Journaal aan Week
Sovjet-luchtbases gebombardeerd
ZATERDAG 2 MAART 1940
HAAREEM'S DAGBEAD
5
HET FINSCHE LEGERBERICHT:
Het Finsche legerbericht van Vrijdag luidt:
„Te land: Op de Landengte van Karelië zijn
30 29 Februari de aanvallen van den vijand op
jé eilanden in de baai van Viborg in de richting
iuora, Sainio, Peronjoki, het station van Hein-
oki, Ristesooala, Nalkola en Alrapaa voortgezet.
)e Finsche troepen brachten den vijand zware
erliezen toe en vernielden verscheidene tanks. Op
iet Oostelijk deel van de Landengte werd een
Inval bij de Taipale afgeslagen. Elders was de
jrtillerie actief.
Ten Noordoosten van het Ladoga-meer werd
ieftig door de artillerie geschoten in de richting
tan Pitkaranta. Verder aan het front activiteit
ran patrouilles en hinderlagen, in het voordeel
ran de Finnen.
In de lucht: De Finsche luchtmacht heeft ver-
cheidene verkenningsvluchten gemaakt en
lombardeerde een luchtbasis, een verbindings-
lentrum en een militairen trein van de Russen,
loowel boven het binnenlandsche als bo
ren de operatiezöne speelden zich talrijke lucht
rechten af, de activiteit in de lucht was ook
loven het binnenland zeer levendig. In de Kym-
mene-vallei bombardeerden de Russen Frederics-
ïamm, Incerols en Kouvola.
In het Zuidwesten en het centrum des lands
jjn Aabo, Rlhmaki, Tavastehus, Haapamaki,
>iejsamaki, Nyslott en Savonlinna gebombar-
leerd. Op verscheidene plaatsen veroorzaakten
ie bommen materieele schade en branden. Veer
tien burgers werden gedood en zestien gewond,
ie meesten te Slott.
Vooral boven de operatie-zóne was de activi-
eit in de lucht zeer levendig. Boven het noor
delijk deel van de Landengte van Karelië werden
■erscheidene escadrilles jachtvliegtuigen gezien
ju hevige gevechten werden hier in de lucht ge-
everd. Elisenvaara, in de burnt van Imatra Ro-
aniemi en enkele andere plaatsen werden ge-
lombardeerd. Verscheidene Sovjet-Russische pa-
achutespringers werden tijdens den sprong ge
lood.
Volgens gecontroleerde berichten zijn veertien
vijandelijke vliegtuigen vernield, terwijl van
rijf anderen het verlies nog niet bevestigd is.
De Finnen verloren vier toestellen".
In een beschouwing over de Russische vorde-
lngen zegt de correspondent van het Agentschap
Ambassadeurs der geallieerden in de
Ver. Staten krijgen adviseurs.
Charles Rist. oudrgouverneur van de Bank
van Frankrijk en thans economisch adviseur van
het Fransche ministerie van de blokkade, en
Ashton G-watkin, politiek adviseur van het
Eïitsche ministerie van economische oorlog
voering, (Hij behoorde tot de delegatie van
Lord Runciman naar Tsjecho-Slowakije. Red.)
hebben van hun regeeringen opdracht ontvan
gen naar Washington te gaan als adviseurs van
de ambassadeurs van Engeland en Frankrijk,
aldaar.
Zij hebben, volgens Havas, eenerzijds tot taak
inlichtingen te verstrekken over de werking
van de blokkade, ten einde de maatregelen te
verduidelijken, welke genomen zijn om, voor
zoover de uitoefening van de belligerentenrech
ten zulks toelaat, een nadeeligen terugslag van
de blokkade op de neutralen te vermijden, an
derzijds inlichtingen in te winnen bij de Ameri
kaansche autoriteiten ten einde hun denkbeel
den te leeren kenen,
Stefani te Helsinki, dat deze vooral konden ge
schieden door den steun van honderden vlieg
tuigen en tanks. De Russische verliezen aan
manschappen zijn echter enorm.
Commandant van vrijwilligerscorps
gesneuveld.
De bevelvoering van het Zweedsche vrijwilli
gerscorps in Finland deelt mede dat de comman
dant van de eerste groep vrijwilligers, lit. kol.
Magnus Dyrssen gistermiddag gedood is tijdens
een inspectie in de eerste linie.
Dyrssen was een der voornaamste initiatief
nemers voor het Zweedsche vrijwilligerskorps.
Zweedsche en Deensche arbeiders
naar Finland.
De volgende week zal wederom een contingent
Zweedsche arbeiders-vrijwilligers naar Finland
vertrekken. Men hoopt ongeveer 9.000 arbeiders
te kunnen zenden, die verdeeld zullen worden
in groepen van 1.500 man.
Gisteravond zijn uit Kopenhagen driehonderd
metaalbewerkers en werktuigkundigen ver
trokken, die zich voor vrijwilligen burgerarbeid
in Finland hadden opgegeven. Thans zijn reeds
zeshonderd Deensche arbeiders naar Finland
vertrokken. Zij zullen binnenkort door een nieuwe
groep worden gevolgd.
Duitsche opvatting van liet begrip
„contrabande".
„Vijandelijke bestemming", zoodra een
vijandelijke haven wordt aangedaan.
De president van het Prijzenhof te Ham
burg, Rothenberger, schrijft in het „Zeit-
schrift der Akademie fiir Deutsches Recht"
dat bij de processen voor het hof drie kwes
ties voor de neutralen van bijzonder belang
zijn gebleken, nl. de interpretatie, welke het
hof van het begrip contrabande geeft, de
vraag, wanneer een lading in neutralen of
vijandelijken eigendom is en de kwestie of een
kapitein resp. een reederij ervan op de hoogte
was dat een bepaald artikel op de door de
Duitsche regeering gepubliceerde contraban-
delijst staat.
Ten aanzien van de laatste vraag is gedurende
vele weken na het uitbreken van den oorlog geen
zeer strenge maatstaf aangelegd, onidat men den
neutralen reeders tijd wilde laten kennis van de
Duitsche coutrabandelijst te krijgen. Nog bij sche
pen, die begin October werden opgebracht, werd
met onbekendheid met de lijst rekening gehouden.
De kwestie, of een lading neutrale of vijande
lijke eigendom is wordt door 't hof steeds zeer uit
voerig behandeld, omdat daarvan al direct af
hangt of men bij de prijsprocedure wel als be
langhebbende kan optreden. Duitschland zou, al
dus Rothenberger. het zich zeer gemakkelijk kun
nen maken door eenvoudig de Britsche opvatting
te volgen. De Britsche prijsrechtspraak heeft zich
in het verleden op het standpunt gesteld dat door
neutralen bevrachte en vijandelijke ontvan
gers verscheepte goederen bij voorbaat als vijan
delijk beschouwd moeten worden zonder dat op de
werkelijke rechtspositie acht wordt geslagen.
Daarentegen houdt het Duitsche prijzenhof ten
vólle rekening met de materieele rechtspositie, dus
met de kwestie van den juridischen eigendoms
overgang, voorzooverre de eigendomsverhouding
met zekerheid nagegaan kan worden.
Tenslotte houdt Rothenberger zich bezig met
het begrip „vijandelijke bestemming" van contra
bande. Krachtens een rechtsgedachte. die in het
volkenrecht reeds lang gelding heeft, wordt de
vijandelijke bestemming als aangetoond be
schouwd, wanneer het vaartuig een vijandelijke
haven zou aandoen.
Dit geldt ook voor goederen, die feitelijk
voor een neutrale haven bestemd zijn. omdat,
wanneer een vandelijke haven aangedaan
wordt, elke betrouwbare controle op een mo
gelijk ingrijpen van den vijand ophoudt.
Duikbootaanval nabij de
Amerikaansche kust
Mogelijkheid van vergissing niet
uitgésloten geacht,
Het Mackay Radio Station meldt dat het te Lon
den thuishoorende s.s. „Southgate'', groot 4862 ton,
draadloos geseind heeft, dat het werd aangeval
len door een duikboot nabij Porto Rico. De Ame
rikaansche kustwachtkotter Unalga en drie Ameri
kaansche oorlogsschepen begaven zich daarop naar
de aangegeven plaats.
In Amerikaansdie marinekringen laat men zich
echter volgens Havas niet uit over deze berichten.
Men wacht op de berlchteri* van de Amerikaan
sche schepen, die uitgevaren zijn.
Een officier gaf als zijn meening te kennen dat
er ook een vergisisng in het spel zqu kunnen zijn.
Er bevindt zich namelijk een Amerikaansche duik
boot in de buurt, waar de „Southgate" voer, en het
Britsche schip zou, zonder de nationaliteit van de
duikboot herkend te hebben, noodseinen hebben
kunnen uitzenden.
Geredde schipbreukelingen waren de
opvarenden van ïtaliaansch vaartuig.
Nog elf man van de „Mirella" vermist.
Reuter verneemt dat de reddingbooten, welke
Vrijdag aan de Britsche kust zijn aangekomen. de
geredden aan boord hadden van het Italiaansche
stoomschip ..Mirella" (534C toni. dat in de Noord
zee op een mijn is geloopen. De eerste redding
boot had tien uur rondgezwalkt. Elf opvarenden
van de „Mirella" worden nog vermist.
„Aanvaarding der Britsclie controle
onvereenigbaar met neutraliteit".
Officiëele Duitsche mededeeling.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
Ten aanzien van de kwestie van het aan
vaarden van de Britsche controle ter zee door
neutrale staten wordt er hier op gewezen dat
door de bevoegde autoriteiten te verstaan is
gegeven dat zulk een aanvaarding niet in over-
eenstemimr.g te brengen is met de neutrali
teit en de souvereiniteit van een staat.
Londen„Regelrechte intimidatie".
Het Engelsche ministerie van economische
oorlogvoering heeft gisteren verklaard dat
deze officieele Duitsche verklaring een regel
rechte intimidatie" is.
Het is de plicht van de neutralen, zoo zegt het
ministerie, om zich te onderwerpen aan de uitoefe
ning van belligerentc rechten, welke wettig ten
uitvoer worden gelegd. Geen oorlogvoerende heeft
eenigerlei recht tot klachten jegens een neutraal
land, dat zich op die wijze onderwei-pt.
Horthy twintig jaar Rijksregent.
Felicitaties van Staatshoofden.
Ter gelegenheid van zijn twintigjarig jubileum
als rijksbestuurder van Hongarije heeft Horthy
Vrijdag gelukwenschen ontvangen van Paus Pius
XII, den Koning van Italië, den Keizer van Japan,
de Koningin der Nederlanden, den Koning van
Zweden en den Duitschen Führer. Voorts van de
staatshoofden van Frankrijk, Estland, Brazilië én
Spanje, van Mussolini, Goering, Von Ribbentrop
en talrijke anderen.
In vele kerken in Hongarije is het ambtsjubi
leum herdacht. De regent ontvirg de voorzitters
van Kamer en Senaat en alle leden der regeering
in audiëntie. De deken van het diplomatieke corps
bracht de gelukwenschen van het corps over.
Te Den Haag heeft de chef van het kabinet van
den minister van Buitenlandsche Zaken, jhr. mr.
G. C. J. van Reenen, gisteren namens den minister
op de Hongaarsche legatie de felicitatieregisters
geteekend.
DUITSCHE LUCHTAANVALLEN
OP DE NOORDZEE.
Britsch schip gezonken, Noorsch
schip met slagzij een Engelsche
haven binnengebracht.
LETLANDSCH VAARTUIG VERGAAN?
Een Reuterbericht uit Londen meldt, dat
Duitsche vliegtuigen Vrijdag opnieuw bombar-
dementsvluchten hebben uitgevoerd op vis-
schersschepen in de Noordzee. Britsche ge
vechtsvliegtuigen stegen op om den strijd aan
te binden.
Des morgens is de motortrawler „Courage"
een haven binnengekomen, na te zijn gebom
bardeerd zonder daarbij rechtstreeks getroffen
te zijn. Een van de drie opvarenden geraakte
evenwel over stuur. Een ander schip zond nood
seinen uit van een punt acht mijlen uit de
kust. Twee trawlers vertrokken ter assistentie.
Gedurende eenige uren vlogen Britsche ge
vechtsvliegtuigen boven de kuststreek.
Een Britsch convooi werd aangevallen, doch
er werd geen schade aangericht.
Het Noorsche schip ,3rott" (1583 ton),
werd eveneens door een Duitsch vliegtuig
aangevallen. De .Brott" kwam met zware
slagzij in een haven aan de Oostkust van
Engeland aan. Het schip had noodseinen
uitgezonden.
Men gelooft, dat zes opvarenden op een
vlot ronddrijven. De vliegtuigen hadden
het schip ook met machinegeweren bescho
ten. Een dokter is aan boord gegaan.
Voorts heeft de reddingboot van een plaats
aan de kust van Yorkshire vergeefs gezocht
naar het Letlandsche s.s. „Katvaldis", dat
had gemeld dat het door twee Duitsche
vliegtuigen met bommen en machinege
weervuur werd bestookt. De .Katvaldis" die
3206 ton meet, behoort te Riga thuis.
Tenslotte wordt gemeld, dat het 7418 ton
metende Britsche s.s. „Pyrrhus" van de
Funnel lijn Vrijdag aan de Britsche west
kust door Duitsche actie tot zinken is ge
bracht. Acht Chineesche stokers, die zich
in de stookplaatsen bevonden worden vermist.Er
waren geen passagiers aan boord.
Het Britsche schip had bijna zeventig man
aan boord. Het was uit een haven aan de
noordkust van Engeland naar het Verre
Oosten vertrokken. De overlevenden zijn aan
de westkust aan land gebracht.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt: Het
Duitsche luchtwapen heeft Vrijdagochtend
vroeg verscheiden aanvallen uitgevoerd op
Engelsche oorlogsschepen. convooi vaar tuigen
en gewapende koopvaarders. Eenige schepen
met groote tonnage werden door voltreffers
van bommen tot zinken gebracht. Verscheiden
anderen in brand geschoten en een convooi
verspreid.
Duitsche controle hield Finscli
schip drie maanden vast.
Daarna nog vertraging door het ijs.
Vrijdagavond omstreeks half zeven arriveerde
te IJmuiden het Finsche s.s. „Taurus" met een la
ding papier, papierstoffen en triplex aan boord,
bestemd voor Amsterdam. De ..Taurus" had reeds
eind October in ons lard aan moeten komen, doch
het schip was door de Duitsche contrabande con
trole aangehouden en naar Hamburg opgebracht.
Pas enkele weken geleden werd het schip vrijge
geven nadat een deel van de lading, bestemd voor
Antwerpen, overgeladen was in een ander schip,
dat de goederen naar hun bestemming heeft ver
voerd. Nadat het schip was vrijgegeven kon de
reis naar Amsterdam nog niet worden voortgezet,
omdat het ijs het schip het varen belemmerde.
Pas toen de dooi inzette, kon het schip zijn reis
vervolgen.
De „Taurus" nam omstreeks half tier. ligging aan
de Handelskade te Amsterdam, waar de lading ge
lost zal worden. Woensdag vertrekt het schip naar
Rotterdam om lading in te nemen en aan het einde
van de volgende week zal het de terugreis aan
vaarden.
Als bijzonderheid zij gemeld, dat de „Taurus" in
Amsterdam en Rotterdam de hier te lande voor de
Finsche soldaten verzamelde ski's zal inladen en
naar hun bestemming zal brengen.
EEN TERUGBLIK
ZONDAG 25 FEBRUARI.
Een schoone lentedag: zonnig en weldadig.
Wonderlijk, dat er zoo weinig zon is geweest in
die lange vorstperiode. Nu komt er heusch lente.
Zandvoort is vol bezoekers en de zee ziet er
■vriendelijk en welwillend uit, al herbergt zij in
dezen tijd meer verraad dan ooit. Maar het
surplus is haar schuld niet. Dat hebben de
menschen erin gelegd.
Andere mensche'n wandelen langs het strand,
uiterlijk zorgeloos. Er schijnt een lente te dagen
even schoon als de vorige. Boven het Bloemen-
daalsche strand, in de Rotonde, drinkt men
kleurige drankjes en hult zich in rookwolken.
De kellners hollen af en aan, net als een jaar
geleden. Reeksen auto's glijden zachtjes langs
de boulevard en snorren den Zeeweg op, die
veel beter en dus ook sneller is geworden. En
die auto's halen het eruit, alsof de benzine nu
niet veel duurder is. Dat gaat zoo met lente in
de lucht. Er. is hier niets te merken van een
lageren levensstandaard en van besef, dat wij
een te zeer verwend volk zijn.
Langzaam smelt het zware ijsdek weg in de
binnenwateren. Het zal nog weken duren eer
ze vrij zijn. Nu wordt er nog door enkele enthou
siasten op het Spaarne gereden. Maar bij de
roeivereeniging is een bijt gehakt nevens de
„box" en daar zit een jeugdige raceroeier stug
bij te oefenen, milde golfjes van zijn door
boorde riem opjagend tegen het dikke ijs. Eerste
teeken van zomersport.
Op dezen dag komen de afgezanten van pre
sident Roosevelt te Napels aan. Het zeekasteel
,Rex" heeft hen over den Oceaan gebracht.
Sumner Welles, de man die hoofdsteden moet
bereizen en vredeskansen peilen en Myron
Taylor, die een naam draagt als een film-ster
maar bij den Paus geaccrediteerd is, drukken
verslaggevers hartelijk de hand, zeggen „Pleased
to meet you" tegen iedereen," maar hebben ver
der niets te vertellen. Dat is geen wonder. Zij
komen niet hier om iets mee te deelen, maar
om te luisteren naar hetgeen Europa hen heeft
mee te deelen. Dit schijnt Europa evenwel niet
te begrijpen. Het toont zich verbaasd. Maar het
is ook niet erg redelijk meer.
Gisteravond heeft Hitier gesproken zonder
nieuws te hebben onthuld. Hij is wel erg opge
wonden geweest, vooral aan het slot, hetgeen
vroeger zijn gewoonte niet was, want hij placht
kalm te besluiten. En hij zal door vechten
tot de overwinning. Dit lijkt geen erg prettige
welkomstgroet voor de twee Amerikanen, die
niet hierheen gekomen zijn om alleen dat te
hooren. Maar in Berlijn zullen ze Sumner Welles
goed ontvangen en hem banketten aanbieden,
waaraan hetzelfde hem allicht nog eens ver
teld zal worden. Van meer belang zou evenwel
kunnen wezen wat hij achter gesloten deuren te
hooren krijgt.
Heelemaal rustig verloopt deze eerste lente
achtige Zondag in ons land niet. Dat veel auto's
veeren en schokbrekers verspelen op wegen, die
na de lange vorst gaten en opstaande
steenen vertoonen, is het ergste niet. Maar er
zitten ook weer Duitsche vliegers in onze
neutrale lucht, boven Woudenberg en boven
Oss, en als in dat laatste geval een Hollandsche
jager den Duitscher nazet en op hem vuurt
op 8000 M. hoogte schiet de indringer terug
en raakt onzen jager eenmaal in den neus en
tweemaal in de staart. Waarna de Duitscher
verdwijnt over de Belgische grens, waar-ie
evenmin mag wezen. De Hollander landt onge
deerd. Hij brengt rapport uit en op het Plein
ih Den Haag zet minister Van Kleffens zich aan
zijn zooveelste protest-nota. Nadat hij natuurlijk
gedacht heeft: „Oss!alweer Oss! Dat men
ons eens van dien naam verloss'l"
Want een minister is ook maar een mensch,
zij het dan een excellent.
MAANDAG 26 FEBRUARI.
Er is vandaag een rare foto van het Engel
sche front in Frankrijk. Daar staat een muil
ezel op die een gasmasker draagt. Het is een
plomp, groot gasmasker maar de muilezel ziet
er niet stommer mee uit dan zonder zoo'n ding.
Hetgeen men van menschen niet kan zeggen.
Dus is de muilezel, in militair tenue, in het
voordeel en hij schijnt dat te beseffen, want
zijn lange ooren maken boven dat masker «en
eenigszins spottend effect, net alsof hij ermee
lacht. Misschien voelt hij zich als een sym
bool van Europa in dezen tijd. de muilezel met
het gasmasker.
Het nieuws uit het Westen is overigens
schaarsch, hetgeen niemand betreurt. Dat uit
het hooge Noorden is een beetje verward. Het
gaat den Finnen slecht: Koivisto hebben zij
moeten opgeven, het vernielde Viborg wordt
zwaar bedreigd en hun kreten om hulptroe
pen worden steeds luider. Onze bijzondere
medewerker in Finland, die bij president Kal-
lio op bezoek is geweest, vertolkt ze uit den
mond van minister Tanner, die daar ook was.
Maar tezelfder tijd komen berichten binnen die
duiden op een kans op bemiddeling en vrede in
Finland. Bedreigd in het hooge Noorden en in
het verre Zuid-Oosten zou Stalin het gevaar
zien naderen, in een grooten oorlog betrokken
te raken, en daar niets voor voelen. Niet al
leen de Scandinavische landen maar ook
Duitschland zijn merkbaar tot bemiddeling be
reid. Door de Russische overwinningen op de
Karelische landengte zou Moskou het, prestige
van het Roode Leger hersteld achten en dus des
te meer voelen voor vrede. Wat den Finnen
aangaat: die zeggen telkens dat zij op behoor
lijke voorwaarden ertoe bereid zijn. Die win
den er geen doekjes om. Kleine landen heb
ben trouwens minder last van prestige-zorgen
dan groote, hetgeen hun oprechtheid ten zeer
ste bevordert.
Sumner Welles Is vanmorgen door graaf
Ciano ontvangen en vanmiddag door Musso
lini. Hij vond hen hartelijk. Het waren pret
tige gesprekken, zegt hij. En er wordt, precies bij
vermeld hoeveel minuten ze elk duurden. Mocht
iemand willen weten wat dat er toe doet. dan
moet ik helaas het antwoord op die vraag schul
dig blijven. Deze tijdsopgaven hooren nou een
maal bij moderne berichtgeving, vooral over
menschen die hun mond houden. Misschien is
het een troost voor velen, te weten dat zij er
gens ander toch heusch hebben gepraat. Maar
het luisteren lijkt voor Sumner Welles nog al
tijd hoofdzaak.
DINSDAG 27 FEBRUARI.
Onze staatsleening van drie honderd mil-
lioen, met den stok achter de deur, blijkt ruim
volteekend te zijn. Maar niet erg ruim. Er zal
later blijken dat er maar negenendertig mil-
lioen te veel is ingeschreven. Dat klinkt mis
schien nog of het erg veel is, zelfs in dezen tijd,
waarin de tientallen millioenen zich alom in de
wereld zoo vlot in wapentuig omzetten. Maar
wie zegt: het bedrag is met dertien procent
overschreden, geeft onmiskenbaar aan dat het
verschil maar matig is.
Dus zal de stok achter de deur voorloopig niet
gebruikt worden. Evenmin als tijdens den we
reldoorlog, toen hij daar ook stond en heele
maal niet te voorschijn gehaald hoefde te
worden. Maar of dat ditmaal ook zoo blijven
zal is nog de vraag. Hoe lang zal de volgende
leening nog kunnen uitblijven? En zal de re
geering dan met een hooger aanbod van rente
komen? Dat moeten wij afwachten.
In het holst van den nacht kruisen alweer
vreemde vliegers boven ons land. Waarom doen
zij het? En wat hebben die verhalen over ge
heimzinnige lichtkogels, omhooggezonden uit
auto's, ennee te maken? Het is alles nogal on
duidelijk. Als het tot dat hedendaagsche begrip
gerekend moet worden, dat met het leelijke
woord „zenuwenoorlog" wordt aangeduid, lijkt
het een mislukking. Het volk dat Cornelis Veth's
„Prikkel-idyllen" toejuichte is té nuchter om zich
door deze en andere dergelijke middelen in de
war te laten brengen. Zooiets als die lichtkogels
doet het heelemaal niets. Dat lijkt te opzettelijk,
te gewild, te Rinaldo Rinaldini-achtig. De Hol
lander huivert bij zooiets niet vanwege de ge
heimzinnigheid, maar denkt zoo ongeveer: „Ze
hebben toch geen lichtkogels noodig om den
weg over ons land te vinden?die lui met al
hun moderne instrumenten?Nou dan! Wat
mottat nou?Wat geven nou zulke flausies
met vuurwerk?"
Het zou aardig zijn onszelf vanwege deze houding
buitengewonen heldenmoed toe te schrijven. Maar
eerlijkheidshalve moeten wij daarvan in dit ge
val afzien. Ik geloof niet. dat het iets met hel
denmoed te maken heeft, maar wel met een
zekere afwezigheid van fantaisie en romantiek.
Het best wordt deze levenshouding voor mijn
gevoel weergegeven in de kenmerkend-vader-
landsche, in andere talen ongeëvenaarde term:
„Nou moe!"
Dat ls een van onze weinige vocatieven. We
zijn niet sterk in vocatieven en „Nou moe!" ver
klaart dat meteen door zijn inhoud. Bijna even
goed is trouwens: „Asjemenou!"
Toch boekt de seinuwe-oorlog bij deze gelegen
heid een soort van succes, maar het. beperkt zich
tot vier eerzame Amsterdamsche gezinnen, door
dewelker huis zkjh een onontplofte granaat van
ons eigen afweergeschut heenboort, gelukkig
zonder een der vele slapenden te raken. Zij moe
ten niettemin geen klein beetje geschrokken zijn.
Maar dat is pas het tweede geval van dien
aard. De eerste granaat sloeg Indertijd door een
Katwijksch reederskantoor en eerbiedigde het
leven van een nijvere typiste, die er op dat uur
in haar eentje zat te werken.
Vandaag berichten de Engelschen dat de ge
zamenlijke koopvaardijvloten er verleden week
nogal goed afgekomen zijn. Vier Engelsche en
drie neutrale schepen, tezamen metende 26.628
ton, zijn naar den zeebodem verhuisd. Dit ls „een
van de laagste weken" in den huidigen oorlog
geweest en Bulks wordt met voldoening vermeld.
Het is alles maar betrekkelijk. En de neutra
len zijn niet voldaan.
WOENSDAG 28 FEBRUARI.
De Fransche Kamer heeft weer eens vergaderd,
ditmaal over de censuur. Daladier, die onlangs
een meerderheid behaalde van zooiets als 550
tegen 0, heeft ditmaal zijn motie van vertrou
wen in het regeeringsbeleid aangenomen gekre
gen met 450 tegen 1. Het is nogal wat en die
eene stem zal hem geen onrust baren. Welk een
opvallend politiek leven heeft deze zwijgzame
bakkerszoon uit Orange, die net zes jaar ge
leden nogal smadelijk ten val werd gebracht na
de befaamde vechtpartij op de Place de la Con
corde, anderhalf jaar geleden de voor een Fran-
schen premier unieke ervaring opdeed, door de
bevolking van München met ovaties te worden
ontvangen en nu de eveneens ongeëvenaarde on
dervinding heeft, na bijna twee volle .bewinds
jaren nog een meerderheid van 4501 in het
Palais Bourbon te krijgen! Half April zal hij
twee jaar geregeerd hebben en er schijnt geen
twijfel aan te bestaan dat hij het, bij leven en
welzijn, nog heel wat langer uit zal houden. Is
hij een groot staatsman? Het is meermalen ont
kend. Brillant ls hij, in zijn nogal stug optreden
en beperkte redenaarskunst, zeker niet. Men
noemt hem een scherpzinnig man, een taaien,
harden werker, een knap organisator, een door
zetter. Al die eigenschappen moet hij minstens
bezitten en sterk ontwikkeld hebben. En dan
dat mvsterïe: de persoonlijkheid. Waarbij waar
schijnlijk komt dat de Franschen, die hun wei
nige zwijgzame, stroeve ministers uit het Noor
den of uit Elzas-Lotharingen hebben zien komen,
wel geboeid moeten zijn door de ongehoorde
merkwaardigheid, dat zulk een man hun ge
wordt uit de uiterst-spraakzame en levendige,
immer fantaseerende en buitengewoon-tegemoet-
komende Midi.
In het Lagerhuis is ook weer wat gebeurd.
Churchill heeft er een rede gehouden en is op
nieuw op de neutralen losgebroken in een stijl, die
geen enkele andere Engelsche minister pleegt toe
te passen. Volgens hem maakt de neutrale pers
lang niet- zooveel lawaai over het torpedeeren van
neutrale schepen door de Duitsohers als over zijn
vorige betoog, waarin hij haar „op haar plicht
wees". Enfin, ik heb daar al over geschreven. Op
gemerkt zij nog, dat het juist niet de neutrale
pers is die zich kenmerkt door het matken van
lawaai.
De Engelsche econoom prof. Keynes, reeds ver
maard tijdens den vorigen oorlog en vooral in de
jaren daarna, stelt voor spaardwang" op alle En
gelsche inkomens toe te passen. Een zeker per
centage zou in staatspapieren belegd moeten wor
den en den staat een geweldige reserve voor den
na-oorlogstijd bezorgen. Het lijkt een gedurfd
maar wel logisch plan, als men. zooals Engeland,
de geheele volkskracht op den oorlog samentrekt
en er zes millioen pond per dag aan besteedt.
Maar zooals het met alle economische plannen
gaat: de meeningen erover loopen ver uiteen. Er
zullen overigens al wel Hollanders zijn die pein
zen: zou zooiets soms ook wat voor ons wezen?
En meteen rijzen de bezwaren. Als men zoo'n plan
achter de deur zette inplaats van den bij ons ge-
bezigden stok zou het wel een knods mogen
heeten.
DONDERDAG 29 FEBRUARI.
Schrikkeldag. Sommige In dait opzicht, schraal-
beceelde stervelingen beleven een van hun zeld
zame verjaardagen. De oorlog, gerekend van den
Duitschen inval in Polen af. is een half jaar oud
Ik geloof niet dat Nostradamus gelijk krijgt. Die
Fransche ziener uit de zestiende eeuw heeft (vol
gens zijn commentators, want een gewoon lezer
wordt uit zijn zonderlinge kwatrijnen maar zel
den wijs) voorspeld dat deze oorlog zeven maanden
zou duren. Ik wou dat hij gelijk kreeg. Vele ge
beurtenissen met inbegrip van de Fransche revo
lutie, de regeeringen der beide keizers Napoleon
en hun ondergang heeft hij juist voorspeld. Maar
hij is er in andere voorspellingen leelijk naast ge
weest. Het merkwaardigste in zijn voorspelling
omtrent den huidigen oorlog waaraan volgens
hem zeven landen zullen deelnemen, ls dat hij
profeteert dat Duitschlandi Italië zal overwinnen.
Van dat larud; gesproken: ik verneem met ver
bazing dat B. en W. van Den Haag voorstellen de
Italiaansche Opera verlof te geven om binnenkort
opvoeringen van Rigolëtto en Aida te geven op
het Binnenhof. Het Residentie Orkest en een koor
van honderd leden zullen medewerken. Er zal een
groot podium in het plechtige hart van ons
staatsbestel worden gebouwd, er zullen vierdui
zend plaatsen komenen da<n zal het immer-
bekorende en vervoerende Italiaansche bel canto
weergalmen tusschen de grijze muren onzer his
torie, aan den voet van onze gestrenge Ridderzaal.
Als het heusch gebeurt zal Europa, dat in brand
staat, weer eens oprecht verbaasd over ons zijn.
Maar niet zonder een tikje bewondering. En daar
om hoop ik dat het gebeuren zal.
VRUDAG 1 MAART.
Een kalme dag. Maar niet voor Rotterdam, want
het. verneemt dat Engeland de kolen transporten
zal gaan aanhouden die Duitschland via onze be
langrijkste haven naar Italië pleegt te zenden. Tot
dusver vielen die buiten de controle op contraban
de. Engeland is nu kennelijk van zins Italië zelf
die kolen te gaan leveren en de Duitschers zullen
daartegen blijkbaar met vervoer per trein zij
grenzen immers aan Italië niet tegen kunnen
concurreeren. Misschien beschikken zij daarvoor
in oorlogstijd ook niet over voldoende wagons. In-
tusschen dient dit onzen doorvoerhandel een
nieuwen zwaren opstopper toe, want verleden jaar
verscheepte Rotterdam nog tegen de 3'/r millioen
ton Duitsche kolen voor Italië. Elke week brengt
tegenwoordig nieuwe nadeelcn voor de neutralen
en wij deelen er ruim in.
Ik geloof dat minister Steenberghe gelijk had
toen hij zei, dat wij binnenkort vanzelf wel tot
een soberder levensstandaard zullen gedwongen
worden door de beperking van den invoer. Ge
beurtenissen als deze ramp-voor-Rotterdam zullen
ook het hunne tot die onvermijdelijke versobering
bijdragen. En teekenen van een spoedig einde
•van den oorlog in het Westen zijn er op dit oogen-
blik volstrekt niet. Ik ben graag optimistisch maar
voel er niets voor de werkelijkheid te veronacht
zamen, hetgeen heel iets anders is. Die werkelijk
heid geeft velen alle aanleiding om op een sober
der levenswijze aan te sturen. Hetgeen, mits onze
voeding maar voldoende blijft, waaraan gelukkig
nog niet. getwijfeld behoeft te worden, overigens
geen straf is. Er zijn lichtzijden aan versobering.
Maar niet voor den handelaar in luxe-artikelen,
die den tegenwoordigen staat van zaken wel met
achterdocht beschouwen moet.
De oorlog in Finland heeft nu drie maanden
geduurd. Vandaag ls het precies een kwartaal.
Maar de berichten zijn niet opwekkend meer voor
de Finsche vooruitzichten en men moet voor het
moedige en volhardende kleine volk hopen dat
de Duitschers maar succes zullen hebben met hun
streven, Stalin tot vredesonderhandelingen te be
wegen. Als de Finnen er tenminste hun volle
dige onafhankelijkheid bij behouden.Wantdaar-
yoor hebben zij zoo ontzettend veel opgeofferd.
R.
