Haarlem s Dagblad
J^oging. de IBiUscAe
(Wokkade te (keken?
Gealliëerden bevestigen hun
hechte samenwerking.
Voorbereiding.
Duitsche schepen
willen blijkbaar de Indische
havens verlaten
Kauwbenauwenis.
KE IP
Vreemd vliegtuig boven
ons land.
Artikelen
57e Jaargang No. 17416
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postglro-
'dlenst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Vrijdag 29 Maart 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per pos} 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regelt
'ƒ175, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
In Den Haag heeft het „economisch comité voor
den vrede" van de Internationale Kamer van Koop
handel een paar dagen vergaderd en zy'n bijeen
komsten besloten met een gemeenschappelijken
maaltijd. Het heeft zich uitsluitend met economi
sche aangelegenheden bezig gehouden en ervoor
gezorgd zelfs den schijn te vermijden, dat het zich
op politiek gebied bewoog. Zoo heeft de Belgische
oud-premier prof. Paul van Zeeland alleen zijn
kaartje bij onzen minister van Buitenlandsche Za
ken afgegeven en hem geen bezoek gebracht, ken
nelijk met de bedoeling, onjuiste gevolgtrekkingen
te vermijden. Dit doet wel eventjes grappig aan
maar het is niet zoo komiek als men bedenkt hoe
veel onverantwoordelijke dwazen er in dezen tijd
rondloopen die voorzichtig-begonnen overleg beder
ven door fantastische veronderstellingen te ver
spreiden.
Het comité vergaderde ingevolge een opdracht
van het in Juni 1939 te Kopenhagen gehouden
congres var. de Internationale Kamer dat het in
stelde. Er was toen nog geen oorlog, maar men was
al in de oorlogseconomie beland, zooals ieder zich
herinnert. Vandaar dat toen al besloten werd, den
terugkeer naar vredeseconomie te onderzoeken. En
dat is nu „op voorbereidend oriënteerende wijze",
zooals de N. R .Ct. na een interview met Van Zee
land verklaart, geschied. Er is ook een communi
qué uitgegeven, dat uiterst sober is. Het zegt: „Het
doel dezer bijeenkomsten was, eenige der voor de
Internationale Kamer aan de orde zijnde onder
werpen te bespreken, zooals de algemeene werk
zaamheden van de Kamer (Hof van Arbitrage, toe
komst van de bouwnijverheid, invloed van den oor
log op privaatrechtelijke overeenkomsten, vraag
stukken betrekking hebbend op ecohomischen we
deropbouw voor den tijd na den oorlog). Het resul
taat van deze bijeenkomsten zal aan de nationale
organisaties van de Internationale Kamer van
Koophandel worden voorgelegd.
Dit ziet er vaag genoeg uit.
Maar men kan niet zonder belangstelling kennis
nemen van de namen der aanwezigen, tot wie be
halve de Nederlanders dr. H. Colijn en dr. F. H.
Fentener van Vlissingen (die presideerde) zoowel
Duitschers als Engelschen en verder Scandinaviërs
en de genoemde Belgische oud-premier behoorden.
Daarbij komt dat zij allen mannen van beteekenis
zijn. De Tel. noemt enkelen van hen: staatsraad
Karl Lindeman uit Bremen is directeur van den
Norddeutsche Lloyd en voorzitter der Duitsche
afdeeling der Intern. Kamer van Koophandel. Dr.
G. Riedberg uit Berlijn is permanent vertegenwoor
diger van Duitschland van de Intern. K. van K.,
professor A. Bredow uit Kiel is directeur van het
Instituut voor Wereldeconomie te Kiel, Malcolm
Davis is directeur van het Europeesch centrum van
de „Carnegie endowment for international peace"
met zetel te Parijs James O. Neil is Amerikaansch
vertegenwoordiger van de Intern. K. van K., Owen
Jones is Engelsch vertegértwoox-diger in deze kamer,
professor Ohlin is lid van den Zweedschen Senaat,
Sigfrid Edström uit Stockholm is president van den
Intern. K. van K. en tevens president van de mach
tige A.S.E.A., het grootste Zweedsche electriciteits-
concern.
Er is reden tot de opmerking dat het toch wel
iets bijzonders mag heeten dat midden in een oorlog
zulke prominente figuren uit oorlogvoerende landen
tezamen overleg plegen, met neutralen maar ook
met elkaar, al geschiedt dat dan ook in nog zulk
een voorloopig-oriënteerenden zin, al wordt de poli
tiek er buiten gehouden en al wappert boven dit
samenzijn slechts de neutrale vlag van de Inter
nationale Kamer van Koophandel. Het is toch iets
nieuws, er zit op zichzelf iets verheugends in dat
zooiets mogelijk is en het trekt de aandacht. Van
Zeeland, vlak tevoren per vliegtuig uit Amerika ge
komen, waarheen hij binnenkort weer vertrekt,
heeft verklaard dat hij „toch in België moest zijn",
maar zijn reis eenige dagen vervroegd had toen hij
de uitnoodiging kreeg, aan deze bijeenkomst deel te
nemen. Dat duidt dan toch wel op bijzondere be
langstelling. Wij zijn trouwens het rapport-Van
Zeeland niet vergeten; deze nog jonge Belgische
ex-premier wordt gerekend tot de knapste deskun
digen op internationaal economisch gebied.
Zoo is dit geval, in dezen vreemden oorlogstijd
die zooveel verschijnselen biedt die een ongekend
geheel vormen, weer een bewijs dat er al voortdu
rend krachten en strevingen aan het werk zijn die
zich met de organisatie van den komenden vrede
bezighouden. Het schijnt niet gewaagd ook de veel
besproken reis van Sumner Welles gisteren be
ëindigd, toen hij te Washington aankwam en meteen
zijn eerste onderhoud met president Roosevelt en
minister Cordell Hull had in dit licht te zien.
Sumner Welles heeft politieke inlichtingen verza
meld, maar het spreekt vanzelf dat hij die met zijn
president en zijn minister niet slechts bespreekt als
een belangwekkend overzicht maar als grondslagen
voor een beschouwing die zich ten doel stelt: iets
nieuws op te bouwen. Wat is eruit te maken?
Het bereiken van den vrede is meer dan het sta
ken van de vijandelijkheden en het regelen van
eenige grenskwesties. Het is de schepping van een
nieuwe orde in Europa en deels ook daarbuiten. En
het bewustzijn van deze noodzaak ziet men ook in
het werk van minder officieele personen tot uiting
komen: in den arbeid bijvoorbeeld van diegenen,
die plannen voor federatieve samenwerking van
staten hebben ontwikkeld.
Het comité van de Internationale Kamer van
Koophandel heeft zich tot economische aangele
genheden bepaald. Die zijn natuurlijk van zeer
groote beteekenis, al zijn ze niet beslissend. Als de
mogendheden zich alleen door hun economische
belangen lieten leiden waren zij nimmer in dezen
onzinnigen oorlog verzeild geraakt, die zoowel de
oorlogvoerenden als alle neutralen verarmt en op
den duur zou uitputten. Dit geldt zelfs voor de
Vereenigde Staten, waar ondanks de groote leve
ringen aan de geallieerden de economische malaise
maar blijft voortduren.
Men moet wel steeds sterker de noodzaak gaan
Er wordt
gebunkerd
en lading
ingenomen
VELE van de in Ned.-lndië in verband met den oorlog opgelegde Duitsche
schepen maken zich voor vertrek gereed. Zij hebben dus blijkbaar opdracht
gekregen te trachten de Britsche blokkade te breken, hetzij door naar het Moeder
land te gaan, hetzij door naar Wladiwostok te varen, het eindpunt van den Trans-
Siberischen spoorweg. De schepen nemen levensmiddelen en kolen in, sommige in
zoo aanzienlijke hoeveelheden, dat het schip voor een zeer lange reis is uit
gerust en bovendien worden zij geladen. Voorzoover Aneta heeft kunnen nagaan,
wordt door enkele schepen copra geladen, maar volledige bijzonderheden heeft
het niet machtig kunnen worden
Verschillende schepen worden ook overgeschilderd, waarbij grijs natuurlijk een
zeer geliefde kleur is, terwijl alle kenteekenen zooveel mogelijk worden ver
wijderd. In verband met vorderingen, welke bij de rechtbank aanhangig zijn ge
maakt is op sommige vaartuigen beslag gelegd, waarbij enkele machine-onder-
deelen zijn weggenomen, om te beletten, dat het schip zou kunnen wegvaren. Deze
onderdeelen zijn nog niet alle teruggegeven.
Omtrent het eventueele tijdstip van vertrek wordt natuurlijk de grootst mogelijke
geheimhouding in acht genomen.
Zullen beslagleggingen
worden opgeheven?
De schepelingen der thans in Ned. Indië op
gelegde Duitsche schepen szijn nog altijd allen
aangemonsterd en als zoodanig vallen zij bui
ten de toelatingsbepalingen. Zij hebben dus ook
niet de positie van toegelatenen. Bij een even
tueel vertrek der schepen zullen zij dus wel
meegaan, hetgeen ook kan worden afgeleid uit
het feit, dat enkele schepen de bemanning
reeds voltallig maakten.
Niemand kan echter met zekerheid inlich
tingen geven of de schepen inderdaad zullen
wegvaren. Hierbij wordt er op gewezen, dat
aan deze zaak allerlei kanten zitten, zooals
ook civiel-rechlelijke, algemeene en interna
tionale. Bovendien wordt nog opgemerkt dat de
radio-installaties van de schepen onbruikbaar
zijn gemaakt.
In verschillende kringen worden de verdere
gegevens en het verder verloop van deze kwes
tie met aandacht beschouwd.
Aan de opheffing van de beslagleggingen door
middel van een bankgarantie wordt nog altijd
gewerkt. Een datum van behandeling van de
ze zaken kan echter nog niet worden gegeven.
Verscheidene schepen.
Dat het verscheidene vaartuigen zijn, waarop toe
bereidselen voor yertrek worden gemaakt kan uit
onderstaande opsomming blijken:
IN TANDJONG-PRIOK
In de derde binnenhaven liggen momenteel drie
Duitsche schepen, die bij het uitbreken van den
oorlog daar zijn gebleven. Het zijn de „N ord-
m a r k", de „Eendsburg" en de „V o g 11 a n d".
Het laatste schip ligt het verste af en is thans druk
bezig met lading in te nemen, ojn. bestaande uit
copra. Het schip is omgeven door vp.rschillende
laadbooten.
Ook de „Rendsburg" neemt lading in. Bovendien
is de schoorsteen van dit schip, welke vroeger de
kleuren van de maatschappij droeg, thans geheel
zwart geschilderd. Het schip zelf wordt grijs ge
schilderd.
Het laden duurt 's avonds en 's nachts voort.
acht dat dit voorloopig nog niet het geval zal zijn.
IN PADANG:
Van de vijf hier opgelegde Duitsche schepen is de
„Son eek" gereed om uit te vai-en. Het schip is
reeds volgeladen met handelsgoederen en opnieuw
geverfd, waarbij de scheepsnaam niet is aange
bracht.
IN PERAK:
Twee van de drie Duitsche schepen worden be
laden, hetgeen 's nachts geschiedt. Eén van deze
schepen, de „Esse n" heeft stoom op. Het wettelijk
beslag op deze schepen is echter nog niet opgeheven,
in verband waarmede wordt vernomen dat deze
zaak Woensdag a.s. wederom op de „rol" zal ko
men. De verwachting is echter, dat de behandeling
daarvan opnieu\£ zal worden uitgesteld. De in "ex-
band met het beslag uit de schepen verwijderde
machine-deelen, waarop eveneens beslag is gelegd,
zijn nog niet teruggegeven.
IN TJILATJAP:
Het s.s. „S t a s s f u r t" neemt ongeveer tweedui
zend ton kolen in, welke hoeveelheid op het haven
terrein ligt opgeslagen. Het schip wordt opnieuw
opgeschilderd, waarbij de huid donkergrijs wordt.
Een gedeelte hiervan is reeds gereed. In verband
met het beslag dat op het schip is gelegd, wordt dit
nog steeds bewaakt. De onderdeelen uit de machi
nekamer, welke in verband met dit beslag van het
IN MAKASSAR.
De „Gina", een sleepboot van de Ned. Steenkolen
Handel Mij., is te Makassar aangekomen en heeft
het Duitsche schip „Schee r'\ dat niet op
eigen kracht kan varen door het ontbreken van
machine-ondcrdeelen in verband met een beslag
legging op het schip, naar de kade gesleept, waar
onmiddellijk een aanvang werd gemaakt met het
inladen van goederen in het schip.
IN SABANG.
Van de in Sabang liggende schepen hebben de
„M on i" en „Rickmer s" kolen ingenomen, vol
gens sommigen zooveel, dat zij een thuishaven met
hun kolenvoorraad zouden kunnen bereiken.
Drie andere Duitsche schepen liggen nog aan de
ketting. Omtrent eventueele plannen tot vertrek is
nog niets bekend, hoewel men het waarschijnlijk
voelen, reeds tijdens den oorlog den vrede te gaan
voorbereiden. Op meer dan één gebied, in meer dan
één sfeer. Daarvan is ondanks de soberheid van haar
agenda, deze Haagsche bespreking een treffend
voorbeeld.
R. P.
(De Mexicaansche regeering heeft
in de Vereenigde Staten opwinding
veroorzaakt door een besluit tot
nationaliseering van de chicle
kweekerijen die in handen der
groote Amerikaansche kauwgomfa-
brieken zijn. De Amerikaansche re
geering heeft reeds stappen ge
daan.)
Het is wat met die dwarse Mexicanen,
Die daar maar kalm de eigenaars gaan manen,
Verdwijn nou schielijk uit je chicle veld;
Wij zullen dat wel verder zelf beheeren,
En gaan het daartoe nationaliseeren.
Waarop je verder maar bij mij bestelt.
Al kan hij veel op dit gebied verdouwen,
D' Amerikaan krijgt hiermee wat te kauwen,
Dat hij maar niet zoo rustig slikken kan;
Vanouds verschuift hij pei'manent de kaken
En hij die zich verstout, daaraan te raken,
Beleeft er op z'n minst commotie van.
De kauwboys raakten als ze 't moesten laten,
In alle Staten vast in alle staten,
Wat moesten zij dan verder in de kauw;
Het zou wat zijn voor ras Amerikanen,
Die zich met kauwgom slechts volledig wanen,
Maar wellicht dreigt die ramp nog niet zoo gauw
De kauwgom is zijn lust, zoo niet zijn leven,
Waar hij in vi'ijheid aan wil blijven kleven,
En in een volle onafhankelijkheid;
Laat ons voor hem dus maar als beste hopen,
Dat het tenslotte nog wel los zhl loopen
En tot niet meer dan kauwen-drukte leidt.
-ttlleviMcileti
GR. HOUTSTRAAT naas! Luxor
(Adv. Ingez. Med.)
schip zijn verwijdex-d, zijn in bewaring bij den be
slaglegger. f
Voorts zijn nog in Soerabaja en Menado sche
pen bezig te laden. In Menado wordt hoofdza
kelijk copra aan boord genomen, welke, naar
bij onderzoek is gebleken, tegen contante be
taling wordt geleverd.
Omtrent den aard der overige lading zijn, naar bo
ven reeds is gezegd, nog geen nadere bijzonderhe
den bekend. Onlangs is echter een zeer groote hoe
veelheid Java-kapok gekocht, waarvan het gerucht
ging, dat deze voor Duitschland bestemd was en
via Wladiwostok zou wox-den vervoerd. De moge
lijkheid bestaat derhalve dat de schepen ook van
deze kapok aan boord zouden nemen.
Het woord is aan
Napoleon
Men moet willen te leven en weten te
sterven.
Door afweergeschut geraakt?
De regeeringspersdienst meldt:
Donderdagmorgen vroeg werd bij Naarden een
uit het Noorden komend vliegtuig van onbekend
gebleven nationaliteit gesignaleerd? Naar aanlei
ding daarvan steeg een patrouille jachtvliegtuigen
op. Eenigen tijd later is dit zelfde vliegtuig bij de
grens van Amsterdam van den grond af onder vuur
genomen. Bij deze beschieting werd het vliegtuig
vermoedelijk geraakt. Het verloor althans 3 a 400
M. hoogte en maakte onzekere bewegingen. Het
vliegtuig verwijderde zich daarop in Westelijke
richting buiten ons rechtsgebied.
E1
■LK nieuw jaar brengt weer een
grooter jaartotaal Groentjes in
Haarlems Dagoiaa.
Voor 1939 was net 4859b.
Ziedaar een sprekend bewijs van hun
succes.
Vrede en wapenstilstand slechts mogelijk
na wederzijdsch goedvinden.
Geen vrede zonder blijvende
waarborgen.
De Geallieerde Opperste Oorlogsraad ver
gaderde Donderdag te Londen des morgens en
des middags en keurde de volgende verklaring
goed
„De regeering der Fransche republiek en de
regeering van het Vereenigd Koninkrijk en
Noord-Ierland verplichten zich wederkeerig
gedurende den tegenwoordigen oorlog niet
over een wapenstilstand of een vredesverdrag
te onderhandelen en geen wapenstilstand of
vredesverdrag te sluiten, tenzij bij weder
zijdsch goedvinden. Zij verplichten zich geen
vredesvoorwaarden te bespreken, voor zij het
volledig eens zijn geworden over de voorwaar
den, die noodig zijn om beide landen een wer-
kelijken en blijvenden waarborg voor hun vei
ligheid te verschaffen. Tenslotte verplichten
zij zich na het sluiten van den vrede op elk
terrein gemeenschappelijk te blijven handelen,
zoolang dat noodig mag zijn voor de verze
kering van de veiligheid van beide landen en
voor het met andere landen opbouwen van
een internationale orde, die £c vrijheid der
volken, de eerbiediging van het recht en de
handhaving van den vrede in Europa waar
borgt."
Engeland was op deze zesde bijeenkomst van den
Raad vertegenwoordigd door de ministers Chamber
lain, Halifax, Churchill, Oliver Stanley en Sir Kings-
ley Wood, die waren vergezeld van Sir Alexander
Cadogan, Sir Cyrill Newall, Sir Dudley Pound en
Sir Edmund Ironside. Frankrijk was vertegenwoor-
Idigd door de ministers Reynaud, Campinchi en Lau
rent Eynac, die waren vergezeld van Corbin, Alexis
Léger, generaal Gamelin, admiraal Darlan, generaal
Vuillemin en generaal Koeltz.
Minister Daladier was verhinderd, de bijeenkomst
bij te wonen, aangezien hij nog niet geheel hersteld
is van de voetblessure, welke hij onlangs heeft op-
geloopen.
De Opperste Oorlogsraad, aldus Reuter, be
sprak de ontwikkeling in de strategische situatie
sedert de vorige vergadering en nam besluiten
over het toekomstige beleid. In het licht van de
resultaten, tot stand gebracht door de in Decem
ber door Sir John Simon en Paul Reynaud ge-
teekende overeenkomst, en in het verlangen, de
strekking dezer overeenkomst uit te breiden
tot alle terreinen, die op de belangen en de vei
ligheid der beide landen betrekking hebben,
hebben de twee regeeringen de hierboven ge
noemde verklaring geteekend.
Minister-president Reynaud was gisteravond om
7 uur reeds op de Parijsche Quai d'Orsay terug.
Volgens United Press zouden in de bijeenkomst
van den Oppersten Oorlogsraad, de toekomstige
betrekkingen met Italië, de Balkanlanden en Rus
land een belangrijk punt van bespreking hebben
gevormd.
Verondersteld wordt, dat het de wensch van Rey
naud is de draden van de onderhandelingen van Oc
tober jj. weer op te nemen. Zij zouden toen zoover
zijn gegaan, dat aan de Italiaansche eischen inzake
Dzjiboeti, Suez, den spoorweg van Addis Abeba en
Tunesië zou worden tegemoetgekomen.
Te oordeelen naar uitlatingen van verantwoorde
lijke Italiaansche kringen te Londen heeft Mussolini
sindsdien zijn voorwaarden verhoogd.
De indruk is overwegend dat Groot-Bi-ittannië ge
neigd is een voorzichtiger reserve tegenover Italië
in acht te nemen en een gunstiger moment af te
wachten om te probeeren Italië van Duitschland los
te maken.
Belangrijke Kunstverzameling
aan het Rijk geschonken.
Een Nederlandsche verzamelaar, die voor
loopig onbekend wenscht te blijven, heeft aan
den staat der Nederlanden een zeer belang
rijke kunstverzameling geschonken, ter plaat
sing in het Rijksmuseum te Amsterdam. Deze
collectie bestaat uit ruim 80 schilderijen en'
aquarellen, waaronder Nederlandsche primi
tieven, Italiaansche paneelen der 15e eeuw»
werken van Nederlandsche 17e eeuwsche
meesters en een ruime vertegenwoordiging
van de Haagsche school.
De minister van onderwijs heeft deze schen
king gaarne aanvaard en den schenker des
wege den bijzonderen dank der regeering be
tuigd.
De tentoonstelling van deze zeer belangrijke
aanwinst wordt tot geschikter tijd uitgesteld.
Neutraiiteitsteekcns in Deensche
grensstreken.
Daken worden van kenmerken voorzien.
In verscheiden grensstreken van Denemarken
zijn op de daken der huizen neutraliteitsken-
merken geschilderd of'op andere wijze aange
bracht. Op het schiereiland Holmsland Klit,
waar onlangs Engelsche bommen werden uit
gestrooid, worden thans dertien neutraliteits-
kenmerken, bestaande uit acht maal ll'.ó M.
groote schragen van planken opgesteld, waar
op Deensche vlaggen werden geschilderd. Holms
land Klit is een smalle landtong tusschen de
Noordzee en een Fjord. De omtrekken van de
landtong hebben veel gemeen met de omtrekken
van het Duitsche eiland Sylt, dat verder naar
het zuiden ligt.
Duitsche oorlogsschepen uit
Wilhelmshaven vertrokken?
Mededeeling van Radio Roma.
Een „onbevestigd bericht" dat Duitsche oor
logsschepen uit Wilhclmshaven „zijn opge-
stoomd of opstoomen" om den strijd aan te bin
den tegen Britsche zeestrijdkrachten, welke be
last zijn met de controle op de contrabande, is
gisteravond door den omroeper van Radio Roma
verspreid.
Hij zeide dat Duitsche koopvaardijschepen In
de Noordelijke wateren opdracht hebben gekre
gen een toevlucht te zoeken in de dichtstbijzijnde
haven.
Uux
3$>dt uan Sstie
tts
LEVERANCIER v. ALLE ZIEKENFONDSEN.
GIERSTRAAT 27 - Tel. 16764
AdvIngez. Med.)
HEDEN: 16 PAGINA'S
R. P.: Voorbereiding. pap. I
Mr. E. Elias: Mexicaansche indruk
ken. pag. 3
H. D. Vertelling: Circe. pag. 4
Van een bijzonderen correspondent:
Fransche theorieën over den oorlog
pag. 5
J. B. Schuil: Julia de Gruyter viert
haar zilveren jubileum. pag. 5
K. de Jong: Concert te Bennebroek
pag. 5
Van onzen Parijschen correspon
dent: De verlaten stad aan het Fran
sche front. pag. 6
Schaakrubriek. pag. 8
Voor de Jeugd pag 11
Laatste Berichten op pag. 13
