Haarlem's Dagblad
GORDIJN
STOFFEN
vMOORSEL
Finnen moeten het eiland
Koivisto prijsgeven.
Op Zoek.
Voorhoofdsmeting.
Ruim volteekend
Koningin zal
Amerikaansche
zendingsconferentie
toespreken
57e Jaargang No. 17390
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. D'rukkerij N.V. Bureaux: Groots
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 27 Februari 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden ƒ3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarleven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
Sumner Welles heeft Europa bereikt, op zoek
naar inlichtingen waarom het er zoo'n treurige
janboel is en hoe daar een eind aan zou kunnen
worden gemaakt. Graaf Ciano heeft hem al har
telijk ontvangen, Mussolini heeft hem ook harte
lijk ontvangen, maar dat bewijst nog niets. Italië
voert immers geen oorlog. Bovendien weet nie
mand wat er besproken is. Intusschen regent het
vage berichten over Sumner Welles' reisplannen
en over de „stemming", die te zijnen aanzien in
Rome en Berlijn heerscht. Het beste dat men er
van kan zeggen is dat ze niet onvermakelijk zijn.
Eerst heetten de Italianen onverschillig en de
Duitschers belangstellend. Toen werden de Ita
lianen belangstellend en de Duitschers onver
schillig. En nu toonen de Duitschers een menge
ling van belangstelling en onverschilligheid,
want zij zeggen dat zij Welles met veel eerbewijs
en aan twee groote officiëele diners, bij Von Rib-
bentrop en bij Goering, ontvangen zullen maar
houden tegelijkertijd de berichten omtrent zijn
bezoeken bij Ciano en Mussolini uit hun bladen.
Welles zelf laat zich volop kieken en zwijgt
voor 't overige. Hij is gekomen om te luisteren,
niet om te praten. Hij heeft ook geen voorstellen
bij zich. Hij moet Roosevelt en Cordell Huil ver
trouwelijk inlichten over hetgeen hij binnenska
mers gehoord heeft. Dat wisten we allemaal al
eer hij in New-York aan boord van de „Rex" ging.
Wat zou de man dus zeggen? Ik begrijp de kouwe
drukte over zijn zwijgzaamheid niet, die vele bla
den maken. Hij is op zoek. En hij gaat met zijn
vondsten niet naar ons Europeanen, maar terug
naar zijn lastgever. Men kan hoogstens veronder
stellen, gezien de huidige stemming in Berlijn en
Londen, dat het er met zijn vondsten niet erg
hoopvol uitziet. Maar die kans zou kunnen keeren.
En het is ook mogelijk dat hij dingen gewaar
wordt, die hem zullen doen rapporteeren: binnen
kort zullen de kansen wel beter worden. Want het
is niet alleen een janboel, maar ook een bewe
gelijke toestand met wisselende vooruitzichten.
En de meeningen van staatslieden staan niet on
wrikbaar vast; zij plegen voor verandering vat
baar te zijn.
Beweging is nu wel niet in den oorlog in het
Westen, maar des te meer in den oorlog in het
Noorden. En dat doet zijn invloed op den Weste
lijken oorlog gelden. De aanduidingen, dat de
beide oorlogen aan elkaar gekoppeld dreigen te
Worden, nemen toe. Russische terreinwinst op de
Karelische landengte, die geleid heeft tot het ver
lies van versterkte Finsche eilanden en de direc
te bedreiging van Viborg, heeft niet alleen in
Zweden de onrust doen toenemen maar ook het
vraagstuk van geallieerde hulp aan Finland acuut
gemaakt. In het zeer hooge Noorden bevinden
zich blijkbaar zoowel Russische als Duitsche en
Engelsche vlootstrijdkrachten. En uit het zeer
verre Zuid-Oosten komen vreemde berichten om
trent militaire activiteit van de Turken nabij hun
Russische grens en is er nog steeds, in Syrië, dat
geheimzinnige leger onder bevel van generaal
Weygand.
Dit alles trekt sterk de aandacht. Als men het
korte Westfront, dat eertijds zoo veelbesproken
krijgstooneel waar twee geweldige legermachten
nu al een half jaar lang, vrijwel werkeloos tegen
over elkaar liggen, als het middenpunt ziet van
een geweldig-lang front, reikend van de Noorde
lijke IJszee tot de Zwarte Zee, dan ziet men acti
viteit groeien juist aan de beide uiteinden. En
die is gevaarlijk, in beide gevallen, voor de Rus
sen. Zullen zij het risico willen loopen, in een
Europeeschen ooi'log betrokken te worden en dan
nog wel op fronten die zoo enorm ver uiteen-
liggen? Het schijnt nauwelijks denkbaar. Aan de
strijdkracht van hun eigen Roode Leger moeten
zij zelf wel sterk zijn gaan twijfelen en de gebrek
kigheid van hun wegenstelsel en spoorwegnet en
spoorwegmaterieel is algemeen bekend. Tot dusver
is trouwens steeds de indruk geweest dat Stalin
er wel voor voelt kleine randstaten in te rekenen
onder dekking van de vriendschappelijke onzij
digheid van de Duitschers, maar niet den minsten
lust heeft zich in een grooten oorlog te wagen. De
activiteit van de gealliëerden in het hooge Noor
den en het verre Zuid-Oosten begeleid door her
haalde verzekeringen van de Finnen, dat zij tot
een eervollen vrede bereid blijven, moet hem
blijkbaar tot de overtuiging tbrengen dat hij nu
aan dien grooten oorlog kan ontkomen door te
onderhandelen over den vrede met Finland. De
Scandinavische landen, die pas te Kopenhagen
beraadslaagd hebben en besloten één neutrale
lijn te trekken, ruiken die kans ook en zijn blijk
baar bereid tot het verleenen van bemiddeling.
En de Duitschers kunnen zich op dit punt ook
niet onverschillig toonen, des te minder omdat
het Duitsche volk zelf wel sympathie moet voelen
voor de Finnen, die het indertijd zelf heeft ge
holpen om hun onafhankelijkheid te veroveren.
Zoo schijnt men op dit oogenblik veeleer op
zoek te zijn naar den vrede in Finland dan naar
dien in het Westen. En met betere kansen,
lijken nog niet zoo best als men denkt aan de
voorwaarden, die Moskou vermoedelijk zal stel
len en aan de waarborgen, die Finland nood
zakelijkerwijs zal dienen te verwerven, wil het
niet binnenkort opnieuw aangevallen worden.
Maar als Stalin voor de keus gezet wordt: vrede
of een grooten oorlogdan zal hij wellicht
veel water in zijn wijn doen.
Er is onlangs een boek verschenen van zekeren
Krivitsky. die zich aandient als ex-chef van den
Sovjet-Russischen militairen geheimen dienst in
West-Europa. Hij zegt gebroken te hebben met
Stalin en vertelt een reeks verschrikkelijkheden
over de methoden van het régime. Ik hoop dat ze
niet waar zijn. Maar als die man in dat boek ver
klaart dat Stalin niets zoozeer schuwt als een
grooten oorlog is men geneigd hem in het licht
der tegenwoordige gebeurtenissen te gelooven. Het
geweldige Rusland is zeer kwetsbaar. En vooral
(Prof. Wiersma te Groningen is
door gezichtsmetingen tot de de
finitieve conclusie gekomen, dat
een hoog voorhoofd wijst op rui
mer en vlugger begrip en meer
gezond verstand dan een laag.)
Ik heb al eerder hoor en zeggen,
Wat nu een hooggeleerde prof,
Ons als een feit weet voor te leggen,
Nou, voor zijn arbeid niets dan lof.
Hij heeft gezichten opgemeten,
Van eiken leeftijd, eiken vorm,
En kwam daarbij, in dorst naar weten
Tot een intelligentie norm.
Men moet dat niet gering beschouwen,
De kunst is moeilijk en subtiel,
Om op 't beginsel voort te bouwen:
't Gelaat is spiegel van de ziel.
De duimstok heeft slechts centimeters,
Materiaal, dat weder strekt
Tot iets veel hoogers en veel beters,
De wijze, die conclusies trekt.
Het hooge voorhoofd dan beteekent
Een ruim begrip en goed verstand,
Eerst ondersteld, maar nu berekend,
Als onomstootelijk verband.
Eén ding schijnt eraan te ontbreken,
Dat is het antwoord op de vraag:
Waar, naar dit uitgangspunt bekeken,
De grens ligt tusschen hoog en laag.
Maar voor mij mag het openbaren,
Dat mijn volkomen kale vriend.
Die niets dan voorhoofd heeft, als 't ware,
Mijn zeer speciaal respect verdient.
P. GASUS.
daar in dat verre Zuid-Oosten, waar het groote
petroleumgebied van Bakoe ligt. Hoe zou het zich
op twee fronten kunnen weren als het met zijn
geweldige overmacht tegen één klein volkje pas na
maandenlangen strijd eenigen voortgang kan
maken?
R. P.
FOK VOOR
NAAR
GROOTE HOUTSTR. SI BIJ ANEGANG
(Adv. ingez Med.)
Tweede verdedigingslinie op de Land
engte nog niet door de Russen bereikt.
>LA -•UPOLA»f
F-JOHANtJES ^'.Jvfe^PA V V' J
VISTO
UUSIKIRKKO"^^*
TERIJOKI
A//1 «VALKAASAARI
KORKEMJAKf
ALE.XSANDRC
IRINOVKA f
'LENINGRAD R y S A N D
Het eiland Koivisto, dat de Finnen hebben moeten ontruimen, ligt in de
Finsche Golf tegenover het stadje Koivisto.
In het Finsche legerbericlit van Maan
dag wordt medegedeeld dat de Finsche
troepen het eiland Koivisto hebben verla
ten.
Reuter meldt dat de Finnen thans voor
bereidingen treffen voor de evacuatie van
de stad Sakkijarvi, tegenover ijiipuri
Viborg) aan den anderen kant van de
Viipuribaai. Dit beteekent waarschijnlijk al
leen een evacuatie der burgers.
De stad is rechtstreeks blootgesteld aan
het bombardement der Russen, die Koivisto
thans bezetten.
Het verlies der batterijen van Koivisto
wordt te Helsinki als ernstig beschouwd.
Met haar vuur hebben zij de Russische oor
logsschepen op 'n afstand gehouden en lan
dingspogingen achter de Mannerheimlinie
voorkomen. De Russen, die probeerden een
omtrekkende beweging te maken door over
het ijs in de Finsche Golf te gaan, werden
ook door de kanonnen van Koivisto ver
spreid. Zoowel de Russen als de Finnen
hebben hun troepen op de Landengte van
Karelië versterkt. Tot nu toe is geen enkel
bericht te Helsinki ontvangen dat de Russen
er ergens in geslaagd zouden zijn door te
dringen tot de tweede verdedigingslinie op
de Landengte.
Uit Helsinki verneemt United Press: Het ver
laten van het eiland Koivisto door de Finnen
heeft den linkervleugel van de Mannerheim
linie op de Landengte van Kalerelië aan de
zuidkust onbeschermd gelaten. Het eiland heeft
het overigens langer uitgehouden dan het Alca
zar te Toledo. Het lot van het garnizoen dat over
het ijs wekenlang van proviand en munitie werd
voorzienes hier niet bekend. Volgens het com
muniqué zou het zijn ontkomen. Waarschijnlijk
heeft het alle kanonnen en versterkingen ver-
Telkens op en af Uw LEESBRIL
Lastig
maar dal is onnoodig
De Informeer eens bij
Brillenspecialist
GR. HOUTSTRAAT naast Luxor
(Adv. Ingez. Med.)
nietigd. Het Russische vuur had langzamerhand
vuurkracht der forten verminderd. Hoewel
Koivisto tot voor enkele dagen nog door vocht,
was het volkomen geïsoleerd van het land. Waar
schijnlijk werd het Maandag verlaten. Het had
zijn werk gedaan. De eilanden werden ettelijke
jaren geleden versterkt, wanneer precies en welk
kaliber geschut er stond is echter een militair
geheim.
Toen de Russische invasie begon werden de
forten op de sterkste proef gestefd. Niet alleen
dat zij de aanvallen vanden kant van de
Finsche Golf en uit de lucht moesten afslaan
maar ook namen zij de Russische troepen aan de
kust en verder het land in onder vuur en dit
was voldoende om het optreden der Russen in
het Zuid-Westen en in West Summa tegen
te houden tot dat de vorderingen ten
Oosten van dit punt de Finsche kust-
posities onhoudbaar maakten. Volgens de
Finnen slaagden deze batterijen er ook in den
Russischen grooten kruiser „October-revolutie"
dermate te beschadigen dat zij slechts ter
nauwernood een haven kon bereiken. Ook heb
ben zij eens een geheele tankafdeeling vernie
tigd die over het ijs het eiland naderde.
De versterkingen op het Mantsi-eiland houden
echter nog stand ook al zijn de verbindingen
al wekenlang verbroken. Deze batterijen hebben
een groote rol gespeeld bij het afsnijden van de
versterkingen voor de achttiende divisie ten
noorden van het Ladogameer. In de omgeving
van Taipale is de aanval gestaakt.
(Vervolg op pag. 2).
EEN GELUKKIG WEERZIEN. De hoofd
machinist van het motortankschip „Den Haag",
de heer Verbeek, met een van zijn kinderen op
het vliegveld Schiphol, waar de geredden
Maandagmiddag behouden aankwamen.
Op nieuwe Staatsleening wordt
eenige korting toegepast.
Naar wij van bevoegde zijde ver
nemen, is de 4 Staatsleening 1940,
ad 300 millioen, waarvoor de gele
genheid tot inschrijving tot Maandag
middag vier uur openstond, ruim
volteekend, zoodat eenige kor
ting op de bedragen, waarvoor werd
ingeschreven, zal moeten worden
toegepast.
Weer vreemde vliegtuigen boven
ons land.
Herhaaldelijk onder vuur genomen.
's GRAVENHAGE, 27 Februari. De Regeerings-
persdienst meldt:
Vliegtuigen van onbekend gebleven nationali
teit zijn in den afgeloopen nacht langs de kust,
bij Amsterdam en boven de provincie Utrecht
waargenomen Zij zijn herhaaldelijk beschoten
Uit IJmuiden meldt men ons:
Hedenmorgen half 5 werd heel IJmuiden op
geschrikt door twee felle schoten, die kort achter
elkaar de nachtelijke stilte verbraken. Natuurlijk
liepen er, naar aanleiding hiervan, vanmorgen in
IJmuiden verschillende geruchten.
Bij informatie bleek ons. dat het luchtafweer
geschut in de omgeving schoten had gelost, omdat
vo«r de kust motorgeronk was gehoord, vermoedelijk
van een of meer vreemde vliegtuigen Ook is een der
hulpmijnenvegers naar buiten geweest, om een on
derzoek in te stellen.
Er werd echter verder niets bijzonders waarge
nomen.
Het woord is aan
Chamfort:
Het is ongelukkig voor de menschheid,
maar misschien gelukkig voor de des
poten, dat de armen en ongelukkigen
niet het instinct of de fierheid bezitten
van den olifant, die zich in staat van
dienstbaarheid niet voortplant.
Kort persoonlijk
woord per radio
Naar onze Haagsche correspondent verneemt,
zal H. M. de Koningin per radio een kort per
soonlijk woord richten tot de „Foreign Mis
sions Conference of North America".
Dit is een conferentie van zendingsgenoot
schappen waarin alle Protestantsche Zendings
genootschappen van de Vereenigde Staten en
Canada vertegenwoordigd zullen zijn.
Deze conferentie zal eind Maart, begin April
plaats vinden.
Volgens United Press zou de rede van H. M. de
Koningin op 16 Maart vastgesteld zijn.
Ook Roosevelt en de Belgische ambassadeur
te Washington zullen tot deze conferentie het
woord richten.
Duitsche druk op Deensche
visschers
KOPENHAGEN, 27 Februari. Uit Esbjerg
wordt vernomen dat de geheele Deensche vis
schers vloot, die nabij Doggersbank vischte, on
middellijk naar de verschillende Deensche ha
vens is teruggekeerd. Alleen in Esbjerg worden
er een honderdtal verwacht. Een en ander zou
toe te schrijven zijn aan oorlogsactiviteit in deze
omgeving. In herinnering wordt gebracht dat
twee Deensche booten de „Olympia" en de
„Ejam" dezer dagen zonken terwijl verschillen
de andere werden beschoten.
Uit betrouwbare bron wordt vernomen dat
Duitsche oorlogsschepen eischten dat de Deen
sche booten de omgeving van Doggersbank zou
den verlaten of anders zouden worden getor
pedeerd. Een Deensche reddingsboot is de vis-
schersvloot tegemoet gevaren. (United Press).
De Paus ontvangt Myron Taylor.
VATICAANSTAD, 27 Februari. (Havas) Myron
Taylor, Roosevelt's persoonlijke vertegenwoordiger
bij den Heiligen Stoel, is vanochend te halfelf in de
kleine troonzaal door den Paus in plechtige audiëntie
ontvangen.
Zacht
weer
staat ons ook morgen te wachten. De
wind blijft in het Zuiden en blijft regen
aanvoeren, maar later kan het iets
kouder worden.
HEDEN: 12 PAGINA'S.
jllipiiiniiiiiiii
AdikeCeus-
Koning Carol in April naar Rome?
Gafencoe zou hem vergezellen.
BOEKAREST, 27 Februari (D.N.B.) In
welingelichte Roemeensche kringen verluidt
dat koning Carol in het kader van de Ita-
jiaansch- Roemeensche toenadering, welke door
de reis van minister Siderowitsj naar Italië
ingeleid werd, een officieel bezoek aan Rome
zal brengen. Hij zou door zijn minister van
buitenlandsche zaken. Gafencoe vergezeld wor
den. De Italiaansche regeering zou reeds te
kennen gegeven hebben de gasten f gaarne te
ontvangen.
Het Koninklijk bezoek aan Rome zou in de
eerste helft van April vallen.
R. P.: Op zoek. pag. 1
Vr. S.: In Engeland: Een onzeker
bestaan? pag. 3
Officieele verklaringen over de
voorbereidingen der evacuatie
pag. 4
Te Haarlem zal vermoedelijk al
leen op beperkte schaal geëva
cueerd worden. pag. 4
H. D. Vertelling: Grensincident.
pag. 4
Onze speciale medewerker in Fin
land over de Lappo-beweging.
pag. 5
Van onzen correspondent te Ge-
nève: De Zwitsersche rantsoenee-
ringsmaatregelen. pag. 6
Van onzen Berlijnschen correspon
dent: Groote ontevredenheid on
der de Duitsche vrouwen. pag. 6
Damrubriek. pag. 6
Schaakrubriek. pag. 6
J. S. Visser: Een nieuw gezichts
punt over den oorsprong der Da-
miaatjes pag. 6
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Merkwaar
dige cijfers over den tuinbouwex-
port. pag. 11
J. B. Schuil over: „Een zeer wild
huwelijk" en „Een Finsch meisje"
pag. 7
Laatste Berichten op pagina 9
!!T!TI """TH
