Russen aan de baai van Viborg
niet gevorderd.
fauKnaai aan de ïüeek
IVilde Rusland geen Duitsche bemiddeling?
Sproeten komen vroeg in
Sprutol. Bij alle Drogisten.
IN ENGELAND.
A T E R D A G 9 MAART 1940
HAAREEM'S DAGBEAD
5
(Vervolg van pag. 1.)
Het Zweedsche blad .JDagens Nyheter"
schrijft in een artikel dat Rusland volstrekt
niets wilde weten van een bemiddeling van
Duitschland tusschen de Sovjet Unie en
Finland.
Het blad voegt hieraan toe, dat Zweden
gemeend heeft de Russische voorwaar
den te moeten overbrengen, „omdat de Fin
nen steeds bereid zijn geweest tot onder
handelen".
Het artikel eindigt met te verklaren dat
Rusland ieder plan tot bolsjewiseering van
Finland of tot het behandelen van dit land
zooals Duitschland Tsjecho-Slowakije na
München heeft behandeld zal moeten opge
ven.
In Berlijnsche politieke kringen verklaart men
iverigens dat Duitschland geenszins een stand-
unt heeft bepaald tot verzoening in het
inschSovjet Russische conflict. Duitschland
lijft een houding van strikte neutraliteit en niet-
«elneming in dit conflict innemen.
Volgens den correspondent van de „Stockholm-
idningen" zou het feit, dat de Russen gis-
sren Finland niet gebombardeerd hebben, zijn
orzaak hebben in de zware verliezen, welke de
insche vliegtuigen gedurende de voorgaande
agen de Russische luchtmacht hebben toege-
racht, en ook in het openen van onderhandelin-
m.
Het bericht over deze onderhandelingen heeft
e Helsinki de grootste verrassing gewekt. In
ipiomatieke kringen deden de vreemdste ge-
uchten de ronde. Zoo werd gezegd dat de Rus-
en de controle over de Finsche spoorwegen wil-
en hebben. De bevolking bleef over het alge-
ieen opmerkelijk kalm. De meening overheerscht
at de Russen ongelijk zouden hebben den vrede
t willen dicteeren, alsof zij een groote over-
rinning zouden hebben behaald. In werkelijk-
leid zijn de Finnen geenszins gedwongen te capi-
uleeren: Zij zullen geen enkel offer brengen, dat
un onafhankelijkheid en vrijheid in gevaar zou
unnen brengen.
De houding van Italië
De pogingen tot bemiddeling in de Russisch-
"insche vijandelijkheden worden volgens Reuter
a de Italiaansche pers toegejuicht. Zij ziet in
ie mogelijkheid van vrede in Finland de ophef
ing van een gevaar voor Europa als geheel.
Anderzijds meldt Havas dat het omroepstation
an Rome in zijn nieuwsuitzending het volgen-
e commentaar heeft gegeven op den huidigen
oestand in Finland: „Wanneer het dat noodig
cht kan Finland den strijd voor de onafhanke-
jkheid voortzetten. Het moet echter voor alles
ippassen niet het spel te spelen van vreemde
iiogendheden. Een vrede tusschen de Sovjet
[nie en Finland zal er niet in slagen het verfoei
de te verzachten van den aanval, die de Sovjet
fnie gepleegd heeft, noch de ellende, die het
Insche volk heeft ondergaan door het Roode
eger."
Geen verzoek tot bemiddeling
aan Amerika
In een persconferentie heeft president Roosevelt
edegedeeld dat de regeering geen verzoek tot be-
iddeling in den Finsch-Russischen oorlog heeft ge-
egen. Hij wilde overigens niet over deze kwestie
ireken en gaf te kennen, dat vraagstukken van
izen aard niet besproken kunnen worden, zelfs
anneer onderhandelingen gevoerd worden. Hij
legde hieraan toe dat niets kon worden gezegd ten
inzien van de vraag of Sumner Welles aan Finsch-
lissische onderhandelingen deelneemt.
Svinhufvud naar Italië
De vroegere Finsche staats-president Svinhufvud
per vliegtuig te Berlijn aangekomen om zich van
er naar Italië te begeven, waar hij herstel van
Ezondheid wil zoeken. Hij heeft "te Berlijn nog een
nderhoud gehad met Von Ribbentrop. Te Helsinki
•cht men geen enkel belang aan dit onderhoud,
rinhufvud, die 79 jaar is, was reeds verscheidene
iren uit 't politieke leven van zijn land getreden.
Maarschalk Mannerheim is, in tegenstelling met
.•oegere berichten, gedurende de voorbereidende
esprekingen, die acht dagen geleden te Stock-
olm begonnen steeds op zijn post gebleven. Hij
eeft Finland niet verlaten.
Geen commentaar in Moskou.
Er verschijnt te Moskou geen commentaar
inzake de gemelde Russisch-Finsche vredeson
derhandelingen. Een aanzienlijke bedrijvigheid
wordt waargenomen in de Zweedsche legatie,
waar Vrijdag o.a. bezoeken werden afgelegd
door den Amerikaanschen ambassadeur Stein-
hardt en den Franschen zaakgelastigde. Stein-
hardt heeft ook een bezoek gebracht aan het
Kremlin, in den loop van den middag, waar hij
een onderhoud van twee uur had met Molotof.
Hij weigerde daarna eenïgerlei verklaring aan de
pers af te leggen.
het voorjaar, koop tijdig een pot
(Adv Ingez. Med
Aanvallen op de Noordzee.
O.a. een Belgisch schip beschoten.
De Belgische trawler „H. 65" is naar Havas
meldt ten noorden van Zeebrugge door een vlieg
tuig met machinegeweervuur bestookt. Verschei
dene kogels sloegen door het dek, doch de beman
ning bleef ongedeerd.
Twee andere vaartuigen, de „Z. 4" en de ,.N. 13"
die eveneens op deNoordzee door machinegeweren
beschoten zijn. zijn nog niet teruggekeerd.
De gezagvoerder van de H. 65 verklaarde, dat
het vliegtuig, dat zijn schip tegelijk met 15 an
dere visschersschepen aanviel, van Duitsche na
tionaliteit was. Een onderzoek van de op de brug
gevonden kogels heeft deze verklaring bevestigd.
Een andere Belgische trawler heeft een door
de bemanning verlaten Britschen lichter op
sleeptouw genomen. Het visschersvaartuïg werd
te Duinkerken gepraaid, waar de lichter in be
slag is- genomen. Voorts heeft een Belgisch vis-
schersvaartuig een door de bemanning verlaten
Britsch koopvaardijschip op sleeptouw genomen
en het naar een Engelsche haven gebracht.
Drie trawlers uit Grimsby, die gisteren in En
geland teruggekeerd zijn, hebben verder eenige
leden der bemanningen aan land gebracht, die
volgens Havas bij aanvallen door Duitsche
vliegtuigen waren gewond. Vier man zijn met
min of meer ernstige verwondingen naar het
ziekenhuis vervoerd.
Uit Liverpool wordt gemeld dat het stoomschip
Counsellor (5068 ton) Vrijdag voor de Noord
westkust van Engeland tengevolge van vijande
lijk optreden gezonken is. De bemanning werd
in een Engelsche. haven binnengebracht.
Tenslotte bericht het Nooi*sche Telegraaf-
agentschap dat zeven leden der bemanning
van het Noordsche stoomschip „Droot" dat
de vorige week Vrijdag op de Noordzee door
een Duitsch vliegtuig was gebombardeerd,
om het leven gekomen zijn, doordat hun red
dingboot omsloeg, De overige opvarenden
zijn gered.
Engelschen bombardeeren Duitsche
patrouillevaartuigen.
De Bntsche luchtmacht heeft Donderdag nabij
Borkum drie Duitsche patrouillevaartuigen ge
bombardeerd. Voorts werd nabij Sylt een hulp-
vaartuig der marine gebombardeerd, aldus meldt
Reuter.
Bemanning van de Queen
Elisabeth" eischte extra betaling.
Een twintigtal zou geweigerd hebben te varen.
NEW-YORiK, 8 Maart. Leden van de beman
ning van de „Queen Elisabeth" hebben onthuld
dat op den vooravond van hun vertrek uit Schot
land met een staking is gedreigd. De bemanning
wenschte extra betaling. Aanvankelijk was de
bemanning van meening dat het schip alleen
maar naar Greenock zou varen, waar werd ver
nomen, dat de plannen waren gewijzigd. De be
manning eischte een „bonus" van dertig pond,
welke werd toegwezen. Een twintigtal ouderen
zouden het schip hebben verlaten, omdat zij de
bonus onvoldoende achtten
(Unted Press).
Gezond verstand"
Oxfordshire, Maart.
TWEE Duitsche vluchtelingen, man en
vrouw om en bij de vijftig, vervolgd en
verbannen wegens een geloof en een ras.
waaiwan ze zichzelf tot op dat oogenblik
nauwelijks nog bewust waren die twee men-
schen vonden zich tijdelijk ondergebracht op het
Engelsche platteland. Het was er zoo rustig en
onbewogen als het alleen op Engeland's groene
velden kan zijn en men moest er geduldig met
de seizoenen, de gewassen, de dieren en de men-
schen meeleven om in den levenden kringloop te
worden betrokken en geen buitenstaander te blij
ven, wien een zonsondergang betoovert, maar die
door de toch altijd wat dunne charme van het
Engelsche landleven onberoerd blijft.
Het echtpaar vonid de zonsondergangen kolos
saal en als de maan het holle weggetje onwezen
lijk wit tusschen de donkere heggen afteekende
kon men hen hooren uitroepen hoe eenvoudig
ongelooflijk schoon dat was. Maar plotseling van
aangezicht tot aangezicht te komen staan met
het feit. dat een peuterig vertroeteld plantje
vrijwel driekwart jaar noodig heeft om tot een
bloemkool te groeien dat was een nieuwe en
nogal onaangenaam vermoeiende gewaarwording.
Tot nu toe was een bloemkool een keurig net ding
geweest, dat men koopt enkele minuten voor men
het wil koken. En dat het witte deel van een prei
onder den grond groeit dat was een andere
bijna lugubere ontdekking.
Toch hadden ze niet altijd in de stad gewoond
In den goeden ouden tijd hadden ze ergens 'n bui
tenhuisje met wait grond en wat vruchtboomen
Daar zal de tuinman de prei wel gewasschen in de
keuken hebben gebracht en de appelboomen heb
ben gesnoeid. Ze kunnen zich niet herinneren of
de tuinman eigenlijk de appelboomen snoeide.
Maar dat zal wel. denken ze achteraf, anders zou
den er wel geen appelen in de oud-porceleinen
schaal hebben gelegen.
Het is natuurlijk een heerlijk bestaan, voor ve
len, zelfs een ideaal bestaan om als verzekerings
agent door het leven te gaan en op vrije Zondagen
buiten gasten te ontvangen, Goethe te reciteeren.
waar het maar te pas wil komen, luchtig over fi-
losophie te delibereeren en je een beschaafd
mensch te voelen. En inmiddels aan de verzeke
ringen verder te werken met slechts één enkel
doel: er zoo snel mogelijk zooveel mogelijk aan te
verdienen om dan zoo vroeg mogelijk zoo weinig
mogelijk meer te doen. Het is misschien niet eens
zoo dom bekeken. Het ging in ieder geval prachtig
zoolang de verzekeringen liepen zoolang hij in
hetzelfde karrespoor voortkon. Toen dat doodliep,
was er niets. Niets dan de keurig verzorgde han
den maar in den schoot te vouwen. En Goethe, die
zich nog steeds citeeren liet. Goethe bleef. Maar
het citeeren' was niet meer het fijne vermaak wal
het vroeger was
Men moet mij niet verkeerd begrijpen. Het is
niet minder dan misdadig om opzettelijk iemand's
verzekeringen in de war te sturen. Niemand heeft
het recht om een anderman's levensidealen onder
den voet te loopen. Maar het droevige feit blijft
dat deze man na vijftig jaren tusschen de men-
schen op aarde te hebben vertoefd, meende een
vuur te kunnen aanmaken door lucifers bij steen
kool te houidien. Hij heeft nooit aanleiding gehad
daarover na te denken, zegt hij. „Dampfheizung"
heeft hem daarvan ontlast. En de vrouw blijft
het „komisch" vinden dat op een electrische
kachel de melk overkookt, ook al is de plaat uit
geschakeld, omdat zoo'n plaat die eerst langzaam
warm wordt ook pas langzaam weer afkoelt.
Met een bergplaats vol steenkool zouden ze hul
peloos bevriezen en evenzoo zouden ze verhonge
ren tusschen akkers vruchtbaar land met een be-
nijdenswaardigen meststapel en een ladenkast vol
zaden, bij heuvels met konijnen en water met
visschen. Ze zijn verloren als het water niet uit
de kraan komt, de groente niet aan de deur wordt
afgeleverd en het vleesch niet in keurige lapjes
wordt overhandigd. Het is gevaarlijk te dienken
dat dat de hoogste beschaving is en op je vijftig
ste jaar niet te weten aam welken kant van een
schep te gaan staan en het niet te kunnen lee-
ren bovendien. Wie vijftig jaar lang in kinder-,
bureau- en tuinstoelen heeft doorgebracht, kan
niet plotseling akkers omspitten en asperges
kweeken. Ook is niet ieder een tuinman ge
lukkig! en zijn geboren tuinlui even zeldzaam
als elk ander genie. Maar zoo volkomen verloren
te zijn en hulpeloos temidden van natuur's over-
HET FINSCHE LEGERBERICHT:
Volgens het Sovjet-legerbericht bezetten de
Russen eenige eilanden.
Het Finsche legerbericht van Vrijdag luidt:
„Te land: Op de landengte van Karelië bleef de
vijand druk uitoefenen op de stellingen ten noord
westen van de baai van Viipuri (Viborg). De ge
vechten op de schiereilanden aan den ingang van de
baai zijn gisteravond geëindigd zonder dat de vijand
verder kon oprukken. De aanvallen van de Fin
sche stellingen op de eilanden werden afgeslagen. De
Finsche artillerie heeft een aantal tanks vernield.
Minstens acht vijandelijke stukken geschut, welke
op het ijs waren doorgedrongen, zijn eveneens ver
nield. Tusschen de baai van Viipuri en de Vuoksi
werden plaatselijke aanvallen afgeslagen, twee pant
serwagens en zeven tanks werden vernield. In de
richting van Paakola heeft vijand meer dan vier
honderd dooden op het slagveld achtergelaten na de
aanvallen op de Finsche stellingen van de laatste da
gen. Ten zuiden van Vuosalmi heeft de vijand ge
poogd over het ijs van de Vuoksi te trekken, de aan
val werd evenwel afgeslagen.
Ten noordoosten van het Ladogameer werd een
aanval van den vijand op Kollanjoki afgeslagen. De
Russen lieten meer dan tweeduizend dooden op het
slagveld achter.
Verder valt van het front artillerie vuur te mel
den, verscheidene plaatselijke aanvallen werden af
geslagen.
Ter zee: Op 7 Maart rukten twee vijandelijke af-
deelingen over het ijs op in de richting van Happaa-
saari en Virolanti. Zij moesten evenwel weer terug
trekken.
vloed, zoo heelemaal niets met eigen handen te
kunnen beginnen dat je Jaloersch moet zijn op
een wat achterlijke, uit Londen geëvacueerde
schooljongen, die op het timmerklasje in het dorp
een'houten kandelaar in elkaar heeft geknutseld
- dat is droevig en gevaarlijk bovendien.
Met geloof heeft dit alles niets te maken. De
man is zoo Duitsch als iemand maar zijn kan. Ook
al zullen er ongetwijfeld wel handiger Duitschers
zijn. Maar zeker is dat geen Franschman ooit zoo
uit het veld geslagen zou zijn als z'n verzekerin
gen vastliepen en ook geen Engelschman en ik ge
loof ook een Hollander niet. Het was ook minder
m'n bedoeling onvriendelijke dingen over deze
beide menschen, die alle medelijden verdienen, te
zeggen dan om voor een enkelen keer een lofzang
op Engeland te zingen.
Want in Engeland heeft de grootste landbezitter
er wel eens bij staan kijken als de vruchtboomen
werden gesnoeid en hij heeft zich de goede kwali
teiten van z'n veestapel wel eens laten aanwijzen.
Hij heeft vermoedelijk zelf wel eens wat narcis-
senbollen in den grond gestopt onder de beuken-
boomen van de oprijlaan.
In Engeland roept men niet direct om een elec-
tricien als een stopcontact doorslaat, maar maakt
het zelf even in orde. In Engeland ken ik een
tandarts, die zichzelf eigenhandig in z'n vrijen tijd
een kas compleet met verwarming heeft gebouwd
een Hollandsche tandarts die echter zelf zegt
dat hij in Holland aan zooiets waarschijnlijk
nooit zou hebben gedacht en een Engelschen
dokter, die tijdens een week-end de waschtafel in
z'n practijk naar een anderen wand verhuisde en
zoo keurig dat je daar Maandags de kraan open
draaide zonder aan iets te kunnen merken, dat
die daar Zaterdag nog niet was. noch dat die zich
Zaterdag aan den anderen kant had bevonden.
In Engeland zijn ze niet bang voor iets wat ze
niet hebben geleerd, niet bang om iets te probee-
ren. Niet bang om gezond verstand te gebruiken.
Dat gezonde verstand, waarop ze zoo prat gaan en
waaivoor ze te uitsluitend eerbied hebben, maar
dat tenslotte een sterke ruggesteun is en de reden,
waarom de Engelschman ondanks het ten koste
van de industrie verwaarloosde platteland
toch nooit onherroepelijk ver van het land af
dwaalt. En er, als het moet, altijd zonder te
groote moeite weer naar terug kan. Deze oorlogs
tijd zal het wel weer bewijzen.
Vr. S.
In de lucht: De Finsche luchtmacht heeft op 7
Maart de verkenningsvluchten voortgezet en Russi
sche troepen, tanks en voertuigen op het ijs van de
baai van Viipuri met mitrailleurs beschoten en ge
bombardeerd. De activiteit in de lucht van de Sovjet
Russische luchtmacht werd voornamelijk beperkt
tot Kotka, Sakkiharni en de baai van Viipuri. Verder
werden slechts enkele verkenningsvluchten onder
nomen.
Voigens bevestigde mededeelingen zijn zes vijan
delijke vliegtuigen neergeschoten, terwijl twee ver
moedelijk zijn vernield. Verder wordt gemeld dat
eenigen tijd geleden nog een Russisch vliegtuig werd
vernield."
Russisch legerbericht.
Het Sovjet legerbericht van Vrijdagavond luidt:
„Op 8 Maart heeft zich niets van belang voorgedaan
aan het front. In de Golf van Viipuri hebben de Sov
jettroepen het eiland Esisaari met de stad Esisaari,
het eiland Kitilansaari met de stad Rahkasaaro, het
eiland Tervasaari. het eiland Mustasaari, het eiland
Hietasaari en de gelijknamige stad bezet. De Sovjet
troepen maakten twaalf stukken geschut buit, 57
machinegeweren en 2 millioen patronen. De Sovjet
luchtmacht trad op tegen vijandelijke troepen en
haalde twee vijandelijke vliegtuigen neer."
Von Ribbentrop naar Rome.
Onderhoud met Mussolini en Ciano.
Joachim von Ribbentrop.
De Duitsche minister van Buitcnlandsche
zaken, Von Ribbentrop begeeft zich heden
voor een kort bezoek naar Rome. Hij zal
een onderhoud hebben met Mussolini en Ciano.
Volgens een Duitsch radiobericht zullen
de besprekingen van Von Ribbentrop betrek
king hebben op kwesties, die voortvloeien uit
den oorlog en in het bijzonder op het pro
bleem der politieke samenwerking tusschen
Duitschland en Italië.
Nader wordt gemeld dat Von Ribbentrop van
morgen om 9.15 uit Berlijn is vertrokken.
EEN TERUGBLIK
tONDAG 3 MAART.
wij zijn nu zoover van den winter verlost, dat
wat ballen trapt, kopt, slaat, en smijt binnen
skalkte lijnen op stukjes weiland weer in actie
omt. De weilanden zijn weer groen, de wereld is
eer kleurig schoon niet meer „sprookjesachtig
n zal binnenkort nog veel kleuriger en als u het
lij vraagt ook veel sprookjesachtiger worden dan
i al dat wit.
Er is een Boekenweek ingetreden, waarover ik
I vriendelijke dingen geschreven heb ofschoon de
oekensl-room wat al te machtig is en men een
rvaren duiker moet zijn om er de schatten uit op
i visschen. Weer een bewijs dat de mensch zijn
itvindingen niet beheerscht en altijd weer ge-
aar loont eraan ten prooi te vallen. Ik heb er
ourens Coster, op de Groote Markt, een beetje op
ingekeken, hetgeen mij zelden overkomt. Wie
Ijkt ooit naar standbeelden in zijn eigen omge-
ing, zelfs al bezit zij er, gelijk Haarlem, slechts
ffee"5 Lourens doorstond mijn blik overigens met
ronzen rust en bleef zijn A toonen met die ze
erheid, die wellicht beduidt: „Alleen het begin
taat op mijn rekening. Ik heb A gezegd; als jul-
e het B-zeggen hebben overdreven is het eigen
chuld en dan krijg je vast geen standbeeld".
Daarin hij gelijk heeft. Wat moet men in Haar-
>m wel bedreven hebben om een standbeeld te
rijgen? Alleen Frans Hals en Lourens Coster heb-
en°het zoover gebracht, de nagedachtenis van
en Lorentz kreeg maar een klein borstbeeldje en
e menigte andere corypheeën uit het stedelijk
erleüen. die haar namen „in het gulden boek der
[istorie grifte" (zooals ze dat in gelegenheids-ar-
Ikelen en feestredevoeringen noemen) werd af-
escheept met straatnaambordjes. Hetgeen niet
oo'n geweldige eer is. vind ik, vooral niet als men
iet hoe saai en stijlloos die straten vaak zijn. En
ioe véél straten er zijn. Ik herinner mij dat vele
aren geleden de Groene Amsterdammer eens een
needoogenloos-scherpe foto publiceerde van de
"aleriusstraat in Amsterdam en daaronder zoo
ets zette als: „Valerius was groot en de schepper
an Valerius" Gedenckclanck. Wij weten niets
:waads van hem. Waaraan heeft deze man het te
rijten dat een dergelijke straat naar hem ge-
loemd werd?"
Als het waar is dat het volk groot ls dat zijn
;roote mannen eert ziet het er voor de Haarlem-
ners niet best uit en voor de Amsterdammers
ivenmin.
I Ziehier een Zondagsche overpeinzing.
MAANDAG 4 MAART.
De oorlog tegen de neutralen wordt weer met
kracht gevoerd. Althans op zee. Een heele reeks
Nederlandsche schepen is door duikende Duitsche
vliegtuigen met mitrailleurs beschoten en met
bommen bestrooid, ofschoon in vredestijd nooit in
het oorlogsrecht is bepaald dat dit gebeuren zou
als men uit of naar Engeland voer. Dat is nu
strafbaar geworden. Wij moeten volgens de Duit
sche opvatting geen handel meer met Engeland
drijven. En zoo zijn de Nederlamdsche schepen
Wasa, Amazone, Boekelo, St. Annaland en Jonge
Willem allemaal belaagd, maar er goed afgeko
men. Het mikken uit de lucht schijnt gelukkig niet
zoo best te zijn. Alleen het Groningsche scheepje
Elziena, nog geen 200 ton groot, is vernietigd met
inbegrip van twee van de vijf opvarenden. Een
vlieger heeft het vier of vijf maal achtereen aan
gevallen en toen waren die twee mannen dood en
stond het schuitje in brand, waarna het met z'n
lading uien in de golven verdween. De drie overige
opvarenden klemden zich vast op een vlot en de
den dat zesendertig uur lang eer een Deensch
schip de verkleumde mannen opvischte en aan
land bracht.
Ik geef toe dat ik in de afgeloopen jaren enkele
onaardige dingen over den krijg geschreven heb.
Welnu: had ik ongelijk? Deze eenvoudige vraag
zal er wellicht toe leiden dat nog weer een paar
menschen een even diepen afkeer van den oor
log en zijn strijdmiddelen krijgen als ik. Men moet
het maai- telkens weer probeeren. Zoolang er nog
bestaan die zelfs dit soort heldendaden bewon
deren zijn we er niet van af.
DINSDAG 5 MAART.
Ook de Belgen hebben het moeten ontgelden
Maar dat gebeurde in de lucht boven hun eigen
land. Een Duitsche bommenwerper ontmoette
daar drie Belgische vliegtuigen, van die éénmans-
toestelletjes. Zij seinden dat hij landen moest,
want hij mocht daar immers niet wezen. Daarop
begon hij een gevecht met ze, schoot er één om
laag doodde daarbij den vlieger, dwong de twee
andere te landen en ging er vantusschen. Ditmaal
heeft de Duitsche regeering excuus gemaakt en
schadeloosstelling aangeboden. Hun vlieger had
gedacht dat het Engelschen waren, want ze zaten
in Hurricane-toestellen. Maar er stonden Belgi
sche kenteekens op! Enfin. Met die excuses en die
duiten hebben de ouders van luitenant Henrard
hun zoon niet terug. Is het weer erg sentimenteel
zooiets te zeggen? Neem het mij dan niet kwalijk;
het afstompen valt mij moeilijK. Net als in het
geval van die twee mannen van de Elziena en
van zooveel anderen. Ik ben telkens zwak genoeg
om aan hun moeders te denken en hoe die dat
bericht ontvangen zullen hebben. Wat den ridder
Bayard en zijn mede-ridders uit dat vreemde,
verre verleden betreft- zi? moeten zich wel voort
durend omdraaien in hun graven.
Vandaag wordt bericht dat de Amerikaansche
pers zwartgallig gestemd is over de reis van
Sumner Welles. Sommige bladen vinden dat hij
net zoo goed terug kan komen en zijn verdere in
terviews opgeven. Hetgeen vrij dom gepraat is,
want zij weten niet wat hij binnenskamers te
hooren heeft gekregen en nog krijgen zal. Hijzelf
blijft zoo gesloten als een bus, waarin de man vol
komen gelijk heeft. Wat heeft dat gezwets van die
Amerikaansche kranten dan eigenlijk voor zin?
Als men overdenkt hoeveel ezels er zijn is het
niet zoo'n wonder dat wij weer een oorlog beleven
WOENSDAG 6 MAART.
Een van onze eigen sleepbooten ramt een van
onze eigen onderzeeërs, aangeduid met O 11, in
de haven van Nieuwediep. De onderzeeër krijgt
een groot lek en het voorschip stroomt vol water
Dit kost drie menschenlevens. Beter loopt het af
met een mijn, die op de kust bij Callantsoog ont
ploft. Dat kost gelukkig slechts ruiten en dakpan
nen. zij het dan bij honderdtallen.
En de meesten van ons ondervinden van al het
oorloggedoe en de daaraan verwan te ellenden-
m-eigen-land zelf niets. Maar toch beseffen zij
hun geluk niet, Hoevelen gaan maar kalm hun ge
wone gangetje en zien daarbij zelfs niet in dat zij
in de in hun werk voorkomende kwesties en
kwestietjes zelf wel eens wat toenadering konden
toonen, eer zij 's avonds met hooge wijsheid gin
gen vaststellen hoe anderen hun geschillen moe
ten oplossen? Ik geloof dat er nog al wat in deze
overigens niet oorspronkelijke gedachte zit
en bied haar ter overweging aan. Ik ga vandaag
zelfs verder en zeg in een geschil, waarin een dei-
betrokken partijen mij ter conferentietafel heeft
afgevaardigd, tot een man van de tegenpartij:
„Als wij het in dit zaakje niet eens kunnen wor
den mogen wij ons verder wel van critiek op ze
kere ietwat grootere geschillen onthouden." Hij
glimlacht een beetje maar erkent het.
De Boekenweek leidt tot veel gesprekken met
uitgevers, die getuigei. dat er groote belangstel
ling bestaat voor boeken die actueele vraagstuk
ken behandelen. Geen wonder Er is ook een toe
nemend streven tot vorming van studie- en de
batingclubs onder ontwikkelde menscnen. die zich
temidden van dezen razenden tijd rekenschap
willen geven van hetgeen wij hebben en houden
willen en van het komende, dat zich reeds in
vaag-omlijnde trekken aankondigt en waarop wij
ons toch moeten trachten voor te bereiden. Dit is
een. tijd om, al is het temidden van zoo'n kol
kende wereld niet gemakkelijk, stil te staan, na
te denken, te pogen te begrijpen, zijn kennis en
inzicht te verrijken, te luisteren naar menschen
die het goede willen en heldere denkbeelden heb
ben en kernachtig begrip. Want wij moeten straks
zorgen dat wij geestelijk paraat zijn, als men een
vrede moet gaan sluiten en Nederland wordt
als een der belangrijkste neutralen ln Europa
opgeroepen om daaraan mee te werken en nieuwe
vormen van internationale samenwerking te hel
pen vinden. Voor die nieuwe samenwerking zullen
alle landen offers moeten brengen en ons land
dus ook. Als het buiten den oorlog blijft zal het
toch offers moeten brengen, evenals de anderen!
Hebt u daar over gedacht? Het is de moeite waard.
Denk maar eens aan zoo'n staten-federatie, die
als punt 1 afstand van een deel der staatssouve-
reiniteit van alle betrokkenen zou vergen. Instel
ling van een lichaam, hooger dan de staatshoof
den en regeeringen! Dat wil wat zeggen! Ik weet
niet zeker of het gebeuren zal, maar de kans is
niet gering. En hoe dan ook: er zal een nieuw
Europa komen dat deze of dergelijke eischen zal
stellen. Wij krijgen het oude niet meer terug.
Op mijn dagelyksche „tribune", die op de voor
pagina, hoop ik op deze dingen weldra weer eens
in te gaan.
DONDERDAG 7 MAART.
Sumner Welles is nu te Parijs, maar de be
langstelling voor zijn persoon begint in het niet
te verzinken vanwege de vredeskansen in Fin
land en ook vanwege het optreden der Engel
schen, die Mussolini dwarszitten en tevens Rot
terdam weer eens in zijn handel treffen. Want
zij willen den uitvoer van Duitsche kolen naar
Italië nu heusch niet meer toestaan, houden
zestien schepen in „the Downs" vast en halen er
alvast acht leeg, zich daarbij bereid verklarend
zeif kolen aan Italië te leveren.
Maar nog veel belangwekkender dan dit zijn
de vredespogingen inzake Finland, die te Stock
holm tot onderhandelingen hebben geleid. Zwe
den bemiddelt en Duitschland bemiddelt blijk
baar achter de schermen mee. De Russen vragen
veel te veel, hetgeen evenwel onvermijdelijk bij al
zulke conferenties schijnt te moeten gebeuren
en het gedachtenoog ziet die eigenaardige figuur,
de Russische gezante in Stockholm, Mile. Kol-
lontai, in volle actie. Intusschen is de Times een
campagne begonnen om Finland te hulp te
komen met een Engelsch expeditieleger, dat
volgens dit officieuse regeeringsorgaan een
voudigweg door Zweden zou moeten trekken. En
de Fransche regeering geeft een zoo indrukwek
kende opsomming van de aantallen vliegtuigen,
kanonnen, granaten, mitrailleurs enzoovoorts.
die zij aan de Finnen heeft gestuurd, dat Moskou
er wel van schrikken moet. Groote spanning
heerscht in Stockholm, dat plotseling het diplo
matieke kernpunt van Europa is geworden. De
Zweden zullen in een leelijk parket raken als
deze onderhandelingen mislukken. Volgens een
later bericht zijn er nu ook Finnen naar Moskou
gegaa om te praten.
Ook komt het verrassende bericht dat Enge
land's grootste en nieuwste passagiersschip, de
Queen Elisabeth, den Atlantischen Oceaan is
overgestoken en New York bereikt heeft. De
assuradeurs hadden daarom gevraagd, omdat het
daar veilig is. En wie zich mocht verwonderen
over het vriendelijk inwilligen van dat verzoek
bedenke, dat de hoogte van de verzekerings
premie er zonder twijfel sterk door beïnvloed
is. Welnu, de vervaarlijke kolos van 85.000 ton
heeft een ongestoorde reis gehad. Zijn vertrek
was strikt geheim gehouden en ik kan mij voor
stellen dat de Engelschen daar trotsch op zijn,
want duizenden wisten ervan. Het is dan ook,
vice versa, het tegendeel van een succes voor den
Duitschen Geheimen Dienst. Vooral omdat het
't grootste schip ter wereld geldt en dat nog wel
op zijn eerste reis! Zoo'n gevalletje loopt tame
lijk in de gaten, zou je zoo zeggen. Het heeft een
zwervenden koers gevolgd en er daardoor vijf
dagen over gedaan. En het ls heelemaal grijs
geschilderd bovendien. Maar een schip van 85.000
ton! Dat heeft aanmerkelijk meer dan de dub
bele tonnenmaat van het grootste bestaande
oorlogsschip! Dat heeft meer volume dan de
drie vervaarlijke slagkruisers, die onze regeering
voor Indië wil bouwen, gezamenlijk! Want die
zouden elk 26.000 ton meten. En dat vaart in
dezen tijd stiekum over den Oceaan!
De wonderen zijn de wereld nog niet uit. En
gelukkig maar, want zij zal er behoefte aan
hebben, wil ze ooit weer tot rust komen. En pas
dan zal de Queen Elisabeth haar 2400 passagiers
-per-reis kunnen gaan vervoeren.
VRIJDAG 8 MAART.
Nu hebben drie domme Schiermonnikoogers
een vliegtuigbom, die zij op het strand vonden,
in het tuintje van een hunner gepoogd te
demonteeren Het kwaadaardige ding heeft zich
zelf gedemonteerd en hen daarbij alle drie ge
dood. Wat moeten wij nog doen om dergelijke
dingen te helpen voorkomen? Ik weet het niet,
Er zullen wel altijd menschen zijn die ze lekker
toch doen. al zijn ze er tienduizendmaal tegen
gewaarschuwd. Tot dezelfde groep behoorende
zwemmers die te ver ln zee gaan, de overstekers
die niet uitkijken op hoofdwegen, de schaatsen
rijders die door dooi-ijs zakken en nog allerlei
varianten van goedmoedige domooren. Hopeloos.
Drie Nederlandsche schepen zijn in den loop
dezer week blijkbaar verdwenen: de Rijnstroom,
de Grutto en de Vecht. Men heeft tot dusver
alleen wrakstukken ervan gevonden
Sumner Welles mag zelf wel wat boffen op
zijn reis naar Engeland en later op zijn terug
reis naar Amerika;
R. P,
