van de dure ondergrondsche hangars
verloren gegaan;
3. het wordt beter geoordeeld de vliegtuigen
voor vernieling door vijandelijke bombardemen
ten te behoeden door een verspreide gemaskeerde
opstelling en door gebruik te maken van een
groot aantal hulplandingsterreinen.
Binnenkort vliegpostverbinding met
Lissabon.
Voor het departement Rotterdam van de Ne-
aerlanósche Maatschappij voor Nijverheid en
Handel heeft de heer A. Plesman, directeur van
de K.L.M. hedenmiddag een tafelrede gehouden,
getiteld: „Luchtverkeer over langen afstand."
Hieriii zeide de heer Plesman o.m.: Indien wij
onder de huidige oorlogsomstandigheden het tra
ject AmsterdamLissabon ongestoord kunnen
bevliegen, zal reeds binnen zeer afzienbaren tijd
een tweemaal wekelijksche rechtstreeksch^ lucht-
verbinding NederlandPortugal worden geopend
ten dienste van het postvervoer. Deze dienst geeft
dan aansluiting op de lijn van Pan-American
Airways tusschen New York en Lissabon.
Naar aanleiding hiervan kan worden medege
deeld, dat deze verbinding zal worden uitgevoerd
door Douglas-toestellen van het type D.C. 3.
Lichtpunten in het Zakenleven.
Ook in 't bloem bollen bedrijf
zit men niet stil.
Dr. A. J. VERHACE:
Het belang van het neder
landsche volk en het vak
eischen dat het braaklig
gende land productief wordt
gemaakt.
HET Rotterdamsche havenbedrijf en alles
wat daarmee samenhangt, het boomkwee-
kersbedrijf te Boskoop en het bloembol-
lenbedrijf die zijn het zwaarst door
den oorlog getroffen, zegt dr. A. J. Verhage. de
voorzitter van de Algemeene Vereeniging voor
Bloembollencultuur en hij kijkt zorgelijk. Met
reden. De moeilijkheden van het bollenbedrijf
ik behoef ze niet uitvoerig te schetsen. Ze zijn ge
noegzaam bekend. Geen export naar Engeland en
Frankrijk. Een zeer geringer uitvoer naar Duitsch
land; slechts Scandinavië en de Vereenigde Staten
zijn als uitvoer-landen behouden gebleven. Om
over Finland maar niet te spreken. Bovendien is
de lust tot koopen in Zweden momenteel evenredig
met de temperatuur: ongeveer 30 gr. C. onder nuL
Nooit was de toestand van het bedrijf slechter,
nooit de toekomst van den bloembol onzekerder.
Blijft men nu met de handen in het haar zitten?
Vraagt men alleen maar aan de regeering om meer
steun, een vraag, die overigens door de omstandig
heden tot een dringenden eisch is geworden? Het
bloembollenbedrijf zou nooit zijn uitgegroeid tot de
belangrijke cultuur waarop de Nederlanders terecht
zoo trotsch zijn als dit zoo was. Men zal in deze
tijden alles moeten probeeren. Dit geldt niet alleen
voor het bloembollenvak doch voor alle bedrijven.
Goed. Wat kan men doen? Vermeerdering van den
export door uitvoer naar het Zuidelijk Halfrond?
Zuid-Amerika, Zuid-Afrika? „In het gunstigste
geval zou een dergelijke toeneming toch slechts
enkele procenten van het totale export-cijfer zijn,
meent dr. Verhage. Neen, in die richting is niet zoo
veel te bereiken, gaat hij voort, belangrijker zou het
zijn indien men het braakliggende bollenland pro
ductief zou kunnen maken door er b.v. landbouw
producten op te telen. Door de crisis waren er al
groote stukken land die open lagen. Tengevolge
van de inkrimping tot 50 pet. is daar nog een aan
zienlijke oppervlakte bijgekomen, zoodat zeker 3000
a 3500 bunder land niet worden gebruikt. De
exploitatiekosten, die niet verminderd zijn drukken
dus op een bedrijf waarvan slechts 50 pet. produc
tief gemaakt is. Indien nu op de andere 50 pet
landbouwproducten en met name late aardappelen
kunnen worden geteeld, dan beteekent dat weer een
verlichting van den te zwaren druk, die anders op
het bedrijf rust.
Daardoor zou men dus de bollenstreek in
schakelen bij de voedselvoorziening van Ne
derland. Dat is echter alleen mogelijk indien
de regeering een toeslag geeft. Iedereen kan
begrijpen dat de duurdere exploitatie waarbij
ook de hooge arbeidsloonen komen zoo'n toeslag
noodig maakt. Anders kan deze teelt voor een
bloembollenkweeker nooit loonend zijn. Blijft dat
land onbewerkt liggen dan is dat voor het bol
lenbedrijf maar ook voor het Nederlandsche
volk een nadeel.
De verscherpte oorlog ter zee waarvan vele neu
trale- en ook Nederlandsche schepen het slacht
offer worden, maakt het noodig, dat Nederland
zooveel mogelijk in eigen behoefte voorziet. Voor
dien regeeringstoeslag pleiten derhalve verschillen
de feiten. In de eerste plaats is er de drastische 50
pet. inkrimping waarvoor de bollenkweekers geen
enkele vergoeding ontvangen. Daarbij komt nog,
dat, wanneer de uitvoer in Nederland vrijgelaten
werd, men er toe zou kunnen overgaan zaden te
telen, die grif aan Duitschland zouden kunnen
worden verkocht, Men weet, dat Engeland zich
echter op het standpunt stelt dat de neutralen niet
meer aan Duitschland mogen leveren dan ze in
vorige jaren hebben gedaan. Dat neemt echter niet
weg, dat dit verbod zeer zeker een nadeel is voor
de bollenstreek en een argument te meer om een
toeslag te vragen. Behalve late aardappelen kan
men ook bruine boonen, erwten en capucijners te
len waarvan nu distributie is. Het eventueele over
schot van late aardappelen kan men ook als vee
voer gebruiken. Weliswaar zijn tulpenbollen daar
eveneens geschikt vobr, maar die kali men niet in te
groote hoeveelheden geven terwijl narcissen- en
hyacintenbollen eerst een jaar in de buitenlucht
moeten worden opgeslagen voor ze als veevoer ge
schikt zijn. Bovendien wordt een tulpenbol uiteraard
niet gekweekt om door een varken of een koe ge
consumeerd te worden en op die wijze is de teelt
zeker nooit loonend te maken. Belangrijk is ook het
volgende. Indien men op de landbouwgronden, op
een oppervakte gelijk aan het openliggende bollen
land, meer tarwe ging telen in plaats van aard
appelen, dan zouHins land, dat nog steeds genood
zaakt is granen in te voeren, weer een stapje verder
komen op den weg van de „zelfvoorziening". Dat
beteekent geen groote omschakeling in den land
bouw, daarvoor is de oppervlakte land waar het om
gaat te klein. Drieduizend bunder bollenland tegen
125000 bunder (H.A.) waarop onze winter en zomer-
tarwe wordt gezaaid. Bovendien zou de regeering
op een andere wijze kunnen meewerken, namelijk
door vergunning te verleenen voor het telen van
rooie peen op de paden tusschen de bloembedden.
Dit product is niet alleen een uitstekend voedings
middel voor den mensch, doch ook in hooge mate
geschikt voor veevoeder. Rooie peen valt echter
onder de tuinbouwvergunning. Doordat het echter,
zooals reeds gezegd, voor veevoer geschikt is, be
hoeft men nooit bang te zijn, dat de positie van den
tuinbouw daardoor wordt geschaad. Thans is de
toestand zóó dat van de Sierteeltcentrale een circu
laire is uitgegaan waarin den kweekers wordt gezegd
welke producten ze kunnen telen. Ze zouden dat
dan echter geheel op eigen risico moeten doen. Dat
is echter niet mogelijk. Deze vraagstukken zijn
echter dringend en een spoedige oplossing is niet
alleen zeer gewenscht doch ook noodzakelijk. De
organisaties in het bollenbedrijf, die ook bij dit
vraagstuk weer samenwerken dringen daar dan ook
ten sterkste op aan.
„U weet dus in ieder geval, dat we niet bij de
leege kisten en manden blijven zitten. We doen wat
in ons vermogen ligt en als de regeering ons ook
verder helpt waarop we hopen dhn bijten we
er ons wel doorheen."
B. K,
Openbreken van het Noord-
Hollandsch Kanaal vordert
langzaam.
De ijsbreker „IJsbeer" welke doende is het
Noordhollandsch kanaal open te breken, was Vrij
dagavond omstreeks kwart voor tien tot nabij
Spijkerboor gevorderd.
Het schip had groote moeite zich een weg te
banen door het ijs, dat ter plaatse ruim dertig
centimeter dik is, doch elders is opgewaaid en
veel grootere dikte heeft.
SCHIPBRUG TE DOESBURG WEGGENOMEN.
DOESBURG, 22 Februari. In verband met
den dreigenden Ijsgang is hedennacht de schip
brug over den LTsel te Doesburg weggenomen.
T? \/A M v
De Vrede: „Ik vrees, dat ik op Schrikkeldag alleen maar blauwtjes zal loopen".
