Haarlem's Dagblad
2)e „Saba' een week
avec
Ernstige ongerustheid over
het Nederlandsche schip
De ondergang van de
Protinus, IJM. 85.
Uitreis-visum overwogen
Keuring van buitengewone
dienstplichtigen.
Menschelijke bemoeiing
Fransche torpedojager
na ontploffing
gezonken?
BERICHT
ActikeCen-:
57e Jaargang No. 17414
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woensdag 27 Maart 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regel»
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
0.15. Groentjes zie rubriek.
AMSTERDAM, 27 Maart.
Naar wij vernemen bestaat er in
scheepvaartkringen ongerustheid over
het Nederlandsche motorkustvaartuig
„Saba", dat ruim een week geleden
hier te lande verwacht werd. Sinds
het vertrek uit een buitenlandsche
haven heeft men niets meer van het
schip vernomen.
De bemanning bestaat uit zeven
koppen. Kapitein is de heer Acda.
Dit is hetzelfde schip, dat op 3 Maart
J.l. aan de Oostkust van Engeland door
een vliegtuig beschoten werd, waar
bij het vrij ernstige schade opliep.
De „Saba", welke 397 bruto ton meet
en in 1939 is gebouwd, behoort toe
aan den heer 3. Roorda, te Voorburg.
W. KUIPERS ZN.
GEDIPLOMEERDE OPTICIENS
ZIJLSTRAAT 91 - TEL. 12726
LEVERANCIERS VAN
ALLE ZIEKENFONDSEN.
(Adv. Ingez. Med.)
Hongaarsche minister-president
te Rome.
Onderhoud van twee uur met Mussolini.
Het Italiaansche persagentschap Stefani meldt:
„De Duce heeft Dinsdagavond om zes uur in
tegenwoordigheid van graaf Ciano, den Hongaar-
schen minister-president graaf Teleki in het Pa
lazzo Venezia ontvangen en met hem bijna twee
uur geconfereerd.
Tijdens het hartelijk gesprek is een voorstel ter
Bprake gekomen later op elk gebied de samen
werking te verdiepen tusschen de beide landen op
de basis van het vriendschapsverdrag, dat eerlang
dertien jaar zal bestaan en door de gebeurtenissen
werd gewaarmerkt.
Graaf TelekL
Deze vriendschap past volkomen bij de thans
tusschen Duitschland en Italië en Duitschland en
Hongarije bestaande betrekkingen, evenals bij die,
welke bestaan tusschen Italië en Joego-Slavië.
De beide regee'ringen zijn vastbesloten, vooral
onder de tegenwoordige omstandigheden, haar
acties te coördineeren om den vrede in het Donau-
bekken en den Balkan te bewaren.
Dit gesprek volgde op de bespreking, welke
Teleki den dag tevoren gedurende twee uur met
Ciano had.
Donderdag zal Teleki een bezoek aan den Paus
brengen.
De Fransche ambassadeur Frangois Poncet, die
naar gemeld naar Parijs zou gaan, bevindt zich nog
te Rome.
Playfair, een ambtenaar van het Britsche mi
nisterie van financiën, die zich te Rome bevindt,
om er de basis te leggen voor een nieuwe clearing-
overeenkomst, heeft gisteren zijn eerste ontmoeting
gehad met ambtenaren van het ministerie van de
valuta.
Het Hongaarsche telegraafagentschap meldt
uit Rome:
„In een interview met de „Tribuna" heeft
de Hongaarsche ministerpresident, graaf Teleki.
verklaard dat het verkeerd is sensationeele
resultaten van zijn bezoek aan Rome te ver
wachten. Ik ben in Rome, aldus Teleki, om
van gedachten te wisselen over den toestand
in den Balkan en het Donaubekken. Elkeen
kan zien dat de vrede in dien sector niet ver
stoord is, maar dat wil niet zeggen dat er geen
vraagstukken op te lossen zijn.
Hongarije is zich bewust van de moeilijkheden
en wil zijn eigen houding bepalen naar de Euro-
peesche situatie. Mijn land heeft geduld, want het
heeft een duizenjarige geschiedenis achter zich
en daarom kan het wachten.
Sprekende over de verhoudingen tot de Sovjet-
Unie, zeide Teleki dat zich aan de Hongaarsch-
Russische grens niets bijzonders heeft voorgedaan
en dat de betrekkingen correct zijn.
Nog steeds zijn geen nadere bijzonderheden
bekend omtrent deze nieuwe ramp, die de vis-
schersvloot van IJmuiden getroffen heeft en
waarbij vermoedelijk vier menschen het leven
verloren hebben. Alle hoop, dat de vier vermis
ten het leven bij deze ramp niet hebben ver
loren, behoeft nog niet te worden opgegeven.
Nadere berichten zullen afgewacht dienen
te worden, want nog altijd bestaat de kans, dat
ook de vier vermisten door het een of andere
vaartuig zijn opgepikt.
Volgens latere berichten is er reden om er aan te
twijfelen, dat de Protinus door een mijnontploffing
verloren is gegaan. Wat tot op het oogenblik als
vaststaand kan worden aangenomen is dat de
trawler verongelukt is, naar men meent te weten
op 57 gr. N.B. en dat van de twaalf opvarenden
acht door een Britsch oorlogsschip gered zijn. Dit
oorlogsschip zou niet vroeger dan hedenmorgen in
een Engelsche haven verwacht kunnen worden.
De bemanning van den trawler bestaat uit de
volgende personen:
KI. Wijker .schipper, oud 41 jaar wonende te
Egmond aan Zee;
A. de Graaff, stuurman, oud 55 jaar, wonende te
Egmond aan Zee;
H. J. Bannink, machinist, oud 36 jaar, wonende
te Haarlem;
E. G. Glazemaker, 2e machinist, oud 37 jaar, wo
nende te Haarlem;
J. Piers, stoker, oud 48 jaar, wonende te
Amsterdam;
G. P. Voor ting, tremmer, oud 59 jaar, wonende
te Santpoort;
W. Wijker, kok, oud 39 jaar wonende te Egmond
aan Zee;
Arie Plug, matroos, oud 29 jaar, wonende te
's Gravenhage;
A. Groen, matroos, oud 55 jaar, wonende te Eg
mond aan Zee;
H. Stam, matroos, oud 37 jaar, wonende te Eg
mond aan Zee;.
S. Buis, matroos, oud 35 jaar, wonende te Egmond
aan Zee;
J. Blok, matroos, oud 54 jaar, wonende te
IJmuiden.
Alle opvarenden zijn gehuwd. In twaalf gezinnen
leeft men dus in de grootste ongerustheid omtrent
het lot van man en vader. Vermoedelijk zal heden
in den loop van den dag wel nader bericht om
trent de namen van het achttal geredden vernomen
worden, terwijl dan ook wel bekend zal zijn, wat
de oorzaak van de ramp is.
Volgens een bericht uit Londen aan de Tel. zou
de trawler door een Duitsch vliegtuig zijn gebom
bardeerd en tot zinken gebracht, doch zekerheid
daaromtrent heeft men nog niet.
Naar wij bij informatie te bevoegder plaatse ver
nemen, was vanmiddag omstreeks het middaguur
nog geen enkel officieel bericht binnengekomen, dat
opheldering geeft omtrent den ondergang van de
..Protinus".
Meer toezicht op buitenlandsche
reizen.
(Van onzen Haagschen correspondent).
Naar ons ter oore komt is thans bij de betrokken
instanties in Den Haag in overweging voortaan ook
voor Nederlanders een z.g. uitreis-visum te ver
langen in de gevallen waarin zij zich voor een of
andere reden naar het buitenland begeven. Hoofd
reden hiervoor schijnt te zijn, dat men op deze
manier eenig toezicht kan uitoefenen op de excur
sies, die men onderneemt, waarbij in het bijzonder
natuurlijk het nut van een dergelijken maatregel
kan wezen, dat men de gangen van bedenkelijke
personen kan nagaan.
Wij herinneren eraan, dat in België een derge
lijke methode reeds sinds eenige maanden wordt
toegepast.
Nog steeds sneeuwstormen in den
staat New-York.
Syracuse geïsoleerd.
SYRACUSE. (New-York). 27 Maart. Drie
steden zijn ingesneeuwd, verscheidene stadjes en
dorpen geheel geïsoleerd en staan een gebrek aan
voedsel en melk te wachten. Zeven personen zijn
gedood, een honderdtal gewond en honderden
auto's werden bedolven tengevolge van een sneeuw
jacht, welke twee dagen geduurd heeft en verge
zeld ging van een storm, die een snelheid van
vijf-en-veertig mijl had Een dergelijke windsnel
heid werd hier de laatste twee-en-vijftig jaar niet
geconstateerd. Alle verkeer op de wegen is ge
stremd. De treinen loopen zeer onregelmatig en
dan nog achter sneeuwploegen.
Syracuse, Utica en Rochester, die een gezamen
lijk inwonertal van zeshonderdveertigduizend heb
ben, zijn afgesneden en gebruiken sleden voor het
aanvoeren van levensbenoodigdheden.
(United Press).
Zoldering van pakhuis stortte in.
Negen personen omgekomen.
SANTA ROSA (Californië)27 Maart (A.N.P.I
Negen personen, allen Indianen en negers, die
een schuilplaats gezocht hadden tegen een zwa-
ren regenbul in den kelder van een fruitpakhuis,
hebben den dood gevonden, toen de zoldering on
der het gewicht van 350 ton pruimen instortte.
Voor lichtingen 1936 en 1937
gelegenheid tot vrijwillige keuring-
Zooals bekend is bij Koninklijk Besluit van 5
Februari 1940 bepaald, dat in verband met de
buitengewone omstandigheden tot opkomst in
werkelijken dienst worden verplicht de buitenge
wone dienstplichtigen van de lichtingen 1938, 1939
en 1940. De wenschelijkheid kan zich voordoen
om t.z.t. ook buitengewone dienstplichtigen van
oudere lichtingen dan van 1938 in werkelijken
dienst te doen komen. Voor oproeping in werke
lijken dienst zouden dan in de eerste plaats in
aanmerking komen de buitengewone dienstplich
tigen van de lichtingen 1937 en 1936. Het groot
ste deel der buitengewone dienstplichtigen van
deze laatste lichtingen is echter nog niet voor
den dienst gekeurd. Daarom ligt het in het voor
nemen van den minister van defensie om, alvo
rens in werkelijken dienst van deze lichtingen
wordt overgegaan, hen, die nog niet zijn ge
keurd, met toepassing van art. 44 van het dienst
plichtbesluit, in de gelegenheid te stellen bij een
keuringsraad een uitspraak te verkrijgen om
trent hun geschiktheid voor den dienst. Hoe
wel deze keuring niet verplicht zal zijn, wordt
verwacht, dat de meesten hunner zich aan dit
onderzoek zullen onderwerpen.
De keuringsraden zullen daartoe in de maan
den Mei, Juni. en Juli a.s. zitting houden. Zij, die
van deze gelegenheid tot keuring geen gebruik
maken, worden eerst na opkomst in werkelijken
dienst gekeurd.
Onder de buitengewone dienstplichtigen be
vinden zich personen, die indertijd in verband
met hun verbintenis bij het vooroefeningsinsti
tuut van den vrijwilligen landstorm een genees
kundig onderzoek hebben ondergaan en daarbij
geschikt werden bevonden voor den dienst bij
den landstorm, zonder voorbehoud ten opzichte
van hun lêngte. Aangezien de keuringseischen
voor deze vrijwilligers dezelfde waren als voor
dienstplichtigen, behoefden zij indertijd niet
meer voor den keuringsraad te verschijnen. Deze
personen worden geacht als dienstplichtige ge
schikt te zijn voor den. dienst, zoodat zij niet.
aan de keuring in de eerstvolgende maanden
zullen deelnemen.
Opstandige beweging in Bolivia
bedwongen.
Muiterij onder een deel van het leger.
Havas bericht uit La Paz dat een groep
jonge officieren in opstand is gekomen tegen
den president der Boliviaansche republiek,
doch de regeering is den toestand meester.
De bevolking heeft gistermiddag voor het
regeeringspaleis een betooging van trouw aan
president Quintanilla georganiseerd.
Via Buenos Aires wordt bekend, dat des
middags om 1 uur tien te La Paz de staat van
beleg werd afgekondigd voor geheel Bolivia.
Er hebben reeds verscheiden dagen geruchten
geloopen over revolutie. Gewapende soldaten
hielden het verkeer op een afstand van het re
geeringspaleis en de telefoon was bulten werking
gesteld.
De minister van landbouw heeft Dinsdag in
een toespraak van het balkon van het paleis
medegedeeld dat het regiment carabiniers met
eenige officieren onder luitenant Campero, den
gewezen gezant in Italië, had gemuit, doch dat
de regeering den toestand meester was.
President Quintanilla heeft vervolgens even
eens het woord gevoerd tot een voor zijn paleis
verzamelde menigte. Hij verklaarde, dat de be
volking haar volledigen steun geeft aan de re
geering, het leger en den chef van den genera-
len staf, die bereid is te sterven voor de verde
diging der grondwet.
Er schijnt intusschen eenige ongerustheid te
heerschen omtrent het lot van den chef van den
generalen staf, generaal Ichazo.
De correspondent van United Press heeft een
onderhoud gehad met den minister van oorlog,
generaal Ramos. Deze zeide. dat inderdaad een
deel van het leger had gemuit, maar dat de re
geering den toestand meester was. Alle loyale
troepen worden haastig geconcentreerd.
Noorsch schip op de Noordzee
gezonken.
Alle opvarenden gered.
LONDEN. 27 Maart (Reuter).— Volgens hier
ontvangen berichten is het Noorsche s.s. „Co-
meta" (3794 ton) op de Noordzee gezonken. Alle
opvarenden zijn door een ander schip aan boord
genomen en worden In een Schotsche haven ver
wacht. Nadere bijzonderheden omtrent de oor
zaak van de ramp zijn nog niet bekend.
De menschheid put zich uit in strijd,
Vol achterdocht en haat en nijd,
Vervreemd van vriendschap en vertrouwen;
Zij breekt tot aan de basis af,
Wat de gelegenheid haar gaf,
Om samenwerkend op te bouwen.
In die verspilling van een kracht,
Die zooveel schoons heeft voortgebracht,
Ligt de tragedie van het heden;
Waar nieuwe vreugde heerschen kon
In 't stralend licht der lentezon
Wordt nu veel duister leed geleden
De mensch die zelf zijn weg bepaalt
Is ver van de natuur gedwaald.
Die hem zoo mooie les kan leeren;
Die in de teerste vormen spreekt
Van 't nieuwe leven dat zij kweekt,
Waarvan de mensch kan profiteeren.
De kleine kievitmoeder lei
Weer in de voorjaarsvreugd haar ei,
Met teere moederlijke wenschen;
Wanneer die niet worden vervuld,
Dan ligt ook daarvan weer de schuld,
Bij de bemoeiing van de menschen.
De Engelsche activiteit nabij (le
Scandinavische wateren.
Torpedojagers achtervolgen Duitsche schepen.
Het Noorsche ministerie van Marine verstrekt
nadere bijzonderheden over de bewegingen van
Britsche torpedojagers in de Noorsche territoriale
wateren. Op 21 Maart verscheen een Britsche jager
ter hoogte van Hustadvika, tusschen Kristiansund
en Molde in de territoriale wateren. Hij volgde
een Duitschen koopvaarder, die in noordelijke
richting voer en maakte verscheidene cirkels om
het schip. Wat later kwam dezelfde jager in con
tact met een Duitschen trawler, die zooals reeds
gemeld is, hulp vroeg. Later op dien ochtend
trachtte de jager den naam van een Duitschen
koopvaarder, die door een Noorsche torpedoboot
begeleid werd, te weten te komen, doch hij verliet
de Noorsche wateren na sommeering door de Noor
sche torpedoboot.
Op 22 Maart opereerden 8 of 9 Britsche jagers
voor de kust tusschen Lindesnes en Jaren: twee
daarvan werden waargenomen door een Duitsch
vrachtschip, dat de Rossfjord tusschen Lindesnes
en Farsund binnenvoer. Twee jagers achtervolgden
den Duitscher tot een zeemijl van den ingang der
fjord, waarna zij terugkeerden naar volle zee. Van
de kust van Jaren werden 8 a 9 jagers waarge
nomen. Een dezer jagers loste een waarschuwings
schot. De jager voer om het Duitsche schip heen
en verdween daarna. Deze episode had 10 minuten
geduurd. De Noorsche torpedobooten en vliegtuigen,
welke gewaarschuwd werden, kwamen niet op tijd
aan.
Het vliegtuig met de concentrische
cirkels.
Ook geen Duitsch toestel.
BERLIJN, 26 Maart. (DNB) Van bevoegde Duit
sche zijde wordt, naar aanleiding van de berichten
over e envreemd vliegtuig, dat machinegeweervuur
op Deensch gebied had geopend, met stelligheid ver
klaard dat zich in het tijdvak in kwestie geen
Duitsch vliegtuig in de nabijheid heeft bevonden.
Vandaag een nieuw kabinet in
Finland?
STOCKHOLM, 27 Maart (Reuter). De Finsche
regeering zal waarschijnlijk vandaag, wanneer het
parlement bijeen komt, aftreden. Verklaard wordt,
dat de leiders der verschillende partijen het eens
geworden zijn over de samenstelling eener nieuwe
regeering, die wellicht vandaag nog zal worden be
kend gemaakt.
De Finsche gedelegeerden zijn nog steeds te Mos
kou en de onderhandelingen zijn gedurende de
Paaschdagen voortgezet. Het schijnt dat de Russen
een handelsovereenkomst trachten te verkrijgen,
op grond waarvan Finland industrieele producten
zal leveren.
United Press verneemt over de verwachte re-
geeringswijziging dat Ryti zou aanblijven als
minister-president. Tanner zou met het ministe
rie van bevoorrading worden belast. Wie de
portefeuille van buitenlandsche zaken krijgt is
nog niet bekend. Aan onderwijs zou Hannula
worden opgevolgd door Koukkonen.
In het park.
Het woord is aan
Addison:
't Ligt niet in menschel\jk bereik suc
cessen af te dwingen. Maar wij, Sempro-
nius, zullen meer doen: u?ü zullen ze ver
dienen.
(Uit: Cato.)
Honderd man zouden
omgekomen zijn
TANGER, 27 Maart. (Stefani). Vandaae la
vernomen dat zich Zaterdag jl. een ernstige
ramp heeft voorgedaan in de haven van Ca
sablanca aan boord van een Franschen tor-
pedobootjagcr. de Raillcusc. Toen deze bodem
wilde uitvaren, onstond een geweldige ont
ploffing, tengevolge waarvan het schip onmid
dellijk zonk. Een honderdtal opvarenden werd
gedood of gewond.
De „Altmark" op weg naar
Duitschland.
Li alle stilte de Jösingfjord verlaten.
KOPENHAGEN, 27 Maart. Het Duitsche
vrachtschip „Altmark" is op weg naar Duitsch
land het Deensche eiland Langeland gepasseerd.
Wanneer het schip de Jösingfjord verlaten heeft
is niet bekend. De Duitschers hielden het uur
van vertrek zorgvuldig geheim uit vrees voor
de Britsche oorlogsschepen, die nabij 't Skager-
rak surveilleeren. (United Press.)
Zeiss in staat van beschuldiging.
Amerikaansche trustwetten overtreden?
NEW-YORK, 26 Maart. (Havas). De Grand
Jury Federal heeft de Bauch and Lomb Optical
Company te Rochester (New-York) en de Carl
Zeiss-maatschappij te Jena in Duitschland in staat
van beschuldiging gesteld wegens overtreding van
de Amerikaansche trustwetten. De beide firma's
worden beschuldigd de levering van optische in
strumenten in de geheele wereld onder elkaar te
hebben verdeeld door middel van een prijzen-
overeenkomst, alsmede een wederzijdsche toe
stemming tot leveren.
Motorboot aan de kust van
Zuid-Engeland gekapseisd.
Vier opvarenden omgekomen.
Een klein motorvaartuig, dat den dienst tusschen
vuurtorens en lichtschepen onderhoudt, is ter
hoogte van Cowes voor de kust van Wight gekap
seisd. Men vreest dat verscheidene opvarenden om
het leven zijn gekomen.
De boot had een bemanning van 13 koppen aan
boord. Alle opvarenden kwam in het water terecht
en vier hunner kwamen om het leven.
Ontploffing op Amerikaansch
oorlogsschip.
Zes man gewond.
NEW-YORK. 27 Maart (Havas). In de kruit
kamer van den Amerikaanse hen torpedojager
„King", liggende in de haven van Rhode Island,
is een zuurstofcylinder uit elkaar gesprongen, als
gevolg waarvan zes man gewond werden. Geen
hunner liep ernstige kwetsuren op.
De Marine-autoriteiten weigeren zich over de
oorzaak en den omvang van de schade uit te la
ten, zoolang het onderzoek niet is geëindigd.
Zij, die zich met ingang van 1 April per
kwartaal abonneeren, ontvangen de in
Maart nog te verschijnen nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
HEDEN: 12 PAGINA'S.
D.: 's Voorjaars buiten. pap. 2
C. C. K.-L.: Ouessant pap. 3
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en
daarbuiten pap. 3
Melis Stoke: Magnetische wervel
stormen. pap. 3
H. D. Vertelling: Films. pap. 4
Van onzen Parijschen correspon
dent: Een zwerftocht door de Magi-
noüinie. pap. 6
J. B. Schuil en K. de Jong: Ballet
Yvonne Georgi. pap. 9
Van onzen Madrileenschen corres
pondent: De wederopbouw van
Spanje. pag. 9 jg
Mr. H. M. Merckelbach: Lillie Lind- jf
roth komt naar ons land. pap. 11
Laatste Berichten op pagina 7 I
