Haarlem's Dagblad
Geallieerden bij Scandinavië in het offensief
Twee
zeeslagen
in het
Skagerrak
De Nieuwe Phase.
Duitschers
zouden
ter
zee
ernstige
verliezen
lijden
Noorsche kustbatterijen
brengen de „Emden"
tot zinken
Troepentransportschepen
vernietigd
Stemming.
Artikelen^
57e Jaargang No. 17427
Uitgave lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groots
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
idlenst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Donderdag 11 ïpril 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ175, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnbmentstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
Een stroom van berichten bewijst dat de strijd om
het bezit van Noorwegen gisteren met volle kracht
is losgebrand. In de eerste plaats is daarbij geble
ken dat de Noren zelf, aanvankelijk overrompeld
door den Duitschen overval, tot zoo krachtig moge
lijk verzet zijn overgegaan. In eerste instantie was
dat al geleverd door hun kustbatterijen en hun
kleine vloot. De Duitschers erkenden gisteren in hun
oorlogsbericht reeds dat hun nieuwe zware kruiser
Blücher en hun lichtere kruiser Karlsruhe verloren
waren gegaan op mijnversperringen en door het
vuur der Noorsche kustbatterijen. Vandaag is van
de andere zijde medegedeeld dat ook de "Duitsche
kruiser Emden ten onder zou zijn gegaan en dat een
groot Duitsch oorlogsschip verondersteld werd
dat het de Gneisenau was ten prooi zou zijn ge
vallen aan het vuur van den eenigen modernen krui
ser dien de Noren bezitten: de Olav Trygvarson. Deze
berichten behoeven zooals de meeste, nadere beves
tiging. Maar het is wel duidelijk dat de Noorsche
kustverdediging en vloot, die daarbij zelf zware
verliezen geleden moeten hebben, zich zeer krachtig
hebben geweerd en als zij inderdaad vier schepen
van de zeer beperkte Duitsche kruisersvloot ver
nietigd mochten hebben zouden zij daarmee Duitsch-
land een zwaren slag hebben toegebracht.
Te land heeft het verzet van het Noorsche leger
tje blijkbaar aanvankelijk zeer weinig te beteekenen
gehad. Dit wordt geïllustreerd door de mededee-
lingen van den Reuter-correspondent te Oslo, die
den intocht der Duitschers in de hoofdstad bijwoon
de en er later in slaagde, over de Zweedsche grens
te ontkomen. Volgens zijn mededeelingen waren het
slechts duizend Duitsche soldaten, die de hoofd
stad bezetten, daarbij gesteund door de bedreiging,
die hun luchtmacht voor de open stad vormde.
Maar er schijnt toch in de organisatie van den
Duitschen overval op het zeer uitgestrekte land het
een en ander gehaperd te hebben, want regeering
en parlement konden bijtijds naar Hamar, later naar
Elverund vertrekken en het verzet organiseeren.
Nog zijn de berichten daaromtrent schaarsch, maar
dat het geboden wordt is wel zeker. Het kabinet-
Nygaardsvold heeft een proclamatie tot het Noor
sche volk gericht, door Koning Haakon gecontrasig
neerd, waarin het den handschoen opneemt. De Ko
ning heeft Duitschland geweigerd een regecring te
aanvaarden „die het vertrouwen van Duitschland
geniet en door den Führer is aangewezen", waar
mee de regeering-Quisling hetzelfde oordeel treft
dat de regeering-Kuusinen indertijd in Finland ten
'deel viel. „Aanvaarding van zuil? een bewind", zegt
de proclamatie terecht, „zou Noorwegen tot een
vazalstaat van Duitschland hebben gemaakt". Het
reeds vijf jaar regeerende kabinet-Nygaardsvold is
is op wensch van het Storting blijven regeeren. Het
zegt in zijn proclamatie, ervan overtuigd te zijn dat
de geheele beschaafde wereld de gepleegde geweld
daad veroordeelt en bovenal, dat het Noorsche volk
bereid is al zijn pogingen te richten op herstel van
de vrijheid en onafhankelijkheid, die door een
vreemde mogendheid onderdrukt zijn."
Inmiddels is de actie der Engelsche vloot losge
barsten. Dat een zeeslag in het Skagerrak is ont
brand is zeker. Welke verliezen daarbij aan weers
zijden geleden zijn valt op het oogenblik dat ik dit
schrijf nog niet vast te stellen. Vele berichten
komen via Stockholm, de invloed van het gerucht
is herkenbaar en het is vaak niet uit te maken of
opgaven van vernietigde schepen herhalingen zijn
van vroegere mededeelingen uit andere bron of
niet.Wel kan men uit den berichtenstroom opmaken
dat Duitsche transportschepen, die troepen naar
Noorwegen trachtten te brengen, vernietigd zouden
zijn. Ten aanzien van de mededeeling dat de Engel-
schen vier Duitsche kruisers tot zinken zouden heb
ben gebracht past weer reserve: het is niet duidelijk
of dit alleen den Engelschen betreft en of niet krui
sers, die de Noren vernietigd hebben, hierbij inbe
grepen zijn. Als de Duitschers inderdaad acht
kruisers verloren hadden zou er van hunkruiser-
vloot niet veel meer over zijn.
Onzekerheid heerschte vanmorgen nog steeds
omtrent de berichten, die gisteravond al uit Stock
holm kwamen, dat de Engelschen troepen aan land
gezet zouden hebben in het overvallen land. Aan
vankelijk werden Bergen en Dronthjem als lan
dingsplaatsen opgegeven, later kwamen Narvik en
Tromsö er nog bij. Maar Londen deelde bij herha
ling mede dat het daar geen bevestiging van had.
De Duitschers ontkenden het
In hoeverre de Duitsche luchtmacht zich een
doeltreffend aanvalswapen tegen de Engelsche
vloot toont waarover men van Duitsche zijde
eergisteren zoo hoog opgaf is nog ndet duidelijk.
Men moet wel aannemen dat daarop in Duitsch
land in hooge mate vertrouwd is toen men den
overval op Noorwegen ondernam. Anders is het
volkomen onbegrijpelijk hoe men een groot deel
der Duitsche vloot aan deze onderneming wagen
dorst en hoe men meende een 3200 K.M. lange kust
tegen een overmacht-ter-zee te kunnen behouden.
Ik heb dit laatste punt gisteren en eergisteren ook
al naar voren gebracht; inderdaad blijft het het
groote raadsel in den Duitschen opzet van het Noor
sche avontuur.
Dat avontuur, de overval op zichzelf, geeft ove
rigens allen neutralen veel te denken. Temeer om
dat wij het feit hebben te erkennen dat de zeven
maanden van afwachtingsoorlog voorbij zijn en de
strijd in een nieuwe phase is getreden. Zal die zich
tot Scandinavië beperken? Zal „de actieve oorlog"
alleen daar gevoerd worden? Mij kan het nauwe
lijks aannemen. Kan men gelooven dat als de
Engelschen erin slagen, de Duitschers uit Noor
wegen te verdrijven, de afwachtings-oorlog dan
maar weer hervat zal worden? Neen. De positie
Het woord is aan
Fliegende Blatter:
Er zijn mcnschen, die hun eigen onge
luk lichter verdragen dan het geluk van
anderen.
HEDEN: 14 PAGINA'S.
OVERAL langs de Noorsche kust zijn de Geallieerden in den aanval.
Woensdagavond kwamen berichten uit Noorsche en Zweedsche bron
binnen, dat de Engelschen Bergen en Trondjhem zouden hebben bezet,
doch een bevestiging daarvan is niet uit Londen verkregen. Het Duitsche
Nieuwsbureau spreekt de berichten definitief tegen. Voorts zijn de Ge
allieerde vloten in den aanval: in het Skagerrak is op twee plaatsen slag
geleverd, waarbij de Duitschers vrij ernstige verliezen zouden hebben ge
leden. In een mededeeling uit Stockholm wordt gemeld, dat de Engel
schen er in geslaagd zouden zijn door de mijnversperringen in het Ska
gerrak heen te dringen. Vier Duitsche kruisers zouden tot zinken zijn ge
bracht, alsmede tot 2 of 3 Duitsche troepentransportschepen.
De Noorsche koning zou vandaag een proclamatie tot zijn volk
richtenwaarin hij zou verklarendat de Noorsche regeering be
sloten heeft zijde aan zijde met de geallieerden te strijden en niet
voor Duitschland te capituleereiu
De Britsche vloot zou voorts de Oslo-fjord zijn binnengedrongen. Aanvankelijk liep het ge
rucht, dat aan de Duitsche bewindvoerders der Noorsche hoofdstad een ultimatum zou zijn
gesteld om hedenmiddag de stad te ontruimen, daar anders tot bombardement zou worden
overgegaan, doch dit gerucht is van geen enkele zijde bevestigd.
De Noorsche troepen bieden op sommige plaatsen den Duitschers
hardnekkigen tegenstand, o.a. bij Bergen, Kongvinger en Elverum.
De twee zeeslagen van Woensdag werden, volgens het Zweedsche Tel. Ag., in de
Noorsche wateren geleverd De eene ter hoogte van het eilandje Pater Noster,
ten Noorden van Gothenburg, de andere aan de monding van de Oslo-fjord. Bij
Pater Noster werd een tiental groote Duitsche transportschepen, welke door
eenheden van de Duitsche vloot werden geëscorteerd, door Britsche oorlogs
bodems aangevallen. Twee transportschepen zouden tot zinken zijn gebracht, de
andere waarschijnlijk verspreid. Men hoorde een hevig kanonvuur. Verscheidene
vliegtuigen hebben aan den strijd deelgenomen. Visschersbooten worden gereed
gehouden om de overlevenden te redden.
Aan de monding van de Oslofjord werd een Duitsche torpedojager, welke des
ochtends aan den grond was geloopen, door Britsche vliegtuigen gebombar
deerd en tot zinken gebracht. Bij het bombardement van Horten werd een Duitsche
torpedojager van de Deutschlandklasse door het Noorsche oorlogsschip „Olav
Tryggvason" tot zinken gebracht.
Bij den strijd voor het fort Oscarsborg werden Duitsche schepen met een totalen
inhoud van 40.000 ton, tot zinken gebracht.
Volgens een bericht van den Zweedschen radiozender, zoo meldt United Press,
is ook de Duitsche kruiser „Emden" (5600 ton) door het Noorsche fort Horten in de
Oslo-fjord tot zinken gebracht. Kort nadien moest het fort zich overgeven.
van Zweden blijft uiterst gevaarlijk, wat er ook
verdër in Noorwegen gebeurt. Maar 'bovendien is,
nu de actieve oorlog is losgebroken, de mogelijkheid
toenemende dat die eveneens op andere fronten
zal losbarsten. Vandaar de toenemende nervositeit
in Hongarije en op den Balkan. En in Frankrijk
heeft men teekenen waargenomen die op een
mogelijk offensief aan het West-front zouden
duiden.
Onze regeering heeft maatregelen genomen die
bewijzen dat ook zij de uiterste waakzaamheid ge
boden acht. De Belgen hebben zulke maatregelen
eveneens toegepast, maar in beperkter mate. Ge
lukkig is de stemming in ons land rustig en zelf
bewust. Wij zijn trouwens gehard geraakt tegen
alarm en wij weten dat sinds September onze
landsverdediging in uitstekenden staat is gebracht.
Hetgeen inhoudt dat niemand licht tot een aanval
op ons land evenmin trouwens op België
zal besluiten. Nederland en België zijn gansch
andere proposities dan Denemarken en Noorwegen.
Rust, zelfbewustzijn, paraatheid, kalmte tegenover
alle onbewezen geruchten en pessimistischen klets
praat moeten ook nu onze eenheid sterken.
R. P.
Vanmorgen werd uit Stockholm vernomen dat
het Duitsche s.s. „Antares" (4000 ton) gisteravond
voor de westkust van Zweden gezonken is. Te
Lysekil zijn 34 overlevenden aan land gebracht.
De geredden, waarvan er verscheidene gewond
waren, verklaarden dat de „Antares", die als
transportschip dienst deed, op een mijn is ge
loopen. Het totale aantal soldaten, dat zich aan
boord bevond, is niet bekend.
Volgens een nader bericht wordt het aantal
slachtoffers op 160 geschat. Onder de geredden
bevinden zich verscheidene cavalerie- en vlieger
officieren. De geredden zijn onder militaire be
waking geplaatst.
Verder wordt uit Lysekil gemeld dat ter hoogte
van Hallö aan de westkust van Zweden een schip
van onbekende nationaliteit getorpedeerd of op
een mijn geloopen is. Men gelooft, dat alle op
varenden om het leven gekomen zijn.
Uit Hallö en Smoegen komen berichten binnen
dat vanochtend om drie uur kanonvuur werd ge
hoord, dat in hevigheid scheen toe te nemen.
De Duitsche kruiser Emden.
WAT ZWEEDSCHE VISSCHERS
ZAGEN..
STOCKHOLM, 11 April (Havas) Volgens
de getuigenis van visschers op de westkust van
ZwederT, zijn minstens vier Duitsche troepentrans
portschepen aan dat kustgebied tot zinken ge
bracht. Volgens andere getuigen zouden het er
zelfs vijf zijn, zonder mee te rekenen de mailboot
van 10.000 ton, die troepen aan boord had en die
de wijk genomen heeft in de Zweedsche haven
Marmstrandt.
Een der Duitsche schepen zonk onmiddellijk in
de diepte weg. De andere vaartuigen zonken lang
zamer, zoodat een deel der bemanning kon gered
worden.
Volgens de visschers zijn deze Duitsche verliezen
toe te schrijven aan de actie van duikbooten en
vliegtuigen der geallieerden.
Het Duitsche opperbevel
Alle posities in de Oslofjord
in Duitsche harrden.
BERLIJN, 11 April (D.N.B.) Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
In het westen geen bijzondere gebeurtenissen. De
luchtverkenning boven Noord- en Midden-Frank
rijk werd ondanks de moeilijke weersgesteldheid
en het krachtige afweergeschut voortgezet.
In den middag van den tienden April zijn Duit
sche troepen zonder incidenten op Bornholm ge
land. Overigens verliep dc dag bij de in Denemar
ken opereerende eenheden van de weermacht rus
tig.
In Noorwegen werden in den loop van den tien
den April de door de Duitsche troepen bereikte po
sities stelselmatig uitgebreid. Elverum, 25 kilo
meter ten oosten van Hamar. werd in de ochtend
uren van den tienden April bezet. In Oslo is het
rustig. Alle posities in de Oslofjord zijn in Duitsche
handen, evenals de overige versterkingen aan de
Noorsche kust, bezet en van afweergeschut voor
zien. De Noorsche militaire autoriteiten te Oslo
hebben zich bereid verklaard actief deel té nemen
aan de luchtbescherming tegen Engelsche en Fran-
sche vliegers. In Narvik hebben, zooals reeds ge
meld. Engelsche vlootstrijdkrachten gepoogd de
haven binnen te dringen. Bij den succesvollen,
tegenstand werden drie vijandelijke torpedojagers
vernield en werd een torpedojager zwaar bescha
digd. De versterking van de Duitsche troepen in
Noorwegen geschiedde volgens de beraamde plan
nen. In tegenstelling tot de onjuiste Engelsche be
richten bévinden Bergen en Trondhjem zich nog
stevig in Duitsche hand. (Deze berichten zijn nieet
van Engelsche, maar van Zweedsche en Noorsche
zijde gekomen. Red.) Nergens zijn aanvalspogingen
ondernomen.
Het luchtwapen maakte op den tienden April
opnieuw in versterkte mate luchtverkenningen bo
ven de geheele Noordzee en bracht belangrijke
berichten binnen over de positie en de bewegingen
van vijandelijke vlootstrijdkrachten. De verkenners
hadden als gevolg van het slechte weer slechts in
twee gevallen contact met den vijand. Een Britsche
torpedojager werd door bommen van zwaar kali
ber getroffen en een batterij luchtdoelgeschut en
zoeklichten in het gebied van Scapa Flow werd
door bomtreffers builen gebruik gesteld.
Britsche jachtvliegtuigen deden meer dan eens
doch zonder succes aanvallen op Duitsche ver
kenners. Een Britsche jachtvliegtuig van het type
Hawwer-Hurricane werd bij de Shetland eilanden
neergeschoten. Twee van onze eigen vliegtuigen
worden vermist. Duitsche jachtvliegtuigen bewaken
Noorwegen, alsmede de westkust van Denemarken
en beveiligen het kustgebied van Noorwegen tegen
vijandelijke vliegtuigen. Alleen aan de westkust
van Noorwegen zijn vijandelijke vliegtuigen ver
schenen. waar een vliegveld nabij Stavanger, dat
bezet is door Duitsche vliegers, door eenige Brit
sche gevechtstoestellen zonder succes is aange
vallen.
We leven dan weer in historische dagen.
Gevoelens van twijfel gaan ons weer belagen.
Wij krijgen geen antwoord op rusteloos vragen;
Waar gaat onze wereld naartoe?
Wij doen allen druk aan gepraat en gefluister,
Voorspelling, discussie, gespannen geluister,
Maar één ding blijft ons toch door alles heen
duister:
Wanneer komt het einde en hoe?
Hoe ver moet de nood van de wereld nog stijgen,
Waar zullen nog strijd cn vernietiging dreigen,
Wat zal oud-Europa te lijden nog krijgen.
Gesleurd in een warrende kolk;
Wat zullen wij alles nog hooren en lezen,
Hoe slingeren nog tusschen hopen en vreezen,
En weer wat zal 't einde van alles nog wezen,
Wat wacht nog ons land en ons volk?
Wij kunnen ons vaag aan voorspellingen wagen,
Wij zullen, wèt komen mag, flink blijven dragen,
Niet vruchteloos klagen en nimmer versagen,
In woord niet alleen, maar in daad;
Wjj zullen ons werk niet verknoeien met pralen,
Van plannen en daden van strijdende staten,
Maar een zijn, als burgers, met onze soldaten,
In ernstige kalmte paraat.
P. GASUS.
„Grootste zeeslag van alle tijden."
Radio Stockholm meldt volgens United Press
dat gisteren de grootste zeeslag van alle tijden
werd uitgevochten over een frontbreedte van
200 k.m. Daarbij waren betrokken 150 schepen
van de geallieerden. 100 van Duitschland, 800
vliegtuigen der geallieerden en 1000 Duitsche
vliegtuigen. Bij het ochtendgloren duurde de
strijd nog voort.
Een visscher van het eiland Hipplin was getuige
van een gevecht enkele mijlen west-noordwest van
dit eiland.
De explosies waren zoo hevig, dat de huizen op
het eiland schudden op hun grondvesten, zoo ver
klaarde hij. Inwoners van het eiland verklaren dat
zij twee schepen in de lucht zagen vliegen, vermoe
delijk Duitsche transportschepen. Visschersbooten
van het eiland Rörö keerden terug met vele dooden
en gewonden. Zweedsche marine-autoriteiten heb
ben strikte orders uitgevaardigd dat ooggetuigen de
grootste geheimhouding moeten betrachten over de
gevechten.
Lichte patiënten werden uit het ziekenhuis te
Gothenburg verwijderd om plaats te maken voor
de slachtoffers dezer gevechten. De bemanning van
een schip van de Zweedsche kustwacht, dat gepa
trouilleerd had verklaarde dat zij 10 a 12 torpedo-
bootjagers en kruisers, zoowel Engelsche als Duit
sche, had gezien.
Toont begrip voor dezen tijd.
Vergroot Uw veiligheid.
Aangesloten bij de RADIO-CENTRALE wil
ook zeggen aangesloten op het perfecte
alarm-systeem tegen luchtgevaar.
Inlichtingen aan de RADIO-CENTRALE.
(Adv. Ingez. Med.)
iDiP'i.iiiifniïïniiimHüniüii'iiiHi)
Fransch legerbericlit.
Twee Duitsche verkenningsvliegtuigen
neergeschoten.
Het Franschè legerbericht van hedenmorgen
luidt:
„Een kalme nacht aan het front van Lotharin
gen en Elzas.
Onze jachtvliegtuigen hebben in den ochtend
van 11 April twee vijandelijke verkenningsvlieg-
'uigen neergehaald".
Het avondlegerbericht van Woensdag berichtte:
„Plaatselijke activiteit der infanterie op ver
schillende punten van het front".
R. P.: De nieuwe phase. pag. 1
Vr. S.: In Engeland. pag. 3
H. D. Vertelling: De Werker, pag. 4
Prof. dr. P. Geyl: Engeland merkt
niet veel van den oorlog. pag. 5
K. de Jong: Feestconcert van „Voor
de Kunst". pag. 7
v. H.: Een hoogtepunt van filmkunst
pag. 7
Voor de Vrouw pag. 9
H. St.: Het blauwe lint. pag. 13
Schaakrubriek pag. 13
Laatste Berichten op pagina 11
,mmf
