Haarlems Dagblad
Duitschland bezet Deenseb en Noorseh Ëebied
Reeds in Kopenhagen en vele Noorsche steden
Oslo door vliegtuigen
gebombardeerd
Geallieerden zeggen volledigen
bijstand aan Noorwegen toe
Duitsche Inval
in Denemarken
en Noorwegen.
Duitschland spreekt van:
„in bescherming nemen der neutralen
Verklaring van het
Duitsche optreden
D UITSCHE troepen z'jn hedennacht de Deen
sche grens in de provincie Sleeswijk overgetrok
ken en in enkele Deensche havens door Duitsche
■roepenschepen aan land jezet. Voorts is een Duit
sche krijgsmacht in Noorwegen geland.
Het zwakke geslacht.
57e Jaargang No. 17425
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082 Hoofdred 15054. Redactie
j 10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 9 Xpril 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35 Reclames ƒ0.60 per
regel Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes ?ie rubriek. i
i De vraag, die velen zich gisteren gesteld moeten
I hebben, toen Engelsche en Fransche oorlogsschepen
in de prille vroegte mijnenvelden in de Noorsche
territoriale wateren hadden gelegd de groote
vraag: „Wat zal Duitschland doen? is door de
Duitschers zeer snel beantwoord. Na ruim zeven
maanden geduldoefening aan het Westelijk front
heeft Hitier plotseling in Scandinavië zijn „Blitz-
krieg"-methoden weer eens toegepast. Denen en
Noren, beide kleine neutrale volleen, zijn thans het
slachtoffer geworden van den oorlog der groote
mogendheden.
Ook vandaag kwam het ontstellende nieuws, veel
aangrijpender en tragischer dan dat van gisteren,
in de prille vroegte. Tiet moet sommigen wel zeer
verbaasd hebben dat Denemarken aan invasie ten
prooi is gevallen. Het was het eenige der Noorde
lijke landen dat in de laatste maanden buiten ge
vaar scheen te blijven. Het had met de mijnenvel
den in de Noorsche kustwateren al evenmin iets te
I maken als met de heele kwestie van het ertsver-
voer uit de Noorsche haven Narvik.
Denemarkens neutraliteit was niet in het geding
gekomen tijdens den Finsch-Russischen oorlog. De
i oorlogsproblemen van Denemarken beperkten zich
i tót dusver tot het verlies van vele kleine schepen,
j die op mijnen liepen of (door de Duitschers) ge
torpedeerd werden en expedities van vliegtuigen
j der oorlogvoerenden boven hun grondgebied. Van
de Denen kan niet gezegd worden dat zij er niet
j in geslaagd waren hun neutraliteit te handhaven
en nog minder dat zij zich daar niet op toelegden.
Het eerste nieuws van dezen ontstellenden dag
was niettemin dat Duitsche troepen de Zuidelijke
I grens van Denemarken, in de provincie Sleeswijk,
hadden overschreden. Uit latere berichten bleek
dat bovendien op verscheidene punten in dit kleine
land Duitsche troepen ontscheept waren. En toen
het verbazingwekkende bericht kwam dat Kopen
hagen door de Duitschers was genomen, die den
.citadel bezet hadden en blijkbaar de leiding van
zaken in het land overgenomen, wisten wij inmid
dels al dat een dergelijke invasie zich in Noorwe
gen had afgespeeld. Daar was het natuurlijk in zoo
verre anders, dat de Duitschers het alleen van de
zeezijde konden benaderen. Maar dit schijnt met
merkwaardige snelheid en veelvuldigheid geschied
te zijn. Niet alleen in Zuidelijke Noorsche havens,
waaronder de hoofdstad Oslo, zetten zij troepen aan
land maar ook in het Noordelijker gelegen Bergen,
in de nog veel Noordelijker gelegen Noorsche kro-
ningsstad Dronthjem.ja zelfs in het verre Nar
vik, in de veelbetwiste uitvoerhaven van de
Zweedsche ertsen.
Hoe de Duitschers deze operaties hebben kunnen
uitvoeren is voorshands niet duidelijk. De Noorsche
kust is geweldig lang, het geldt hier afstanden
waarover schepen, zelfs zeer snelle oorlogsschepen,
dagen moeten varen. De afstand van Narvik tot het
Skagerrak is minstens 1500 K.Mmen mag
aannemen dat de snelste torpedojager daarvoor
vrijwat langer dan een etmaal noodig zou hebben.
Zijn bezettingstroepen dan naar Narvik met vlieg
tuigen overgebracht?. Dan kunnen zij maar heel
gering in aantal zijn. Of moet men veronderstel
len, dat Duitsche schepen met landingstroepen aan
boord zich al sinds dagen in de vele stille fjorden,
in de hoeken en gaten van de Noorsche kust ver
borgen hadden?
Dit alles is nog duister. Veel is nog duister. Vroeg
in den middag werd gisteren al berjcht dat een
groote Duitsche vloot, deels besteande uit hulp
schepen en bewapende trawlers, door de Groote
Belt en de Sont op weg was naar het Skagerrak.
Pas tijdens den nacht en in den vroegen morgen
hadden de ontschepingen van troepen in Noorwe
gen en Denemarken plaats. Waar bleef intusschen
de machtige Engelsche vloot, veel machtiger dan
de Duitsche en zelfs op dien dag blijkens de ge
allieerde berichten omtrent het mijnenleggen in
de Noorsche wateren versterkt met-Fransche
oorlogsschepen
Dat is een volkomen raadsel.
Men kan aannemen dat het centrum van de
Engelsche vloot zich niet bij het' Skagerrak bevond,
ofschoon men toch wel op een of andere tegen
actie van Duitsche zijde moet voorbereid zijn ge
weest. Maar zelfs dan moeten de machtige slag
schepen en slagkruisers en de tallooze kruisers,
torpedojagers en duikbooten zich op betrekkelijk
korten afstand in Engelsche en Schotsche havens
bevonden hebben. En gistermorgen nog torpedeer
de een Engelsche duikboot 't Duitsche schip Rio de
Janeiro, dat troepen aan boord bleek te hebben.
Dat was dan toch wel een zeer duidelijke aanwij
zing. Wat heeft de machtige Engelsche vloot in den
afgeloopen nacht gedaan?waar was zij terwijl
Noorsche en Deensche havens bezet werden? Waar
was buitendien de Engelsche luchtvloot? Als men
dit alles maar heeft laten begaan, terwijl de Duit
schers buitendien nog mijnenvelden uitzetten om
zich te beveiligen, welke bedoeling had men daar
dan mee?
Welke strategie voert Winston Churchill, die kort
geleden de kleine neutralen nog verweet dat zij
niet aan de geallieerde zijde den strijd tegen
Duitschland aanbonden? En welke vorm is dit
nu van de practische uitvoering der oorlogsleuze.
bescherming der kleine neutralen?
Het is onder deze leuze dat Duitschland thans
Het opperbevel van de Duitsche weermacht heeft van deze krijgsver
richtingen in het volgende communiqué mcdedeeling gedaan:
Teneinde het hoofd te bieden aan den Britsclien aanval op de neutrali
teit van Denemarken en Noorwegen, heeft de Duitsche weermacht de ge
wapende bescherming van deze staten op zich genomen. Daartoe zijn
hedenmorgen in beide landen sterke Duitsche strijdkrachten van alle
deelen der weermacht opgerukt, resp. aan land gezet. Ter bescherming
van deze krijgsverrichtingen zijn uitgebreide mijnversperringen gelegd.
De Noorsche steden Bergen, Trondj em, NarvikStavanger en Vallo zijn
door de Duitsche troepen bezetOok te Eggersund zijn Duitsche troepen
aan land gezet. De Noorsche regeering heeft Oslo verlaten en zal zich te
Hamar vestigen. Oslo wordt door de burgerbevolking ontruimd. Reuter
verneemt, dat op de Noorsche hoofdstad luchtaanvallen zijn onderno
men. Te middernacht werd de stad in duisternis gehuld.
OOK KOPENHAGEN BEZET.
Het Duitsche legerbericht meldt, dat de Deensche hoofdstad Kopen
hagen sinds vanmorgen 8 uur in Duitsche handen is.
Denemarken en Noorwegen bezet heeft. De uitvoe
rige Duitsche verklaring van dit optreden, ook al
verschenen in den vorm van een proclamatie tot
het Deensche en het Noorsche volk, houdt in dat
Duitschland deze landen bezet om ze te bescher
men tegen een bezetting door de geallieerden! De
Duitsche regeerïng zegt, de bewijzen van deze ge
allieerde voornemens in handen te hebben.
Volgens Duitsche mededeeling hebben de Denen
zich niet verzet en den toestand aanvaard „in vol
komen loyauteit", zooals Berlijn dat noemt. Men
moet hieruit afleiden dat zij zoozeer bij verrassing
(en op verschillende punten tegelijk) zijn aange
grepen dat gewapend verzet practisch niet meer
mogelijk was. Anders is het met dé Noren ge
steld. Oslo is geëvacueerd, de regeering heeft van
morgen vroeg tegenover den Duitschen gezant ge
weigerd, den toestand te aanvaarden en is naar
Hamar vertrokken. Minister Koht heeft verklaard,
dat hij niet geloofde aan een Engelsch plan om
Noorseh grondgebied te bezetten. Er heerscht dus
zooiets als een staat van oorlog. Op het oogenblik
dat ik dit schrijf is gebleken van strijd.
Men kan daarvan weinig verwachten, want het
Noorsche leger is altijd heel klein geweest. Men
heeft in Noorwegen steeds op zijn schijnbaar veilige
geografische ligging vertrouwd. En dit land met
zijn 3200 K.M. lange kust (zonder de bochten en de
fjorden mee te rekenen) is zeer moeilijk verdedig
baar door een volk van nog geen drie millioen zie
len. Het is negen maal zoo groot als ons land en telt
één derde van ons aantal inwoners. Toch kan men
zich afvragen of die Duitsche landingsdetachementen
niet erg klein zouden zijn, of de Noren die niet ver
drijven kunnen en bovendien.hoe de Duitschers
zelf zich voorstellen de 3200 K.M. lange kust tegen
de Engelschen te verdedigen.
Ik heb hierboven gezegd dat Denemarken geen
verwijt gemaakt kan worden ovgr de handhaving
van zijn neutraliteit. Dit zij niet opgevat als een
soort tegenstelling tot Noorwegen, al moge dan dit
land in de Altmark-historie geen zeer krachtig be
leid gevoerd hebben en gisteren niet bij machte
zijn geweest het mijnen-leggen in zijn territoriale
water te beletten. Al waren de Noren daartoe niet
in staat, dat kan geen enkel land het recht geven
hun land te bezetten. In feite is de Duitsche militaire
bezetting van Denemarken en Noorwegen, die dezei
landen van him zelfbestuur en misschien wel voor
langen tijd van hun onafhankelijkheid berooft, een
gewelddaad die natuurlyk oneindig veel verder gaai
dat de overigens eveneens onrechtmatige
mijnenleggerij der Engelschen in de Noorsche wa
teren. Deze laatste hebben de Duitschers in erger
vorm geëvenaard door mijnen te leggen in de
Zweedsche havens. Overigens is Zweden's grondge
bied nog onaangetast. Men vraagt zich af: voor hoe
lang?
Weer hebben twee kleine volken het Deensche telt
slechts 31/2 millioen zielen op een grondgebied,
iets grooter dan het Nederlandsche hun onafhan
kelijkheid verloren. En thans zijn het er twee
met een eeuwenoude traditie vqn zelfbestuur. Dit
moet bij de andere kleine neutralen wel stijgende
bezorgdheid wekken. Ook bij ons. Onze groote
sympathie gaat naar deze beide kleine maar zeer
belangrijke naties, centra van Europeesche be
schaving en cultuur evenals Finland, uit..
Voor onszelf moeten wij het hoofd koel houden
Niet aan kletspraat en ongefundeerde „voorspel
lingen" van zwartkijkers gelooven, want wat weten
zij ervan? En vertrouwen op onze eigen kracht,
eenheid en bekwaamheid die groot zijn. Want daarop
moeten wij ons verlaten.
De beperkte maatregel van onze rogeering: slechts
gedeeltelijke stopzetting der verloven, bewijst dat
in Den Haag geen ongerustheid heerscht. Het is
zeer kalm in ons land.
R. P.
DOOR het Duitsche Nieuwsbureau is (le vol
gende verklaring van het Duitsche optre
den gegeven:
Sinds maanden probeeren Engeland en Frank
rijk Scandinavië te maken tot een nieuw oorlogs
terrein tegen Duitschland. Ook de poging van de
Westelijke plutocratieën zich te mengen in het
Fiiisch-Russisch conflict, had o.a. tot doel, door
de bezetting van Noorwegen de ijzer- en ertsmij-
nen in Britsche handen te krijgen, in ieder geval
den uitvoer daarvan via Narvik te verhinderen.
Het Russisch-Finsche vredesverdrag, dat door
Engeland en Frankrijk zoo betreurd werd, liet de
Britsche oorlogsstokers niet met rust om nieuwe
wegen te zoeken voor het bereiken hunner doel
einden. De Duitsche regeering heeft dit streven
aandachtig gevolgd. Het aantal der uitdagende
neutraliteitsschendingen nam steeds meer toe.
Reeds het geval met de „Altmark" toonde aan,
dat in het bijzonder Noorwegen ofwel niet be
reid, ofwel niet in staat is, krachtdadig tegen deze
schendingen op te treden. Sindsdien zijn nieuwe
torpedeeringen in de Noorsche territoriale wate
ren voorgevallen.
Als voorlooper van de voorgenomen bezetting van
belangrijke steunpunten in Noorwegen, volgde
Maandag het buitenwerking stellen van de Noor
sche territoriale rechten door de Engelsche regee
ring. De regeering van Noorwegen heeft slechts
geantwoord met een kalm protest. De Duitsche
njksregeering evenwel denkt er niet aan ook van
haar kant tegen deze Britsche schending van het
volkenrecht eveneens slechts te protesteeren. Zij
heeft daarom met ingang van heden die stappen
ondernomen, welke noodig zijn om het Noorden
van Europa definitief te onttrekken aan de Brit
sche plannen tot uitbreiding van den oorlog.
Vóór zijn vertrek uit Oslo naar
Hamar, waarheen de Noorsche regee
ring en het Storting zich, als gemeld,
hebben teruggetrokken, verklaarde de
minister van buitenlandsche zaken,
Koht, dat hij vannacht om vijf uur den
Duitschen gezant te Oslo had ontvan
gen, die Noorwegen schriftelijk en
mondeling had uitgenoodigd zich niet
tegen de Duitsche bezetting te ver
zetten.
De Duitsche gezant voegde hieraan
toe, dat hij het voor Noorwegen van
het grootste belang achtte zich onder
militair bestuur van Duitschland te
plaatsen.
De Noorsche regeering heeft den gcheelen
nacht vergaderd om dit punt te bespreken.
Na afloop der bijeenkomst verklaarde de re
geering aan de Duitsche eischen niet te kun
nen voldoen, daar zij deze in strijd achtte met
de Noorsche souvereiniteit.
De Noorsche minister van buitenlandsche
zaken, Koht, heeft nog medegedeeld, dat de
Duitsche gezant als motief opgaf, dat, als de
Duitschers niet tot bezetting overgingen, de
geallieerden dit zouden doen „Wij gelooven
niet," antwoordde Koht, „dat de geallieerden
voornemens zijn tot een dergelijken maatregel
over te gaan. Wij hopen dat de tegenwoordige
toestand niet te lang zal duren."
1)ooc een kaact van de
lleocsche watecen zie
men pagina 11
Gedeeltelijke stopzetting
periodieke verloven.
's GRAVENHAGE, 9 April. Het algemeen
hoofdkwartier deelt mede:
Gedurende de eerstvolgende dagen zullen
geen nieuwe periodieke verloven worden ver
leend aan sommige troepen, opgesteld in de
kust- en grensgebieden.
Bij informatie verneemt het ANP. dat ondei
net begrip „periodieke verloven" niet worden ge
rekend weermachts-industrieverloven, bijzondere
verloven en zakenverloven.)
Het woord is aan
Shakespeare:
Alle dingen worden met meer hartstocht
nagejaagd dan genoten.
(Adv. lngez. Med.)
(De Amerikaansche aviatrice Jac
queline Cochrane heeft het wereld
record '2000 K.M. geslagen met een
gemiddelde uursnelheid van
521.428 K.M.)
Ha, ziedaar weer een dier vrouwen,
Die haar mannetje kan staan,
Neen, veel sterker nog, in trouwe.
Die haar mannetje kan slaan.
Op tweeduizend kilometer
Is zij wereldkampioen.
Want zij deed het weer veel beter.
Dan een man het ooit kon doen.
Weer is er wat afgeknabbeld
Van den roem van 't sterk geslacht,
Dat zich achter d'ooren krabbelt,
Nu een vrouw dit stuk volbracht.
Wat blijft over van den vlinder,
Die slechts luchtig fladdren kan?
Vliegensvlug, en dan niet minder.
Maar zelfs beter dan de man.
't Is geen aartje naar haar vaartje,
Want haar vaartje kon dit niet,
Maar een vaartje naar haar aardje,
Als ze zoo door 't luchtruim schiet.
Vrouwen war.en duizend mannen
Vaak te erg, dat wist men wel,
Als z' er zich maar voor gaan spannen,
Zijn z' ook duizenden te snel.
P. GASUS.
HEDEN: 12 PAGINA'S.
ActlkeCen^
R. P.: Duitsche inval in Denemarken
en Noorwegen. pag. 1
B. K.: In tram en trein. pag. 4
Van onzen Londenschen correspon
dent: In Fransch oorlogsgebied.
pag. 5
J. S. Visser: Nieuwe gegevens over
oud-Santpoort. pag. 6
K. de Jong: De Stem des Volks.
pag. 9
J. B. Schuil: Dansavond Ilse Meudt-
ner. pag. 9
J. H. de Bois: Voorjaarstentoonstel
ling van de Schildersvereeniging
„De Brug" pag. 9
1 Laatste Berichten op pagina 7
üiii1::1 yaiirL'iiin.iüiü:. ri'-n: d
LONDEN, 9 APRIL (Reuter.)
Het departement van buitenlands che zaken deelt mede:
„De Engelsche regeering en de Fransche regeering hebben besloten
terstond haar vollen bijstand te verle enen aan Noorwegen en zij hebben
te kennen gegeven dat zij den oorlog in volledig deelgenootschap met dit
land zullen voeren. De noodzakelijke militaire en vlootmaatrcgclen wor
den dienovereenkomstig genomen in samenwerking met de Fransche
regeering."
In deze mededeeling wordt verder nog gezegd:
„De Duitsche regeering heeft een verklaring uit
gegeven, waarin zij zegt te hebben besloten om de
bescherming van Denemarken en Noorwegen op
zich te nemen. Zij voegt hieraan toe dat deze actie
ondernomen is al antwoord op het leggen van mij
nenvelden in de Noorsche territoriale wateren,
zooals dit gisteren geschied is van den kant van
Groot-Brittarmië en Frankrijk. De Engelsche re
geering heeft thans inlichtingen ontvangen, inhou
dende dat de Duitsche gezant te Oslo overgave van
Noorwegen aan Duitschland heeft geëischt. In ge
val van eer weigering zal alle tegenstand verplet
terd worden. Deze eisch werd uiteraard onmiddel
lijk afgewezen door de Noorsche regeering. Er zijn
berichten ontvangen dat Duitsche troepen Noorseh
gebied reeds hebben bezet. De Duitsche verklaring,
volgens welke de actie van Duitschland een beant
woording vormt van de stappen, genomen door de
Fransche en Engelsche regeeringen, zal niemand
om den tuin leiden. Een zoo veelomvattende ope
ratie, welke een gelijktijdige landing met zich
brengt in een aantal Noorsche havens van troepen
vergezeld door vlootstrijdkrachten, moet lang van
te voren ontworpen zijn. Het baart geen verrassing,
dat de Noorsche regeering besloten heeft weerstand
te bieden aan dit laatste vertoon van Duitsche
agressie".
Volgens eer Reuterbericht uit Londen, om
vat de hulp, die de geallieerden naar Noorwe
gen zenden zoowel vliegtuigen als schepen en
manschappen.
