Haarlem's Dagblad
Protinus" op een mijn geloopen.
De Vastgeloopen Oorlog
Amor en Mars.
Jjiteccodam
KEIP
BERICHT
Artikelen
57e Jaargang No. 17413
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zulder Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082. Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 26 Maart 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
Er waren er die een „Paaschverrassing" voorspel
den. Zij'zijn wel erg bedrogen uitgekomen. De
totalitaire oorlog bleef beperkt tot wat hij te land
nu al sinds den eersten dag is: de bewapening van
geheel Europa. Waarbij het merkwaardige ver
schijnsel blijft gelden dat de barrière van neutralen,
die de oorlogvoerenden in den aanvang ervan weer
houden heeft met elkaar slaags te raken, steeds
sterker en onoverkomelijker wordt. Diegenen die
hopen dat de moderne bewapening, met haar ge
weldig krachtsoverwicht voor den verdediger, ten
slotte den oorlog tot een practische onmogelijkheid
zal maken, tot een „reductio ad absurdum", heb
ben wel redenen om in de juistheid van hun these
te blijven volharden. Al werken ook allerlei andere
invloeden mee op den loop van zaken. Zoo langza
merhand zijn die vermoedelijk alle wel aangewezen.
Maar het is buitengewoon moeilijk, zoo niet on
mogelijk, hun afzonderlijke beteekenis en hun on
derling verband vast te stellen. Dat blijkt, als men
ook maar een deel van de uitgebreide litteratuur op
dit gebied heeft doorgewerkt, al een kunststuk ten
aanzien van de gedragslijn van zulke uitmiddelpun
tige persoonlijkheden als die der dictatoren. Vooral
van Hitier. Maar nog veel zwaarder valt het, de
reacties der volksmeening vast te stellen in een tijd,
waarin de afkeer van oorlog dieper geworteld is dan
ooit te voren, waarin de menschelijke geest zekere
normen van internationaal rechtsbegrip reeds aan
vaard heeft en waarin niettemin tegelijkertijd de
volksmeening propagandistisch bewerkt wordt op
een wijze als nooit te voren bestaan heeft. Soms
vraagt men zich af of ook die propaganda, even
als de bewapening, niet op weg is haar eigen uit
werking onmogelijk te maken en tot een reductio
ad absurdum te worden. Zeker is het dat sterke aan
elkaar tegengestelde invloeden zich overal en in
alles doen gelden en dat de psychologische daarbij
wel de grootste raadselen opleveren maar niettemin
van groot belang zijn. De zeer jonge wetenschap der
massa-psychologie kan die raadselen nog lang niet
oplossen en het blijft de vraag of zij er ooit toe bij
machte zal zijn. Dat is niet eens een vraag voor
allen die erkennen dat zij wel verder zal komen
maar dat de oorzaak der diepste stroomingen in de
menschheid terra incognita, onbekend gebied, zal
blijven. Omdat Hooger Macht daar regeert.
Sfiller dan op deze beide Paaschdagen is het in
Europa sinds den aanvang van dezen oorlog zeker
nog niet geweest, hetgeen de voorspellers van
„verrassingen" tot wat meer bescheidenheid zou
kunnen stemmen als zij weer eens last van profe
tische aanvechtingen mochten krijgen. Zij hadden
trouwens geen grondslag voor hun voorspelling.
Zij schenen slechts te denken dat Hitler en Musso
lini daar boven op den Brenner tot iets nieuws
besloten hadden. Maar al is dat zoo, dan is er toch
nog steeds niets van bekend. En de mogelijkheid
blijft bestaan dat de beide dictators volstrekt niet
tot eenig besluit zijn'gekomen. De Italiaansche en
Duitsche opvattingen en belangen ten aanzien van
Rusland en ten aanzien van den Balkan zijn steeds
zoo sterk uiteenloopend geweest, dat het wel een
wonder zou zijn als zij plotseling overeenstemden.
Het „Brenner-ei", waarop onze teekenaar Piet van
der Hem Zaterdagavond Hitler en Mussolini ge
zamenlijk liet broeden, zou wel eens een steenen
ei kunnen zijn. Of er zou een kuiken zonder le
vensvatbaarheid uit kunnen komen
De belangrijkste gebeurtenis op de PaaschWa-
gen, ja eigenlijk de eenige gebeurtenis van belang,
is tenslotte de activiteit van de Britsche vloot in
qle Scandinavische kustwateren geweest
Blijkens de protesten van Noorwegen heeft En
geland bij pogingen tot het vermeesteren van Duit
sche koopvaardijschepen zich twee of driemaal
niet gestoord aan de grens der Noorsche territoriale
wateren en die overschreden. Dit is belangijk, om
dat in Engeland kennelijk de neiging veld wint om
zich minder gelegen te laten liggen aan de rechten
der neutralen. Men schijnt daar van oordeel te zijn
dat men anders tegenover Duitschland in een al te
.gehandicapte" positie geraakt. Volgens een mede-
deeling van de United Press zou het er aldus uit
zien:
„Men vraagt zich af, of Engeland zich grootere
vrijheden zal gaan veroorlooven bij de uitlegging
van technische bepalingen, zooals de onschendbaar
heid van territoriale wateren. Men merkt te Lon
den op, dat Duitschland, met het zonder waar
schuwing torpedeeren van neutrale schepen, de
principes van het volkenrecht en menschelijkheid
geschonden heeft, wanneer het dit goed dunkte.
Duizenden tonnen aan scheepsruimte gingen hierbij
verloren en honderden neutralen verloren het leven.
Een bijna inschikkelijke houding namen de
neutrale landen daarbij tegenover Duitschland aan.
Daarom kan men te Londen moeilijk begrijpen,
zoo wordt verklaard, dat de neutralen tegen zulke
zuiver technische schendingen als het binnen
varen van territoriale wateren protesteeren. Zelf
hebben zij er niets van te lijden. Het standpunt
wint veld te Londen, dat Engeland zijn politiek
moet laten beheerschen door humanitaire regels
en niet door wettelijke bureaucratie".
Nu is men te Londen natuurlijk niet zoo naïef als
United Press het hier voorstelt, want de opvatting
van de neutralen is heelemaal niet moeilijk te be
grijpen. Die dienen de neutraliteit niet alleen van
hun grondgebied maar ook van hun kustwateren
te handhaven. Doen zij dat niet, dan handelen zij
ten eerste tegen hun eigen overtuiging en krijgen
het ten tweede met de andere partijen aan den stok,
zooals dat vice versa ook zou gebeuren. En toen de
regels van de neutraliteit en het oorlogsrecht wer
den vastgesteld heeft niemand, ook Engeland niet,
die betiteld als „wettelijke bureaucratie". Dat is
wel een heel rare term. Bovendien meenen de neu
tralen van Engeland te mogen verwachten dat bet
hun neutraliteit zal eerbiedigen, omdat het immers
zoo herhaaldelijk en zoo welsprekend heeft be
toogd, ook daarvoor te strijden: als beschermer van
de kleine neutralen en hun rechten.
Het gebeurde op de Paaschdagen en de beschou
wing van United Press sluiten zich merkwaardig
aan bij het artikel onder den titel „Engelands Groo
te Dilemma", van onzen Londenschen correspon
dent, in ons nummer van Zaterdagavond. Hij zette
daarin uiteen dat men in Engeland uit de Finsche
gebeurtenissen de slotsom getrokken heeft, dat men
te zwaar gehandicapt is tegenover een Duitschland
dat zich weinig aan de rechten van neutralen ge
legen laat liggen. In de Finsche zaak heeft Duitsch
land het diplomatieke pleit gewonnen door Zweden
en Noorwegen met geweld te dreigen. Het is de
vraag of de gealliëerden er veel bij verloren heb-
jen, want het is onzeker of een campagne in Noord-
Europa kans van slagen zou hebben gehad. Maar
een volgende maal zou het anders kunnen zijn, zegt
nen in Engeland. En nu omschreef onze correspon
dent het Engelsche standpunt aldus:
„Men kan het bot geragd zóó uitdrukken: óf de
geallieerden moeten de handicap waaronder zij op
het oogenblik lijden opheffen, door zich in hun
houding tegenover de neutralen even weinig
beperkingen op te leggen als hun vijand, in welk
geval zij de heele basis en inspiratie van hun
strijd voor het internationale fatsoen en de
levensrechten der kleine mogendheden verliezen,
óf zij moeten terwille van hun moreel
prestige en de politieke beteekenis daarvan in de
Vereenigde Staten him principes handhaven en
er zich bij neerleggen, dat zij in den strijd tegen
hun minder scrupuleuzen vijand steeds zwaar ge
handicapt zullen blijven. Het is ongetwijfeld ten
deele omdat men zich vooralsnog machteloos tegen
over dit dilemma voelt staan, dat men hier op
het oogenblik in een zoo uitgesproken stemming
van depressie verkeert.
Hetzelfde dilemma verklaart ook voor een groot
deel Chamberlain's duidelijke woorden aan het
adres van de neutralen. Hij kan er niet toe be
sluiten, zijn principes betreffende de rechten der
kleine mogendheden prijs te geven, en hij ziet
tevens met kennelijk groeiende ongerustheid, dat
de handhaving van deze principes zijn land duur
kan komen te staan Niets is natuurlijker, dan dat
•hij een uitweg uit de impasse zou trachten te
zoeken door het voor te stellen, alsof het de plicht
en ook het eigenbelang van de neutralen is, Enge
land bij zijn oorlog geen moeilijkheden in den weg
te leggen. Als de neutralen dat maar wilden er
kennen, als zij slechts de geallieerde these wilden
aanvaarden, dat zij in hun eigenbelang de geal
lieerden moeten helpen, dan zou daarmee immers
de handicap, waaronder de geallieerden nu lijden,
zijn opgeheven zonlder dat zij daarvoor zouden
moeten betalen met het algeheele verlies van hun
moreel prestige. Zoo spreekt men hier".
Er zijn gelukkig meer invloeden die zich op
den toestand doen geiden dan alleen dit soort be
rekeningen. Ut,heb het hierboven gezegd. Toch ziet
men ook hierin weer de macht ten goede naar
voren treden: de overweging van rechten van
anderen, de invloed der volksmeening die den
oorlog tenslotte haat.
Maar de Engélsche redeneering omtrent de neu
tralen die „in hun eigen belang Engeland maar
moesten helpen" komt, behoudens de neutraliteit
zelf, op dit eenvoudige kernpunt neer: Dan zouden
de neutralen dus als slagveld moeten dienen. En
geland zelf loopt die kans niet. Maar de kleine neu
tralen loopen haar wèl. Noorwegen en Zweden wa
ren daar niet van gediend. Is dat vreemd? Volstrekt
niet. Welnu, de andere kleine neutralen zijn er
evenmin van gediend en gelooven allerminst dat dit
hun eigenbelang is. Als men in Engeland dit gevaar
voor totalen ondergang zelf liep, zou men het beter
begrijpen. Nu schijnt het moeilijk te zijn.
R. P.
HET GEVAARLIJKE „COUPEEREN".
Zaterdagmiddag te ongeveer half 6 uur coupeer
de op den Heerenweg. een paar honderd meter van
de Van Oldenbarneveldtlaan, een door een dame be
stuurde auto een motorfiets, die daardoor werd aan
gereden en met een spatbord aan de auto bleef
hangen. De motonijder werd een honderd meter
meegesleurd, waarbij hij in het gezicht, vooral aan
de neus en mond, gewond werd.
ff
Acht schipbreukelingen in Engelsche haven
binnengebracht.
k I AAR wij vernemen is de trawler Protinus Dm. 85, welke Maandag 18 Maart
naar zee was vertrokken, op een mijn geloopen en gezonken.
De bemanning bestond uit elf opvarenden, waarvan er acht, drijvende op een vlot,
zijn aangetroffen door een Britsch oorlogsschip. Dit heeft de schipbreukelingen in
een haven aan de Engelsche Oostkust aan land gebracht. Drie man worden nog
vermist. Schipper van de Protinus is de heer Klaas Wijker uit Egmond aan Zee.
De trawler was eigendom van de reederij
„De Daad" en mat 202 ton. De Protinus
was ruim 30 jaar oud en werd in Engeland
gebouwd. Verdere bijzonderheden ontbreken
nog.
(De planeet Amor, S jaar geleden-
ontdekt, is thans opnieuw waarge
nomen. Van deze planeet wordt ge
zegd, dat zij het dichtst bij de aar
de staat.)
Ik kan den knappen astronoom
Van tijd tot tijd oprecht benijden,
Als hij in een verheven droom
Zijn oog langs 't firmament laat weiden.
Zoo'n groote-piet kijk-in-de-lucht
Die speurt naar sterren en planeten,
En op de aard de aard ontvlucht,
Om steeds meer van 't heelal te weten.
Is om zijn kunst en vaardigheid
Voor mij nog niet benijdenswaardig,
Maar waarlijk is in dezen tijd,
Onz' aard naar d'aard maar weinig aardig.
En nu zag zulk een wijze man
Een nieuwe in de reeks planeten,
Die men, verheven denkend an
De liefde, Amor heeft geheeten.
Daar staat hij, als een nieuwe ster
In 't luchtig sterrenleger, verre
Verheven boven 't leger der
Te hoog verheven aardsche sterren.
Ik groet vol achting die planeet,
In glorie stralende daar boven,
Maar hoe 'k als leek ook weinig weet,
Eén ding kan ik nog niet gelooven
Amor staat niet het dichtst bij d'aard,
Men moet een ster hebben vergeten,
Bij 't nazien van de sterrenkaart.
Hoe jammer het dan ook mag heeten,
Die plaats blijft Mars nog toegemeten.
P. GASUS.
Voor Keukenbetegeling
Jaamaal JCampecsutgeC 24
Telefoon 12104-13029
(Adv Inge2. Mea.j
Betere zijn er niet dan
rillen van hCeip
WEER JEN DEENSCH SCHIP
VERGAAN.
De Britta99 liep op een mijn
DERTIEN OPVARENDEN OMGEKOMEN?
Het 1140 ton metende Deensche schip
„Britta" is Maandagochtend voor de Noord
kust van Schotland gezonken. Een an
der Deensch schip heeft vijf opvarenden
van de „Britta", waaronder de kapitein, aan
boord genomen. Men vreest, dat de overige
dertien leden van de bemanning zijn omge
komen, aangezien de reddingbooten en vlot
ten van het gezonken schip zijn gevonden
zonder een man aan boord.
Ook een Engelsche trawler
verongelukt.
In hetzelfde gebied is de Engelsche trawler
„Loch Assater" op een mijn geloopen en gezon
ken. De uit dertien personen bestaande beman
ning werd door een anderen trawler in een
Schotsche haven aan land gebracht, nadat zij
vijftien uur in een open boot had rondgedreven.
Allen zijn in een ziekenhuis opgenomen. Een was
ernstig gewond, de andere leden aan een zenuw
schok of hadden lichte kwetsuren.
De „Loch Assater" was een trawler van 210 ton
en gebouwd in 1910.
Boodschap van Lord Halifax aan
het Finsche volk.
De Britsche minister van buitenlandsche zaken,
Lord Halifax, heeft in de Finsche nieuwsuitzending
van de B. B. C een mededeeling laten voorlezen,
waarin hij verklaart: „Indien anderen de vastbe
radenheid van Finland het onheil en de barbaarsch-
heid te weerstaan, zouden hebben gedeeld op de
eenige manier, welke thans aan de beschaving is
overgebleven door de kracht der wapenen
zouden de burgers van onze beide landen thans zij
aan zij hebben gestreden voor de gemeenschappe
lijke zaak. Wanneer onze overwinning bevochten
zal zijn, zal Finland ongetwijfeld deelen in de voor-
deelen, welke zullen voortkomen uit de vestiging
van dien duurzamen en rechtvaardigen vrede, wel
ke, naar de Britsche premier en de president der
Vereenigde Staten beiden hebben verklaard, de
eenige vrede is, die mogelijk is".
GB. HOUTSTRAAT naast Luxox
Adv ingez. Med.)
Lichtschepen zonder bemanning.
Aan de Engelsche kust in gebruik genomen.
Een nieuw model lichtschip, dat gedurende twee
maanden automatisch verlicht wordt, is in dienst
gesteld, aldus meldt Havas uit Londen. De sche
pen lijken zoozeer op de lichtschepen, die buiten
de Engelsche kust ongewapend lagen en aangeval
len werden, dat zij door velen worden aangezien
voor de eigenlijke lichtschepen. Het eenige be
langrijke verschil is dat de nieuwe modellen in het
geheel geen bemanning aan boord hebben, omdat
zij automatisch functioneer en. In feite zijn het
groote boeien, welker afmetingen ongeveer de helft
zijn van de lichtschepen, die thans worden binnen
gehaald
De trots der geallieerde koopvaardijvloot heeft eenigen tijd gemeerd gelegen aan de kaden in de Hudson Rivier te New-York. Van boven naar
beneden: de Mauretania", „Normandie", Queen Mary" en „Queen Elisabeth".
Het woord is aan
Vauvenargues:
W0" minachten veel om onszelven niet te
minachten.
Ieren in hongerstaking.
Incidenten bij plechtigheid te ArbourhiU.
DUBLIN, 26 Maart. Zeven gevangen leden
van de IRA aldus United Press zijn heden
den veertienden dag ingegaan van een hongersta
king, die zij hebben ondernomen in de ArbourhiU
militaire gevangenis, teneinde te protesteeren te
gen hun gevangenneming door de regeering van
de Valera, die zij weigeren te erkennen. De hon
gerstakers, die zeer zwak en vermagerd zijn, wor
den aangevoerd door Sean MacCurtain, die zijn
verhoor afwacht wegens verdenking van moord op
den detective John Roche, te Cork gepleegd op 3
Januari.
Toen de Valera en zijn ministers Zondag het Ar
bourhiU kerkhof verlieten, waar zij kransen hadden
gelegd op de graven van de in 1916, bij de procla
matie der Iersche republiek terecht gestelden Ieren
werden zij met de kreten „Stel de Iersche republi-
keinen in vrijheid", „De Ira-soldaten zijn in honger
staking" begroet. De dochter van graaf Plunkett,
Fionna. protesteerde luide tegen De Valera's be
handeling van haar broeder en de andere honger
stakers. Toen De Valera de kransen op bovenge
noemde graven plaatste, riep zij: „De politieke ge
vangenen worden door De Valera en zijn regeering
als misdadigers behandeld."
De Valera heeft draadloos een oproeping tot het
Iersche volk gericht teneinde de eenheid te bewaren.
Hij waarschuwde de extremisten dat zij om hun na
tionale aspiraties te bevredigen niet het recht heb
ben middelen te gebruiken, welke in strijd zijn met
de openbare orde of de algemeene rechtvaardigheid.
Spoorbrug opgeblazen.
BELFAST 26 Maart. De spoorbrug in de na
bijheid van Derrycity is opgeblazen. Naar aanlei
ding daarvan zijn verscheidene personen gearres
teerd. Naar wordt vernomen zouden de autoriteiten
overwegen om den beperkten staat van beleg over
Derrycity te proclameeren, met dien verstande dat
de bewoners in de avonduren hun woning niet mo
gen verlaten. (United Press).
Vijfmaal aangevallen en toch
ongedeerd.
OSLO, 26 Maart De bemanning van het Noor
sche schip „Fanefjell" verklaarde bij aankomst te
Aalesund dat het schip in de afgeloopen maand vier
malen door vliegtuigen en eenmaal door een onder
zeeër was aangevallen. Het schip bleef onbescha
digd en de bemanning ongedeerd, maar bij een ge
legenheid passeerde de torpedo den boeg op twaalf
meter afstand. De bemanning was verder getuige
van den aanval op het Noorsche stoomschip „Svin-
ta" door tien Duitsche bombardementsvliegtuigen.
Later zag men van op een afstand dat een ver
moedelijk Italiaansch schip op een mijn liep. Van
het lot der bemanning was niets bekend.
(United Press)
Zaak Koorens voor liet gerecht.
Behandeling in de tweede helft van April.
AMSTERDAM, 26 Maart. Naar wij vernemen,
zal de strafzaak tegen den hofmeester Koorens,
verdacht van moord op zijn vrouw in de tweede
helft van April door de rechtbank worden be
handeld.
De Officier van Justitie mr. L. de Blecourt heeft
de dagvaarding nog niet uitgebracht, daar de da
tum nog niet nauwkeurig is bepaald. De stukken
zijn reeds bij de rechtbank in circulatie. De straf
kamer, die deze geruchtmakende zaak zal behan
delen, wordt gepresideerd door mr. W. J. H. Dons,
rechters zijn mrs. J. Hoekstra en P. H. Smits.
Verdediger is mr. F. A. Kokosky.
De werkloosheid te Haarlem.
In twee weken 432 werkloozen minder.
Ook in de afgeloopen week gingen te Haarlem
veel werkloozen aan het werk. Het aantal inge
schrevenen bij de Arbeidsbeurs verminderde met
113. De week daaraan voorafgaande gaf een da
ling van 319, zoodat
het aantal werkloozen te Haarlem in twee
weken daalde met 432.
Dezelfde weken van 1939 gaven slechts een
vermindering van 118.
Een gunstig verschil dus van niet minder
dan 314.
Er is dit jaar dus wel een sterke voorjaars-
drukte te bemerken.
Het aantal werkloozen te Haarlem is nu nog
4410. Dat zijn er c.a. 1160 minder dan in 1939 en
2209 minder dan in 1936.
Zij, die zich met ingang van 1 April per
kwartaal abonneeren, ontvangen de in
Maart nog te verschijnen nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
HEDEN: 12 PAGINA'S.
Jiiiiiniiniiiiiiiiiiii!1!
R. P.: De vastgeloopen oorlog pag. 1
W. v. d. T.: Stille omgang. pag. 3
K. de Jong: Kerkconcert te Bever
wijk en „Hansel en Gretel" pag. 4 j_
J. B. Schuil over: De kus op het jf
H perron. pag. 4
I Laatste berichten op pagina 2
g p
^teiMBMmimBHiiiiBWHiiiBiniiiiiHiiBiiiiiinmiiinHininHmiiminnHHHinMBininiBspa^fp 0
